Z zagranicy

Stany Zjednoczone  – Przywrócenie ochrony lasu deszczowego Tongass Saksonia, Niemcy  – Płoną auta państwowych leśników Szwajcaria  – Grzyb porażający męskie kwiaty świerkowe

Stany Zjednoczone

Przywrócenie ochrony lasu deszczowego Tongass

W 2020 r. były amerykański prezydent Donald Trump zniósł ochronę więcej niż połowy federalnego kompleksu leśnego Tongass – największego w Północnej Ameryce lasu deszczowego strefy umiarkowanej, mającego charakter pierwotny – udostępniając go na potrzeby pozyskania drewna i budowy dróg. Miejscowe plemiona indiańskie, dla których las Tongass stanowi podstawę egzystencji jako specyficznych społeczności zajmujących się połowami łososi i polowaniem na jeleniowate, wystąpiły przeciwko tej decyzji i wspólnie z organizacjami ekologicznymi walczyły o przywrócenie ochrony. Przełom stycznia i lutego 2023 r. przyniósł mieszkańcom lasu Tongass zwycięstwo: administracja obecnego prezydenta Joe Bidena ogłosiła, że ponownie zakaże tam pozyskiwania drewna i budowy dróg.

Decyzja władz zamyka rozdział wieloletniego konfliktu między alaskańskimi urzędnikami z nadania partii republikańskiej, którzy argumentowali, że ochrona spowolniała rozwój gospodarczy, a działaczami na rzecz ochrony przyrody, społecznościami tubylczymi i innymi grupami, które uważają, że las deszczowy Tongass ma kluczowe znaczenie dla ochrony środowiska, zachowania różnorodności biologicznej i łagodzenia zmiany klimatu.

Las Tongass zajmuje pow. 68 tys. km2. Obiektem tym, tak jak pozostałymi amerykańskimi lasami federalnymi, zarządza Służba Leśna Stanów Zjednoczonych (USFS), która jest agencją Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych. W lesie Tongass dominują takie gatunki drzew, jak żywotnik olbrzymi, świerk sitkajski i choina zachodnia. Współkształtują one siedliska życia przeszło 400 gatunków zwierząt. W obrębie kompleksu znajduje się 19 chronionych prawem obszarów dzikiej przyrody o łącznej powierzchni 23,3 tys. km2.

Ochrona lasu Tongass ma także newralgiczne znaczenie dla przetwórstwa ryb, które bazuje na połowach łososia (ok. 40% łososi pływających u Wybrzeża Zachodniego składa ikrę w rzekach właśnie tego obszaru leśnego), i dla turystki – dwóch gałęzi gospodarki przynoszących duże dochody całemu regionowi.

Źródło: www.bbc.com

Saksonia, Niemcy

Płoną auta państwowych leśników

W połowie lutego 2023 r. w Lipsku spłonęło kilka samochodów służbowych należących do Gospodarstwa Państwowego „Lasy Saksonii”, które zarządza lasami państwowymi oraz opiekuje się lasami niepaństwowymi tego graniczącego z Polską landu. Rozmiar strat oceniono na 100 tys. euro. W liście, który dotarł do opinii publicznej, do podpalenia aut przyznali się niemieccy autonomiści – reprezentanci jednego z nurtów radykalnej lewicy, ściśle współpracującego z ruchami ekologicznymi i obrońcami zwierząt.

Jak poinformowała stacja telewizyjna „mdr.de”, prokuratura w Lipsku i policja kryminalna landu badały autentyczność listu. Jego autorzy nawiązali do protestów przeciwko wykarczowaniu kompleksu leśnego Heidebogen pod Dreznem. Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii” zostało przedstawione przez autonomistów jako główny podmiot odpowiedzialny za karczunek. Na terenie dawnego lasu ma powstać kopalnia żwiru. Ekolodzy, nie chcąc do tego dopuścić, okupowali las Heidebogen przez półtora roku. Ostatecznie ich obóz został zlikwidowany siłą w połowie lutego. W odwecie autonomiści postanowili zaatakować Lasy Saksonii. „W ten sposób wnosimy swój wkład w światową walkę przeciwko dziełu niszczenia” – można przeczytać w ich liście.

Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii” sprawuje zarząd nad 205 tys. ha lasów państwowych oraz opiekuje się 295 tys. ha lasów prywatnych i samorządowych. Składa się z 12 regionalnych gospodarstw leśnych, w których skupionych jest 191 leśnictw (118 leśnictw lasów państwowych i 73 odrębne leśnictwa ds. lasów niepaństwowych). Zatrudnia ok. 1,4 tys. pracowników, w tym 460 wykwalifikowanych robotników leśnych. Pozyskuje rocznie w lasach państwowych 1,4 mln m3 drewna przy przyroście rocznym rzędu 2,8 mln m3.

Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii” zostało przedstawiane przez autonomistów jako

główny podmiot odpowiedzialny za karczunek lasu w kompleksie Heidebogen pod Dreznem

(na zdjęciu protest grupy ekologów stłumiony przez niemiecką policję)

Fot. www.flickr.com

Źródło: www.pirsch.de

Szwajcaria

Grzyb porażający męskie kwiaty świerkowe

W 2018 r. naukowcy szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań nad Lasem, Śniegiem i Krajobrazem (WSL) odkryli grzyba porażającego wyłącznie męskie kwiatostany świerka. Nazwali go Microstrobilinia castrans i opisali w piśmie „Mycological Progress”. Należący do workowców patogen rozkłada tkankę męskich kwiatów świerka i w ten sposób dostaje się do pyłku, którym się żywi.

Dotychczas stwierdzono występowanie grzyba Microstrobilinia castrans w 130 różnych miejscach zarówno na obszarach zurbanizowanych (na świerkach himalajskim i serbskim), jak i w lasach górskich w paśmie Jura i w Alpach (na świerku pospolitym). Szwajcarscy naukowcy mają różne zdania na temat pochodzenia patogena. Podczas gdy jedni zakładają, że do tej pory go po prostu przeoczono, drudzy podejrzewają, że został zawleczony ze sprowadzanymi gatunkami drzew parkowych. Ci ostatni argumentują, że w ciągu ostatnich 200 lat w Europie tak intensywnie poszukiwano grzybów, że całkiem spory workowiec raczej nie pozostałby niezauważony.

Szwajcarskie służby ochrony lasu monitorują drzewa leśne pod kątem występowania nowego patogena grzybowego. Nie wiadomo bowiem, czy nie spowoduje on nagle poważnych problemów, jeśli zacznie się intensywniej rozprzestrzeniać wskutek globalnego ocieplenia. Obecnie grzyb Microstrobilinia castrans nie zdaje się stanowić większego zagrożenia dla świerków, ponieważ poraża niewiele kwiatostanów na jednym drzewie.

Grzyb Microstrobilinia castrans na kwiatostanach

świerka serbskiego

Fot. www.de.wikipedia.org

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Słowacja – Zapowiedź utworzenia nowego parku narodowego Czechy – Lasy państwowe normalizują pozyskanie Austria – Tutaj leśny kryzys klimatyczny znów się nasila

Słowacja

Zapowiedź utworzenia nowego parku narodowego

Słowacki minister środowiska Ján Budaj ogłosił na konferencji prasowej 24 stycznia 2023 r. zamiar utworzenia w południowo-zachodniej części Słowacji Parku Naro­dowego „Podunajsko” o powierzchni 18 tys. ha z udziałem strefy pozostawionej do swobodnego rozwoju sięgającym 50%.

Minister Budaj wyraził przekonanie, że podział parku na strefy uda się uzgodnić w ciągu dwóch lat. Współpraca i porozu­mienie z niepaństwowymi właścicielami gruntów są, jak zapewnił, bardzo ważne dla resortu środowiska. W strefie ochrony ścisłej miałyby się jednak znaleźć przede wszystkim grunty państwowe, które stanowią przeszło połowę obszaru projektowanego parku naro­dowego. Ján Budaj zaznaczył, że samo Mini­sterstwo Środowiska nie ma wystarczających możliwości wykupu gruntów, ale wskazał na Słowacki Fundusz Nieruchomości Grunto­wych jako źródło środków, które można by przeznaczyć na wymianę działek.

Według słowackiego posła Jaromíra Šíbla istnieje również międzynarodowy powód ogłoszenia zamiaru utworzenia nowego par­ku narodowego. – Mamy rozbudowany systemNatura 2000, ale te obszary nie mają wystarcza­jącej ochrony na poziomie krajowym. Jeśli jej nie zapewnimy, grożą nam – tak jak w innych przy­padkach – sankcje ze strony Komisji Europejskiej – wyjaśnia Jaromír Šíbl i dodaje, że Austria, Węgry i Czechy już dawno odrobiły swoją „pracę domową” w tym zakresie.

Źródło: www.lesmedium.sk

Czechy

Lasy państwowe normalizują pozyskanie

W związku z ustępowaniem klęski kornika Lasy Republiki Czeskiej (LČR), zarządzają­ce czeskimi lasami państwowymi, zmniejszy­ły w latach 2021–22 pozyskanie drewna o 1⁄5: z 11,4 mln do 9,2 mln m3. W bieżącym, 2023 r., planują pozyskać 9,1 mln m3. Rekordowy roz­miar użytkowania, wynoszący 14,4 mln m3 drewna, LČR zanotowały w 2020 roku. – Pozytywna tendencja lat 2021–22 utrzymu­je się, stopniowo wracamy do normalnej gospo­darki. Regionem, w którym występują największe problemy, są północne Czechy, a konkretnie kraj ustecki. Jednak nawet tam zmniejszyła się miąż­szość drewna, które musiało zostać wyrobione z po­wodu zasiedlenia przez kornika – mówi Eva Jouklová, rzeczniczka prasowa LČR, komen­tując sytuację w zakresie klęski kornika, któ­ra z pełnym impetem uderzyła w czeskie lasy w 2018 roku.

Pozyskanie drewna kornikowego w LČR spadło w latach 2021–22 r. o 47% (z 5,6 mln do 2,95 mln m3). Najwyższy poziom osiąg-nęło ono w 2019 r. (9,7 mln m3). W latach po­przedzających wystąpienie klęski kornika cał­kowite pozyskanie drewna w LČR wynosiło ok. 8 mln m3.

LČR mają w swojej pieczy blisko 1,2 mln ha lasów, czyli 1⁄6 powierzchni Czech i mniej więcej połowę wszystkich czeskich lasów. Za­trudniają ok. 3,6 tys. osób, w tym 2,6 tys. pra­cowników na stanowiskach nierobotniczych. W pierwszych trzech kwartałach 2022 r. LČR zanotowały zysk brutto w wysokości 7,39 mld koron (ok. 1,48 mld zł).

Źródło: www.silvarium.cz

Fot. www.silvarium.cz

Austria

Tutaj leśny kryzys klimatyczny znów się nasila

O ile w 2021 r. kryzys klimatyczny w austriac­kich lasach nieco stracił na sile, o tyle w 2022 r. ponownie się spotęgował. Tak wynika z naj­nowszego raportu o stanie lasów państwo­wych, przedstawionego przez zarządzające nimi Austriackie Lasy Związkowe (ÖBf).

Poprzedni rok upłynął bowiem w ÖBf pod znakiem ekstremów pogodowych i kornika. Zarówno na nizinach, jak i w górach 2022 r. był jednym z najcieplejszych lat, a w niektó­rych okolicach nawet najcieplejszym rokiem w 256-letniej historii regularnych pomiarów. – Upały i przedłużająca się susza w okresie wegetacji wpływają na las, osłabiając zdolność drzew do obrony przed atakami szkodników leśnych, takich jak kor­nik – wyjaśnia Andreas Gruber, prezes zarzą­du ÖBf, odpowiedzialny za działy gospodarki leśnej i ochrony przyrody. W Austrii liczba dni z temperaturą powyżej 30 stopni w cią­gu roku podwoiła się lub potroiła w ostatnich dziesięcioleciach. – W 2022 r. wyrobiliśmy ok. 940 tys. m3 drewna poklęskowego, co stanowiło ok. 50% całkowitego rozmiaru pozyskania (w roku 2021 było to 59%) – informuje prezes Gruber.

Główną przyczyną bardzo dużego udziału drewna poklęskowego w pozyskaniu jest nie­wygasająca klęska kornika. Zmiana klimatu spowodowała rozprzestrzenienie się najwięk­szego w Austrii szkodnika leśnego aż do gór­nej granicy lasu – do wysokości 2 tys. m n.p.m. W 2022 r. ÖBf przeznaczyły ok. 4,6 mln euro na samą tylko ochronę lasu przed kornikiem. Całkowity wolumen szkód w lasach ÖBf w 2022 r. sięgnął 28 mln euro. Jednak rynek bez kłopotów wchłaniał drewno poklęskowe, tak że zapasy surowca drzewnego na skład­nicach ÖBf utrzymywały się na stabilnym, umiarkowanym poziomie przez cały rok.

ÖBf mają w swojej pieczy 0,51 mln ha lasów należących do Republiki Austrii, czyli 15% wszystkich lasów tego państwa. Zatrudniają ok. 960 pracowników, w tym 620 osób na stanowiskach nierobotniczych. Rocznie pozyskują ok. 1,8 mln m3 drewna przy przyro­ście rzędu 3,3 mln m3.

Źródło: www.bundesforste.at

Fot. www.bundesforste.at

Opr. A.S.

Nowa Szkocja, Kanada – Funkcyjny rozdział lasów publicznych Szwecja – Redukcja pozyskania drewna w lasach państwowych Niemcy – Orzeczenie sądu ws. mygieł jako źródła zagrożenia

Nowa Szkocja, Kanada

Funkcyjny rozdział lasów publicznych

Rząd kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocja, położonej na wybrzeżu atlantyckim, wdraża do praktyki zagospodarowania lasów publicznych tzw. „triadowy model ekologicznej gospodarki leśnej”. Jego istotą jest rozdział lasów pod względem funkcji wyznaczonych im jako priorytetowe. Władze prowincji wyodrębniły w lasach będących jej własnością trzy rozdzielne strefy funkcyjne: strefę chronioną (obecnie ok. 35% wszystkich lasów publicznych), strefę wysokoprodukcyjnej gospodarki leśnej (ok. 10%) i strefę mieszaną (ok. 55%).

Strefa chroniona obejmuje prastare lasy, istniejące i planowane parki prowincjonalne, istniejące i planowane obszary chronione na mocy prawa oraz obszary chronione na podstawie postanowień o charakterze umownym. Powierzchnia tej strefy może się w przyszłości zwiększyć, ale nie zmniejszyć.

Strefa wysokoprodukcyjnej gospodarki leśnej przeznaczona jest do plantacyjnej uprawy drzew leśnych, głównie świerka. Obejmuje powierzchnie znajdujące się stosunkowo blisko ośrodków przemysłu tartacznego z wykluczeniem terenów położonych w sąsiedztwie: parków prowincjonalnych i obszarów chronionych, prastarych lasów, siedlisk podatnych na destrukcję, szczególnie cennych lasów liściastych i sosnowych, stref specjalnego zarządzania populacjami dzikich zwierząt, stref buforowych wzdłuż cieków oraz obiektów o dużym znaczeniu kulturowym dla rdzennych mieszkańców. W tej strefie dopuszczalna jest rębnia zupełna.

W strefie mieszanej skupione są lasy, w których obowiązują formy gospodarki leśnej o niskim poziomie intensywności. Priorytetowe znaczenie ma przy tym ochrona bioróżnorodności.

O ile w całej Kanadzie udział lasów publicznych (będących własnością federacji, prowincji, terytoriów lub samorządów) przekracza 90%, o tyle w Nowej Szkocji wynosi on ok. 35%. Podstawą zagospodarowania lasów publicznych są koncesje udzielane przez odpowiednie władze. Zasadniczo koncesje obejmują nie tylko zezwolenie na użytkowanie zasobów drzewnych, lecz również zobowiązanie koncesjonariuszy do zapewnienia zrównoważonego rozwoju lasów (odnowienie i hodowla lasu). Stosowane są głównie dwa rodzaje koncesji: powierzchniowe i miąższościowe. Koncesje długoterminowe udzielane są na 20–25 lat, krótkoterminowe – na okres od 1 do 5 lat. Wśród największych koncesjonariuszy dominują koncerny drzewne. Zdecydowana większość prac w lasach publicznych jest wykonywana przez przedsiębiorców leśnych, którzy współpracują jako podwykonawcy z koncesjonariuszami.

Źródło: www.woodbusiness.ca

Szwecja

Redukcja pozyskania drewna w lasach państwowych

Szwedzkie państwowe gospodarstwo leśne Sveaskog, pod którego zarządem znajduje się 14% powierzchni leśnej Szwecji, zapowiedziało latem 2022 r. obniżenie etatu cięć w swoich lasach o blisko 20% w przeciągu najbliższych pięciu lat. Wypełnianie swojego zobowiązania Sveaskog rozpoczął od redukcji pozyskania drewna na terenach północnych. Zadecydowały o tym wymogi certyfikacji FSC, której podlega Sveaskog. Jej szwedzki standard przewiduje bowiem uwzględnianie w gospodarce leśnej potrzeb chowu reniferów, którym zajmują się Samowie, rdzenni mieszkańcy Północy.

Dwustronny proces planowania użytkowania lasu na obszarach objętych chowem reniferów nie doprowadził jednak do porozumienia między państwowymi leśnikami a Samami. W związku z tym Sveaskog samodzielnie zadecydował, że zmniejszy rozmiar cięć rębnych na tych obszarach o 45%.
Będzie to miało z pewnością poważne skutki dla lokalnej gospodarki, ponieważ Sveaskog jest największą w tym regionie firmą branży leśnej. Najwyższy poziom redukcji pozyskania ma przypaść na 2023 rok.

Źródło: www.sveaskog.se; www.forestry.com

Niemcy

Orzeczenie sądu ws. mygieł jako źródła zagrożenia

W dwóch orzeczeniach Wyższego Sądu Krajowego w mieście Zweibrücken w Nadrenii-Palatynacie, wydanych 29 sierpnia i 8 września 2022 r., niemieccy sędziowie uznali mygły za źródło zagrożenia niebędącego wprawdzie typowo leśnym (w przypadku tego typu zagrożeń roszczenia odszkodowawcze w Niemczech nie przysługują), ponieważ jako twory sztuczne nie należą one do naturalnych elementów lasu, ale jednocześnie stwierdzili, że wystarczy, żeby właściciel lasu zabezpieczył dłużyce i kłody przed stoczeniem się lub zsunięciem z przyczyn naturalnych (np. wskutek działania wiatru lub wody). Właściciel lasu w Niemczech nie jest zaś zobowiązany do zabezpieczenia mygły przed zagrożeniami związanymi z działaniem człowieka – np. z jego wspinaniem się na nią. Zdaniem sądu w Zweibrücken osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo spacerowiczów poruszających się po lesie może ufać, że będą oni zachowywać się rozważnie i unikać oczywistych zagrożeń. Nie można też wymagać od właściciela lasu, żeby zabezpieczał każdą sztukę drewna długiego z osobna.

Sąd zastrzegł wyjątek w sytuacji, gdy w miejscu składowania drewna występuje wyjątkowo duży potencjał zagrożeniowy, którego osoba odwiedzająca las nie jest w stanie jednoznacznie jako takiego zidentyfikować (co może mieć miejsce szczególnie w przypadku dzieci). W związku z tym specjalne środki bezpieczeństwa należy przedsięwziąć wtedy, gdy mygła znajduje się w pobliżu placów zabaw lub miejsc do grillowania i leśnych przedszkoli czy leśnych schronisk młodzieżowych. W powyższych przypadkach właściciel lasu powinien zadbać o odpowiednie zabezpieczenie mygły – np. poprzez zastosowanie wyraźnego środka zapobiegającego zbliżaniu się do niej.

Fot. www.adobe.stock.com

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Europa – Nowa międzynarodowa organizacja kobiet lasu Niemcy – Leśny Fundusz Klimatyczny nieefektywny Czechy – Adaptacja lasów państwowych do zmiany klimatu

Europa

Nowa międzynarodowa organizacja kobiet lasu

Na międzynarodowej konferencji kobiet lasu, która odbyła się 17 listopada w Słowenii, sześć europejskich leśnych stowarzyszeń kobiecych ogłosiło połączenie swoich sił i utworzenie międzynarodowej organizacji parasolowej Woman in Forestry International (WoFo). Jej celem jest rozwój sieci współpracy kobiet związanych z branżą leśno-drzewną i stymulowanie ich angażowania się w kształtowanie polityki leśnej.

Finansowany przez Unię projekt Fem4Forest stworzył warunki do pierwszego zebrania się sześcioosobowego zarządu WoFo. Jego członkiniami są: Dagmar Karisch-Gierer (przewodnicząca, Austria), Izabela Pigan (wiceprzewodnicząca, Polska; na zdjęciu z polską flagą), Ragnhildur Freysteinsdóttir (Islandia), Maren Ammer (Niemcy), Nike Krajnc (Słowenia) i Łesia Łojko (Ukraina). Siedziba organizacji znajduje się obecnie miejscowości Sankt Barbara w Austrii.

W branży leśno-drzewnej kobiety nadal znajdują się w niekorzystnej sytuacji, toteż ważne jest wsparcie projektów, które je promują. – Chodzi zarówno o dzielenie się wiedzą i doświadczeniem oraz wzajemne wspieranie się, jak również o wzorce do naśladowania i widoczność kobiet w leśnictwie i drzewnictwie – wyjaśnia
Dagmar Karisch-Gierer.

Realizacja projektu Fem4Forest umożliwiła zebranie danych o obecnej pozycji kobiet w branży oraz uwidocznienie ich sytuacji zawodowej i problemów. Wykorzystując te informacje, leśne stowarzyszenia kobiece angażują się w wielorakie działania regionalne i międzynarodowe, organizują szkolenia w zakresie komunikacji i zarządzania oraz aranżują programy mentorskie na rzecz kobiet.

Więcej o projekcie w wywiadzie z Izabelą Pigan w numerze 23/2022 „Lasu Polskiego”.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Leśny Fundusz Klimatyczny nieefektywny

Federacja niemiecka wydatkowała w ciągu dziewięciu lat ze środków Leśnego Funduszu Klimatycznego blisko 88 mln euro na projekty, które niemal wcale nie przyczyniły się do poprawy stanu lasów i do zwiększenia ochrony klimatu. Było to wynikiem braku kwantyfikacji celów i błędnego ustalenia priorytetów. Taki wniosek sformułował Federalny Trybunał Obrachunkowy (BRH), niemiecki odpowiednik naszej Najwyższej Izby Kontroli.

Leśny Fundusz Klimatyczny jest częścią federalnego funduszu celowego Energia i Klimat. Za administrowanie Leśnym Funduszem Klimatycznym są wspólnie odpowiedzialne dwa resorty niemieckiej federacji: Federalne Ministerstwo Wyżywienia i Rolnictwa (BMEL) i Federalne Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody, Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Konsumentów (BMUV). Rodzaj i zakres subsydiowania projektów regulują wytyczne z pięcioma priorytetami finansowania.

Trzy z pięciu priorytetów mają na celu bezpośrednie wspieranie takich działań, jak: (1) adaptacja lasów do zmiany klimatu, (2) magazynowanie CO2w produktach drzewnych i redukowanie emisji oraz (3) zabezpieczanie i zwiększanie pochłaniania CO2. Pozostałe dwa priorytety pełnią funkcję pomocniczą. Dotyczą one (4) informacji i komunikacji oraz (5) badań i monitoringu.

Jak dotąd aż 84% środków subwencyjnych zostało wydatkowane na projekty z obszaru priorytetów pomocniczych (4–5). Przy tym ministerstwa nie sformułowały żadnych skwantyfikowanych celów operacyjnych w odniesieniu do Leśnego Funduszu Klimatycznego i do priorytetów finansowania. Nie dokonały też oceny funkcjonowania programu subwencjonowania. Trybunał uważa, że pilne jest udzielenie większego wsparcia tym projektom, które bezpośrednio służą adaptacji lasów do zmiany klimatu, i ograniczenie subsydiowania projektów z obszaru priorytetów czysto pomocniczych.

Trybunał zwrócił też uwagę na uchybienia w zarządzaniu projektami. Czas rozpatrywania wniosku o wsparcie, liczony od momentu otrzymania zarysu projektu do jego zatwierdzenia, wynosił często ponad rok.

Ministerstwa przyznały się do uchybień proceduralnych, ale nie podzieliły krytyki Trybunału w jej części mówiącej o nieefektywności wydatkowania środków. W związku z tym zleciły ocenę efektywności wykorzystania środków funduszowych firmie zewnętrznej. Jednak zgodnie z zaleceniem Trybunału ministerstwa mają niezwłocznie zwiększyć finansowanie projektów z obszaru priorytetów podstawowych (1–3), nie czekając na wyniki oceny zewnętrznej. Mają również skwantyfikować cele Leśnego Funduszu Klimatycznego i subsydiować tylko te projekty, co do których można udowodnić, że przyczyniają się do adaptacji lasów do zmiany klimatu lub do redukowania emisji czy zwiększania pochłaniania CO2.

Źródło: www.forstpraxis.de

Czechy

Adaptacja lasów państwowych do zmiany klimatu

Lasy Republiki Czeskiej (LČR), które zarządzają czeskimi lasami państwowymi, przygotowują strategię adaptacji swoich lasów do zmiany klimatu na okres sięgający 2030 roku. Założenia strategii staną się też częścią planów urządzenia lasu. Projekt jest współfinansowany z funduszy norweskich.

– Bazujemy na zaleceniach Instytutu Badań nad Zmianami Globalnymi Akademii Nauk Republiki Czeskiej i Instytutu Badań nad Ekosystemami Leśnymi, na ich analizach danych statystycznych dotyczących rozwoju warunków klimatycznych, zwłaszcza długoterminowych zmian średniej temperatury powietrza i stosunków wodnych oraz na propozycjach efektywnych działań adaptacyjnych. Chodzi tu o uwzględnienie zwiększonego ryzyka suszy i stresu drzewostanów rosnących na określonych siedliskach – mówi Dalibor Šafařík, dyrektor generalny LČR.

LČR podzieliły zarządzane przez siebie grunty na trzy kategorie w zależności od poziomu zagrożenia siedlisk i pilności działań adaptacyjnych. Działania obejmują hodowlę drzewostanów zróżnicowanych gatunkowo, zróżnicowane zagospodarowanie lasu wykorzystujące procesy naturalne, regulację liczebności zwierzyny pod kątem umożliwienia maksymalnego wykorzystania naturalnego odnowienia lasu i utrzymania w jego składzie wszystkich gatunków drzew właściwych dla danego siedliska, ochronę przyrody leśnej i różnorodności biologicznej oraz przywrócenie właściwych stosunków wodnych.

LČR sprawują zarząd nad blisko 1,2 mln ha lasów, czyli nad 1/6 powierzchni Czech i mniej więcej połową wszystkich czeskich lasów. Zatrudniają ok. 3,6 tys. osób, w tym 2,6 tys. pracowników na stanowiskach nierobotniczych.

Źródło: www.lesmedium.sk

Opr. A.S.

Czechy – Historyczny konsensus interesariuszy leśnictwa Finlandia – Zasoby leśne Łotwa – Państwowe lasy członkiem globalnej sieci ECGI

Czechy

Historyczny konsensus interesariuszy leśnictwa

Przedstawiciele właścicieli lasów, leśników, ekologów, naukowców i przemysłu drzewnego w Czechach osiągnęli konsensus w sprawie projektowanej nowelizacji ustawy o lasach. Sygnatariusze porozumienia uzgodnili osiem niezbędnych założeń nowelizacyjnych, które ich zdaniem przyczynią się do zachowania czeskich lasów i zapewnią im stabilność, konkurencyjność i odporność. Interesariusze lasów apelują o uwzględnienie uzgodnionych założeń w rządowym projekcie nowelizacji, zgłoszonym przez Ministerstwo Rolnictwa, któremu u naszych południowych sąsiadów podlega leśnictwo.
Różne grupy czeskich interesariuszy leśnictwa podjęły współpracę w ramach Platformy na rzecz Zmiany Ustawy o Lasach, mając na uwadze konieczność zachowania wszystkich funkcji lasu – produkcyjnych i pozaprodukcyjnych – dla przyszłych pokoleń w sytuacji postępujących zmian klimatu, które pociągają za sobą nieodwracalne skutki. Platforma postuluje m.in. powołanie urzędów leśnych, aby usprawnić państwową opiekę nad lasami i zarazem zracjonalizować wydatkowanie pieniędzy publicznych. Proponowane założenia nowelizacyjne mają na celu także umożliwienie powszechniejszego stosowania metod gospodarki leśnej bliskiej przyrody, ograniczenie biurokracji i zwiększenie uprawnień decyzyjnych właścicieli lasów (zwłaszcza w sferze likwidacji skutków zmiany klimatu). Postulaty Platformy poparły następujące organizacje i instytucje: Stowarzyszenie Właścicieli Lasów Samorządowych, Prywatnych i Kościelnych w Republice Czeskiej (SVOL), Czeski Związek Obrońców Przyrody (ČSOP), Wydział Leśnictwa i Drzewnictwa na Uniwersytecie Mendla w Brnie, Pro Silva Bohemica (stowarzyszenie leśników, właścicieli i przyjaciół lasu, którzy praktykują i promują gospodarkę leśną bliską przyrody), Stowarzyszenie Przedsiębiorców Branży Usług Leśnych i Przerobu Drewna (ALDP), Związek Pracodawców Przemysłu Drzewnego (SZDP), Czeskie Towarzystwo Leśne (ČLS) i Stowarzyszenie Rolnictwa Prywatnego (ASZ).
– Wszyscy możemy obserwować skutki zmian klimatu w postaci suszy, klęski korników, pożarów lasów i ogromnych powierzchni pozbawionych drzewostanu. Tylko zmieniając na czas prawo, możemy zatrzymać te nieodwracalne zmiany. Apelujemy zatem do Ministerstwa Rolnictwa o wysłuchanie naszych postulatów i jak najszybsze uwzględnienie ich w nowelizacji. W przeciwnym razie istnieje ryzyko zakłócenia wszystkich funkcji lasu, w tym rekreacyjnych – ostrzega Jiří Svoboda, przewodniczący SVOL, i dodaje: – Aby zachować zróżnicowane lasy i niezbędne zasoby drewna jako zrównoważonego materiału, należy ograniczyć biurokrację i zwiększyć uprawnienia właścicieli, którzy najlepiej znają swoje lasy. Państwo powinno finansowo wspierać łagodne i bliskie przyrody metody odnawiania oraz stymulować innowacyjność w leśnictwie. W szczególności postulujemy reformę nadzoru nad lasami i utworzenie urzędów leśnych, co w rezultacie przyniesie oszczędności w czeskich budżetach publicznych.
– Lasy pokrywają przeszło 1⁄3 terytorium Republiki Czeskiej, są fundamentem stabilności naszego krajobrazu i niezastąpionym elementem środowiska przyrodniczego z punktu widzenia bioróżnorodności. Bez stabilnych lasów zróżnicowanych gatunkowo nie możemy nawet wygrać walki ze zmianą klimatu. Dlatego ważne jest, abyśmy dysponowali takim prawem, które będzie w wystarczającym stopniu chroniło lasy i zapewniało zarządzanie nimi w sposób poprawiający ich stan – podkreśla Libor Ambrozek, przewodniczący ČSOP.

Źródło: www.forstpraxis.de

Finlandia

Zasoby leśne

Zgodnie z najnowszymi informacjami fińskiego Instytutu Zasobów Naturalnych (Luke) zapas fińskich lasów produktywnych (lasy o przeciętnym przyroście rocznym co najmniej 1 m3/ha) i niskoproduktywnych (0,1–1 m3/ha) wynosi w sumie 2,53 mld m3, a przyrost roczny tychże lasów – 103 mln m3, co w przeliczeniu na 1 ha daje średni przyrost 4,5 m3. W samej kategorii lasów produktywnych średnia zasobność wynosi 122 m3/ha. Podstawą tych danych są wyniki inwentaryzacji fińskich lasów w latach 2019–21.
Lasy (produktywne i niskoproduktywne) oraz leśne nieproduktywne użytki ekologiczne zajmują w Finlandii powierzchnię 26,3 mln ha, co stanowi 86% fińskiej powierzchni lądowej. Lasy produktywne zajmują nieco więcej niż 3⁄4 całkowitej powierzchni leśnej. Lasy niskoproduktywne i leśne nieproduktywne użytki ekologiczne stanowią odpowiednio 10% i 12% fińskiej powierzchni leśnej. Odsetek gruntów związanych z gospodarką leśną wynosi 1%. W lasach dostępnych do użytkowania znajduje się łącznie 89% fińskich zasobów drzewnych.
Największy udział w zapasie fińskich lasów mają sosna (50%) i świerk (30%). Udział gatunków drzew liściastych nie przekracza 20%. Ok. 1⁄3 całkowitej fińskiej powierzchni leśnej zajmują torfowiska. Przeszło połowa torfowisk została w przeszłości zmeliorowana.
W 2021 r. całkowity ubytek zasobów drzewnych (rozmiar pozyskania drewna powiększony o masę pozostałości pozrębowych i drewna martwego) sięgnął 92 mln m3. Zasoby drewna martwego w samych lasach produktywnych wynosiły 6,4 m3/ha. Biomasa żywych drzew w lasach produktywnych i niskoproduktywnych kształtowała się łącznie na poziomie 1,69 mld t.

Źródło: www.luke.fi 

Łotwa

Państwowe lasy członkiem globalnej sieci ECGI

Łotewskie Lasy Państwowe (LVM) uzyskały w listopadzie 2022 r. członkostwo Europejskiego Instytutu Ładu Korporacyjnego (European Corporate Governance Institute, w skr. ECGI). LVM są pierwszą leśną firmą i zarazem pierwszą z największych bałtyckich firm, która dołączyła do tej globalnej sieci. – Cieszymy się, że zostaliśmy członkiem ECGI. Chcemy bowiem uczyć się od innych czołowych europejskich firm i dzielić się z nimi naszymi doświadczeniami w zakresie gospodarowania gruntami i zrównoważonych praktyk gospodarki leśnej – mówi Peters Putnins, prezes zarządu LVM, i dodaje: – Dążymy do jak najlepszych wyników. Jesteśmy przekonani, że do podniesienia poziomu naszej sprawności w sferze ładu korporacyjnego, do realizacji ambicji firmy w zakresie zrównoważonego rozwoju i do kreowania wartości istotnych dla akcjonariuszy i społeczeństwa jest niezbędny dialog naukowy.
ECGI jest międzynarodowym stowarzyszeniem naukowym non-profit, które stanowi forum dialogu między naukowcami, ustawodawcami i praktykami. Koncentruje się na podstawowych kwestiach ładu korporacyjnego i zarządzania, promując najlepsze praktyki wypracowane w tych dziedzinach.
Komentując przyjęcie LVM w poczet członków stowarzyszenia, Elaine McPartlan, dyrektor generalna ECGI, podkreśliła znaczenie współpracy i wiedzy w obecnych czasach: – Witamy LVM w sieci ECGI i cieszymy się z perspektywy dzielenia się pomysłami i wspólnego angażowania w kształtowanie przyszłości. Świat zmienia się szybko, ale pod pewnymi względami nie dość szybko. Dlatego ważne jest, aby naukowy aspekt był brany pod uwagę w poruszaniu się po wyznaczonej przez nas trasie.
LVM działają w formie niegiełdowej spółki akcyjnej. Mają w swojej pieczy 1,39 mln ha lasów, co stanowi blisko połowę wszystkich lasów Łotwy. LVM zatrudniają przeciętnie ok. 1430 pracowników. Pozyskują w ciągu roku 6,8 mln m3 drewna przy przyroście rocznym 12 mln m3.

Źródło: www.lvm.lv

Fot. Fot. www.lvm.lv

Opr. A.S.

Wielka Brytania – Postulat restytucji lasów deszczowych na Wyspach Niemcy – Statystyka lasów prywatnych Węgry – Protesty przeciwko zwiększeniu pozyskania drewna Europa – Leśny sojusz  

Wielka Brytania

Postulat restytucji lasów deszczowych na Wyspach

Nadatlantyckie lasy deszczowe strefy umiarkowanej, które na Wyspach Brytyjskich były dewastowane od przeszło tysiąca lat, mogłyby zostać restytuowane nawet na mniej więcej 1/5 powierzchni Wielkiej Brytanii. Tak twierdzą animatorzy kampanii o odtworzenie takich lasów, realizowanej w ramach projektu Lost Rainforests of Britain.

Obecnie lasy deszczowe porastają mniej niż 1% powierzchni Wielkiej Brytanii. Guy Shrubsole (na zdjęciu), działacz na rzecz ochrony środowiska, kierujący kampanią, uważa że lasy deszczowe, które zachowały się w Anglii, mogą dwukrotnie zwiększyć swoją powierzchnię w ciągu jednego pokolenia, jeśli pozwoli im się naturalnie regenerować. – Uważam że może niekoniecznie musimy pokryć w całości owe 20% powierzchni. Myślę jednak, że moglibyśmy pozwolić na to, aby te istniejące fragmenty, które zidentyfikowaliśmy, powiększyły się – mówi Shrubsole. Aktywiści zlecili sondaż, z którego wynika, że 93% brytyjskiej opinii publicznej popiera ochronę lasów deszczowych w Wielkiej Brytanii, 85% jest za ich ekspansją, a 80% uważa, że działania restytucyjne należy subsydiować.

Wcześniejsza analiza przeprowadzona przez inicjatorów projektu restytucyjnego wykazała, że 73% zachowanych fragmentów lasów deszczowych strefy umiarkowanej w Anglii nie zostało wyznaczonych jako miejsca szczególnej wagi naukowej, pomimo ich dużego znaczenia dla bioróżnorodności. Guy Shrubsole zachęca obywateli do pomocy w identyfikacji i mapowaniu tych fragmentów. Cztery czołowe brytyjskie organizacje pozarządowe zajmujące się dziką fauną i florą wezwały brytyjski rząd do objęcia ochroną wszystkich lasów deszczowych w Anglii, jak również do wypracowania konkretnej strategii tej ochrony we współpracy z właścicielami gruntów.

Źródło: www.theguardian.com

Źródło: www.theguardian.com

Niemcy

Statystyka lasów prywatnych

Zgodnie z najnowszymi badaniami struktury gospodarstw leśnych, przeprowadzonymi w 2022 r. przez niemiecki Federalny Urząd Statystyczny (Destatis), powierzchnia leśna Niemiec wynosi 10,2 mln ha. Przy tym właściciele prywatni, których u naszych zachodnich sąsiadów jest 760 tys., posiadają 4,4 mln lasów, czyli ok. 43% całkowitej niemieckiej powierzchni leśnej. Liczba właścicieli prywatnych została ustalona na podstawie analizy danych niemieckiej instytucji właściwej ds. ubezpieczeń wypadkowych w rolnictwie, leśnictwie i ogrodnictwie (SVLFG). Obowiązkowym ubezpieczeniom wypadkowym podlegają w Niemczech wszyscy zarządcy leśnych nieruchomości gruntowych o powierzchni leśnej wynoszącej co najmniej
0,1 ha (w wyjątkowych wypadkach wielkość progowa zwiększana jest do 0,25 ha).

Ok. 92% prywatnych właścicieli ma leśne nieruchomości gruntowe o powierzchni leśnej mniejszej niż 10 ha. Ta grupa posiada łącznie 1,4 mln ha lasów. Natomiast do największych w Niemczech 800 prywatnych właścicieli lasów – takich, których posiadłości leśne mają powierzchnię leśną nie mniejszą niż 500 ha – należy w sumie ok. 1 mln ha lasów.

Landami, w których rośnie najwięcej lasów, są Bawaria (2,5 mln ha), Badenia-Wirtembergia (1,4 mln ha) i Dolna Saksonia(940 tys. ha). W Bawarii udział lasów prywatnych w powierzchni leśnej sięga 54%, w Badenii-Wirtembergii – 35%, a w Dolnej Saksonii – 46%.

Źródło: www.forstpraxis.de

Węgry

Protesty przeciwko zwiększeniu pozyskania drewna

Już w sierpniu 2022 r. tysiące ludzi protestowało w centrum Budapesztu przeciwko zwiększeniu pozyskania drewna w węgierskich lasach. Była to reakcja na decyzję rządu Viktora Orbána, który złagodził zasady ochrony lasów w ramach działań na rzecz zaspoko-jenia potrzeb energetycznych kraju. „Zostawcie nasze lasy w spokoju!” i „Trzymajcie swoje brudne ręce z dala od naszych lasów” – takie hasła można było przeczytać na transparentach niesionych przez demonstrantów.

Ok. 70 tys. osób i 300 organizacji podpisało wtedy internetowy apel do Orbána o anulowanie rozporządzenia, które umożliwiło intensyfikację cięć w celu pozyskania większej ilości drewna opałowego. Światowy Fundusz na rzecz Przyrody (WWF) wyraził poważne zaniepokojenie nowymi przepisami, twierdząc, że mogą one mieć negatywne konsekwencje dla przyrody w całym regionie. Przeciwko rozporządzeniu są nie tylko ekolodzy i zwolennicy opozycji, lecz nawet część przedstawicieli Fideszu, macierzystej partii Orbána.

Źródło: www.lesmedium.sk

Tysiące ludzi protestowało w Budapeszcie po decyzji Viktora Orbána, który złagodził zasady

ochrony lasów w ramach działań na rzecz zaspokojenia potrzeb energetycznych kraju

Fot. www.twitter.com

Europa

Leśny sojusz

Cztery lesiste państwa członkowskie Unii Europejskiej – Austria, Finlandia, Słowenia i Szwecja – zawarły leśny sojusz strategiczny o nazwie For Forest Group. Jego celem jest obrona i rozwój aktywnej zrównoważonej gospodarki leśnej. Za swoje podstawowe zadanie sojusz uznaje działania na rzecz respektowania unijnej zasady subsydiarności w sferze polityki leśnej. W przypadku podziału zadań między administracją Unii a administracjami rządowymi zasada subsydiarności, nazywana inaczej zasadą pomocniczości, oznacza, że na najwyższym szczeblu, czyli na poziomie UE, powinno się podejmować jedynie te działania, które nie są efektywnie przeprowadzane przez szczebel niższy, czyli władze państw członkowskich.

Sojusz chce przede wszystkim dbać o to, aby przebiegające na szczeblu unijnym procesy decyzyjne dotyczące lasów i leśnictwa nie prowadziły do blokowania realizacji koncepcji zrównoważonej gospodarki leśnej. Leśni sojusznicy uważają, że zwłaszcza dziś, w dobie kryzysu energetycznego, należy promować, a nie ograniczać, użytkowanie odnawialnych zasobów naturalnych, które są udostępniane przez sektor leśny.

Austria, Finlandia, Słowenia i Szwecja, jako założyciele sojuszu, tworzą jego trzon. Inne unijne państwa członkowskie mogą włączać się do podejmowanych akcji oraz zgłaszać własne pomysły. Członkowie założyciele zamierzają organizować doroczne konferencje leśne, którym będą na zamianę przewodniczyły. Pierwszej konferencji, zaplanowanej na 2023 r., ma przewodniczyć Austria.

W dniu ogłoszenia zawarcia sojuszu leśnego, 17 października 2022 r., ministrowie odpowiedzialni za lasy w Austrii i Finlandii, Norbert Totsching (na zdjęciu z prawej) i Antti Kurvinen (na zdjęciu drugi od lewej), wezwali Komisję Europejską do wykorzystania przy tworzeniu europejskiego systemu monitoringu leśnego baz danych istniejących już w państwach członkowskich. Postulat poparło 19 państw, których lasy stanowią w sumie blisko 80% powierzchni leśnej UE. 

Źródło: www.forstpraxis.de

Fot. www.forstpraxis.de

Opr. A.S.