Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło 17 stycznia (datowany na 15 stycznia) projekt ustawy o zmianie w ustawie o lasach oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska nakładający na Lasy Państwowe opłatę progresywną, którą Lasy miałyby corocznie wnosić do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Stawki będą uzależnione od ilości pozyskanego drewna w przeciągu roku: do 35 mln m³ opłata wyniesie 6 zł za każdy metr sześcienny, między 35 mln a 40 mln m³ – 8 zł, od 40 mln do 45 mln m³ – 15 zł, a powyżej tej granicy aż 30 zł za metr sześcienny. Od 2027 r. opłaty będą waloryzowane o wskaźnik inflacji. Wyjątek stanowić będzie drewno wykorzystywane na potrzeby własne lub pozyskiwane w wyniku klęsk żywiołowych, które nie zostanie objęte tymi kosztami.
Według wstępnych szacunków wpływy z opłat mają wynosić 210–255 mln zł rocznie, przy prognozie pozyskiwania drewna na poziomie 35–40 mln m³ rocznie. Środki te zasilą Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wspierając parki narodowe, GDOŚ, RDOŚ oraz projekty współfinansowane z funduszy UE. Fundusze mają być przeznaczone wyłącznie na cele związane z ochroną środowiska, w tym walkę z klęskami żywiołowymi, tworzenie planów ochrony dla gatunków i obszarów chronionych, zwiększanie lesistości, a także edukację ekologiczną. Nie przewiduje się odrębnego finansowania wynagrodzeń.
W uzasadnieniu do resortowego projektu czytamy: Przekierowanie do NFOŚiGW części środków finansowych z PGL LP w wysokości uzależnionej od ilości pozyskanego drewna w danym roku kalendarzowym i utworzenie zobowiązania wieloletniego w NFOŚiGW dedykowanego finansowaniu działań z zakresu ochrony przyrody i zadań związanych ze zwiększeniem lesistości, pozwoli w znacznej części zaspokoić istniejące i przyszłe potrzeby, w szczególności w odniesieniu do podmiotów wykonujących zadania ustawowe w tym obszarze. Jednocześnie zwiększenie ilości środków przeznaczanych przez PGL LP na ochronę przyrody przyczyni się do wzmocnienia wizerunku tej organizacji jako podmiotu zaufania społecznego, dbającego o wspólne dobro, jakim jest przyroda.
Lasy Państwowe już teraz generują znaczne przychody i nie zaszkodzi przypomnieć, że są one wykorzystywane także na cele środowiskowe, w tym ochronę przyrody i zwiększanie lesistości. Dodatkowe obciążenie finansowe w postaci progresywnej opłaty może ograniczyć ich zdolność do realizacji tych działań, zmuszając je do cięcia kosztów w innych kluczowych obszarach. Co więcej, wyższe koszty pozyskania drewna mogą odbić się na całym sektorze przemysłu drzewnego, w tym na małych i średnich przedsiębiorstwach, które już teraz borykają się z rosnącymi kosztami produkcji. Przełoży się to również na wyższe ceny dla konsumentów, co w obecnych warunkach ekonomicznych może być szczególnie dotkliwe.
Resort do opiniowania projektu ustawy zaprosił poza DGLP – parki narodowe, NFOŚiGW, Państwową Radę Ochrony Przyrody, Państwową Radę Ochrony Środowiska, Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, regionalnych dyrektorów ochrony środowiska i prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. O konsultacje projektu poproszono z kolei 16 organizacji (Stowarzyszenie Producentów Płyt Drewnopochodnych, Stowarzyszenie Papierników Polskich, Ogólnopolski Związek Pracodawców Przemysłu Drzewnego, PTL, SITLiD, Polski Związek Zrzeszeń Leśnych, Klub Przyrodników, LOP, OTOP, Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”, Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”, Klub Gaja, Greenpeace Polska, Fundacja Greenmind, Stowarzyszenie – Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, WWF Polska). Przewaga organizacji proekologicznych gwarantuje zebranie głosów entuzjastycznych o proponowanych zmianach. Na złożenie swoich uwag instytucje będą miały trzy tygodnie. Jeśli zmiany weszłyby w życie, pierwsza opłata obowiązywałaby już za drewno pozyskane w bieżącym roku.
