Wydawać by się mogło, że dawne leśniczówki odchodzą w zapomnienie. Nic bardziej mylnego. Najnowsze koncepcje architektoniczne pokazują, że ich ergonomia oraz piękno mogą być bardzo inspirujące. Rozwiązania charakterystyczne dla budynków będących siedzibami leśników świetnie sprawdzają się chociażby w domach jednorodzinnych.
Wielokrotnie pisaliśmy o tym, że Lasy Państwowe rezygnują zbudowy leśniczówek na rzecz kancelarii leśnych. Wygląda jednak na to, żecharakterystyczne budowle sięgające tradycją XIX stulecia nie znikną z naszegokrajobrazu. Współcześni architekci doceniając funkcjonalność, a z drugiejstrony przytulność domów leśników, chętnie nawiązują do nich w swoichprojektach.
Powstałe w ostatniej dekadzie domy formą nawiązująnajczęściej do historycznej budowli bielonego dworu z portykiem kolumnowym.Model ten tak przypadł Polakom do gustu, że powstało wiele mniej lub bardziejszczęśliwych wariacji na ten temat. Na szczęście coraz częściej pojawiają sięinne rozwiązania inspirowane różnymi typami budowli, a ponadto doskonalewpisujące się w kontekst danego regionu lub miejsca.
Martyna Kordys i MIDI Architekci stworzyli projekt domuinspirowany charakterystycznymi dla rejonu Kaszub murowanymi z czerwonej cegłyleśniczówkami. Nie jest to replika dawnej budowli, a nowoczesna interpretacjaarchitektury regionu. Architekci połączyli tradycję z nowoczesnością, dziękiczemu dom jest nie tylko funkcjonalny, ale też przytulny i ciepły. Względemoryginału w projekcie pozostał historyczny plan prostokąta, stromy dwuspadowydach oraz materiał elewacji. Utrzymano też tradycyjny rytm okien. Projektuwzględnia ponadto nowoczesne rozwiązania, które sprawiają, że budowla jestekonomiczna i komfortowa.
Charakterystyczne dla Polski leśniczówki to główniedrewniane budowle usytuowane na skraju lub w środku lasu. Na Pomorzu, któregoarchitektura często sięga do tradycji pruskiej, najczęściej powstawały jednakleśniczówki murowane z czerwonej cegły.
Posiadały one prostokątne plany, proste bryły i dwuspadowedachy. Wyróżniały się pięknymi proporcjami, harmonijnymi podziałami orazczerwoną cegłą elewacji świetnie korespondującą z zielenią otoczenia.
Architekci tworząc nowoczesny dom inspirowany leśniczówką,odpowiedzieli na podstawowe problemy zgłaszane przez leśniczych i ich rodziny.Ze względu na usytuowanie budowli skarżyli się na trudność w ogrzaniu budynkuoraz owady wlatujące do pomieszczeń. Przede wszystkim położono nacisk naodpowiednią izolację. Zastosowano też wiele innych rozwiązań energooszczędnych.Płyta fundamentowa pełni jednocześnie funkcję ogrzewania podłogowego i zarazemakumulatora ciepła. Rozwiązania te, w połączeniu z wentylacją mechaniczną zodzyskiem ciepła, pozwolą niskim kosztem utrzymać w domu ciepło. Aby zapanowaćnad insektami, przewidziano rolety zewnętrzne z moskitierami pomiędzy warstwąocieplenia a ścianą z cegły.
Podobnie jak dawne leśniczówki budynek nie ma zbyt wieludekoracji. Jego urok wynika z detalu, którym jest dobór wątku ceglanego,charakterystycznego dla pomorskiej architektury ceglanej oraz ozdobnego pasa zcegieł. Piękne usytuowanie budynku na łące graniczącej ze skarpą umożliwiłoprzeniknięcie zieleni do wnętrz, poprzez panoramiczne sześciometrowe okno,kadrujące widok na szczyt Wieżyca.
drIzabela Kamińska
Dom w zgodzie z przyrodą
Rozmawiamy z Martyną Kordys z TADAM Architekci,współautorką projektu domu inspirowanego leśniczówką.
Idea pochodziła w dużej mierze od naszego inwestora, któryzakochał się w regionie i chciał jak najbardziej wykorzystać potencjałzakupionych działek, tworząc zgrany zespół budynków o charakterystycznymukładzie, nawiązujący do tradycyjnego budownictwa. Naszym celem było, abyarchitektura jak najbardziej oddawała ducha miejsca i przenikała się zotaczającą przyrodą. Inwestorowi bardzo zależało, aby ten projekt nie byłwyrwany z kontekstu, tak więc przed przy-stąpieniem do projektowania dokładnieprzeanalizowaliśmy otoczenie i formy architektoniczne tam występujące. Rzadkotrafia się na tak świadomego inwestora, który współpracuje we wszystkich fazachprojektowych. Uważam, że to było bardzo dobre doświadczenie dla nas wszystkich.
Rozpoczynając prace nad tym projektem, szukaliśmy inspiracjiw najbardziej wartościowych obiektach w okolicy, jakimi były w głównej mierzebudynki użyteczności publicznej, wzniesione głównie w pierwszej połowie XXwieku. Należą do nich: ceglane szkoły, leśniczówki, rozmaite budynki kolejowe.Spośród wszystkich tych rodzajów budowli w leśną polanę pod względem skalinajlepiej wpisywała się leśniczówka.
Działka została niedawno sprzedana i mamy nadzieję, że jużniedługo ruszą prace. Obecnie na sąsiedniej parceli powstaje dom, CzarnaStodoła, który koresponduje z charakterystycznymi dla polskich wsi stodołami,autorstwa zaprzyjaźnionego biura MIDI Architekci. Do budowy leśniczówki planujesię wykorzystanie starej cegły zgromadzonej specjalnie w tym celu z rozbiórkipobliskiego dworca kolejowego. Nadadzą one unikatowy charakter całej bryle ipozwolą na wpisanie się budynku w otoczenie.
O osobie, która chce uciec z miasta, żyć w zgodzie z naturąw otwartej przestrzeni. To miejsce ma być wygodne do życia, ale też pracy. Niewychodząc z domu, dzięki dużym przeszkleniom można podziwiać wspaniałe widoki.Stworzyliśmy dom typu studio z dużym salonem, gabinetem i sypialnią, który jestprzeznaczony raczej dla osób, które wypuściły już pociechy ze swojego gniazda ichciałyby osiąść z dala od zgiełku. Z drugiej strony budowla daje dużemożliwości aranżacyjne – można dostosować wnętrza do bardzo różnych potrzeb, wtym przysposobić je dla większej rodziny. Ponadto otwarta antresola daje możliwośćwydzielenia dwóch kolejnych niezależnych sypialni.
Bardzo bym chciała, szczególnie jeśli nie można ich zaliczyćdo udanych interpretacji. Często się zdarza, że takie obiekty nie są do końcafunkcjonalne i energooszczędne. Dwory szlacheckie, zazwyczaj bardzorozbudowane, często jedynie parterowe i rozłożyste, trudno jest efektywnieogrzać ze względu na rozległe powierzchnie. Domy takie jak Ceglana Leśniczówkaposiadają zwartą, kompaktową bryłę – o wiele łatwiej wykonać w ich przypadkupoprawną izolację i rozplanować układ pomieszczeń względem stron świata.Dodatkowo nie tylko kształtem i elewacją, ale też gabarytami nawiązują doobiektów już funkcjonujących. Oczywiście nie uważam, że tylko domy typu„stodoła” są najwłaściwszym wyborem. W niektórych miejscach domy inspirowanedworami czy dworkami szlacheckimi doskonale się wpisują w otoczenie, alejedynie przy zastosowaniu właściwych wzorców, a co za tym idzie odpowiednichproporcji i detalu. Wówczas są w stanie zachwycać.
Przyznam, że nie. Jak dotychczas w moich projektach pojawiasię korespondencja z naturą w formie otwartych, przeszklonych parterów,zielonych dachów i materiałów elewacyjnych. Staram się w miarę możliwości, abyprzyroda wkradała się do wnętrza, a sama architektura była tworzona zposzanowaniem działki oraz istniejącej szaty roślinnej.
Rozmawiała: dr Izabela Kamińska
