14 lutego 2022 r. weszła w życie zmiana ustawy o lasach i ustawy o ochronie przyrody z 17 listopada 2021 roku. Jest ona reakcją na skargę wniesioną 15 lipca 2021 r. przez Komisję Europejską do Trybunału Sprawiedliwości UE, w której KE zarzucała Polsce m.in, że wprowadzenie w 2016 r. do ustawy o lasach z 1991 r. przepisu art. 14b ust. 3, zgodnie z którym gospodarka leśna prowadzona w oparciu o wymogi dobrej praktyki nie narusza żadnych przepisów dotyczących ochrony przyrody, stanowi nieprawidłową transpozycję dyrektyw, ponieważ ignoruje przewidziany w nich obowiązek ustanowienia rygorystycznych systemów ochrony gatunków zwierząt oraz obowiązek ochrony dzikiego ptactwa. W istocie takie nowe brzmienie przepisu art. 14b ust. 3 ustawy o lasach wprowadza szerokie odstępstwo od przepisów dyrektyw i kreuje jedynie fikcję prawną co do zgodności z nakazami ochrony gatunków przewidzianymi w art. 12 i 13 dyrektywy siedliskowej oraz art. 5 i 9 dyrektywy ptasiej. Ponadto artykuł 6 ust. 1 dyrektywy siedliskowej i art. 4 ust. 1 dyrektywy ptasiej wymagają przyjęcia środków ochronnych dla konkretnych obszarów. Zastosowanie art. 14b ust. 3 ustawy o lasach oznaczałoby, że w Polsce nie ma już potrzeby przyjmowania i wdrażania środków ochronnych w odniesieniu do tych konkretnych obszarów. Jednak o ile Komisja sama nie wycofa sprawy (a w skardze był także inny niezałatwiony dotąd zarzut), obecna zmiana ustawy nie wpłynie na wyrok TSUE, ponieważ Trybunał ocenia zawsze stan z chwili wydania tzw. uzasadnionej opinii.

Nowela kasuje art. 14b ustawy o lasach. Z systemu prawnego wypada więc rozporządzenie Ministra Środowiska z 18 grudnia 2017 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej, ponieważ było wydane na podstawie ust. 2 uchylanego artykułu. Przede wszystkim jednak przestaje funkcjonować ust. 3 tego artykułu, w myśl którego przyjmowano z samej mocy ustawy, że: Gospodarka leśna wykonywana zgodnie z wymaganiami dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej nie narusza przepisów o ochronie poszczególnych zasobów, tworów i składników przyrody, w szczególności przepisów art. 51 i art. 52 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. To ten przepis był od 2016 r. źródłem rażącej niezgodności z prawem UE.

Nowela dodaje nowy art. 52b w ustawie o ochronie przyrody, dając ministrowi właściwemu ds. środowiska nową delegację do wydania nowego rozporządzenia w sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej. Tym razem to rozporządzenie ma być obowiązkowe do stosowania przez właścicieli lasów (choć bez sankcji za naruszenia), a nie dobrowolne jak dotychczas.

Jak na razie nie wydano przedmiotowego rozporządzenia o wymogach dobrej praktyki. Jego projekt został jednak ujawniony w ramach prac nad ustawą – był zbliżony do wcześniejszego rozporządzenia z 18 grudnia 2017 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej, ale w wielu punktach miał istotne wady sprawiające, że nie realizowałby skutecznie delegacji ustawowej.

Red.

Fot.: adobe.stock