Co warto przeczytać

Z dziejów bieszczadzkich kolejek leśnych Zygmunt Rygiel Rutenus, s. 159 Historia karpackiego leśnictwa byłaby więcej niż niepełna, gdyby zabrakło w niej solidnego rozdziału o kolejkach wąskotorowych. Książka „Z dziejów bieszczadzkich kolejek leśnych” to kolejne, po wydanej w 2009 r. monografii kolejek leśnych w Lasach Janowskich, opracowanie poświęcone zapomnianemu środkowi transportu, który z powodzeniem i wydajnie funkcjonował w pierwszej połowie ubiegłego stulecia. Jego autor z tematem stykał się już w miejscu urodzenia w Charnohorze i później w czasie pracy zawodowej, która w większej części upłynęła w Bieszczadach. Rozpoczynał ją w latach 50., kiedy wąskotorówka z Łupkowa do Wetliny przez Cisną funkcjonowała w ramach Ośrodka Transportu Leśnego zgodnie z jej pierwotnym przeznaczeniem. Po wprowadzeniu nt. budowy kolejek w galicyjskiej części Karpat Wschodnich, Zygmunt Rygiel omawia poszczególne linie, najwięcej miejsca poświęcając kolejce ciśniańskiej, która jako jedyna przetrwała do dziś. Tej linii dotyczą również dołączone do książki wspomnienia byłej pracownicy kolejki Danuty Damińskiej-Grzywacz.

Serce i pazur Simona Kossak Publikator 2010, s. 208 Kto parę lat temu miał szczęście znaleźć się w zasięgu śpiewnej fali Radia Białystok, być może usłyszał charakterystyczną zapowiedź audycji: Dlaczego w trawie piszczy? Cieszący się dużą popularnością cykl przerwała w 2007 r. śmierć nieodżałowanej autorki – prof. Simony Kossak. Wydawnictwo Publikator wskrzesiło część spośród tych radiowych opowieści.

Zapomniani zwycięzcyTomasz SzeszyckiSoftVision 2010, s. 311Na samym początku Czytelnikom należy się wyjaśnienie, skąd na łamach „Lasu Polskiego” prezentacja kilkusetstronicowej książki historycznej nt. powstania wielkopolskiego? Okoliczność, która o tym stanowi, to osoba autora – Tomasz Szeszycki to nie tylko zapalony regionalista i badacz lokalnej historii, ale przede wszystkim leśnik.

Nadleśnictwo KartuzyHistoria i współczesnośćElżbieta Gostkowska,Krzysztof JażdżewskiSITLiD Oddział w Gdańsku, Kartuzy 2008, s. 344.W 140. rocznicę utworzenia Nadleśnictwa Kartuzy, a jednocześnie na 30-lecie jego funkcjonowania w obecnym kształcie pojawiła się obszerna publikacja popularno-naukowa poświęcona historii i specyfice gospodarki leśnej na obszarze Nadleśnictwa od średniowiecza po współczesność.

Sztuka tropienia zwierząt Włodzimierz Jędrzejewski, Wadzim Sidarowicz ZBS PAN 2010, s. 227 Początkujący tropiciel otrzymał właśnie okazję poznania tajników śledzenia zwierząt i dostrzegania pozostawionych przez nie znaków. Nauczycielami są niezwykle doświadczeni badacze przyrody, profesorowie zoologii, którzy swe doświadczenia zbierali głównie w najdzikszych puszczach środkowej Europy – Białowieskiej i Nalibockiej. Autorzy dzielą się wiedzą na temat czytania tropów i śladów ssaków, a jak sami piszą we wstępie, skłoniła ich do tego m.in. potrzeba podzielenia się z czytelniami poczuciem piękna i niezwykłości przeżytych doświadczeń i obserwacji. Rzeczywiście, każdy kto tropił żubra, łosia czy wilka doskonale wie, że to ekscytujące przeżycie. Dość duży format książki wskazuje na to, że jest ona raczej podręcznikiem niż przewodnikiem terenowym, jednak wielość ilustracji sprawia, że może być ona bardzo przydatna również w terenie. Każdy spośród kilkudziesięciu gatunków lub grup podobnych do siebie gatunków został opisany w osobnym rozdziale, rozpoczynającym się od zbioru ogólnych danych o jego biologii i wyglądzie. Dalej znajdują się, opatrzone licznymi ilustracjami, informacje na temat tropów, odchodów, sposobów znakowania terenu, śladów żerowania i wyglądu legowisk. Opisy zdjęć najczęściej są bardzo wyczerpujące, co dodatkowo ułatwia ich wykorzystanie. Prezentowana wiedza o poszczególnych gatunkach jest dość zróżnicowana objętościowo. Najbogatsze są rozdziały poświęcone dużym zwierzętom kopytnym i drapieżnym, nieco mniej obszerne dotyczą średnich i małych drapieżników, zajęczaków i gryzoni. Najmniej informacji znajdziemy o ssakach owadożernych. W kilku miejscach zawarto informacje dotyczące możliwych pomyłek w rozpoznawaniu zbliżonych wyglądem tropów i tego, jak unikać potencjalnych pomyłek. W tym celu autorzy podają czasem bardzo szczegółowe dane, których przyswojenie pozwoli uniknąć tropicielskich „potknięć”. To ważne, bo książka kierowana jest nie tylko do pasjonatów przyrody, myśliwych i leśników, lecz także do studentów kierunków biologicznych i badaczy, którzy zamierzają wykorzystywać tropienie zwierząt w swojej pracy. Głównie do nich adresowany jest również ostatni rozdział książki, poświęcony metodyce tropień i wykorzystaniu ich w pracy badawczej. Nie ulega wątpliwości, że książka ukazała się w najlepszym z możliwych momentów. Zima sprzyja nauce tropienia, a brak liści i świeżo spadły śnieg ułatwiają wyszukiwanie śladów pozostawionych przez zwierzęta. „Sztuka tropienia zwierząt” z pewnością w tym pomoże, ponieważ jest najpełniej traktującą ten temat książką, dostępną obecnie na krajowym rynku. SoWa

Kalendarz książkowy „Las i człowiek” 2011 Oficyna Wydawnicza Forest, s. 228 Wym. 28×21 cm. Święta tuż, tuż a wraz z nimi koniec roku. Aby dobrze wkroczyć w nowy, warto rozejrzeć się za kalendarzem, który pozwoli dobrze zaplanować 12 nadchodzących miesięcy. Oficyna Wydawnicza Forest przygotowała ciekawą propozycję „Las i człowiek” 2011, która nie jest tylko zwykłym terminarzem, łączy bowiem w sobie elementy książki o ludziach lasu, interesujące fotografie oraz istotne zapowiedzi organizacyjne. Każdy miesiąc to oddzielny rozdział rozpoczynający się od albumowego zdjęcia oraz zbeletryzowanej historyjki opisującej człowieka lasu i specyfikę jego codziennej pracy. I tak przykładowo styczeń to podleśniczy Hubert, luty – drwal Kazimierz, kwiecień – leśniczy Sylwester, maj – Małgosia, specjalistka w dziale technicznym, lipiec – Piotr, zastępca nadleśniczego, wrzesień – Karolina, szkółkarz, a grudzień – nadleśniczy Marek.                  Tydzień mieści się na dwóch sąsiadujących stronach okraszonych zdjęciami lasu, ale przede wszystkim pracy leśników. To właśnie te fotografie stanowią największy atut kalendarza – sugestywnie opowiadają o różnorodności pracy leśnika, a osoba niewtajemniczona w leśne arkana zadziwi się zapewne jej wielorakimi obliczami. Na dole strony, na zielonym pasku, zamieszczono „złote myśli” w rodzaju: Za pracę w lesie odpowiada leśniczy. Pomaga mu podleśniczy lub Zrywka to przemieszczenie drewna z miejsca ścinki do miejsca załadunku na samochód wywozowy – dla leśników oczywiście truizmy. Między innymi dlatego należy sądzić, że prezentowany kalendarz nie jest kierowany do leśników, ale do sympatyków leśnictwa, ludzi, którym leśnicy mogliby go podarować, chcąc niejako w pigułce zaprezentować swoją pracę, jej wielobarwność i pasję. To doskonałe kompendium, świetna pod względem PR wizytówka zagadnień związanych z leśnictwem. Na końcu znajdują się kolorowe tablice wraz z opisami prezentujące: dystynkcje pracowników służby leśnej, leśne kompleksy promocyjne, sprzymierzeńców lasu, wybrane gatunki drzew leśnych, drewno i korę wybranych drzew, krzewy i owoce runa leśnego, grzyby jadalne, niejadalne i trujące, zasady udostępniania lasu, jak również ciekawostki leśne oraz bazę adresowo-mailową wszystkich regionalnych dyrekcji i nadleśnictw, szkół leśnych, instytutów, towarzystw leśnych, a nawet branżowych czasopism.     Uwagę przykuwa, chroniona kartonowym etui, okładka w odcieniach zieleni, oprawiona w przyjemny w dotyku skóropodobny materiał z wklejanym zdjęciem. Kalendarz wykonany jest bardzo starannie, prezentuje się niezwykle elegancko i może być doskonałym świątecznym prezentem. Agnieszka Łobik-Przejsz

Ochrona łączności ekologicznej w PolsceWłodzimierz Jędrzejewski, Dorota Ławreszuk (red.)ZBS PAN 2009, s. 308Pozostawienie bez wpływu przyrodników dynamicznie postępującego rozwoju kraju, przejawiającego się m.in. rozbudową infrastruktury, może zrodzić poważne konsekwencje dla różnorodności biologicznej, zarówno na poziomie gatunkowym, jak i genetycznym. Skuteczną ochroną przed nimi może okazać się dbałość o zachowanie ciągłości ekologicznej, a tu bardzo istotną sprawą staje się prawidłowe wyznaczenie i zabezpieczenie korytarzy ekologicznych. W wielu przypadkach konieczne może okazać się także ich odtworzenie. Ale w jaki sposób, gdzie i dlaczego to robić?

Jerzy MisiakW gajówce patriotyzmuKampinoski Park Narodowy 2009, s. 272 Dwie okrągłe rocznice: 70. wybuchu II wojny światowej oraz 50. powołania Kampinoskiego Parku Narodowego przyczyniły się do powstania książki prezentującej wojenne losy Puszczy Kampinoskiej i wkład jej gospodarzy – leśników dystryktu warszawskiego – w działalność konspiracyjną i powstańczą.

Borelioza i współinfekcje. Najczęściej zadawane pytaniaArtur Klimaszewski (red.)Stowarzyszenie Chorych na Boreliozę 2009, s. 120Dlaczego borelioza oraz inne choroby odkleszczowe wzbudzają tyle kontrowersji w środowisku lekarskim? Które badanie na boreliozę zrobić i kiedy? Jak interpretować wyniki? Dlaczego w Polsce NFZ nie refunduje właściwego leczenia, a ciężko chorzy mają problemy z uzyskaniem renty? Czy można wspomagać leczenie boreliozy metodami naturalnymi? To tylko garść pytań, które zawarto w publikacji.

Gospodarka łowiecka i ochrona dzikich zwierząt na Pomorzu GdańskimBogusław Bobek, Janusz Mikoś, Roman Wasilewski (red.)DLP w Gdańsku i PTL 2009, s. 372Prezentowana publikacja jest pokłosiem konferencji zorganizowanej przez Zarząd Okręgowy PTL oraz RDLP w Gdańsku. Zbiór 28 artykułów rozpoczyna charakterystyka środowiska przyrodniczego lasów oraz rozmieszczenia siedlisk Natura 2000 w gdańskiej Dyrekcji.