Z zagranicy

Stany Zjednoczone Konsultacje w sprawie wykonawczych dyrektyw urządzeniowych Łotwa Lasy państwowe kupują grunty leśne Finlandia Debata nad podatkiem od lasu Hesja, Niemcy Monitoring drewna z zastosowaniem GPS

Stany Zjednoczone
Konsultacje w sprawiewykonawczych dyrektyw urządzeniowych

W połowie lutego 2013 r. Służba LeśnaStanów Zjednoczonych (USFS) przedstawiła do konsultacji społecznych projektdyrektyw wykonawczych do nowej instrukcji urządzania lasów federalnych.Przewidziany jest 60-dniowy okres konsultacji. Projektowane dyrektywywykonawcze mają pomóc Służbie Leśnej w osiągnięciu celów określonych winstrukcji urządzania lasów federalnych, która weszła w życie w roku 2012. Samainstrukcja została opracowana po 2,5-rocznym okresie konsultacyjnym, w czasiektórego wpłynęło przeszło 300 tys. uwag od grup społecznych i pojedynczychobywateli. Poddanie konsultacjom społecznym także dyrektyw wykonawczych jestelementem realizacji idei uczestnictwa społeczeństwa w procesie planowaniagospodarki w lasach federalnych. Nowa instrukcja zakłada w szczególnościściślejszą współpracę z gminami przy sporządzaniu planu urządzenia lasu.Kładzie również większy nacisk na pełnienie funkcji rekreacyjnej przez lasyfederalne.

USFS jest agencją Departamentu RolnictwaStanów Zjednoczonych, której podstawową misją jest utrzymanie zdrowych,różnorodnych biologicznie i produktywnych lasów federalnych (pow. 770 tys.km2), mogących zaspokoić potrzeby obecnych i przyszłych pokoleń. Do zadań USFSnależy również udzielanie fachowej pomocy stanowym służbom leśnym iwłaścicielom lasów prywatnych oraz prowadzenie badań leśnych.       
Źródło: www.fs.fed.us

Łotwa
Lasy państwowe kupują grunty leśne

Spółka akcyjna „Łotewskie Lasy Państwowe”(LVM) kontynuuje nabywanie niepaństwowych gruntów leśnych. W roku 2012 spółkawydała 1,5 mln łatów na zakup 1,4 tys. ha gruntów od 99 właścicieli prywatnych.Nabywanie ziemi finansowane jest z dochodów uzyskiwanych ze źródeł innych niżsprzedaż drewna. – Jesteśmy zainteresowani wszystkimi rodzajami powierzchnileśnych i gruntów możliwych do objęcia gospodarką leśną: zrębami, uprawami imłodnikami, drzewostanami rębnymi i nieużytkami rolnymi – mówi Arturs Jansons,dyrektor działu infrastrukturalnego LVM.

W zarządzie spółki akcyjnej LVM znajdujesię 1,4 mln ha lasów. Właścicielem spółki jest Republika Łotwy, reprezentowanaprzez Ministerstwo Rolnictwa. Zgodnie ze strategią LVM, ochrona przyrody jestpriorytetowym celem zagospodarowania 21% gruntów spółki. LVM zatrudnia blisko900 pracowników.

Źródło: www.lvm.lv

Finlandia
Debata nad podatkiem od lasu

Zasady opodatkowania własności leśnej wFinlandii zmieniły się gruntownie kilkanaście lat temu. Obecnie właścicielelasów płacą jedynie podatek od dochodów ze sprzedaży drewna, zaś dawniej wymiarpodatku zależał od wielkości powierzchni leśnej i bonitacji siedlisk. Okresprzechodzenia z jednego systemu do drugiego trwał 13 lat i zakończył się w 2005roku.

Większość fińskich lasów jest własnościąprywatną. I to właśnie lasy prywatne są głównym źródłem surowcowegozaopatrzenia przemysłu drzewnego w Finlandii. W związku z tym rząd maograniczone możliwości regulacji podaży drewna na fińskim rynku.

Od pewnego czasu toczy się w Finlandiidyskusja nad zmianą obecnego systemu opodatkowania lasów. Powraca m.in.koncepcja rocznych płatności powiązanych np. z wielkością posiadłości leśnej.Koncepcja ta opiera się na założeniu, że obligatoryjna płatność rocznaniezależna od tego, czy właściciel sprzedał w danym roku drewno czy nie, będziestymulowała wzrost   podaży drewna.Propozycję wprowadzenia rocznej opłaty leśnej zgłasza fiński przemysłtartaczny. Miałoby to być ok. 50 euro/ha. Dużo, zwłaszcza że przeciętny rocznyzysk właścicieli lasów w Finlandii wynosi mniej niż 90 euro/ha.

– Sądzę, że wprowadzenie opłaty leśnej tonie jest propozycja, którą należałoby brać poważnie pod uwagę. Opłata musiałabybyć rzeczywiście wysoka, żeby przyniosła jakieś rezultaty – mówi Paula Horne (na zdjęciu),dyrektor ekonomicznego ośrodka badawczego PTT. Horne twierdzi też, żeproponowana opłata byłaby szczególnie niekorzystna dla drobnych właścicielilasów.

Jussi Leppänen z Fińskiego InstytutuBadawczego Leśnictwa (Metla), uważa, że dawny system opodatkowania lasów woparciu o ich powierzchnię nie zapewniał równego traktowania właścicieli lasówi przyczynił się do rozdrobnienia własności leśnej. Obecny system podatkowy wwiększym stopniu uwzględnia sytuację danego właściciela lasu. Problemem jestjednak to, że w Finlandii posiadanie lasu nie jest traktowane jako działalnośćgospodarcza: dochody ze sprzedaży drewna są opodatkowane jako dochodykapitałowe. – System opodatkowania dochodów kapitałowych zakłada, że osobauzyskująca dochody kapitałowe jest właścicielem pasywnym, takim jakakcjonariusz. Taki właściciel nie uczestniczy w bieżącym prowadzeniu firmy,lecz jedynie inwestuje w nią pieniądze. Właściciele lasów nie działają w tensposób – mówi Leppänen. Traktowanie posiadania lasu jako inwestycji kapitałowejstymuluje w Finlandii rozwój współwłasności leśnej.

Zdaniem Pauli Horne i Jussi Leppänenanajlepszą drogą do zwiększenia podaży drewna w Finlandii byłoby obniżeniepodatków od spadków i darowizn dotyczących gospodarstw leśnych. – Podatek odspadków płacony przez właścicieli lasów jest większy od analogicznego podatkupłaconego przez przedsiębiorców w przypadku przekazywania firmy następnemupokoleniu – mówi Horne. Obniżenie podatku od spadków i darowizn leśnychprzyspieszyłoby przekazywanie gospodarstw leśnych młodszemu pokoleniu, które wwiększym stopniu angażowałoby się w gospodarkę leśną. Zwłaszcza że obecnie 40%właścicieli lasów w Finlandii ma co najmniej 65 lat. Inną drogą dozintensyfikowania zagospodarowania lasów prywatnych byłoby zrównanie posiadanialasów z działalnością gospodarczą pod względem podatkowym.

Fiński Centralny Związek ProducentówRolnych i Właścicieli Lasów (MTK) obliczył, że gdyby przeciętny wiekwłaścicieli lasów zmniejszył się o 10 lat i przeciętna wielkość gospodarstwaleśnego wzrosła o 10 ha, to roczny rozmiar sprzedaży drewna w Finlandiizwiększyłby się o 8 mln m3. W rezultacie budżetowe wpływy z podatków wzrosłybyo 60 mln euro rocznie. MTK zakłada w swojej kalkulacji, że dodatkowe drewnoznalazłoby nabywców.

Źródło: www.forest.fi

Hesja, Niemcy
Monitoring drewna zzastosowaniem GPS

W ostatnich latach znacznie nasiliły siękradzieże drewna w wielu miejscach. Problem ten jest znany także w heskichlasach państwowych, którymi zarządza Gospodarstwo Krajowe „Lasy Hesji”. Abyprzeciwdziałać kradzieżom, Lasy Hesji opracowały system monitoringu drewnaoparty na technologii GPS.

Z lasów są nielegalnie wywożone już nietylko mniejsze ilości drewna opałowego, lecz również kłody i dłużyce. W LasachHesji straty z tego tytułu sięgają setek tysięcy euro rocznie. Znacznej częściprzypadków kradzieży drewna nie udaje się ujawnić. Trudno też udowodnićsprawcom popełnienie przestępstwa, jeśli nie zostaną ujęci w trakcie kradzieży.Wkrótce ma się to jednak zmienić dzięki wdrożeniu do praktycznego stosowaniasystemu satelitarnego monitoringu drewna. Nadajniki GPS (na zdjęciu) sąniewielkie, można je bardzo łatwo ukryć w drewnie. Gdy drewno zaczyna byćwywożone z lasu, system monitoringu informuje o tym właściciela, wysyłając doniego SMS-y. Użytkownik systemu może wówczas dokładnie śledzić trasę przewozu drewna,korzystając ze specjalnego portalu internetowego.

Źródło: www.hessen-forst.de

Opr. A.S.

Brandenburgia, Niemcy Internetowa promocja zrzeszeń leśnych Australia – Niemcy Jak drzewa reagują na zmianę klimatu? Świat FSC przepracowało swoje podstawowe normy Austria Zrzeszenia leśne o PROW 2014–20 Hesja, Niemcy Lasy wspólnotowe u progu zmian Niemcy Stan leśnego szkolnictwa wyższego

Brandenburgia, Niemcy
Internetowa promocja zrzeszeń leśnych

Tylko 10% właścicieli lasów w Brandenburgii– łącznie jest ich blisko 100 tys. – posiada więcej niż 10 ha lasu.Gospodarowanie w rozdrobnionych lasach prywatnych ułatwiają zrzeszenia leśne.Są to dobrowolne organizacje właścicieli gruntów, będące podmiotami prawaprywatnego. Członkostwo w zrzeszeniu leśnym pozwala m.in. na uzyskaniewiększych przychodów ze sprzedaży drewna dzięki wspólnemu jego zbytowi i nazmniejszenie kosztów zagospodarowania lasu dzięki wspólnemu zamawianiu usług imateriałów.
W Brandenburgii działa obecnie 317 zrzeszeńleśnych. Oprócz tego funkcjonują jeszcze dwie federacje leśne, które sązjednoczeniami zrzeszeń leśnych. W celu promocji zrzeszeń leśnych władzeBrandenburgi uruchomiły w swoim leśnym portalu internetowym specjalną stronępoświęconą organizacjom właścicieli lasów prywatnych. Oprócz podstawowychinformacji o zrzeszeniach leśnych i ich formach prawnych można tam znaleźćadresy poszczególnych organizacji i dane o terytorialnych zasięgach działanialeśnictw i nadleśnictw państwowych, które nadzorują lasy niepaństwowe.
Od stycznia 2012 r. w GospodarstwieKrajowym „Lasy Brandenburgii” działają dwa typy nadleśnictw państwowych:nadleśnictwa nadzorujące (30 jednostek z 208 leśnictwami) i nadleśnictwa lasówkrajowych (14 jednostek ze 160 leśnictwami). Nadleśnictwa nadzorujące nie tylkosprawują nadzór nad lasami niepaństwowymi, lecz również zajmują się fachowymdoradztwem na rzecz brandenburskich właścicieli lasów. W zakres działalnościnadleśnictw nadzorujących wchodzi również powszechna ochrona lasu, w tymochrona ppoż., i edukacja leśna. Z kolei nadleśnictwa lasów krajowychgospodarują w brandenburskich lasach państwowych (270 tys. ha).

Źródło: www.forstpraxis.de

Australia – Niemcy
Jak drzewa reagują na zmianę klimatu?

Międzynarodowy zespół naukowców skupionychwokół dra Stevena Jansena z Uniwersytetu w Ulm w Niemczech i dra Brendana Choata z Uniwersytetu w ZachodnimSydney w Australii prowadził przez trzy lata badania nad reakcją drzew na zmianęklimatu. Programem badawczym było objętych przeszło 226 gatunków drzew na 81siedliskach na całym świecie. Wyniki badań zostały przedstawione w czasopiśmie„Nature” (DOI: 10.1038/nature11688).
Blisko 70% badanych gatunków drzew leśnychprzystosowało się optymalnie do warunków siedliska, ekonomicznie gospodarującwodą. Jednak tak wyspecjalizowany system niesie ze sobą duże zagrożenie: drzewanie mogą się wystarczająco szybko przystosować do zmienionych warunkówśrodowiska i w okresach suszy dochodzi do wzmożonego zamykania światła komórekprzewodzących wodę, co grozi zamieraniem roślin. – Wyniki naszych badań mająumożliwić lepsze prognozowanie procesów zamierania lasów, ale i też ich rozwoju– mówi dr Steven Jansen. Wyższe temperatury i dłuższe okresy suszy naprawdęmogą pociągnąć za sobą dramatyczne skutki. Lasy deszczowe mogą przekształcićsię z pochłaniaczy CO2 w źródła jego emisji. Wtedy zmiana klimatu zostałabyprzyspieszona. Jednak Steven Jansen nie sądzi, że dojdzie do globalnegozamierania lasów.
– Niektóre gatunki roślin szybko przystosują się do zmienionych warunków, inne rozprzestrzeniąsię, być może, na nowych siedliskach – twierdzi biolog.

Źródło: www.forstpraxis.de

Świat
FSC przepracowało swoje podstawowe normy

Organizacja Forest Stewardship Council (FSC) gruntownie przepracowała powieloletniej dyskusji swoje podstawowe normy (zasady i kryteria). Normy te sąpodwalinami wszystkich narodowych standardów leśnych FSC. W nowych zasadach ikryteriach FSC znalazły wyraz współczesne wymagania społeczeństw w stosunku dolasów. Na znaczeniu zyskało włączenie lokalnych interesariuszy leśnictwa doprocesu opracowywania strategii gospodarstw leśnych. Lokalni interesariuszebędą również w większym stopniu uwzględniani przy identyfikowaniu lasówwymagających szczególnej ochrony i wypracowywaniu koncepcji zagospodarowaniatakich lasów. Osoby zatrudnione w lasach certyfikowanych wg FSC będą musiałybyć wynagradzane zgodnie z taryfikatorami płac z odpowiednich układówzbiorowych. Sekwestracja CO2 i inne świadczenia staną się certyfikowanymiproduktami leśnymi.
Przystosowanie narodowych standardów FSC donowych zasad i kryteriów może potrwać kilka lat. Na przykład Niemcy zamierzajązakończyć modyfikację swoich standardów FSC w połowie 2015 roku.

Źródło: www.forstpraxis.de

Austria
Zrzeszenia leśne o PROW 2014–20

W związku ze sporami o unijny budżet Austriacki ZwiązekLeśny (WV) zwrócił uwagę na konieczność zapewnienia niezbędnych środkówfinansowych na potrzeby Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2014–20.Ważnym elementem tego programu powinno być wspieranie leśnictwa prywatnego.
– Jeżeli Komisja Europejska chce w większymstopniu promować bioróżnorodność i ochronę przy-
rody, to musi także zapewnić generalnie więcej środków finansowych nagospodarkę leśną w celu ochrony jej konkurencyjności – uważa RudolfRosenstatter, szef WV. – Realizacja założeń austriackiego PROW 2007–13 wzakresie leśnictwa przyniosła sukces, który koniecznie musi być kontynuowany.Społeczeństwo potrzebuje bardziej niż kiedykolwiek odnawialnego surowca, jakimjest drewno. Warunkiem osiągnięcia celów UE w zakresie promocji energiiodnawialnej i redukcji emisji CO2 poprzez stosowanie drewna jako tworzywa iźródła energii jest dalsza mobilizacja rezerw surowcowych w rodzimych lasach.Może się to udać jedynie dzięki fachowemu szkoleniu, dbaniu o realizację planówurządzenia lasu, wspieraniu zrzeszeń drobnych właścicieli lasów i tworzeniuniezbędnej infrastruktury obszarów wiejskich – podkreśla Rosenstatter.
Austriacki Związek Leśny jest centralnąreprezentacją zrzeszeń leśnych w poszczególnych krajach związkowych Austrii. Wzrzeszeniach zorganizowanych jest 65 tys. właścicieli lasów.

Źródło: www.waldverband.at

Hesja, Niemcy
Lasy wspólnotowe u progu zmian

W niemieckim kraju związkowym Hesja lasywspólnotowe zajmują powierzchnię 32 tys. ha, stanowiąc ok. 4% wszystkich lasówi 16% lasów niepaństwowych. Niemal wszystkie heskie lasy wspólnotowezagospodarowywane są usługowo przez Gospodarstwo Krajowe „Lasy Hesji”, wktórego zarządzie znajdują się lasy państwowe landu.
Uwarunkowania historyczno-prawne sprawiają,że w Hesji prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej w lasach wspólnotowychjest znacznie łatwiejsze niż w rozdrobnionych lasach prywatnych. Mimo to heskiewładze uważają, że konieczne jest stymulowanie przekształcania wspólnot leśnychw nowocześniejsze formy organizacyjno-prawne. Obecnie weryfikowane są modelestosownych przekształceń, praktykowane w innych niemieckich krajach związkowych.Chodzi o wybór modelu najbardziej przydatnego w warunkach heskich. Pod uwagębrane są m.in. spółki prawa publicznego i spółdzielnie.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy
Stan leśnego szkolnictwa wyższego

23 listopada w Getyndze odbyła siękonferencja poświęcona leśnemu szkolnictwu wyższemu w Niemczech. – Był tonajwyższy czas, aby zgromadzić przy jednym stole uczelnie, pracodawców istudentów w celu przedyskutowania szans i zagrożeń – mówi Hans Jacobs,przewodniczący Związku Leśników Niemieckich (BDF). Reagując na dziesiątki latblokowania przyjęć do pracy w publicznych gospodarstwach leśnych, które byłygłównymi pracodawcami absolwentów, uczelnie leśne rozszerzyły zakres swojegokształcenia o nowe dziedziny. W ten sposób zwiększyły szanse absolwentów narynku pracy. Towarzyszyło temu obniżenie jakości kształcenia.
Obecnie gospodarstwa leśne narzekają nasłabe przegotowanie absolwentów leśnictwa do zawodu i postulują powrót dosolidnego kształcenia w dyscyplinach typowo leśnych. BDF zasadniczo popiera tenpostulat. Jednak rynek pracy musi stać się na powrót atrakcyjny. Leśnipracodawcy powinni zapewnić absolwentom dobrą płacę, atrakcyjne warunki imożliwości rozwoju osobowego.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Dolna Saksonia, Niemcy Testy konserwacji drewna pod folią Bawaria, Niemcy Strategia adaptacji do zmian klimatycznych Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy Krajowe Forum Leśne Niemcy – Polska „Stęchlizna wieków” Kanada Migracja asystowana

Dolna Saksonia, Niemcy
Testy konserwacji drewna pod folią

W lasach Nadleśnictwa Saupark, należącegodo przedsiębiorstwa państwowego Dolnosaksońskie Lasy Krajowe (NLF), możnaspotkać duże mygły drewna tartacznego, okryte folią w celu umożliwieniawieloletniego składowania surowca bez utraty jego wartości. Nową metodękonserwacji drewna z zastosowaniem folii leśnicy z NLF testują we współpracy z firmąWood-Packer.
Składowanie drewna w atmosferze ubogiej wtlen wstrzymuje naturalny proces jego rozkładu. Wcześniej w lasach NLFtestowana była inna metoda konserwacji drewna z zastosowaniem folii. Metoda tabyła stosunkowo tania, ale okres składowania surowca nie przekraczał dwóch lat.Testowana teraz metoda, która została opracowana w południowych Niemczech po huraganieLothar (z 1999 r.), pozwala na składowanie surowca nawet przez cztery latabez uszczerbku dla jego jakości. Koszty metody południowoniemieckiej(10–13 euro/m3) są porównywalne z kosztami zraszania drewna, ale jejstosowanie nie wymaga przechodzenia długotrwałych procedur administracyjnych.Poza tym składowanie drewna może się odbywać na miejscu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Bawaria, Niemcy
Strategia adaptacji do zmian klimatycznych

Znaczną część obszaru niemieckiego krajuzwiązkowego Bawaria stanowią lasy, łąki i jeziora. Aby oszacować wpływ zmianklimatycznych na te ekosystemy i wypracować odpowiednią strategię adaptacyjną,w 2009 r. bawarskie Ministerstwo Nauki, Prac Badawczych i Sztuki powołałodo życia Bawarski Program Badawczy FORKAST. W jego ramach w różnych rejonachBawarii przeprowadzono zakrojone na dużą skalę eksperymenty z dziedzinysymulacji zmian klimatycznych.
Naukowcy odradzają preferowaniepojedynczych proweniencji „najlepiej dostosowanych do zmian klimatycznych” izalecają ochronę różnorodności genetycznej. Tam, gdzie dla buka stanie się zasucho, powinno się w Bawarii dawać pierwszeństwo lasom mieszanym z dębem,grabem, lipą, jarzębem brekinią, a nawet z kasztanem jadalnym. Większa rolapowinna przypaść sośnie czarnej i dębowi omszonemu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy
Krajowe Forum Leśne

– Celem mojej polityki jest zagwarantowaniewłaściwego, trwałego pełnienia przez las licznych funkcji i zarazem sprostaniewspółczesnym wymaganiom społeczeństwa – powiedział Till Backhaus, ministerrolnictwa i środowiska w rządzie Meklemburgii-Pomorza Przedniego, otwierając 26listopada br. Krajowe Forum Leśne w Schwerinie. – Ponadto chciałbym, aby do2015 r. został wypracowany Krajowy Program Leśny w ramach procesu, który będzieprzejrzysty dla obywateli i otwarty na ich partycypację – dodał.
Znowelizowanie w 2011 r. meklemburskiejustawy o lasach dało możliwość powołania przy ministerstwie właściwym do sprawleśnictwa Krajowego Forum Leśnego. Organ ten jest instrumentem wypracowywaniadecyzji politycznych w procesie szerokiego dialogu społecznego. W procesieuczestniczy 39 organizacji.
Krajowe Forum Leśne to nie jedynyinstrument uspołecznienia strategicznych procesów decyzyjnych w meklemburskimleśnictwie. Drugim takim instrumentem jest dziewięcioosobowa rada nadzorcza,sprawująca kontrolę nad Lasami Krajowymi Meklemburgii-Pomorza Przedniego –przedsiębiorstwem państwowym, które gospodaruje w meklemburskich lasachpaństwowych landu, świadczy usługi związane z gospodarką leśną i wykonujezadania publiczne zlecane przez władze landu. W skład rady wchodzą:reprezentanci Ministerstwa Rolnictwa, Środowiska i Ochrony Konsumentów,Ministerstwa Finansów oraz przedstawiciele personelu przedsiębiorstwa,niezależny specjalista w dziedzinie ekonomi leśnej oraz dwóch deputowanych doparlamentu Meklemburgii-Pomorza Przedniego.

Źródło:www.forstpraxis.de

Niemcy – Polska
„Stęchlizna wieków”

W naszych mediach leśnych chętnie cytowanesą, co zrozumiałe, przychylne opinie zagranicznych gości o polskim leśnictwie.Ale leśnicy z Lasów Państwowych nie zawsze są postrzegani pozytywnie przez obserwatorów zzagranicy. Świadczy o tym relacja z targów Eko-Las 2012, opublikowana w jednymz niemieckich branżowych czasopism leśnych. Oto jej fragment:
W dniach 6–8 września odbyły się wokolicach Świebodzina w Polsce targi leśne Eko-Las. Tereny targowe, położoneniedaleko Frankfurtu nad Odrą i polsko-niemieckiej granicy, były bardzo łatwodostępne dla niemieckich zwiedzających. Natomiast goście ze wschodniej Polski ikrajów bałtyckich byli skazani na uciążliwą podróż. Czy wybór zachodniej Polskina miejsce lokalizacji targów był oznaką przyszłego ukierunkowania polskiegoleśnictwa? Raczej nie, a wręcz przeciwnie. Osoby zorientowane w polskim leśnictwie,z którymi rozmawialiśmy podczas zwiedzania targów, narzekały na bezwzględnetrzymanie się starych zwyczajów.
Czy to przedsiębiorcy leśni, czy producencimaszyn, czy to handlowcy – wszyscy po cichu twierdzili zgodnie, że leśnicypaństwowi nadal sprawują dyktat w polskiej gospodarce leśnej, co nie sprzyjarozwojowi nieskrępowanej i przyszłościowej przedsiębiorczości leśnej. Tu i tampodejmowane są próby, które dają nadzieję na postęp, ale główny kierunek topaństwowa kuratela. I sytuacja nie zmieni się tak szybko. Troszczą się już o topolscy leśnicy państwowi, którzy – jak nam często mówiono – rękami i nogamibronią się przed umocnieniem pozycji przedsiębiorców leśnych. Skutecznie –trzeba przyznać. Na targach Eko-Las polscy leśnicy dali dobitny wyraz swojejniewzruszonej pewności siebie. Występowali tam częściowo niczym wielcy książętaw swoich rzucających się w oczy mundurach. Trzymali się zawsze w stadzie, aspod ich zielonych strojów ziało stęchlizną wieków. Bez zazdrości trzeba takżeprzyznać, że akurat leśniczki prezentowały się w swoich mundurach bardzoszykownie i zgrabnie.
Powyższy tekst ukazał się w czasopiśmieadresowanym głównie do przedsiębiorców leśnych, które znane jest w Niemczech zniewybrednych wyrażeń i agresywnych publikacji. Ponadto autorami tekstu sąNiemcy, którzy, być może, nie są wolni od stereotypowego myślenia o organizacjiżycia gospodarczego w Polsce. Niemniej jednak nie wolno nam zlekceważyć tegosygnału i poprzestać na wyrażeniu świętego oburzenia. Oto bowiem bodaj po razpierwszy pojawia się w niemieckiej prasie fachowej otwarta ostra krytykapolskiego modelu leśnictwa, zwracająca uwagę na drastyczny kontrast międzysytuacją przedsiębiorców leśnych a państwowymi leśnikami. Użyty w tekście zwrot„stęchlizna wieków” jest w Niemczech synonimem przestarzałych strukturhierarchicznych.

Źródło: Forstmaschinen-Profi 11/2012,s.68

Kanada
Migracja asystowana

W różnych zakątkach Kanady zaznaczają sięjuż wpływy zmian klimatycznych. Reagując na wzrastającą temperaturę, drzewazaczynają migrować do nowych siedlisk. Jednak niektóre populacje nie będą wstanie dotrzymać kroku szybkim zmianom środowiska. W Kanadzie brane są poduwagę liczne opcje adaptacyjne, które mogą służyć ochronie bioróżnorodności,zdrowotności i produktywności lasów w warunkach ciągłej zmiany klimatu. Jedną ztych opcji jest migracja asystowana – przemieszczanie się roślin lub zwierząt zpomocą człowieka do siedlisk korzystniejszych klimatycznie.
Niektóre kanadyjskie władze regionalnezaczęły już wdrażać założenia asystowanej migracji gatunków drzew do wytycznychrejonizacji nasiennej. Na przykład prowincja Kolumbia Brytyjska przesunęła o200 m w górę granice stref rejonizacji nasiennej w przypadku większościgatunków drzew i wprowadziła nowe przepisy zezwalające na sadzenie modrzewiazachodniego poza dotychczasowym zasięgiem jego występowania. Prowincja Albertaprzesunęła granice swoich stref o 200 m w górę i o 2° szerokościgeograficznej na północ. Z kolei prowincja Quebec, uwzględniając ryzyko zmianklimatycznych, stosuje w niektórych rejonach mieszanki nasienne składające sięz proweniencji miejscowych i tych pochodzących z terenów położonych bardziej napołudnie.
Migracja asystowana może być traktowanazarówno jako środek ochrony gatunków, jak i jako środek utrzymywaniazdrowotności i produktywności lasów. Jednak praktykowanie migracji asystowanejniesie ze sobą również potencjalne zagrożenia (inwazyjność, straty w przypadkunieodpowiedniego dostosowania do warunków lokalnych itd.). Konieczne jest więcporównanie wagi tych zagrożeń z wagą niebezpieczeństw grożących w razieniestosowania migracji asystowanej. Można wyróżnić trzy podstawowe typymigracji asystowanej: asystowaną migrację populacyjną (przemieszanie populacjiw granicach naturalnego występowania danego gatunku – niski poziompotencjalnych zagrożeń); asystowaną ekspansję zasięgową (przemieszczaniegatunków na najbliższe obszary poza granicami naturalnego występowania tychgatunków – średni poziom zagrożeń); asystowaną migrację na duże odległości(przemieszanie gatunków na obszary znajdujące się daleko poza granicaminaturalnego występowania tych gatunków – wysoki poziom zagrożeń).
Kanadyjska Służba Leśna (CFS) nie tylkosama przeprowadza stosowne badania i doświadczenia, lecz również tworzypraktyczne instrumenty i modele badawcze dla innych instytucji i organizacji.

Źródło: cfs.nrcan.gc.ca

Opr. A.S.

Niemcy 2011 w lasach prywatnych     Czechy Książę z lasami nie będzie prezydentem   Bawaria, Niemcy Niezadowoleniefirm handlujących drewnem   Kanada Modelowanie i mapowanie zagrożeń  

Niemcy
Rok 2011 w lasachprywatnych

Biuro Ekonomiki Przedsiębiorstw w Getyndze sp. z o.o.przestawiło wyniki porównawczej analizy sytuacji ekonomicznej 82 prywatnych gospodarstw leśnych wNiemczech w roku 2011.

Łączna powierzchnia leśna porównywanych gospodarstwwynosiła ok. 130 tys. ha (średnia powierzchnia 1591 ha). Gospodarstwa zostałytradycyjnie podzielone wg gatunków dominujących w składzie drzewostanów na trzy grupy:gospodarstwa liściaste (gatunek dominujący: Bk), gospodarstwa świerkowe igospodarstwa sosnowe. W stosunku do średniej z kilku wcześniejszych lat wewszystkich grupach zanotowana została ponadprzeciętna nadwyżka przychodów zesprzedaży drewna nad kosztami jego pozyskania. Wpłynęła na to przede wszystkimbardzo dobra sytuacja na rynku.

Prywatne gospodarstwa liściaste (średniazasobność 245 m3/ha) pozyskały przeciętnie 6,5 m3 drewna/ha (2010: 6,3 m3/ha).Sprzedaż drewna na pniu stanowiła 26% rozmiaru użytkowania. 62% pozyskaniazostało zrealizowane siłami przedsiębiorców leśnych, 12% – siłami własnymigospodarstw.

Struktura sortymentowa pozyskaniakształtowała się następująco: drewno typu papierówki 41%, kłody tartaczne24%, dłużyce tartaczne 21%, drewno energetyczne 13%. Przeciętne kosztypozyskania drewna osiągnęły poziom 18 euro/m3. Nadwyżka przychodów ze sprzedażydrewna nad kosztami jego pozyskania wyniosła 40 euro/m3 (2010: 35 euro/m3).

Przeciętne całkowite przychody gospodarstwliściastych sięgnęły 409 euro/ha, z czego 14 euro/ha pochodziło z subsydiówpublicznych, które obejmują również płatności przyrodnicze (niemieckie landy subsydiująochronę przyrody w lasach prywatnych głównie w ramach PROW, stosując płatności okodach 224, 225, 227 i 323). Koszty operacyjne gospodarstw liściastych wyniosłyprzeciętnie 225 euro/ha. Tym samym gospodarstwa liściaste osiągnęły w 2011 r.przeciętny zysk w wysokości 184 euro/ha (2010: 136 euro/ha).

Pozyskanie drewna w prywatnychgospodarstwach świerkowych (średnia zasobność 275 m3/ha) wyniosło 7,8 m3/ha(2010: 9,2 m3/ha) – to najniższy poziom w okresie ostatnich 10 lat.

Sprzedaż drewna na pniu kształtowała się napoziomie 33% rozmiaru użytkowania. Siłami przedsiębiorców leśnych i siłamiwłasnymi zostało wykonane odpowiednio 62% i 5% wolumenu prac pozyskaniowych.

Sortymentowa struktura pozyskania byłanastępująca: kłody tartaczne 42%, drewno typu papierówki 35%, dłużyce tartaczne17% i drewno energetyczne 6%.

Koszty pozyskania drewna kształtowały się przeciętnie napoziomie 18 euro/m3. Nadwyżka przychodów ze sprzedaży drewna nad kosztami jego pozyskaniawyniosła 36 euro/m3 (2010: 35 euro/m3).

Przeciętne całkowite przychody gospodarstwświerkowych osiągnęły poziom 478 euro/ha, z czego 9 euro/ha pochodziło zsubsydiów państwowych. Koszty operacyjne wyniosły przeciętnie 252 euro/ha. W rezultaciegospodarstwa świerkowe osiągnęły w 2011 r. przeciętny zysk w wysokości 226euro/ha (2010: 199 euro/ha).

Prywatne gospodarstwa sosnowe (średniazasobność 209 m3/ha) pozyskały przeciętnie 6,0 m3 drewna/ha (2010: 7,2 m3/ha).Sprzedaż drewna na pniu stanowiła 73% rozmiaru użytkowania. Przedsiębiorcyleśni zrealizowali 24% pozyskania. Siłami własnymi wykonano 3% rozmiaruużytkowania.

Sortymentowa struktura pozyskaniaprzedstawiała się następująco: drewno typu papierówki 53%, kłody tartaczne 31%,dłużyce tartaczne 6% i drewno energetyczne 10%.

Przeciętne koszty pozyskania drewnaosiągnęły poziom 15,38 euro/m3. Nadwyżka przychodów ze sprzedaży drewna nadkosztami jego pozyskania wyniosła 32 euro/m3 (2010: 31 euro/m3).

Przeciętne gospodarstwo sosnowe uzyskało w2011 r. przychody w wysokości 280 euro/ha, z czego 21 euro/hapochodziło z subwencji państwowych. Przeciętne koszy operacyjne osiągnęły poziom 149 euro/ha. Tooznacza, że gospodarstwa sosnowe wygospodarowały w 2011 r. przeciętny zysk wwysokości 131 euro/ha (2010: 169 euro/ha). Spadek zysku w stosunku do rokuwcześniejszego był w dużej mierze następstwem zmniejszenia się pozyskaniadrewna, co z kolei było wynikiem niewystępowania w roku 2011 większych klęskżywiołowych.

Źródło: AFZ-DerWald 23/2012, s. 14–16

Czechy
Książę z lasami nie będzie prezydentem

Pierwsze bezpośrednie wybory prezydenckie wCzechach (wcześniej prezydenta wybierał parlament) wygrał były premier MiloszZeman. Pokonał on w drugiej turze wyborów, która odbyła się 25 i 26 styczniabr., obecnego szefa czeskiej dyplomacji – księcia Karela Schwarzenberga (nazdjęciu).

75-letni książę Schwarzenberg studiowałprawo i leśnictwo. W procesie reprywatyzacji zwrócono mu rodzinną posiadłośćleśną o powierzchni 10,5 tys. ha. Gospodarstwo leśne księcia obejmuje lasygospodarcze (86%), lasy specjalnego przeznaczenia (13,5%) i lasy chronione(0,5%). Roczny rozmiar pozyskania drewna w książęcych lasach kształtuje się napoziomie 90% etatu ustalonego w planach urządzenia lasu.

Źródło: www.schwarzenberg.cz

Bawaria, Niemcy
Niezadowoleniefirm handlujących drewnem

Grupa trzynastu bawarskich firmhandlujących drewnem okrągłym wystąpiła z petycją do ministra Helmuta Brunnera,który w rządzie Bawarii odpowiada za leśnictwo. W petycji tej kupcy drzewniwyrazili swoje niezadowolenie ze sposobu, w jaki władze landu subwencjonują 140bawarskich zrzeszeń leśnych. Autorzy petycji skarżą się, że wspieranie zrzeszeńwłaścicieli lasów prywatnych odbywa się kosztem bawarskiej branży handludrewnem.

Według informacji firm handlującychdrewnem, zrzeszenia leśne otrzymały np. w 2010 r. dotacje w wysokości 27mln euro. Dotacje przeznaczane są m.in. na organizację wspólnego zbytu drewna.W rezultacie zrzeszenia leśne stają się coraz poważniejszą konkurencją dlakupców drzewnych.

Źródło: www.forstpraxis.de

Kanada
Modelowanie i mapowanie zagrożeń

Inwazyjne gatunki leśnych owadów, roślin iinnych organizmów stanowią duże niebezpieczeństwo dla kanadyjskich lasów odprzeszło stu lat. Zgorzel kasztana i holenderska choroba wiązu poważniezagroziły niektórym rodzimym kanadyjskim gatunkom drzew, w niektórychprzypadkach niemalże doprowadzając do ich wyginięcia. Obecnie duże zagrożeniedla jesionów w Ameryce Północnej stanowi opiętek jesionowy, który po razpierwszy został zaobserwowany w Kanadzie w 2002 roku.

Programy powstrzymywania lub spowalnianiarozprzestrzeniania się szkodliwych organizmów mogą być kosztowne. Dużeznaczenie ma przy tym odpowiednie oszacowanie zagrożenia. Modelowanie zagrożeńze strony obcych leśnych gatunków inwazyjnych obrazuje dynamiczny procesekspansji szkodnika na dużych obszarach w oparciu o wiedzę o jegodotychczasowych miejscach występowania, ogniskach inwazji, rozmieszczeniu potencjalnychżywicieli i możliwych szlakach migracyjnych wzdłuż większych korytarzytransportowych.

Kanadyjska Służba Leśna (CFS), wewspółpracy z Służbą Leśną Stanów Zjednoczonych (USFS), Uniwersytetem StanuKarolina Północna i Izraelską Politechniką „Technion”, opracowała nowe technikimapowania zagrożeń, uwzględniające specjalny model niepewności. Nowametodologia została już zastosowana do mapowania zagrożeń ze strony trzpiennikasosnowca we wschodniej części Ameryki Północnej.

Nowe metody mapowania zagrożeń wymagająwprawdzie jeszcze znacznej wiedzy technicznej, ale naukowi pracownicy CFSpracują już nad stworzeniem narzędzi przyjaznych użytkownikowi, którymi będąmogli się łatwo posługiwać praktycy z różnych służb, w tym leśnicy.

Ważnym elementem modelowania zagrożeń jestprognozowanie punktów krytycznych, w których ekspansja staje się ekonomicznieniebezpieczna. Przewidywany moment, w którym inwazja zacznie na dużą skalęzagrażać utrzymaniu rozmiaru pozyskania drewna na poziomie zgodnym z zasadązrównoważonego rozwoju, może stanowić ważny wskaźnik dla decydentów, którzy sąodpowiedzialni za działania ochronne. Docelowo nowe techniki modelowaniazagrożeń będą również uwzględniać przyszłe zmiany klimatu oraz sytuacji gospodarczej iprawnej, jak również dostępność nowych technik kontroli biologicznej.

Źródło: cfs.nrcan.gc.ca

Opr. A.S.

Niemcy FSC wspiera prywatnych właścicieli lasów Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy Sprawozdanie LFMV za lata 2010–11 Szwecja 75-lecie Södry Niemcy Plantacje na nowym berlińskim lotnisku? Niemcy Więcej pracy dla absolwentów szkół wyższych Dolna Saksonia, Niemcy Rekompensaty za Naturę 2000 w lasach

Niemcy
FSC wspiera prywatnych właścicieli lasów

Aby zapewnić drobnym właścicielom lasówdostęp do rynku zbytu drewna certyfikowanego wg standardów FSC, organizacja FSCNiemcy utworzyła fundusz certyfikacyjny, który przez pięć lat pokrywa 50%kosztów certyfikowania gospodarstw leśnych. Fundusz zasilają przedsiębiorstwa,które zainteresowane są zwiększeniem podaży na niemieckim rynku surowcacertyfikowanego w systemie FSC. – Będziemy usilnie namawiać dalszeprzedsiębiorstwa do dofinansowania funduszu, tak aby więcej właścicieli lasówmiało możliwość otrzymania wsparcia finansowego – mówi Tobias Heimpel, prezesizby gospodarczej FSC Niemcy. – W ten sposób chcemy wzmacniać synergięodbiorców i producentów drewna certyfikowanego wg standardów FSC i tym samym zwiększyćstopień penetracji niemieckiego rynku przez FSC.
Niemal połowa niemieckich lasów to własnośćprywatna. Przeszło 70% tej własności stanowią lasy o powierzchni mniejszej niż200 ha. Oprócz pomocy finansowej organizacja FSC Niemcy oferuje właścicielom mniejszychgospodarstw leśnych uproszczony system certyfikacji lasów. Właściciele lasów opowierzchni do 100 ha nie muszą spełniać wielu wymogów, które stosowane są wodniesieniu do właścicieli większych gospodarstw leśnych.
Źródło: „AFZ-DerWald” 23/2012

Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy
Sprawozdanie LFMV za lata 2010–11

Przedsiębiorstwo państwowe Lasy KrajoweMeklemburgii-Pomorza Przedniego (LFMV), zarządzające lasami państwowymi tegolandu (170 tys. ha), przedstawiło swoje sprawozdanie gospodarcze za lata2010–2011. Zgodnie z informacjami LFMV, rok 2011 był dla przedsiębiorstwanajpomyślniejszy od czasu jego utworzenia w 2006 r. (wcześniej lasy państwoweMeklemburgii-Pomorza Przedniego były jednostką administracji landu). PrzychodyLFMV osiągnęły poziom 99,4 mln euro. Roczna nadwyżka przychodów nad kosztamioperacyjnymi wyniosła 10,5 mln euro. Dobre wyniki LFMV były pochodną korzystnejsytuacji na rynku drewna w roku 2011.
Lasy Krajowe podlegają MinisterstwuRolnictwa, Środowiska i Ochrony Konsumentów Meklemburgii-Pomorza Przedniego ikontrolowane są przez dziewięcioosobową radę nadzorczą. Przedsiębiorstwo nietylko gospodaruje w lasach państwowych, lecz również świadczy usługi związane zgospodarką leśną oraz wykonuje zlecane przez land za dania publiczne, które sąfinansowane w ramach dotacji celowych. Rozrachunek obydwu sfer aktywności firmy– działalności gospodarczej i wykonywania zadań publicznych – dokonywany jestosobno. Przedsiębiorstwem kieruje jednoosobowy zarząd (prezes LFMV).Nadleśnictwa (29 jednostek) podlegają bezpośrednio prezesowi.
Źródło: www.forstpraxis.de

Szwecja
75-lecie Södry

W 2013 r. Södra – szwedzkie zrzeszeniewłaścicieli lasów – obchodzi jubileusz 75-lecia swojego istnienia. Członkami Södryjest 51 tys. właścicieli rodzinnych gospodarstw leśnych w południowej Szwecji.Podstawowym zadaniem zrzeszenia jest zapewnianie jego członkom zbytu produktówleśnych i zwiększanie rentowności ich gospodarstw leśnych. Do członków Södrynależy w sumie 36 tys. posiadłości leśnych o łącznej powierzchni 2,4 mln ha,czyli przeszło połowa lasów prywatnych w południowej Szwecji. Lasy członkówSödry są certyfikowane zarówno w systemie FSC (1,3 mln ha), jak i PEFC (1,8 mlnha).
Członkowie Södry są także właścicielamikoncernu leśno-drzewnego, w skład którego wchodzą cztery segmenty: Södra Skog(gospodarka leśna), Södra Cell (przemysł celulozowy), Södra Timber (przemysłtartaczny) i Södra Interiör (produkty drzewne o wyższym stopniu przetworzenia).W ostatnich latach Södra stała się również producentem energii elektrycznej(koncern produkuje więcej energii, niż zużywają jej wszystkie jego firmy). Wzakładach Södry zatrudnionych jest łącznie 4 tys. pracowników. Sam segmentgospodarki leśnej, który zatrudnia ok. 550 osób, posiada pięć spółekfilialnych, prowadzących działalność w zakresie handlu drewnem energetycznym,szkółkarstwa, sprzedaży sprzętu leśnego i przeładunku portowego.
Źródło: www.sodra.com

Niemcy
Plantacje na nowym berlińskim lotnisku?

Nowo wybudowany port lotniczyBerlin-Brandenburgia (BER) miał zostać oddany do użytku w czerwcu 2012 roku.Jednak ze względu na błędy projektowe i problemy techniczne termin otwarcialotniska przesunięto na październik 2013 roku. Ale i ten ostatni termin niezostanie prawdopodobnie dotrzymany. Niedziałający port lotniczy przynosiNiemcom ogromne straty (zainwestowano w niego blisko 4,3 mld euro).
Związek (BDF) postuluje tymczasowewykorzystanie niezabudowanych gruntów portu lotniczego BER pod uprawęplantacyjną drzewiastych roślin energetycznych. Zdaniem BDF mogłoby to wznaczącym stopniu obniżyć ponoszone starty. Propozycję założenia plantacji naterenie lotniska pozytywnie oceniają niemieckie organizacje ochrony przyrodyNABU i BUND.
Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy
Więcej pracy dla absolwentów szkół wyższych

Po latach znacznej wstrzemięźliwościpublicznych pracodawców w przyjmowaniu do pracy absolwentów pięciu niemieckichwyższych szkół nauk stosowanych, które oferują leśne kierunki kształcenia,kończący te uczelnie adepci leśnictwa zaczynają być poszukiwani na rynku pracyw Niemczech. Absolwenci wydziałów leśnych wyższych szkół nauk stosowanych są zreguły dobrze przygotowani do pracy w publicznych i prywatnych gospodarstwachleśnych, z uwagi na ukierunkowanie tamtejszych programów kształcenia leśnego narozwijanie umiejętności praktycznych. Na zastosowania praktyczne zorientowanesą również leśne programy badawcze realizowane przez wyższe szkoły naukstosowanych. Programy takie wspierane są finansowo przez rządy niemieckichkrajów związkowych.
Źródło: www.forstpraxis.de

Dolna Saksonia, Niemcy
Rekompensaty za Naturę 2000 w lasach

Rząd niemieckiego kraju związkowego DolnaSaksonia przyjął na początku stycznia br. nowe rozporządzenie w sprawierekompensowania utrudnień w prowadzeniu gospodarki leśnej na obszarach objętychochroną przyrody. Zgodnie z tym rozporządzeniem właścicielom lasów mają byćwypłacane rekompensaty za utratę korzyści ekonomicznych, w związku z ochronąprzyrody na powierzchniach leśnych włączonych do sieci Natura 2000.
Źródło: www.holz-zentralblatt.com

Opr. A.S.

Niemcy Nowelizacja prawa o handlu drewnem     Stany Zjednoczone Nowi członkowie Komitetu Koordynacyjnego   Szwecja Wyniki finansowe Sveaskogu w roku 2012     Finlandia Internetowa sprzedaż drewna z lasów prywatnych  

Niemcy

Nowelizacja prawa o handlu drewnem

Niemiecki rząd federalny przyjął projektnowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu handlu nielegalnie pozyskanym drewnem.

Nowelizacja ta jest transpozycją doniemieckiego prawa przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady(UE) nr 955/2010 z dnia 20 października 2010 r., ustanawiającego obowiązkipodmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna (u nas w związkuz tymi przepisami jest nowelizowana Ustawa o lasach). Unijne rozporządzenieweszło w życie z dniem 3 marca 2013 roku.

Zastrzeżenia do rządowego projektu zgłosiłNiemiecki Przemysł Tartaczny i Drzewny (DSH) – jedna z organizacji branżowych.DSH zasadniczo popiera projekt nowelizacji prawa o handlu drewnem, ale uważa,że pewne kwestie powinny zostać lepiej uregulowane. Projekt przewiduje np., żeprzesyłanie dokumentów stanowiących świadectwo pochodzenia drewna może sięodbywać wyłącznie drogą pocztową. – To oznacza nakłady czasowe i finansowe,które są nie do przyjęcia dla przedsiębiorstw – twierdzi Lars Schmidt,sekretarz generalny DSH. – Obecnie większość danych jest archiwizowana wprzedsiębiorstwach w postaci cyfrowej, tak że przesyłanie odpowiednichdokumentów może się z powodzeniem odbywać elektronicznie – dodaje Schmidt.Argumentację DSH podziela komisja gospodarcza Bundesratu – izby wyższejniemieckiego parlamentu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Stany Zjednoczone

Nowi członkowie Komitetu Koordynacyjnego

W styczniu 2013 r. szef DepartamentuRolnictwa Stanów Zjednoczonych, Tom Vilsack, mianował ośmiu nowych członkówKomitetu Koordynacyjnego ds. Zasobów Leśnych – organu doradczego zajmującegosię kwestiami leśnictwa prywatnego i resortowymi programami wspierającymiwłaścicieli lasów.

– Nowi członkowie Komitetu Koordynacyjnegods. Zasobów Leśnych Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych pomogą nam wpodejmowaniu właściwych decyzji dotyczących społeczności wiejskich, związanychz tworzeniem nowych miejsc pracy, utrzymaniem wzrostu gospodarczego izachowaniem lasów wielofunkcyjnych dla przyszłych pokoleń – mówi HarrisSherman (na zdjęciu obok), podsekretarz stanu w Departamencie Rolnictwa.

W skład Komitetu Koordynacyjnego wchodząreprezentanci prywatnych włacicieli lasów, plemion indiańskich, organizacjiochrony przyrody, stanowych służb leśnych i stanowych służb ochrony dzikichzwierząt (w sumie osiem osób pochodzących z wyboru) oraz szefowie czterechagencji Departamentu Rolnictwa – federalnej Służby Leśnej, Służby OchronyZasobów Naturalnych, Agencji Obsługi Rolnictwa i Narodowego Instytutu Żywnościi Rolnictwa. Jednym z podstawowym zadań Komitetu Koordynacyjnego jestopiniowanie rozdziału funduszy subwencyjnych.

Źródło: www.fs.fed.us

Szwecja

Wyniki finansowe Sveaskogu w roku 2012

Szwedzki państwowy koncern leśny Sveaskognie osiągnął w minionym roku wszystkich celów finansowych, które wyznaczyło mupaństwo szwedzkie. Rentowność kapitału własnego wyniosła wprawdzie 12,3% (cel:minimum 7%), ale rentowność kapitału operacyjnego osiągnęła poziom 3,2% (cel:minimum 5%), a wskaźnik kapitału własnego – poziom 47% (cel: 35–40%).

Wartość sprzedaży netto Sveaskogu wyniosła6,3 mld SEK (ok. 3 mld zł), co oznacza spadek o 6% w stosunku do roku 2011.Główną tego przyczyną był spadek cen drewna, który tylko częściowo został zrekompensowany wzrostemrozmiaru dostaw drewna z własnych lasów koncernu (Sveaskog obraca równieżdrewnem skupowanym w lasach prywatnych) i zwiększeniem się udziału drewnatartacznego w strukturze sortymentowej. W roku 2012 przeciętna cena drewnazmalała o 10%. Rozmiar dostaw surowca drzewnego zrealizowanych przez Sveaskogosiągnął poziom 10,7 mln m3.

Zysk operacyjny Sveaskogu sięgnął 1,42 mldSEK (ok. 683 mln zł), co oznacza spadek o 3% w stosunku do roku 2011. Koncernuwzględnia w swoim zysku operacyjnym m.in. zmianę wartości aktywów leśnych, wtym aktywów biologicznych (drzewostany) i gruntów leśnych. W roku 2012 wartośćaktywów leśnych Sveaskogu zwiększyła się o 503 mln SEK. Tym samym zyskoperacyjny przed zmianą wartości aktywów leśnych wyniósł 919 mln SEK (ok. 441mln zł).

W 2012 r. szwedzki parlament zmniejszyłstawkę podatku CIT z 26,3% do 22,0%. W wyniku tej decyzji Sveaskog zanotował nakoniec roku nadpłatę podatkową w wysokości 1,03 mld SEK. O wysokości dywidendyza 2012 r., która zostanie odprowadzona do budżetu państwa, zadecyduje walnezgromadzenie Sveaskogu, mające się odbyć 22 kwietnia br. w Sztokholmie (walnezgromadzenia Sveaskogu są otwarte dla publiczności). W każdym razie wysokośćdywidendy zwykłej nie może wynosić mniej niż 60% zysku po opodatkowaniu,pomniejszonego o korekty z tytułu niekasowych zmian wartości. Za rok 2011Sveaskog wypłacił państwu szwedzkiemu dywidendę w wysokości 4,47 mld SEK (ok.2,14 mld zł).

Rynkowa wartość aktywów leśnych Sveaskoguna dzień 31 grudnia 2012 została określona na 30,507 mld SEK, w tym wartośćdrzewostanów – na 28,424 mld SEK, a wartość gruntów – na 2,083 mld SEK. Nakoniec roku 2012 koncern zatrudniał 702 osoby (2011 r.: 726 osób).

Macierzystą firmą koncernu leśnego Sveaskogjest spółka akcyjna Sveaskog AB, której wyłącznym właścicielem jest państwo szwedzkie.Sveaskog AB prowadzi działalność gospodarczą za pośrednictwem zależnych spółekoperacyjnych. Główną firmą operacyjną, działającą w segmencie gospodarkileśnej, jest spółka akcyjna Sveaskog Förvaltnings, w której zarządzie znajdujesię 4,3 mln ha gruntów leśnych, w tym 3,2 mln ha lasów gospodarczych.

Źródło: www.sveaskog.se

Finlandia

Internetowa sprzedaż drewna z lasówprywatnych

Na początku 2013 r. fiński CentralnyZwiązek Producentów Rolnych i Właścicieli Lasów (MTK) uruchomił nowyelektroniczny system handlu drewnem okrągłym z lasów prywatnych(puumarkkinat.fi). Tymczasowo portal ma formę elektronicznej tablicyogłoszeniowej, podobnej do tych z internetowych serwisów nieruchomościowych.Rozwój portalu wspierany jest przez przemysł drzewny.

– To jeden z naszych pierwszych kroków nadrodze do elektronicznego handlu drewnem okrągłym. Serwis jest internetowymportalem, w którym wyszczególniane są partie drewna oferowane do sprzedaży.Jednak nie jest to jeszcze narzędzie do zawierania umów między kupującym asprzedającym. Umowy muszą być podpisywane w sposób tradycyjny – mówi ErnoJärvinen, kierownik sekcji badawczej MTK.

Obecnie działa w Finlandii 136 zrzeszeńleśnych, liczących łącznie blisko 330 tys. członków. Lokalne zrzeszenia leśnesą skupione w ośmiu uniach, które są regionalnymi reprezentacjami właścicielilasów. Z kolei unie regionalne wchodzą w skład MTK – ogólnofińskiejreprezentacji rolników, właścicieli lasów i przedsiębiorców działających naobszarach wiejskich.

Źródło: www.forest.fi

Opr. A.S

Austria – Finlandia Dialog społeczny w sprawie lasów Nowa Szkocja, Kanada Zwiększenie zasobów gruntów publicznych Finlandia 20 tys. ha nowych obszarów chronionych

Austria – Finlandia
Dialog społeczny wsprawie lasów

W listopadzie 2012 r. odbyła się w naszymMinisterstwie Środowiska międzynarodowa konferencja „Kierunki rozwoju polskichlasów w kontekście rozwoju lasów europejskich”. Jednym z elementów konferencji byłasesja poświęcona procesowi tworzenia narodowych programów leśnych w Austrii iFinlandii. Znamienną cechą tych procesów jest ich daleko idące uspołecznienie.
Austriacki Dialog Leśny (ÖWAD) to procesdialogu społecznego, obejmującego wszystkich interesariuszy sektora leśnego,którzy chcą współtworzyć austriacki Narodowy Program Leśny. Jest to procesciągły i otwarty. Podstawowym jego zadaniem jest poszukiwanie rozwiązańsłużących łagodzeniu konfliktu interesów wokół lasów. W ramach partnerskiejdyskusji dąży się do osiągnięcia konsensusu między różnymi środowiskami w sprawie praktycznejrealizacji idei zrównoważonej gospodarki leśnej. Podstawowe zasady ÖWAD to:aktywne uczestnictwo, otwartość, transparentność, moc wiążąca, zorientowanie nakonsensus, ciągłość, podejście całościowe, intersektorowe i interdyscyplinarneoraz zgodność z odpowiednimi układami międzynarodowymi.
Najwyższym, zinstytucjonalizowanym organemÖWAD, jest Okrągły Stół, któremu przewodniczy związkowy minister właściwy dospraw leśnictwa. Okrągły Stół to polityczne gremium decyzyjne, w którymrównoważone są interesy różnych grup społecznych. Poszczególne kwestierozpatrywane są w ramach regularnie organizowanych forów leśnych, wspieranychprzez grupy robocze. Fora leśne analizują problemy wskazane przez Okrągły Stółi proponują instrumenty służące ich rozwiązaniu. W gremiach związanych z ÖWADreprezentowanych jest łącznie blisko 90 różnych publicznych i prywatnychorganizacji i instytucji z takich dziedzin jak: ochrona środowiska i przyrody,sport, leśnictwo, rolnictwo, przemysł drzewny i papierniczy, sprawy młodzieży,nauka, oświata, energetyka, administracja landów i samorząd terytorialny.Udział w ÖWAD jest otwarty dla wszystkich interesariuszy austriackiegoleśnictwa. Wypracowany w ramach ÖWAD, będący owocem konsensusu społecznego,Narodowy Program Leśny stanowi podstawę wszystkich działań związanych z lasamii fundament austriackiej polityki leśnej.
W dużym stopniu uspołeczniony jest równieżproces tworzenia Narodowego Programu Leśnego w Finlandii. Proces ten jestotwarty dla wszystkich interesariuszy leśnictwa. Odpowiednikiem austriackiegoOkrągłego Stołu jest w Finlandii Rada Leśnictwa z grupami roboczymi. Jest toorgan umocowany przy ministrze rolnictwa i leśnictwa. W 33-osobowej RadzieLeśnictwa reprezentowane są różne sektory administracji, branża leśna i drzewna, organizacjeekologiczne, branża energetyczna, stowarzyszenie przedsiębiorców leśnych,organizacje rekreacyjno-sportowe i młodzieżowe, samorząd Saamów i uczelnie.Oprócz centralnej Rady Leśnictwa działa w Finlandii 13 regionalnych radleśnictwa. Ich członkami są reprezentanci różnych gałęzi administracji,właścicieli lasów, przemysłu drzewnego, organizacji ekologicznych i innychregionalnych interesariuszy leśnictwa.
A jak wygląda uspołecznienie dyskusji opodstawach leśnictwa u nas, w Polsce? Odpowiedzią na to pytanie może być tryb,w jakim nowelizowana jest ustawa o lasach – fundamentalny akt dla naszegoleśnictwa. Niemal w tym samym czasie, gdy na ww. konferencji z ust urzędnikówministerialnych padały słowa o potrzebie szerokiego dialogu społecznego,Ministerstwo Środowiska praktykowało sposób konsultowania nowelizacji ustawy olasach, który zdaje się wręcz zaprzeczeniem takiego właśnie dialogu. O opinię oprojekcie z 14 sierpnia 2012 r. (a więc o tym, w którym była jeszcze propozycjapowołania Rady Lasów Państwowych) oficjalnie proszone były – oprócz jednostekministerialnych – zaledwie trzy instytucje leśne i Generalna Dyrekcja OchronyŚrodowiska. O uwagi do projektu z 31 października minister środowiskaoficjalnie poprosił jedynie reprezentację branży leśnej (siedem podmiotów) idrzewnej (dwa podmioty). W obydwu przypadkach poza oficjalnym rozdzielnikiemkonsultacyjnym Ministerstwa Środowiska znalazły się m.in. tak ważne grupyinteresariuszy leśnictwa jak: samorząd terytorialny, organizacje ekologiczne,przedsiębiorcy leśni, organizacje rekreacyjno-turystyczne i branżaenergetyczna. Konsultacjom projektu nowelizacji ustawy o lasach nietowarzyszyły oficjalnie ani okrągłe stoły, ani fora leśne.|
Szczególnie rażące wydaje się pominięcie wkonsultacyjnych rozdzielnikach reprezentacji samorządu terytorialnego. Wrezultacie bardzo znaczna część środowiska samorządowego nawet nie wiedziała,że konsultowane były założenia do zmian w ustawie o lasach. A przecieżstarostowie ustawowo sprawują nadzór nad gospodarką leśną w blisko jednejpiątej polskich lasów, a gminy i powiaty są bardzo ważnymi interesariuszamipaństwowego sektora leśnego. Dlaczego więc w rozdzielnikach nie znalazło sięmiejsce chociażby dla Związku Powiatów Polskich czy Związku Gmin WiejskichRzeczypospolitej Polskiej, za pośrednictwem których można było rozpowszechnićinformację o konsultacjach wśród samorządowców? Dlaczego samorząd terytorialnynie został poproszony o opinię w sprawie Rady Lasów Państwowych? Podobnepytania można stawiać w przypadku wielu innych znaczących interesariuszyleśnictwa w Polsce.
Źródła: www.lebensministerium.at,www.mmm.fi; www.mos.gov.pl

Fot. Konferencja „Kierunkirozwoju polskich lasów w kontekście rozwoju lasów europejskich”. Przemawiawiceminister Janusz Zaleski/Arch. Ministerstwa Środowiska

Nowa Szkocja, Kanada
Zwiększenie zasobówgruntów publicznych

Władze kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocjazamierzają wydać w 2013 r. przeszło 6 mln dol. na zwiększenie zasobów gruntówpublicznych. Jednym z głównych celów planowanych zakupów ziemi jest zwiększeniezakresu ochrony przyrody. – Rzeczą rozsądną jest nabywanie ziemi, którawzbogaca naszą bazę gruntów publicznych i która jest wartościowa ze względu naswoje zasoby i potencjał rekreacyjny – mówi Charlie Parker, minister zasobównaturalnych w rządzie Nowej Szkocji. – Nie możemy zmienić wielkości NowejSzkocji, ale możemy zmienić ilość gruntów będących własnością prowincji isprawić, że będą one służyły naszej gospodarce i środowisku – nadmienia.
Chris Miller, biolog z KanadyjskiegoTowarzystwa na rzecz Parków i Obszarów Dzikiej Przyrody (CPAWS), dodaje: – Toważna inwestycja w ochronę przyrody. Niektóre z najcenniejszych ekologicznieekosystemów Nowej Szkocji, w tym starodrzewy w stanie zbliżonym do naturalnegoi siedliska gatunków zagrożonych, występują na gruntach prywatnych.Wyasygnowanie środków na nabycie tych posiadłości jest więc znaczącym krokiemna drodze ochrony bioróżnorodność tej prowincji.
Źródło: www.woodbusiness.ca

Finlandia
20 tys. ha nowych obszarówchronionych

Rząd fiński rozpoczął realizację programuzwiększenia powierzchni obszarów chronionych znajdujących się na gruntachpaństwowych, samorządowych i innych terenach publicznych o 20 tys. ha. Wprzedsięwzięciu bierze udział fińskie Państwowe Gospodarstwo Leśne„Metsähallitus”, które przeznaczy na obszary chronione powierzchnie leśneobjęte gospodarką leśną.
Metsähallitus jest koncernem, który ma wswojej pieczy przeszło 12 mln ha gruntów i wód państwa fińskiego, w tym 3,6 mlnha lasów. Koncern prowadzi gospodarkę leśną za pośrednictwem jednostkiMetsätalous (1181 pracowników), mającej charakter przedsiębiorstwa państwowego.W skład koncernu wchodzą również Służba Dziedzictwa Przyrodniczego (osobnorozliczająca się jednostka budżetowa, zarządzająca parkami narodowymi) orazportfel spółek zależnych i stowarzyszonych.
Źródło: www.metsa.fi

Opr. A.S.

Unia Europejska Porównanie wyników finansowych lasów państwowych w 2011r. Szkocja, Wielka Brytania Boom w szkockim przemyśle drzewnym Bawaria, Niemcy BaySF przedsiębiorstwem przyjaznym rodzinie Finlandia Uspołecznienie planowania gospodarki populacją łosia Dania Eksperyment klimatyczny Niemcy Ochrona przyrody na terenach wojskowych

Unia Europejska
Porównanie wyników finansowych lasówpaństwowych w 2011 r.

Część większych państwowych gospodarstwleśnych w UE podała już podstawowe informacje o swoich wynikach finansowych w2011 roku. Jak wypadły nasze Lasy Państwowe w porównaniu z AustriackimiLasami Związkowymi (ÖBf), Bawarskimi Lasami Państwowymi (BaySF), fińskimMetsähallitusem i szwedzkim Sveaskogiem?
W tej grupie gospodarstw największeprzychody na jednego pracownika zanotował Sveaskog (1,1 mln euro),najmniejsze – PGL LP (68 tys. euro). „Przeciętny” leśnik zeszwedzkich lasów państwowych wygospodarował 198 tys. euro zyskuoperacyjnego (bez uwzględnienia przyrostu wartości aktywów biologicznych),leśnik z PGL LP – 8 tys.euro. Pod względem wysokości przychodów najeden hektar lasu najlepiej wypadły Bawarskie Lasy Państwowe (490 euro),najgorzej – Metsähallitus (102 euro). Nasze Lasy Państwowe były drugie odkońca (229 euro). Największy zysk operacyjny na jeden hektar lasuwygospodarowały również Bawarskie Lasy Państwowe (115 euro), najmniejszy –PGL LP (26 euro). W chwili sporządzania niniejszego zestawienia nie byłaznana wysokość dywidend ÖBf i Sveaskogu, wypłaconych państwu za rok 2011, toteżporównanie kwot odprowadzonych do kasy publicznej (podatki bezpośrednie,dywidenda i inne opłaty) opiera się częściowo na dywidendach wypłaconych za rok2010. Nasze Lasy Państwowe wpłaciły do kasy publicznej6 euro/ha lasu, BaySF i Metsähallitus – odpowiednio 95i32 euro/ha lasu.
Porównanie pozwala sądzić, że w2011 r. potencjał gospodarczy Państwowego Gospodarstwa Leśnego LasówPaństwowych pozostawał w dużym stopniu niewykorzystany.
Zysk operacyjny wygospodarowany przezjednego pracownika LP był blisko dziewięciokrotnie mniejszy od średniej wgrupie rozpatrywanych państwowych gospodarstw leśnych (70 tys. euro). Zyskoperacyjny na jeden hektar lasu kształtował się na poziomie dwukrotnie niższym(średnia 54 euro).
Kwota wpłacona przez LP do kasy publicznejbyła ośmiokrotnie niższa od średniej sumy podatków bezpośrednich, dywidend iinnych opłat (49 euro/ha lasu).
Nasuwa się pytanie: co było podstawowąprzyczyną niewykorzystania potencjału gospodarczego LP? Odpowiedź można chybaznaleźć w treści listu rzecznika LP, wystosowanego do pracownikówLP po111.zjeździe Polskiego Towarzystwa Leśnego, na którym ówczesny dyrektorgeneralny Lasów Państwowych Marian Pigan zaprezentował ekonomiczną analizęstruktury organizacyjnej Lasów Państwowych. W liście tym czytamy m.in.: – Wswoim wystąpieniu dyrektor generalny wyraźnie wskazał, że czynniki ekonomicznenie są i nie mogą być jedynymi, które są brane pod uwagę przy dyskusji ostrukturze organizacyjnej Lasów Państwowych. Równie ważne są względyhistoryczne oraz priorytetowa dla obecnego kierownictwa Lasów Państwowychstabilizacja zatrudnienia i godne wynagradzanie leśników za ich pracę. Nowłaśnie: może gdyby dla ówczesnego kierownictwa LP priorytetową sprawą byłyinteresy kraju i ogółu społeczeństwa (w końcu atrybut „Państwowe” do czegośobliguje), a nie stabilizacja zatrudnienia i wynagradzanie leśników (interesykorporacji leśnej), to wynik PGL LP byłby prawdopodobnie znacząco lepszy.Interesy korporacji leśnej są oczywiście bardzo ważnym czynnikiem, ale niemożna im przyznawać priorytetu, jeśli Lasy Państwowe mają być rzeczywiściepaństwowe.

Źródła: raporty roczne, opracowanie „PGLLP. Wstępne wyniki ekonomiczne za 2011 r.”

Szkocja, Wielka Brytania
Boom w szkockim przemyśle drzewnym

W roku 2011 pozyskano w Szkocji7,5mln m3 drewna. To o 0,5 mln m3 więcej niż w roku 2010.Jednocześnie szkockie tartaki wyprodukowały o 7% więcej tarcicy, która wprzeważającej części została sprzedana na rynku angielskim. Przeciętna cenadrewna była wyższa o 2%.
– W sytuacji globalnych trudnościekonomicznych jest to doskonała wiadomość, świadcząca o tym, że szkocki sektorleśno-drzewny opiera się na zdrowych, solidnych podstawach – mówi StewartStevenson, szkocki minister środowiska i zmian klimatycznych. – Jako fundamentgospodarki naszych obszarów wiejskich, branża leśno-drzewna odgrywa bardzoważną rolę w zabezpieczeniu egzystencji społeczności lokalnych i firm w całejSzkocji. Branża ta zdobywa również coraz silniejszą pozycję na brytyjskim izagranicznym rynku drzewnym. Inną dobrą wiadomością jest to, że szkockie lasywkraczają w fazę dojrzałości i w ciągu następnych 10–15 lat spodziewamysię dalszego wzrostu pozyskania drewna.
Szkocki sektor leśno-drzewny wytwarzadochód rzędu 670 mln funtów szterlingów rocznie i zapewnia blisko31 tys.miejsc pracy, głównie na obszarach wiejskich

Źródło: www.forestry.gov.uk

Bawaria, Niemcy
BaySF przedsiębiorstwem przyjaznym rodzinie

W czerwcu 2012r. Bawarskie LasyPaństwowe (BaySF) otrzymały certyfikat przyjazności rodzinie „Zawód i Rodzina”.– Cieszymy się z tego odznaczenia, które honoruje nasze osiągnięcia w dziedzinieprorodzinnej polityki zakładowej. Jesteśmy przekonani, że nasza prorodzinnapolityka kadrowa stanowi właściwą odpowiedź na zmieniające się modele życiapracowników – mówi Reinhard Neft, członek dwuosobowego zarządu BaySF.
Przedsiębiorstwo BaySF dołączyło do grupy371 pracodawców, którzy otrzymali certyfikat „Zawód i Rodzina”. Certyfikacjaprzedsiębiorstw i instytucji pod kątem ich przyjazności rodzinie,przeprowadzana pod patronatem federalnej minister ds. rodziny Kristiny Schröderi federalnego ministra gospodarki Philipa Röslera, jest instrumentem wspieranianiemieckich pracodawców w równoważeniu interesów zakładowych i pracowniczych.

Źródło: www.baysf.de

Finlandia
Uspołecznienie planowania gospodarkipopulacją łosia

Fińska populacja łosia jest przykłademskutecznej gospodarki łowieckiej i ochrony zwierzyny. O ile w latach30. XX w. łosie były bliskie wyginięcia w Finlandii, o tyle obecnie jestich tam blisko 90 tysięcy. Jesienią 2011 r. limit pozyskania łosisięgał 55 tys. osobników.
Odpowiedź na pytanie „Jaka powinna byćliczebność populacji łosia w Finlandii?” zależy od tego,jaką grupęinteresariuszy reprezentuje odpowiadający. Z jednej strony, łoś jest ważnymrodzajem zwierzyny: w roku 2009 łączna wartość pozyskanych w Finlandii łosiwyniosła 55 mln euro. Z drugiej strony, wzrost liczebności łosi pociągnąłza sobą zwiększenie liczby wypadków drogowych z udziałem tych zwierząt. W roku2009 było w Finlandii 1336 takich wypadków. Zginęło w nich łącznie 5 osób.Wartość szkód oszacowano na 43 mln euro.
Łosie wyrządzają szkody także w fińskichlasach, głównie poprzez zgryzanie młodych drzewek sosnowych. W roku 2009 zaszkody te państwo fińskie wypłaciło właścicielom lasów 5,4 mln euroodszkodowań. W ramach fińskiego systemu odszkodowań łowieckich nie jest jednakmożliwa pełna rekompensata poniesionych strat.
Obecnie Finowie opracowują nowy systemplanowania gospodarki populacją łosia, mający na celu zażegnanie konfliktów,których źródłem są łosie. Dotychczas ogólny krajowy stopień zagęszczeniapopulacji łosia ustalało fińskie Ministerstwo Rolnictwa i Leśnictwa.Kształtował się on na poziomie 2–4 osobników/1 tys. ha. Docelowezagęszczenie było następnie odpowiednio różnicowane w poszczególnych regionach(Finlandia jest podzielona na 50 regionów gospodarki populacją łosia).Założenia nowego systemu planowania przewidują, że ministerstwo nie będzie jużokreślać docelowej liczebności i zagęszczenia populacji łosia. Zadanie toprzejmą regionalne rady łowieckie i reprezentacje stosownych grup interesariuszy– właścicieli lasów, służb ochrony przyrody, organizacji ekologicznych,środowisk wiejskich i in.

Źródło: www.forest.fi

Dania
Eksperyment klimatyczny

Naukowcy z Danii (Uniwersytet Kopenhaski iPolitechnika wRisø) i z Niemiec (Uniwersytet Getyński) przez 7 latsymulowali zmiany klimatyczne na 12 powierzchniach doświadczalnych,realizując wielki projekt badawczy. W obiekcie doświadczalnym położonym wokolicy miejscowości Frederikssund w Danii naukowcy sztucznie podwyższylitemperaturę powietrza i koncentrację w nim CO2 oraz wywołali suszę. Wynikiduńskich badań zostały opublikowane w czasopiśmie specjalistycznym „NatureClimate Change” (http://dx.doi.org/10.1038/NCLIMATE1544).
Na każdej z 12 powierzchnidoświadczalnych naukowcy wprowadzili szarańczę, aby zbadać wpływ szkodnikówowadzich na obieg składników pokarmowych i funkcjonowanie organizmów glebowych.Rośliny, na których żeruje szarańcza, wydzielają przez korzenie azot iaminokwasy, co stymuluje rozwój bakterii glebowych. Z kolei bakterie glebowepomagają roślinom w dotarciu do nowych składników pokarmowych. Ogólnie mówiąc,żer owadów skutkuje szybszym udostępnianiem składników pokarmowych w glebie.Duńskie doświadczenia wykazały, że w zmieniającym się klimacie roślinyuwalniają mniej azotu i bakterie glebowe rozwijają się wolniej.
– Zmiana klimatu spowalnia krążenieskładników pokarmowych między rośliną a glebą. Organizmy glebowe mają więc dodyspozycji przede wszystkim mniej azotu i gleba staje się jałowa – mówidr Christoph Scherber z Uniwersytetu Getyńskiego. – Badania pozwoliły naskorygowanie globalnych modeli obiegu azotu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy
Ochrona przyrody na terenach wojskowych

W czerwcu 2012 r.140 specjalistów z 17 krajów spotkało się w Niemczech na konferencjipt. „Wojskowe użytkowanie gruntów a ochrona przyrody”. Konferencjęzorganizowało Federalne Ministerstwo Obrony we współpracy z Federalną AgencjąNieruchomości, która jest odpowiedzialna za koordynację zarządzenianieruchomościami gruntowymi federacji niemieckiej, w tym gruntami leśnymi naniemieckich poligonach wykorzystywanych przez Bundeswehrę, NATO oraz wojskaamerykańskie i brytyjskie. Głównymi tematami konferencji były kwestiezrównoważonego, proekologicznego gospodarowania gruntami, kompensacjaingerencji w środowisko przyrodnicze i strukturę krajobrazu oraz realizacjaprogramu Natura 2000 i strategii ochrony różnorodności biologicznej na terenachwojskowych.
W zarządzie niemieckiej Bundeswehryznajduje 218,3 tys. ha gruntów, w tym wykorzystywany również przezNATO i wojska brytyjskie poligon w Bergen w Dolnej Saksonii, mającypowierzchnię 24,2 tys. ha. Nieniemieckie jednostki wojskowewykorzystują ponadto 63,2 tys. ha gruntów w innych rejonachNiemczech. Lesistość niemieckich terenów wojskowych wynosi 60%. Za gospodarkęleśną i ochronę przyrody na tych obszarach odpowiada osiemnadleśnictwFederalnej Agencji Nieruchomości. Przeciętne pozyskanie drewna na terenachwojskowych wynosi 3,4 m3/ha rocznie.
Obszary Natura 2000 i inne obiektychronionej przyrody stanowią przeszło 75% wszystkich niemieckich terenówwojskowych. Na terenach wykorzystywanych przez nieniemieckie jednostki wojskoweznajdują obszary podlegające zarówno dyrektywie siedliskowej (54 tys. ha),jak i dyrektywie ptasiej (53 tys. ha). Obszary te w dużej części nakładająsię na siebie. Na poligonie w Bergen obszary chronione zajmują 36,8%powierzchni leśnej i 69,1% przestrzeni otwartej. Na wszystkich poligonachBundeswehry tereny o zanieczyszczonej glebie i wodzie stanowią mniej niż 5%.Koszty usunięcia środków bojowych mieszczą się w przedzialeod 10 tys. do 100 tys. euro/ha. Źródła: Forst & Technik 6/2012,s.6; www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Finlandia Coraz grubsze drzewa w lasach Niemcy Plantacyjne uprawy roślin drzewiastych Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy Certyfikowany pedagog leśny w każdym nadleśnictwie Nadrenia-Palatynat,Niemcy Pakt solidarnościowy na rzecz elektrowni wiatrowych w lasach

Finlandia

Coraz grubsze drzewa w lasach

W wyniku praktyk stosowanych w gospodarce leśnej liczba drzew grubych (pierśnica ≥ 30cm) wzrosła w fińskich lasach przeszło dwukrotnie. Drzewa grube stanowią obecnie 1/5 zapasu fińskich lasów. Jest to ilość równoważna 415 mln m3 drewna. W latach 60. XX w. drzewa grube stanowiły 15% zapasu.

Od lat 50. XX w. miąższość grubych świerków i grubych drzew liściastych wzrosła w Finlandii czterokrotnie. Obecnie grube drzewa stanowią 1/4 całkowitego zapasu świerków. Inaczej jest w przypadku sosny: udział drzew grubych w zapasie sosen nieco się zmniejszył. Ogólnie w lasach Finlandii jest obecnie więcej drzew liściastych.

Przyczyny tego procesu wyjaśnia Kari T. Korhonen, naukowiec z Fińskiego Instytutu Badawczego Leśnictwa: – W latach 50. XX w. fińskie lasy wyglądały zupełnie inaczej niż dziś. W tamtych czasach znaczą część lasów stanowiły tzw. lasy przerębowe, w których duże drzewa były od dziesięcioleci usuwane w trybie ciągłym. Wiek większości drzewostanów mieścił się w granicach 40–80lat. Wprowadzone po latach 50. metody gospodarki leśnej nie dopuszczają już tego typu cięć selekcyjnych. Przerębowy sposób zagospodarowania lasu został zastąpiony sposobem zrębowym. Celem trzebieży jest usuwanie drzew gorszej jakości. Obecnie obowiązująca fińska ustawa o lasach określa, że użytkowanie rębne drzewostanu może mieć miejsce najwcześniej wtedy, gdy przeciętna pierśnica wynosi od 25 do 28 cm w zależności od warunków siedliskowych.

Inną przyczyną wzrostu odsetka grubych drzew jest fakt, że część fińskich właścicieli lasów, mając na uwadze maksymalną rentowność swoich gospodarstw leśnych, pozostawia drzewostany dłużej na pniu w celu uzyskania grubszych dymensji drewna. Udział cenniejszego surowca tartacznego w masie wyrabianych sortymentów jest bowiem wówczas znacząco większy. Ok. 70% dochodów ze sprzedaży drewna, czerpanych przez fińskich właścicieli lasów, przypada na drewno tartaczne, reszta – na drewno typu papierówki.

Następną przyczyną wzrostu liczby drzew grubych w fińskich lasach jest to, że rozmiar pozyskania jest mniejszy od etatu cięć. Roczny przyrost zapasu lasów Finlandii sięga 103 mln m3. Maksymalne pozyskanie drewna, dopuszczalne w ramach zrównoważonej gospodarki leśnej, wynosi 70 mln m3. Tymczasem w 2010 r. rzeczywiste pozyskanie drewna w Finlandii osiągnęło poziom zaledwie 55 mln m3.

Korhonen, który kieruje pracami projektowymi związanymi z Narodową Inwentaryzacją Lasów w Finlandii, informuje, że dane inwentaryzacyjne wyraênie wskazują na młody wiek i niedużą pierśnicę drzew w drzewostanach sosnowych, będącą wynikiem niewielkiej intensywności cięć pielęgnacyjnych. Drzewostany sosnowe stanowią znaczną część lasów w wieku do 40 lat (efekt wcześniejszego preferowania sosny w odnowieniach).

Źródło: www.forest.fi

Niemcy

Plantacyjne uprawy roślin drzewiastych

Zgodnie z prognozami naukowymi Niemcy, w bliskiej przyszłości, muszą się liczyć z deficytem drewna rzędu 30 mln m3. W związku tym eksperci coraz więcej uwagi poświęcają plantacyjnym uprawom energetycznych roślin drzewiastych o krótkich cyklach produkcyjnych, zakładanym na gruntach rolnych. Obecnie w całych Niemczech jest jednak zaledwie 5 tys. ha takich plantacji. Niemieccy rolnicy rzadko decydują się na zakładanie plantacji roślin drzewiastych przede wszystkim ze względu na stosunkowo długi, bo 20-letni, okres zajęcia pola pod uprawę plantacyjną. Rolnicy liczą bowiem, że w tym czasie wzrosną ceny zbóż i rzepaku, toteż uprawa tych roślin będzie się im bardziej opłacała.

Te gospodarstwa, które zakładają plantacje energetycznych roślin drzewiastych, motywują to głównie produkcją surowca na własne potrzeby grzewcze oraz dywersyfikacją źródeł przychodów. W praktyce sprawdzają się zwłaszcza pasowe uprawy gatunków drzew szybkorosnących. Uprawy takie nie tylko dostarczają drewna energetycznego, lecz również pełnią funkcje ekologiczne i przeciwerozyjne.

Uprawianiem energetycznych roślin drzewiastych zaczynają się też zajmować zakłady energetyczne. Szukają one w całych Niemczech powierzchni do wydzierżawienia pod uprawę roślin energetycznych, które dostarczają surowca wykorzystywanego do opalania elektrowni. Okres dzierżawy wynosi co najmniej 15 lat. Zakłady energetyczne starają się zakładać możliwie dużo plantacji roślin drzewiastych w poszczególnych regionach, aby móc efektywnie eksploatować specjalistyczne maszyny do pozyskiwania drewna energetycznego.

Źródło: www.forstpraxis.de

Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy

Certyfikowany pedagog leśny w każdym nadleśnictwie

Do roku 2013 w każdym nadleśnictwie Lasów Krajowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego (LFMV) ma działać certyfikowany pedagog leśny. Aby osiągnąć ten cel, przedsiębiorstwo prowadzi od września 2011 r. własny kurs pedagogiki leśnej. Program kursu, odpowiadający ogólnoniemieckim standardom, obejmuje także praktykę, której miejsce kursanci mogą sami wybrać. W obecnej, pierwszej edycji kursu uczestnicząjedynie pracownicy nadleśnictw LFMV. W przyszłości w kursie będą mogły brać udział także osoby spoza przedsiębiorstwa.

LFMV podlega landowemu Ministerstwu Rolnictwa, Środowiska i Ochrony Konsumentów, gospodarując w lasach państwowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego (170 tys. ha) i świadczy usługi związane z gospodarką leśną, jak również wykonuje zlecane przez land zdania publiczne, które są finansowane w ramach dotacji celowych. Przedsiębiorstwem kieruje jednoosobowy zarząd (prezes LFMV). Nadleśnictwa(29 jednostek) podlegają bezpośrednio prezesowi.

Źródło: www.forstpraxis.de

Nadrenia-Palatynat, Niemcy

Pakt solidarnościowy na rzecz elektrowni wiatrowych w lasach

Lasy Krajowe Nadrenii-Palatynatu, które gospodarują w lasach państwowych tego kraju związkowego (215tys.ha), przystąpiły do samorządowego paktu solidarnościowego na rzecz elektrowni wiatrowych w lasach. – Tym samym wzmacniamy partnerstwo landu i gmin, mając na celu stymulowanie rozwoju energetyki odnawialnej i zwiększenie wartości produkcji na obszarach wiejskich – tłumaczy Ulrike Höfken (na zdjęciu), minister środowiska, rolnictwa, wyżywienia, winogrodnictwa i leśnictwa w rządzie Nadrenii-Palatynatu.

Spośród wszystkich 1125 energetycznych instalacji wiatrowych w Nadrenii-Palatynacie co dziesiątaznajduje się na obszarze leśnym. Gminy, na terenie których rosną lasy nadające się do umieszczania instalacji, wpłacają określoną część wpływów z wydzierżawiania swoich powierzchni pod elektrownie wiatrowe do wspólnej kasy. Gromadzone fundusze są rozdzielane między wszystkie gminy będące członkami paktu solidarnościowego. Dzięki temu z energetyki wiatrowej mogą profitować także te gminy, na których terenie nie ma miejscodpowiednich na lokalizację elektrowni wiatrowych. W samorządowym stymulowaniu rozwoju energetyki wiatrowej Nadrenia-Palatynat stanowi awangardę w skali całych Niemiec, stając się tym samym wzorem do naśladowania.

Lasy w uzgodnieniu z landowym Ministerstwem Finansów postanowiły odprowadzać do samorządowego funduszu solidarnościowego 30% swoich wpływów z wydzierżawiania powierzchni leśnych pod parki wiatrowe. Celem rządu Nadrenii-Palatynatu jest wykorzystanie 2% powierzchni leśnej landu na potrzeby energetyki wiatrowej. Lasy Krajowe są największym właścicielem lasów w Nadrenii-Palatynacie.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S

Niemcy Spalają już więcej drewna, niż go przerabiają Niemcy 50-lecie KWF Egipt Zalesienia na pustyni nawadniane ściekami Niemcy Użytkowanie lasu na obszarach siedliskowych Francja, Polska Fundusze europejskie

Niemcy
Spalają już więcej drewna, niż goprzerabiają

Nowa analiza zasobów surowca drzewnego irozmiaru jego zużycia w Niemczech, którą przygotował prof. Udo Mantau zUniwersytetu Hamburskiego, wykazuje wyraźny wzrost wpływu politykienergetycznej na kształtowanie się popytu na drewno. W roku 2010 po razpierwszy wykorzystano w Niemczech więcej drewna do celów energetycznych niż napotrzeby wytwarzania wszelkiej maści produktów drzewnych. Całkowityrozmiar zużycia drewna osiągnął poziom 135 mln m3.Udział zużyciaenergetycznego w zużyciu całkowitym sięgnął 50,5%. Zużycie tworzywowe spadło wciągu ostatnich pięciu lat z 61,1% do 49,5%. Według prognoz prof. Mantaua,tendencja ta będzie się nadal utrzymywała, ale dynamika zmian obniży się.
Prof. Mantau uwzględnia w zasobach surowcadrzewnego następujące składniki: drewno świeżo pozyskane w lasach, drewnopozyskane w ramach pielęgnowania krajobrazu, surowiec pochodzący z plantacjidrewna energetycznego, drewno odpadowe i wyroby drzewne wycofywane zużytkowania. W 2010 r. pozyskano w niemieckich lasach 86mlnm3drewna przy rocznym przyroście sięgającym 100 mln m3.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy
50-lecie KWF

Stowarzyszenie badawczo-atestacyjneKuratorium Pracy i Techniki Leśnej (KWF), które pełni funkcję ogólnoniemieckiegocentrum kompetencji w zakresie prac leśnych, techniki leśnej i logistykiprzepływu surowca drzewnego, zostało założone w listopadzie 1962r. weFrankfurcie nad Menem. Jednak korzenie tej instytucji sięgają połowy lat20.XX wieku. Już bowiem w 1925r. powstała Komisja MaszynNiemieckiego Towarzystwa Leśnego, która później została przemianowana na KomisjęTechniki w Leśnictwie. Po II wojnie światowej atestacja sprzętu leśnegorozwijała się siłą rzeczy dwutorowo: w Niemczech Zachodnich powstała w 1949r.Komisja Atestacji Techniki Leśnej (FPA) – bezpośrednia poprzedniczka KWF, a wNiemczech Wschodnich zostało utworzone w 1959 r. Centrum AtestacjiTechniki Leśnej (ZFP), które po zjednoczeniu Niemiec połączyło się z KWF.
Stowarzyszenie KWF znane jest głównie zorganizacji targów leśnych KWF-Tagung oraz z kompleksowej atestacji sprzętuleśnego i środków ochrony osobistej. Targi KWF-Tagung, które po raz pierwszyzostały zorganizowane w 1964r., urosły do rangi największej na świecieleśnej imprezy targowej z pokazami pracy maszyn. Obecną strategię rozwoju KWFokreśla program „KWF 2020”. Zgodnie z jego założeniami, KWF ma do roku 2020umocnić się na pozycji przodującej w Europie Środkowej instytucji wykonującejprace badawczo-rozwojowe i atestacyjne oraz prowadzącej działalność informacyjnąi doradczą we wszystkich technicznych i procesowych aspektach produkcji ilogistyki leśnej.

Źródło: www.forstpraxis.de

Egipt
Zalesienia na pustyni nawadniane ściekami

W XI w. leśnictwo miało w Egipcie dużeznaczenie. W państwie Fatymidów powstała bodaj pierwsza na świecieadministracja leśna zorganizowana na wielką skalę. Administracja ta nadzorowałaprodukcję i sprzedaż drewna do budowy statków handlowych.
Dziś natomiast lesistość Egiptunie przekracza 0,1%. Resztki lasów naturalnych rosną jedynie w chronionymobszarze górskim na południu kraju.
Zdecydowaną większość obszaru Egiptustanowią pustynie. Do użytkowania rolniczego nadaje się tylko 3,6% powierzchnikraju. Na dodatek Egipt należy do krajów o najszybciej postępującympustynnieniu: w Delcie Nilu traconych jest dziennie 35 ha żyznych gleb. Docelów rolniczych wykorzystywanych jest 80% egipskich zasobów wodnych, którychpraktycznie jedynym źródłem jest Nil.
W Egipcie mieszka przeszło 89 mlnludzi, głównie w Delcie Nilu – największej oazie świata. Mieszkańcy krajuwytwarzają przeszło 5,5 mld m3 ścieków rocznie, których usuwanie stwarzaogromne problemy.
W tej krytycznej sytuacji ponownie wzrastaw Egipcie znaczenie leśnictwa. Może ono bowiem stać się ważnym instrumentemrozwiązywania problemów związanych nie tylko z pustynnieniem, lecz również zutylizacją ścieków.
W połowie lat 90. XX w. rozpoczęto wEgipcie realizację Narodowego Programu Bezpiecznego Wykorzystania ObrobionychŚcieków do Zalesień. Później egipska strategia zalesień na pustyni zostałauzupełniona m.in. o takie aspekty, jak redukcja emisji CO2, produkcja energii zbiomasy i tworzenie nowych miejsc pracy. Wykorzystanie wszystkich ściekówpozwoli na zalesienie 650 tys. ha pustyni. Konsekwencją tego będzierównież sekwestracja 25 mln t CO2 rocznie. Ponadto naukowcy niewykluczają, że wielkoobszarowe zalesienia będą stymulowały powstawanie chmur iopadów deszczu.

Źródło: AFZ-DerWald 19/2012, s.36–39.

Niemcy
Użytkowanie lasu na obszarach siedliskowych

Właściciele niemieckich lasów samorządowychżądają zmiany zasad użytkowania lasów zaliczonych do obszarów siedliskowychsieci Natura 2000. Postulowane zmiany mają umożliwić przystosowanie lasów dozmian klimatycznych. – W swojej walce ze skutkami zmian klimatu właścicielelasów powinni postawić na duży zestaw różnych gatunków drzew. Tymczaseminstytucje ochrony przyrody nie chcą już tolerować na obszarach siedliskowychpewnych gatunków drzew (…). Tę sprzeczność trzeba usunąć. W lasachprzyszłości, w tym w lasach na obszarach siedliskowych, potrzebna będzie pełnapaleta gatunków drzew, ponieważ tylko las tworzony przez wiele gatunków drzew oróżnych właściwościach ekologicznych może elastycznie reagować na zmianyklimatyczne – twierdzi Winfried Manns, przewodniczący Sekcji LeśnejNiemieckiego Związku Miast i Gmin.
Zgodnie z ostatnio opublikowanymi wynikamibadań kompleksowych, ograniczenia gospodarki leśnej na obszarach siedliskowychdają się szczególnie we znaki samorządowym gospodarstwom leśnym z dużym udziałemlasów bukowych. Roczny spadek przychodów sięga tam 234 euro/ha. Naukowcyostrzegają, że zagrożone jest utrzymanie dotychczasowego poziomu świadczeńochronnych i rekreacyjnych, wypełnianych przez te gospodarstwa.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Francja, Polska
Fundusze europejskie

Polsko-francuska konferencja poświęconafunduszom europejskim służącym utrzymaniu różnorodności biologicznej, któramiała miejsce 7 listopada w Warszawie, pokazała, że problem z pozyskiwaniem iwykorzystywaniem pieniędzy z UE nie jest czymś specyficznym tylko dla naszegokraju. Można się wręcz pokusić o wniosek, że Polska w tym przypadku jest wręczuprzywilejowana. Nie chodzi tu tylko o rozdział środków ze względu na stopieńrozwoju regionalnego, lecz o możliwości uzyskania dodatkowych pieniędzy zfunduszy wewnętrznych – NFOŚiGW czy WFOŚiGW oraz licznych innych podmiotów. Iwłaśnie tego w dużym stopniu zazdroszczą nam Francuzi.
A jakie są podobieństwa? Choćby zawiłościadministracyjne w pozyskiwaniu środków – procedury, wymagania i czas potrzebny,na ich uzyskanie. Problemem jest także fakt, że częstokroć procedurypozyskiwania funduszy zmieniane są już w trakcie wypełniania wniosków, cokomplikuje i tak niełatwą sytuację.

Opr. BSz