W kwietniu 2025 r. litewskie Ministerstwo Środowiska przedstawiło opinii publicznej swój nowy projekt nowelizacji ustawy o lasach. W odróżnieniu od pierwotnego projektu, przygotowanego jeszcze przez poprzedni rząd Litwy, ministerstwo nie przewiduje reformy kategoryzacji litewskich lasów. Zakłada jednak zmiany w przyporządkowaniu lasów do istniejących kategorii. Po tych zmianach zwiększy się powierzchnia lasów specjalnego przeznaczenia (priorytetowe funkcje: ekologiczna i rekreacyjna), a zmniejszy powierzchnia lasów ochronnych (priorytetowa funkcja: ochrona gleby, wód i powietrza) oraz lasów gospodarczych. Powierzchnia lasów rezerwatowych ściśle chronionych się nie zmieni. Proces rewizji przyporządkowania lasów do kategorii powinien zostać zakończony w ciągu trzech lat.
W lasach rezerwatowych cięcia mają być w zasadzie całkowicie zakazane. W lasach specjalnego przeznaczenia dopuszczalne będą jedynie cięcia selekcyjne o powierzchni do 0,1 ha i cięcia przygodne o powierzchni do 0,3 ha. W lasach ochronnych mają być dozwolone cięcia o powierzchni do 1,5 ha (obecny limit to 5 ha). Powierzchnia zrębów zupełnych w lasach gospodarczych zostanie zmniejszona do 4 ha (z obecnych 8 ha).
Jednocześnie projekt przewiduje zmniejszenie biurokratycznych obciążeń właścicieli lasów. Wydawanie zezwoleń na cięcia ma zostać przyspieszone, a ważność tych zezwoleń – przedłużona. Przy sprzedaży lasu nie będzie wymagana konsultacja z właścicielami sąsiednich działek.
W ministerialnym projekcie założono również przeorientowanie litewskiego Państwowego Gospodarstwa Leśnego (VMU), które zarządzając lasami państwowymi o powierzchni ok. 1 mln ha, sprawuje pieczę nad blisko połową lasów Litwy. VMU ma dać pierwszeństwo funkcjom ekologicznej i społecznej oraz lepiej zadbać o różnorodność litewskich lasów państwowych. Zwiększona zostanie swoboda dostępu ludności do lasu.
Koszty projektowanej nowelizacji ustawy o lasach, wynikające z obowiązku państwowej rekompensaty strat ekonomicznych ponoszonych przez prywatnych właścicieli lasów z tytułu ograniczeń w użytkowaniu lasu, szacowane są na 53 mln euro. Ministerstwo jest jednak świadome, że świadczenia ekosystemowe wypełniane przez lasy, których użytkowanie jest ograniczone, także mają dużą wartość ekonomiczną.
Lasy porastają przeszło ⅓ terytorium Litwy. Ich powierzchnia wynosi przeszło 2210 tys. ha. Leśnictwo podlega Ministerstwu Środowiska, które w uformowanym po ostatnich wyborach parlamentarnych na Litwie (październik 2024 r.) rządzie koalicyjnym przypadło Świtowi Niemna (PPNA) – partii, którą litewskie media określają najczęściej jako populistyczno-nacjonalistyczną. Oprócz Świtu Niemna obecną koalicję rządzącą tworzą Litewska Partia Socjaldemokratyczna (LSDP) i centrolewicowy Związek Demokratów „W imię Litwy”.
Źródło: www.am.lrv.lt
