Pod koniec lutego 2025 r. nowy litewski rząd, uformowany po ostatnich wyborach parlamentarnych na Litwie (październik 2024 r.), przyjął zmiany w projekcie nowelizacji ustawy o lasach, skierowanym do litewskiego parlamentu jeszcze przez poprzedni rząd. Zmiany przygotowało Ministerstwo Środowiska, któremu podlega leśnictwo. W nowym, koalicyjnym rządzie resort środowiska przypadł Świtowi Niemna (PPNA) – partii, którą litewskie media określają najczęściej jako populistyczno-nacjonalistyczną.
Najważniejszą bodaj zmianą w projekcie nowelizacji jest wycofanie się z reformy kategoryzacji litewskich lasów. W projekcie przygotowanym przez poprzedni rząd było wyodrębnionych pięć następujących grup lasów: lasy rezerwatowe ściśle chronione, lasy wielofunkcyjne z priorytetową funkcją ekologiczną, lasy wielofunkcyjne z priorytetową funkcją społeczną, lasy wielofunkcyjne z priorytetową funkcją gospodarczą i lasy plantacyjne. Po przeprowadzeniu reformy kategoryzacyjnej struktura litewskich lasów miała się kształtować następująco: lasy rezerwatowe ściśle chronione – 10% (dotychczas 1%); lasy wielofunkcyjne z priorytetową funkcją ekologiczną – 16% (8%); lasy wielofunkcyjne z priorytetową funkcją społeczną – 7% (4%); lasy wielofunkcyjne z priorytetową funkcją gospodarczą – maks. 67% (75%); lasy plantacyjne – maks. 5%.
Nowy rząd postanowił zachować dotychczas obowiązujący schemat kategoryzacji lasów, ale zaprojektował zmiany w przyporządkowaniu lasów do istniejących kategorii. Po tych zmianach struktura litewskich lasów ma być następująca: lasy rezerwatowe ściśle chronione – 1,2%; lasy specjalnego przeznaczenia (priorytetowe funkcje: ekologiczna i rekreacyjna) – 20,8%; lasy ochronne (priorytetowa funkcja: ochrona gleby, wód i powietrza) – 7,2%; lasy gospodarcze – 70,8%. Widać stąd, że projektowana powierzchnia lasów ściśle chronionych została zdecydowanie uszczuplona na korzyść lasów o priorytetowych funkcjach ekologicznej i rekreacyjnej.
Zmieniony projekt przewiduje zmniejszenie maksymalnej dopuszczalnej powierzchni zrębów zupełnych do 4 ha (obecnie na Litwie jest to 8 ha). Wszyscy prywatni właściciele dotychczas użytkowanych lasów, które zaliczone zostaną do kategorii implikującej znaczne ograniczenia w pozyskiwaniu drewna, będą mogli otrzymać odszkodowania z tytułu tych ograniczeń. W zmodyfikowanym projekcie jest również mowa o przeorientowaniu litewskiego Państwowego Gospodarstwa Leśnego (VMU), które zarządzając lasami państwowymi o powierzchni ok. 1 mln ha, sprawuje pieczę nad blisko połową lasów Litwy. VMU ma dać pierwszeństwo funkcjom ekologicznej i społecznej oraz ma zapewnić różnorodność litewskich lasów państwowych.
Termin wejścia w życie znowelizowanej ustawy o lasach został przesunięty o rok: ze stycznia 2026 r. na 1 stycznia 2027 roku. Poprzedni litewski rząd, który zainicjował proces nowelizacji ustawy lasach, tworzyły trzy ugrupowania: Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci (TS-LKD), Ruch Liberalny Republiki Litewskiej (LRLS) i liberalna Partia Wolności (LP). Ministerstwem Środowiska kierował reprezentant liberałów z LRLS. Obecna koalicja rządząca skupia również trzy ugrupowania: Litewską Partię Socjaldemokratyczną (LSDP), wspomniany już Świt Niemna (PPNA) i centrolewicowy Związek Demokratów „W imię Litwy”.
Źródło: www.am.lrv.lt
