Pojawienie się po raz drugi Pandy w wersji 4 x 4 u wielu osób wzbudzało uśmiech politowania. Panda jednak wbrew obiegowym opiniom okazała się trwała i mimo niewielkiego prześwitu sprawna w terenie. Czy jest konkurentem małych terenówek?

Historia Pandy 4 x 4 rozpoczęła się w 1983r., kiedy to Fiat we współpracy z austriacką firmą Steyr-Puch wprowadził narynek wersję z dołączanym mechanicznie tylnym napędem. Auto posiadało zmienioneprzełożenia w mechanizmach różnicowych, krótsze przełożenia skrzyni biegowej ipochodzący z Lancii silnik o pojemności 965 cm3 i mocy 48 KM. Autko było bardzopopularne w krajach alpejskich, produkcję zakończono po kilku modernizacjach(głównie dotyczyły one silników) w 2003 roku.

Przeszklony dach w wersji Panorama Fot. S. Nowakowski	Duży szyberdach Fot. S. Nowakowski
Masywny przód z ładnie wkomponowanymi halogenami Fot. S. Nowakowski	Nowoczesna deska rozdzielcza z charakterystycznym kokpitem Fot. Mat. reklamowe

Pandę II z napędem 4 x 4 wprowadzono narynek w 2004 r., oferując na początku jeden silnik benzynowy, do którego w 2005r. dołączył silnik diesla. Pandę 4 x 4 proponowano w trzech odmianach:

• wersja standardowa 4 x 4,

• cross – posiada dodatkowo blokadę mechanizmu różnicowego,

• monster – limitowana seria wyprodukowana w liczbie 695 egzemplarzy,

• climbing – dodane poszerzenia nadkoli i zmienione zderzaki.

Panda trzeciej generacji pojawiła się narynku w 2011 roku.

Nadwozie i wnętrze

Charakterystyczne pudełkowate nadwozie niejest pozbawione uroku – przywołuje na myśl dojrzałe terenówki w skali mini.Małe zwisy skutkują dobrymi kątami natarcia i zejścia. W połączeniu zpodwyższonym prześwitem i niezbyt dużym rozstawem osi wpływa to pozytywnie nawalory terenowe.

	Nieduży bagażnik o regularnych kształtach Fot. S. Nowakowski

Wnętrze nie odbiega niczym od wersji„cywilnej”, nadal nie będzie tu dużo miejsca, a prawe kolano kierowcy będziechwilami obijało się o masywny środkowy kokpit. Jakość tworzyw nie powala nakolana, dokładność spasowania jest jednak satysfakcjonująca. Kokpit składa sięw dużej części z plastiku i jest nieco twardy, w zamian jednak zagwarantowanoniezłą ergonomię, rewolucyjne zmiany dokonały się dopiero w Pandzie III. WPandzie stosunkowo łatwo znaleźć wygodną pozycję za kierownicą, widoczność jestdobra. W wyposażeniu możemy otrzymać poduszki pasażera, boczne, kurtynowe,klimatyzację manualną lub automatyczną, spryskiwacze reflektorów i elektrycznieotwierany dach (panorama) oraz system nawigacji satelitarnej. Niezbyt dużybagażnik łatwo powiększyć, składając tylne siedzenia. We wnętrzu znajdziemyrównież kilka schowków. Panda 4 x 4 oferowana była w kilku wersjach opisanychwe wstępie.

Silniki i przeniesienie napędu

Silniki Fiata są ogólnie znane i należą doudanych jednostek. Silnik benzynowy dysponuje zbyt niskim momentem obrotowym iwkręcanie go na obroty skutkuje stosunkowo wysokim zużyciem paliwa.

Silnik diesla wydaje się idealnympołączeniem efektywności i ekonomiki. Benzynowe silniki Pandy są mało awaryjne,gorzej bywa z osprzętem, zdarzają się awarie przepustnicy, pompy cieczychłodzącej i pompy paliwowej. Trzeba zwracać uwagę na pasek rozrządu. Wartomonitorować jego stan po przebiegu 60 tys. km i wymienić po 90 tys. km.

Jazda w warunkach terenowych powoduje dośćwysokie spalanie, konieczność trzymania niezbyt mocnego silnika na wyższychobrotach generuje spalanie zbliżone do 9 l/100 km. Mały diesel sprawia mniejkłopotów, bo w napędzie rozrządu zastosowano niezawodny łańcuch, wymaga jednakpaliwa wysokiej jakości, ale za to wynagradza to niskim spalaniem. Skrzyniabiegów jest typowa dla tańszych Fiatów i nie pracuje w sposób idealny, daje sięjednak „wyczuć” i nie sprawia większych problemów.

Układ przeniesienia napędu wykorzystujesprzęgło lepkościowe usytuowane przy osi tylnej. Podczas jazdy po suchej,równej nawierzchni ponad 90% momentu napędowego przenoszone jest na przedniąoś. W momencie wystąpienia różnicy prędkości obrotowej kół przednich i tylnychsprzęgło lepkościowe przekazuje część napędu na tylną oś, załączając napęd 4 x4. Wybrane wersje dysponują możliwością blokowania sprzęgła lepkościowego50/50. Dzięki swojej prostocie układ ten jest zaskakująco sprawny.

Zawieszenie, hamulce i komfort jazdy

Panda 4 x 4 posiada 14-calowe koła, osłonypodwozia, wzmocnione zawieszenie przednie i zmienione zawieszenie tylnych kół,dodatkowo wzmocniono szkielet nadwozia. Z przodu tradycyjnie wykorzystanokolumny McPherson, z tyłu zamiast tradycyjnej belki skrętnej zastosowano dwaniezależne wahacze wleczone, pozwalające umiejscowić tylny mechanizm różnicowy.Na obu osiach zamontowano również stabilizatory. Dzięki takiemu rozwiązaniuwzrósł komfort jazdy oraz precyzja prowadzenia.

Dzięki podwyższonemu i wzmocnionemuzawieszeniu Panda 4 x 4 doskonale sprawdza się również w mieście, gdzie dziuryi krawężniki nie są dla niej straszne. Układ hamulcowy wykorzystujący tarczejest skuteczny, odporny na przegrzanie i dzięki niskiej masie auta należy dotrwałych podzespołów. Droga hamowania z prędkości 100 km/godz. oscyluje wokolicach 40 m.

Zalety:

• dostępność różnych wersji 4 x 4,

• sprawny układ napędowy 4 x 4,

• niski koszt użytkowania (opłaty),

• satysfakcjonująca dzielność terenowa.

Wady:

• nieduży bagażnik,

• niezbyt sprawny system przewietrzaniawnętrza,

• cztery miejsca we wnętrzu,

• stosunkowo wysokie spalanie w przypadkusilnika benzynowego,

• średni prześwit.

Podsumowując, można powiedzieć, że wziąwszypod uwagę gabaryty, cenę i ekonomię użytkowania, jest to ciekawa oferta narynku. O dzielności terenowej niech świadczy fakt pokonania tym samochodem,przez parę rajdowców Czupik i Stokłosa, w 2005 r. ponad 52 tys. km w ciągu 147dni, trasami biegnącymi przez Namibię, Botswanę, Zambię, Tanzanię i Etiopię.Fiat z silnikiem spalił łącznie prawie 3 400 l ON (średnio 6,4 l/100 km). Paraspędziła za kółkiem w sumie 866 godz., jadąc ze średnią prędkością 60,5km/godz. i pokonując dziennie 357 km. Wedle opinii załogi: Fiat nie byławaryjnym pojazdem, wymienialiśmy osłony przegubów, amortyzatory i klockihamulcowe. Silnik nie sprawiał problemów.

Biorąc pod uwagę stan dróg leśnych, możnastwierdzić, że Panda 4 x 4 poradziłaby sobie na większości z nich. W naszychwarunkach gwarancją długowieczności Pandy 4 x 4 jest bieżący serwis i dbałość odobrej jakości paliwo.

Sebastian Kołacz

Uwagi, sugestie lub opisy aut proszękierować na adres: seba4x4@o2.pl.Kolejny temat: „Jak poprawić dzielność terenową naszego auta?” w numerze13–14 „Lasu Polskiego”.

Szymon Nowakowski, RDLP w Olsztynie, Fiat Panda Cross 1,3 Multijett 70 KM, rocznik2006: Jestem bardzo zadowolony z mojego auta.Sprowadziłem je z Francji w przystępnej cenie. Wersja Cross ma wzmocnionepodwozie, stalową kratę pod silnikiem, plastiki poszerzające nadwozie, nadającecharakteru terenowego, osłaniające przed zarysowaniami od błota i krzewów,osłonę wału napędowego oraz większe koła 15”.

Przód samochodu, całkiem odmieniony, częstomylony jest ze Skodą Yeti (większy zderzak od Pand benzynowych, lampy zhalogenami). Bagażnik jest mały (200 l), jednak wystarcza w codziennej pracyleśnika. Do samochodu wsiada się wygodnie, miejsca kierowcy i pasażerów sąumieszczone dość wysoko. Komputer pokładowy jest mocno rozbudowany.

Po przejechanych 25 tys. km po lesie mogępowiedzieć, że samochód jest dzielny terenowo, potrafi zaskakiwać. Małe wymiarypowodują dość dużą zwrotność w terenie. Przy długości auta 3,5 m można szybkozawrócić na wąskiej leśnej drodze. Prześwit pozwala na bezproblemową jazdę nagorszych leśnych drogach.

Samochód wyposażony jest w klimatronic,regulację kierownicy, elektroniczne szyby i lusterka, kontrolę trakcji,poduszki powietrzne w siedzeniach, szyby atermiczne i mnóstwo schowków. W mojejwersji jest też szklany, odsuwany dwupłaszczyznowo dach, szybko możnawychłodzić nagrzane słońcem wnętrze i podglądać korony drzew, nie wychodząc zsamochodu.

Zaletą mojej wersji Pandy jest niskiespalanie, zważywszy na to, że jest ona cięższa o 425 kg od zwykłego modeluważącego 840 kg i posiada napęd stały na obie osie. Spalanie w cyklu 20%asfalt, 80% las kształtuje się na poziomie 6,2–6,8l/100 km. Podczas silnychmrozów i dużej ilości śniegu – 7,5–8l/100 km. Jako ciekawostkę podam, żekomputer samochodu zawyża spalanie średnio o 1,5 l. Silnik jest wrażliwy najakość paliwa, musiałem po imporcie regenerować wtryski (550 zł/szt.). FiatPanda ma ośmioletnią gwarancję na perforację blachy.

Samochód nie wymaga zbyt wielu napraw,pasuje do niego wiele części podstawowego modelu Pandy. Wiele remontów możnawykonać samodzielnie. Minusem są dość drogie części karoserii wyróżniające tęwersję. Być może związane jest to z małą popularnością tego modelu wPolsce.