Kontrola została przeprowadzona w DGLP, CILP, w pięciu RDLP (Gdańsk, Katowice, Krosno, Zielona Góra i Kraków) oraz 14 nadleśnictwach zlokalizowanych na terenie kontrolowanych dyrekcji. Okres kontroli obejmował lata 2020 – 2024 (I kwartał). Kontrola wykazała nieprawidłowości i nierzetelność w zarządzaniu majątkiem i środkami finansowymi, w tym pieniędzmi pochodzącymi z funduszu leśnego (FL).
Kontrolerzy Najwyższej Izby Kontroli zarzucają m.in., że z FL Lasy Państwowe (LP) wydały w sumie 37,9 mln zł na finansowanie działalności promocyjnej i wizerunkowej, chociaż ustawa o lasach umożliwia jedynie „promocję trwale zrównoważonej gospodarki leśnej oraz ochrony zasobów przyrody”. W ramach tej kwoty organizowane były konkursy, pikniki, festyny rodzinne, publikacje prasowych materiałów promocyjnych. Według NIK ponad 10 mln zł wypłacono uczestnikom konkursu „Drewno jest z lasu”, z czego ponad 7 mln zł LP przekazały 77 parafiom kościoła katolickiego. Z funduszu były dofinansowywane również realizowane przez samorządy inwestycje drogowe – wg NIK bez rzetelnej weryfikacji korzyści dla gospodarki leśnej.
Jednym z głównych zarzutów jest również znaczne przekroczenie limitów kosztów ustalonych w planach finansowo-gospodarczych, bez ich aktualizacji. W 2021 roku przekroczenie wyniosło 583,6 mln zł, a w 2022 roku — prawie 1,5 mld zł.
NIK zwróciła również uwagę na niegospodarne i nierzetelne działania LP m. in. związane z nabyciem udziałów w spółce prowadzącej działalność IT, czy próbą zakupu od Powiatu Tarnogórskiego Zespołu Pałacowo – Parkowego w Brynku (ostatecznie do transakcji nie doszło). Ponadto izba wskazała na znaczne zwiększenie wynagrodzeń w stosunku do kwot przewidzianych w planach finansowo – gospodarczych – o 410,1 mln zł i zwiększenie odpisu podstawowego na FL – o 556,5 mln zł. W zarzutach pojawiają się także wątpliwości dotyczące prawidłowości klasyfikacji drewna S2AP i ustalonych cen dla tego sortymentu, wzrostu kosztów związanych z usługami leśnymi, a także niegospodarności inicjatyw Centrum Informacyjnego Lasów Państwowych (CILP), związanych m.in. z organizacją wydarzeń publicznych oraz zatrudnianiem zewnętrznych firm oferujących usługi doradcze niezgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych lub obowiązującymi procedurami zakupowymi.
Kontrola objęła również projekt „Las energii”, w ramach którego LP podpisały już umowę dotyczącą budowy farm wiatrowych na terenach leśnych z prywatną firmą. Analiza kontrolerów wykazała, że działania te były niezgodne z prawem – ustawa o lasach nie przewiduje wykorzystania gruntów leśnych do takich celów. Wdrożenie inwestycji w energetykę wiatrową na terenach leśnych wymagałoby zmian ustawowych.
Wyniki kontroli szerzej opiszemy na łamach naszego czasopisma.
Więcej informacji na oficjalnej stronie NIK:
