Z zagranicy

Słowacja – Restrukturyzacja lasów państwowych Bawaria, Niemcy – Kontraktowa ochrona przyrody w lasach Unia Europejska – Właściciele lasów o nowelizacji LULUCF Szwecja – Nowy dyrektor generalny lasów państwowych

Słowacja

Restrukturyzacja lasów państwowych

Założenia nowej struktury organizacyjnej Lasów Republiki Słowackiej (LSR), sprawujących pieczę nad lasami państwowymi Słowacji, przedstawiono 21 października 2021 r. na konferencji prasowej zorganizowanej wspólnie przez LSR i słowackie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich. Jak poinformowali prelegenci, projekt zmiany struktury organizacyjnej oceniły zespoły analityczne złożone z przeszło
120 konsultantów wewnętrznych i zewnętrznych. Początkowy termin restrukturyzacji ustalono na 1 stycznia 2022 roku.

W nowej strukturze wyodrębnionych jest dwanaście regionalnych gospodarstw leśnych (w miejsce 23 starych), podzielonych łącznie na 93 nadleśnictwa (wcześniej było ich 129). Do tego dochodzą dwa zakłady wyspecjalizowane: Zakład Techniki Leśnej i jednostka nasienniczo-szkółkarska Semenoles. Jedno regionalne gospodarstwo leśne LSR zarządza gruntami leśnymi o łącznej powierzchni od 60 tys. do 77 tys. ha. W każdym gospodarstwie skupionych jest nie więcej niż dziewięć nadleśnictw. Po kompresji struktury organizacyjnej ma nastąpić dalsza transformacja LSR, zakładająca stopniowe zwiększanie stopnia dywersyfikacji ich działalności.

LSR opracowały jednocześnie nowy system sprzedaży drewna o jasno określonych zasadach. Ilość pozyskiwanego rocznie drewna jest w tym systemie dzielona na następujące pule: surowiec drzewny kierowany do sprzedaży bezpośredniej w ramach umów (70–90%), drewno sprzedawane na aukcjach elektronicznych (10–30%), sortymenty cenne sprzedawane na aukcjach i submisjach (maks. 2%) i surowiec objęty pozostałymi formami sprzedaży (maks. 3%). W przypadku sprzedaży bezpośredniej w ramach umów oferty zakupu drewna składane przez jego nabywców są oceniane wg następujących kryteriów: rozmiar i stopień przerobu drewna; tworzenie miejsc pracy i rozmiar zatrudnienia w regionach; historia współpracy z LSR; działalność inwestycyjna i modernizacyjna; sfera zrównoważonego rozwoju, ekologii i certyfikacji.

Lasy Republiki Słowackiej mają pod swoim zarządem blisko 900 tys. ha lasów, co stanowi ok. 44% wszystkich lasów Słowacji. Od 1999 r. działają w formie przedsiębiorstwa państwowego.

Źródło: www.lesmedium.sk

Fot. facebook.com/minagri.sr

Bawaria, Niemcy

Kontraktowa ochrona przyrody w lasach

Bawarscy prywatni i samorządowi właściciele lasów są żywotnie zainteresowani rządowym programem kontraktowej, dobrowolnej ochrony przyrody w lasach. Świadczy o tym liczba i wartościowy wolumen składanych przez nich wniosków o odpowiednie płatności subwencyjne. W 2021 r. bawarskie władze przeznaczyły na subwencje wypłacane w ramach ochrony kontraktowej 10,5 mln euro. Od 2015 r. Bawaria wyasygnowała w sumie na ochronę kontraktową przeszło 40 mln euro.

Źródło: www.forstpraxis.de

Bawarscy właściciele las w mogli otrzymywać płatności za zachowanie drzew habitatowych i drewna martwego oraz za pozostawienie lasu do naturalnego rozwoju i wiele innych dobrowolnych świadczeń na rzecz ochrony przyrody leśnej

Fot. UZB

Unia Europejska

Właściciele lasów o nowelizacji LULUCF

Komisja Europejska przedstawiła projekt nowelizacji unijnego rozporządzenia ws. emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w sektorze użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (land use, land use change and forestry, w skr. LULUCF). Konfederacja Europejskich Właścicieli Lasów (CEPF) przyjęła z zadowoleniem uznanie przez Komisję wkładu sektora LULUCF w łagodzenie zmiany klimatu. Ma jednak obawy związane z nowo wyznaczonym celem w zakresie pochłaniania CO2 (310 Mt CO2e), który może skutkować zmniejszeniem rozmiaru pozyskania drewna w lasach.

Ewentualna redukcja pozyskania utrudniłaby wg CEPF aktywny udział lasów w walce ze zmianą klimatu. Nie sprzyjałaby stymulacji akumulowania węgla w produktach drzewnych i substytuowania drewnem materiałów i surowców energetycznych opartych na paliwach kopalnych. Cel zakładający akumulowanie węgla w lasach i traktowanie ich jedynie jako pochłaniaczy CO2 nie jest dobrym rozwiązaniem długoterminowym.

Wg CEPF sektor LULUCF i rolnictwo nie powinny być ujmowane wspólnie, ponieważ znacznie się różnią pod względem emisji
i pochłaniania gazów cieplarnianych. Lasy nie powinny kompensować emisji innych sektorów. Ponadto CEPF podkreśla, że państwom członkowskim należy zapewnić daleko idący współudział w określaniu krajowych celów w zakresie pochłaniania CO2 oraz wystarczające pole manewru w ich osiąganiu. Aby uzyskać neutralność klimatyczną, Unia powinna promować wszystkie zastosowania drewna, a nie tylko produkty akumulujące węgiel.

Źródło: www.cepf-eu.org

Fot. adobe.stock

Szwecja

Nowy dyrektor generalny lasów państwowych

Rada nadzorcza spółki akcyjnej Sveaskog, zarządzającej szwedzkimi lasami państwowymi, wyznaczyła Erika Brandsmę (na zdjęciu) do pełnienia funkcji dyrektora generalnego firmy od 15 stycznia 2022 roku. Erik Brandsma jest magistrem inżynierem leśnictwa. Studia magisterskie ukończył w kanadyjskiej prowincji Kolumbia Brytyjska. Do Sveaskogu przechodzi z firmy energetycznej Jämtkraft AB. Wcześniej był dyrektorem generalnym szwedzkiej Agencji Energetycznej. Pracował również w firmach energetycznych Vattenfall AB i E.ON AG jako główny specjalista ds. zrównoważonego rozwoju. W przypadku tej ostatniej specjalności ma także doświadczenie w pracy w organizacjach międzynarodowych (OECD i ONZ). Erik Brandsma jest następcą Pera Matsesa, który przechodzi na emeryturę po dziesięciu latach zajmowania stanowiska dyrektora finansowego i roku sprawowania funkcji p.o. dyrektora generalnego Sveaskogu (od 18 stycznia 2021 roku).

Sveaskog jest największym zarządcą lasów w Szwecji. Zatrudnia ok. 800 pracowników. W 2020 r. zanotował sprzedaż netto rzędu 6,6 mld koron (ok. 3 mld zł). Wyłącznym właścicielem spółki jest państwo szwedzkie. C

Źródło: www.sveaskog.se

Fot. www.sveaskog.se

Opr. A.S.

Szwecja – Nadal dużo posuszu świerkowego Słowacja – Wyniki konkursu na dyrektora lasów państwowych Finlandia – Dalszy spadek rentowności leśnictwa prywatnego Litwa – Zezwolenie na odstrzał 190 wilków Litwa – Spory między władzami a przyrodnikami

Szwecja

Nadal dużo posuszu świerkowego

W krainach Svealand i Götaland kornik drukarz wyrządził bardzo duże szkody także w 2021 roku. Niemniej w większości miejsc rozmiar strat był mniejszy niż w 2020 roku. Zgodnie z wynikami wstępnej inwentaryzacji łupem szkodnika padło blisko 5 mln m3 świerkowych zasobów drzewnych (co najmniej 3 mln m3 w krainie Svealand i ok. 1,7 mln m3 w krainie Götaland). g danych z przełomu sierpnia i września 2021 r. jedynie mniej niż połowa świerków zasiedlonych przez kornika została ścięta, wyrobiona i wywieziona z lasu. Reszta pozostała na pniu. Wstępną inwentaryzację szkód przeprowadziła Agencja Leśna (jednostka nadzorująca gospodarkę leśną w Szwecji) we współpracy z firmami leśno-drzewnymi i organizacją niezarobkową Skogssällskapet (fundacja na rzecz zrównoważonego rozwoju lasów i innych użytków).

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Słowacja

Wyniki konkursu na dyrektora lasów państwowych

Resort rolnictwa, któremu na Słowacji podlega gospodarka leśna, ogłosił 8 października 2021 r. wyniki konkursu na stanowisko dyrektora generalnego Lasów Republiki Słowackiej (LSR), zarządzających słowackimi lasami państwowymi. W konkursie uczestniczyło dwóch kandydatów: Tibor
Kőszeghy, p.o. dyrektor generalny LSR, i inż. Jaroslav Lupták. Komisja konkursowa zweryfikowała wiedzę zawodową, umiejętności menedżerskie oraz umiejętności interpersonalne kandydatów, przeprowadzając z nimi rozmowę. Zwycięzcą konkursu został Tibor Kőszeghy, któremu przyznano łącznie 112 punktów na 125 możliwych. W związku z tym komisja konkursowa rekomendowała jego kandydaturę na stanowisko dyrektora generalnego LSR.

Przed ostatnim konkursem LSR miały już czterech dyrektorów generalnych w ciągu zaledwie dwóch lat. W 2020 r. to stanowisko zajmowały trzy osoby: Marian Stanik (do 24 marca), Matej Vigoda (od 25 marca do 27 listopada) i Tomaš Čuka (od 28 listopada). Tego ostatniego odwołano w lipcu 2021 roku. Od tego czasu stanowisko p.o. dyrektora generalnego LSR zajmował Tibor Köszeghy, który w odróżnieniu od swoich poprzedników nie jest leśnikiem z wykształcenia głównego.

Źródło: www.lesmedium.sk

Finlandia

Dalszy spadek rentowności leśnictwa prywatnego

Zgodnie z informacjami fińskiego Instytutu Zasobów Naturalnych (Luke) przeciętny zysk operacyjny notowany w całej Finlandii przez nieprzemysłowe prywatne gospodarstwa leśne zmniejszył się ze 128 euro/ha w 2019 r. do 114 euro/ha w 2020 roku. Było to spowodowane przede wszystkim spadkiem rozmiaru pozyskania drewna (-10%). Zysk zmniejszył się drugi rok z rzędu. Występowały znaczne różnice między regionami: na południu Finlandii przeciętny zysk operacyjny wyniósł w 2020 r. 145 euro/ha (-11%), a na północy – jedynie 53 euro/ha (-6%). W kalkulacji uwzględnione zostały subsydia dla lasów niepaństwowych. Przez nieprzemysłowe prywatne gospodarstwa leśne są w Finlandii rozumiane gospodarstwa, które nie posiadają własnych zakładów przerobu drewna.

Źródło: www.luke.fi

Litwa

Zezwolenie na odstrzał 190 wilków

Litewskie Ministerstwo Środowiska ustaliło limit odstrzału wilków w roku łowieckim 2021/22 na poziomie 190 osobników. Taki pułap został określony na podstawie kilku kluczowych kryteriów: wyników monitoringu stanu populacji wilka, potrzeb ochronnych gatunku, oszacowanej na podstawie badań liczby watah oraz szkód wyrządzonych przez tego drapieżnika w pogłowiu zwierząt gospodarskich w ostatnich latach. Ministerstwo zaproponowało również gruntowny przegląd sposobu zarządzania populacją wilka.

Na podstawie wyników badań z lat 2020–21 naukowcy szacują, że na Litwie bytują co najmniej 63 watahy rodzinne. – Ochrona przyrody to nie sucha arytmetyka, a badania genetyczne nie służą jedynie do wyliczenia limitu – zaznaczył Marius Čepulis, doradca ministra środowiska. Jego zdaniem jesienno-zimowe polowanie na wilki tylko częściowo rozwiązuje problem szkód wyrządzanych rolnikom. Na wilki często poluje się bowiem na obszarach, na których drapieżniki wcale nie opuszczają lasu. Regulacja liczebności populacji powinna mieć również aktywniejszy charakter i odbywać się już na przełomie lata i jesieni. – Przyspieszymy proces wydawania pozwoleń, umożliwiając organom kontrolnym i gminom wydawanie instrukcji myśliwym lub w określonych przypadkach zatrudnianie specjalistów. Zasadniczo przejdziemy do innego sposobu zarządzania populacją – zapowiedział Marius Čepulis.

Obecnie litewski okres polowań na wilki trwa od 15 października do 31 marca następnego roku. W razie wyczerpania limitu sezon kończy się odpowiednio wcześniej. Ministerstwo Środowiska wstępnie proponuje przesunąć termin wykonywania odstrzału na okres wcześniejszy: od 15 września do 28 lutego.

Źródło: www.am.lrv.lt

Litwa

Spory między władzami a przyrodnikami

W ostatnich czasach jednymi z głównych przedmiotów sporów między władzami a przyrodnikami na Litwie są dwie kwestie: objęcie Borów Punijskich ochroną rezerwatową i rozmiar etatu cięć w lasach państwowych. Bory Punijskie to nieduży kompleks leśny (2,7 tys. ha) położony w zakolu Niemna, w całości będący własnością państwa. W świetle wyników inwentaryzacji bioróżnorodności Bory Punijskie należą do najwartościowszych lasów w Europie. Ekolodzy i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego postulowali objęcie całego kompleksu ochroną ścisłą. Litewski minister środowiska chce jednak pozostawić w rękach państwowych leśników drzewostany o łącznej powierzchni 300 ha jako użytkowane rębnie obiekty leśnych zasobów genowych. Litewskie kontrowersje wokół ustanowienia Borów Punijskich rezerwatem przypominają w dużym stopniu polskie spory o ochronę Puszczy Białowieskiej, w której starodrzewach cięcia uzasadniano koniecznością zwalczania szkodników owadzich takich jak korniki.

Zimą 2020/21 litewskie lasy zostały dotknięte bodaj największą w historii klęską śniegołomów, a później, latem – spustoszone przez dwie nawałnice. Mimo to litewskie władze nie zmniejszyły rozmiaru etatu normalnych cięć w lasach państwowych. Mają nawet planować jego zwiększenie, głównie kosztem sosnowych zasobów drzewnych. Wg przyrodników może to w praktyce oznaczać, że intensywność pozyskiwania drewna wzrośnie w największym stopniu w lasach o dużym znaczeniu rekreacyjnym, takich jak np. Puszcza Łabonarska. Plany zwiększenia etatu cięć władze tłumaczą dążeniem do redukcji cen biopaliw i tym samym do obniżenia kosztów ogrzewania w okresie zimowym. Ten sam argument przytaczano w 2018 r., kiedy etat cięć zwiększono o 6%. Koszty ogrzewania jednak nie zmalały, ponieważ zwiększeniu pozyskania towarzyszył wzrost eksportu drewna głównie do Chin (poprzez pośredników z siedzibami na Łotwie). Litewscy politycy wielokrotnie już próbowali ograniczyć eksport drewna, ale próby te kończyły się fiaskiem, ponieważ unijne przepisy nie dopuszczają restrykcji w transgranicznym obrocie towarami. Tym sposobem najwartościowszy przyrodniczo i rekreacyjnie litewski kompleks leśny – Puszcza Łabonarska – podlega użytkowaniu, z którego korzyści czerpią Chiny.

Źródło: Labanoro klubas

Opr. A.S.

Litwa – Zmiany w Łowieckim Kolegium Doradczym Niemcy – Zażądali 10 tysięcy dodatkowych etatów Szwajcaria – Leśny środek kraju wędruje na południowy wschód Słowacja – Jubileusz 20-lecia pedagogiki leśnej Czechy – Raport o stanie lasów w 2020 roku Szwecja – Nadal dużo posuszu świerkowego  

Litwa

Zmiany w Łowieckim Kolegium Doradczym

Aby uczynić dyskusję nad kwestiami łowieckimi bardziej przejrzystą, litewskie Ministerstwo Środowiska rozszerzyło skład Łowieckiego Kolegium Doradczego. W gremium znalazło się więcej przedstawicieli różnych organizacji i instytucji. Jego członkowie mogą zapraszać na posiedzenia kolegium własnych ekspertów. – Określając skład kolegium, mieliśmy na uwadze zapewnienie równowagi reprezentacji myśliwych, przyrodników i naukowców. Mamy nadzieję, że gdy kolegium zacznie działać, łatwiej będzie rozpraszać obawy i myśliwych, i opinii publicznej – mówi Marius Čepulis, doradca ministra środowiska.

W nowym kolegium wyodrębniono następujące sekcje: ochrona bioróżnorodności i ekosystemów, biogospodarka oraz zachowanie tradycji łowieckich. W każdej sekcji jest reprezentowanych siedem instytucji i organizacji. W skład kolegium wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Środowiska i podległych mu jednostek, innych instytucji państwowych, placówek naukowych, pozarządowych organizacji ekologicznych, myśliwych, rolników, zrzeszeń leśnych i stowarzyszeń właścicielskich. Gremium podejmuje decyzje w drodze konsensusu, a w razie nieosiągnięcia porozumienia – w głosowaniu jawnym. Kadencja kolegium trwa pięć lat.

Źródło: https://am.lrv.lt/

Doradca litewskiego ministra środowiska Marius Čepulis, ornitolog i fotograf, podkreśla, że nowy skład łowieckiego kolegium uwzględnia reprezentację wszystkich zainteresowanych stron

Niemcy

Zażądali 10 tysięcy dodatkowych etatów

Pod koniec września 2021 r. odbyły się u naszych zachodnich sąsiadów wybory do Bundestagu – parlamentu federacji niemieckiej. Jak wszędzie w Europie kampania wyborcza była dla różnych grup społecznych okazją do głośnego i stanowczego wyartykułowania ich żądań wobec polityków. Wśród postulatów wyborczych nie zabrakło głosu branżowej korporacji leśników. I tak Związek Leśników Niemieckich (BDF) zażądał stworzenia w całych Niemczech 10 tys. dodatkowych miejsc pracy dla leśników. Ulrich Dohle, przewodniczący BDF, zaznaczył, że w ciągu ostatnich 30 lat niemiecki personel leśny został zredukowany o przeszło połowę. W związku z tym publiczne gospodarstwa leśne musiały skoncentrować się na wypracowywaniu zysków, co skutkuje zaniedbaniami w wypełnianiu świadczeń na rzecz społeczeństwa.

Źródło: www.forstpraxis.de

Szwajcaria

Leśny środek kraju wędruje na południowy wschód

Powierzchnia leśna Szwajcarii zwiększa się nierównomiernie w jej regionach, tak że leśne centrum tego kraju przesuwa się w kierunku południowo-wschodnim. W ciągu ostatnich ośmiu lat, które upłynęły między trzecią a czwartą krajową inwentaryzacją lasów, przesunięcie to wyniosło 460 m. Natomiast od czasu pierwszej inwentaryzacji krajowej (1983–85) leśny środek Szwajcarii przewędrował 3,2 km ku południowemu wschodowi. Teraz znajduje się blisko geograficznego środka tego kraju w kantonie Obwalden. Tempo wędrówki zmniejszyło się jednak ze 130 do 60 m rocznie. Wzrost lesistości Szwajcarii jest wynikiem zaniechania gospodarki rolnej w wielu regionach górskich. Od czasu trzeciej krajowej inwentaryzacji lasów (2004–2006) szwajcarska powierzchnia leśna zwiększyła się mniej więcej o 300 km2.

Źródło: www.forstpraxis.de

Słowacja

Jubileusz 20-lecia pedagogiki leśnej

W ciągu minionych 20 lat wyszkolono na Słowacji 385 pedagogów leśnych. Koordynatorem działalności w zakresie pedagogiki leśnej jest u naszych południowych sąsiadów Krajowe Centrum Leśnictwa. Z okazji jubileuszu wydano specjalną publikację – „Encyklopedię gier i zabaw w pedagogice leśnej”. Pedagogika leśna jest prowadzona na Słowacji od 2001 r. w ramach edukacji ekologicznej. Krajowe Centrum Leśnictwa realizuje program edukacyjny „Pedagogika leśna dla leśników”. W ciągu 20 lat wypracowano kompleksowy system pedagogiki leśnej. Stworzono profil identyfikacji wizualnej i portal internetowy (www.lesnapedagogika.sk). W 2007 r. Słowacja została członkiem Europejskiej Sieci Pedagogów Leśnych oraz Sekcji Pedagogiki Leśnej Sieci Edukatorów Leśnych.

Źródło: www.lesmedium.sk

Czechy

Raport o stanie lasów w 2020 roku

Czeski rząd przyjął 27 września 2021 r. raport o stanie lasów w 2020 roku. Był to kolejny niekorzystny rok dla gospodarki leśnej w Czechach. Masa użytków przygodnych wyniosła 33,91 mln m3 . To o 2,97 mln m3 więcej niż w roku 2019. Rozmiar odnowień na powierzchniach poklęskowych sięgnął 40,3 tys. ha.

– Stan lasu odbił się również na sytuacji ekonomicznej właścicieli lasów. Średni wynik ekonomiczny w rozpatrywanym okresie wyniósł zaledwie 1291 koron czeskich na hektar lasu. Co prawda wzrósł o 640 koron/ha rok do roku, ale było to głównie rezultatem dotacji wypłaconych z budżetu państwa. Bez wsparcia dotacyjnego łączny wynik ekonomiczny we wszystkich kategoriach własności leśnej spadłby do straty o średniej wartości -2407 koron/ha lasu – podkreślił Vojtěch Bílý, rzecznik prasowy Ministerstwa Rolnictwa, które w Czechach nadzoruje gospodarkę leśną. W 2020 r. czeskie Ministerstwo Rolnictwa wyasygnowało ze swojego budżetu prawie 1,2 mld koron na subsydia na gospodarkę leśną. Oprócz tego wypłaciło właścicielom lasów w sumie ok. 7 mld koron kompensaty skutków klęski kornika w lasach.

Źródło: www.lesmedium.sk

Szwecja

Nadal dużo posuszu świerkowego

W krainach Svealand i Götaland kornik drukarz wyrządził bardzo duże szkody także w 2021 roku. Niemniej w większości miejsc rozmiar strat był mniejszy niż w 2020 roku. Zgodnie z wynikami wstępnej inwentaryzacji łupem szkodnika padło blisko 5 mln m3 świerkowych zasobów drzewnych (co najmniej 3 mln m3 w krainie Svealand i ok. 1,7 mln m3 w krainie Götaland). g danych z przełomu sierpnia i września 2021 r. jedynie mniej niż połowa świerków zasiedlonych przez kornika została ścięta, wyrobiona i wywieziona z lasu. Reszta pozostała na pniu. Wstępną inwentaryzację szkód przeprowadziła Agencja Leśna (jednostka nadzorująca gospodarkę leśną w Szwecji) we współpracy z firmami leśno-drzewnymi i organizacją niezarobkową Skogssällskapet (fundacja na rzecz zrównoważonego rozwoju lasów i innych użytków). C

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Opr. A.S.

Dolna Saksonia, Niemcy – Przejście na subsydiowanie bezpośrednie Niemcy – Krajowa sieć teledetekcji leśnej Świat – Owady a uwalnianie CO2 z drewna martwego Litwa – Niezwiększanie rozmiaru pozyskania drewna

Dolna Saksonia, Niemcy

Przejście na subsydiowanie bezpośrednie

System opieki nad lasami niepaństwowymi w landzie Dolna Saksonia ma zostać przestawiony do 2024 r. na subsydiowanie bezpośrednie. W 2022 r. startują cztery projekty pilotażowe, w których wypróbowane zostaną modele wsparcia kierowanego bezpośrednio do wszystkich tych właścicieli lasów, którzy skupieni są w zrzeszeniach leśnych. Resort rolnictwa w rządzie Dolnej Saksonii powołał zespół roboczy, w którym reprezentowani są wszyscy interesariusze dolnosaksońskich lasów niepaństwowych. Oprócz przedstawicieli organizacji właścicieli lasów w skład zespołu weszli reprezentanci przedsiębiorców leśnych i podmiotów świadczących usługi opieki nad lasami.

Jak dotąd za fachowe doradztwo leśne i usługową opiekę nad lasami prywatnymi odpowiedzialne są w Dolnej Saksonii dwa podmioty: Izba Rolnicza Dolnej Saksonii (LWK), która troszczy się o 560 tys. ha lasów prywatnych, oraz Dolnosaksońskie Lasy Krajowe (NLF), zarządzające lasami państwowymi i mające w swojej pieczy 80 tys. lasów zrzeszeń leśnych o charakterze spółdzielczym. LWK i NLF otrzymują od landu odpowiednie dotacje celowe. Jednak w sytuacji obecnego kryzysu klimatycznego w lasach Ministerstwo Rolnictwa Dolnej Saksonii, któremu w tym landzie podlega gospodarka leśna, zapowiedziało drastyczną redukcję dotacji dla tych jednostek. Zaoszczędzone przez to środki finansowe zostaną przeznaczone właśnie na subsydia kierowane bezpośrednio do prywatnych właścicieli lasów.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Krajowa sieć teledetekcji leśnej

Od 1 sierpnia 2021 r. działa w niemieckim Państwowym Federalnym Instytucie Badawczym im. Johanna Heinricha von Thünen (TI), w oddziale w Eberswalde, Biuro Sieci Copernicus „Las”. Biuro pełni funkcję jednostki łącznikowej, zapewniającej kontakt między wszystkimi interesariuszami lasów i specjalistami w dziedzinie teledetekcji.

Rozwiązania dostępne w ramach satelitarnej sieci Copernicus pozwalają na pozyskiwanie charakteryzujących się dużą rozdzielczością
czasową i przestrzenną danych o szkodach w lasach, różnorodności struktur zbiorowisk leśnych i o ich składzie gatunkowym. W przypadku pożarów lasów umożliwiają szybkie skartowanie ich zasięgu i określenie intensywności ognia. Biuro Sieci Copernicus „Las” powstało z inicjatywy Niemieckiej Agencji Kosmicznej. Finansowane jest przez Federalne Ministerstwo Transportu i Infrastruktury Cyfrowej.

Źródło: www.forstpraxis.de

Świat

Owady a uwalnianie CO2 z drewna martwego

W ramach globalnego projektu badawczego, koordynowanego przez Uniwersytet Würzburski i Politechnikę Monachijską, określono stopień wpływu owadów na uwalnianie CO2 z drewna martwego.

Na 55 stanowiskach leśnych na sześciu kontynentach wyłożono sztuki drewna przeszło 140 gatunków drzew, aby zbadać zależność pomiędzy tempem rozkładu próbek a klimatem. Każdorazowo połowa próbek znajdowała się w klatkach z siatki o drobnych oczkach, zapobiegającej zasiedleniu drewna przez owady.

Wyniki badań (opisane przez Seibolda i in. w czasopiśmie „Nature” w artykule „The contribution of insects to global forest deadwood decomposition”) dowodzą, że wpływ owadów na uwalnianie CO2 zależy w bardzo dużym stopniu od klimatu. – Na podstawie wyników eksperymentu mogliśmy stworzyć model udziału drewna martwego w globalnym obiegu węgla – mówi Rupert Seidl, profesor dynamiki ekosystemów i zagospodarowania lasu na Politechnice Monachijskiej. Na świecie jest rocznie uwalnianych z drewna martwego 10,9 gigaton węgla. Część tego węgla trafia do gleby, część – do atmosfery. Ilość węgla uwalnianego z drewna martwego odpowiada 115% emisji pochodzących ze spalania paliw kopalnych. Aż 93% tej ilości przypada na lasy tropikalne. Natomiast w lasach umiarkowanych i północnych szerokości geograficznych węgiel pozostaje długo związany w drewnie martwym. Ustalono, że udział owadów w rozkładzie drewna wynosi blisko 1/3 i ogranicza się w zasadzie do strefy tropikalnej. W lasach umiarkowanych i północnych szerokości geograficznych wpływ owadów na rozkład drewna jest niewielki.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Niezwiększanie rozmiaru pozyskania drewna

Ograniczenie rozmiaru pozyskania drewna w przyszłości do dotychczasowego poziomu ma zapewnić zmniejszenie stopnia ingerencji w najbardziej wrażliwe drzewostany. Powierzchniowy etat cięć w litewskich lasach państwowych ustalony na 2022 r. będzie taki sam jak w ostatnich latach: użytkowaniem zostanie objęte niespełna 11,3 tys. ha spośród przeszło 1 mln ha państwowych drzewostanów.

– Całkowity etat pozostanie na dotychczasowym poziomie. Roczna powierzchnia cięć będzie o 479 ha mniejsza od założonej w 2018 r. przez poprzedni rząd – mówi Danas Augutis, wiceminister środowiska. W najwrażliwszych drzewostanach rozmiar cięć zostanie zmniejszony o połowę. Użytkowanie lasu ulegnie również znacznemu ograniczeniu w olsach, na terenach podmokłych ważnych dla bioróżnorodności i siedliskach o szczególnym znaczeniu dla Wspólnoty. Natomiast powierzchniowy etat cięć w lasach sosnowych, które mają największą powierzchnię na Litwie, wzrośnie o prawie 300 ha.

• Na Litwie użytkowaniu podlega średnio 1% lasów państwowych rocznie, a maszyny leśne wracają do tego samego lasu średnio po 100 latach –dopowiada wiceminister. W lasach gospodarczych pozyskanie drewna brutto nie przekracza 70% przyrostu rocznego. C

Źródło: www.am.lrv.lt

Opr. A.S.

Austria – Leśne 2021 piwem górskim jagodowo-limbowym Bawaria, Niemcy – Polowanie z użyciem tylko amunicji bezołowiowej Niemcy – Szczyt Leśny Wohllebena Niemcy – Raporty o lasach

Austria

Leśne 2021 piwem górskim jagodowo-limbowym

Austriackie Lasy Związkowe (ÖBf), zarządzające lasami państwowymi Republiki Austrii, już od 11 lat warzą we współpracy z mistrzem piwowarskim Axelem Kiesbye koneserskie piwo Leśne (Waldbier). Dotychczas każdy rocznik trunku był wzbogacany o inny dodatek pochodzący z lasów ÖBf. W 2021 r. są nim szyszki sosny limby i jagody borówki czarnej. Zostały one zebrane w lasach górskich Tyrolu na wys. 2 tys. m n.p.m., w leśnictwie Inntal. W pierwszych dniach sierpnia leśniczy Ephräm Unterberger i Axel Kiesbye wraz ze współpracownikami pozyskali ręcznie 10 kg niedojrzałych jeszcze szyszek limby i 50 kg jagód. Rocznik 2021 ma więc żywiczno-korzenny aromat szyszek z delikatną nutą jagodową. Ponadto jagody nadają trunkowi łagodny czerwonawy odcień. Piwo górskie jagodowo-limbowe jest pierwszym z nowego cyklu, które skupia się nie tyle na samych dodatkach, ile na środowiskach leśnych, które je dostarczają.

Leśne 2021 jest dostępne od końca września w butelkach o pojemności 0,75 i 0,33 l. Ze względu na stosunkowo dużą zawartość alkoholu może leżakować przez wiele lat. ÖBf zaczęły produkować limitowane partie piwa Leśnego w 2011 r. – Międzynarodowym Roku Lasów. Podstawowym dodatkiem do warzenia pierwszych roczników piwa Leśnego były młode pędy, szyszki, nasiona lub żywica iglastych drzew leśnych – jodły (2011), limby (2012), modrzewia (2013), sosny czarnej (2014) i świerka (2015). W 2016 r. dodatkiem były gałązki, igły i szyszkojagody alpejskiej odmiany jałowca, w 2017 r. – kwiaty czeremchy zwyczajnej, w 2018 r. – kwiaty, liście i pędy dzikiej gruszy, a w 2019 r. – owoce jarzębu brekinii. Z kolei w 2020 r. Leśne było piwem barrigue, czyli takim, które dojrzewało w dębowej beczce.

Źródło: www.bundesforste.at

Bawaria, Niemcy

Polowanie z użyciem tylko amunicji bezołowiowej

Generalnie od 1 kwietnia 2022 r. polowanie w granicach zasięgu terytorialnego Bawarskich Lasów Państwowych (BaySF) będzie mogło być wykonywane wyłącznie z zastosowaniem amunicji bezołowiowej. Przepis ten dotyczy zarówno pracowników BaySF zajmujących się łowiectwem w ramach obowiązków służbowych, jak i myśliwych zewnętrznych, którzy polują w obwodach BaySF. Decyzję o przestawieniu się na amunicję bezołowiową podjęto po pozytywnych wynikach projektów pilotażowych.

– Całkowite przejście na amunicję bezołowiową jest jednoznacznym i ważnym sygnałem działań na rzecz ochrony środowiska i zdrowia. Firma wypełnia tym samym swoje zobowiązania wynikające z pełnienia funkcji wzorcowej w zakresie polowania w państwowych lasach – wyjaśnia Michaela Kaniber, minister odpowiedzialna za gospodarkę leśną w rządzie Bawarii i przewodnicząca rady nadzorczej BaySF. W wyjątkowych przypadkach w określonych jednostkach BaySF ostateczny termin przestawienia się na amunicję bezołowiową został wyznaczony na 31 marca 2023 roku.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Szczyt Leśny Wohllebena

Akademia Leśna Wohllebena zorganizowała w dniach 5–6 sierpnia 2021 r. w formule online ogólnoniemiecki Szczyt Leśny
„(Nie)zamieranie Lasów 2.0”. Na platformie obsługującej spotkanie zarejestrowało się ok. 5 tys. osób. W pierwszym dniu zalogowanych było jednocześnie 2 tys., w drugim – prawie 1,9 tys. obserwatorów. W przededniu spotkania Peter Wohlleben odniósł się w wywiadzie radiowym do terminu „zamieranie lasów 2.0”. Znany niemiecki leśnik, ekolog i autor książek, uważa, że prawdziwy las ma się jeszcze dobrze. Zamieranie dotyczy tylko lasów stworzonych przez człowieka, które w rzeczywistości są plantacją. Obumarłe drzewa należy pozostawiać na pniu. Chronią one bowiem glebę przed przegrzaniem i umożliwiają przez to odnawianie się gatunków drzew liściastych. Nie powinno się prowadzić zalesień, ponieważ las rozwija się sam. Te przesłania stanowiły nić przewodnią spotkania.

Szczyt Leśny „(Nie)zamieranie Lasów 2.0” był bardzo dobrze zorganizowany i miał duży zasięg. Stworzył arenę krytyki dotychczasowych modeli kształcenia leśnego i zarządzania lasami oraz kierunków polityki leśnej. Wskazał na konieczność pójścia nowymi drogami proponowanymi przez Akademię Leśną Wohllebena. Słabą stroną spotkania były składy dyskutantów, które często nie reprezentowały zbyt szerokiego spektrum poglądów.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Raporty o lasach

Resort odpowiedzialny w niemieckim rządzie federalnym za gospodarkę leśną przedstawił w połowie lipca 2021 r. raport o stanie lasów w Niemczech. Skupia się on na omówieniu rozmiaru, przyczyn i skutków uszkodzeń drzewostanów oraz stosowanych środków likwidacji szkód. Powierzchnia leśna Niemiec wynosi 11,4 mln ha, a ich lesistość – 32%. Nawałnice, susza, upały i spotęgowana gradacja kornika w latach 2017–20 spowodowały w niemieckich lasach ogromne szkody. Niemal wszystkie główne gatunki drzew leśnych wykazują obniżony poziom zdrowotności. Wg stanu na koniec 2020 r. łączna powierzchnia poklęskowa sięgała 277 tys. ha. Znaczny stopień defoliacji koron wykazywało 37% wszystkich drzew. Pogorszył się głównie stan zdrowotny świerka (44% drzew o znacznym stopniu defoliacji) i buka (55%).

Leśny Zakład Badawczy Niemiec Północnozachodnich (NW-FVA) opublikował w lipcu aktualne dane o powierzchni niemieckich lasów pozostawionych do naturalnego rozwoju. Zgodnie z niemiecką Narodową Strategią na rzecz Różnorodności Biologicznej, do 2020 r. miało zostać w Niemczech pozostawione do naturalnego rozwoju 5% ich powierzchni leśnej i 10% lasów publicznych. Cel ten nie został jeszcze osiągnięty. Na koniec 2020 r. powierzchnia lasów trwale pozostawionych do naturalnego rozwoju wynosiła 355 tys. ha, co stanowiło 3,1% powierzchni leśnej Niemiec. Za takie lasy uznawane są powierzchnie leśne o wielkości co najmniej 0,3 ha, na których nigdy nie wykonuje się ani czynności z zakresu użytkowania lasu, ani zabiegów pielęgnacyjnych z zakresu ochrony przyrody i jest to zagwarantowane prawnie.

Federalny Urząd Statystyczny (Destatis) podał w sierpniu informację o ilości drewna uszkodzonego w Niemczech przez szkodniki owadzie. W 2020 r. całkowita ilość drewna poklęskowego wynosiła 60,1 mln m3, z czego blisko 43,3 mln m3 przypadło właśnie na drewno uszkodzone przez szkodniki owadzie. To 13 razy więcej niż w 2015 roku. Aż 99% drzew zasiedlonych przez szkodniki owadzie stanowiły gatunki iglaste, takie jak świerk, jodła czy sosna. Udział drewna poklęskowego w całości niemieckiego pozyskania w 2020 r. sięgnął 75% (w roku 2015 stosowny odsetek wynosił 23%). C

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Czechy – Lasy państwowe pomagają Morawianom Saksonia, Niemcy – Ruszyło 3. kartowanie biotopów leśnych Szwajcaria – Pozyskanie drewna w 2020 roku Niemcy – Znacznie mniejsza powierzchnia pożarów lasów

Czechy

Lasy państwowe pomagają Morawianom

Lasy Republiki Czeskiej (LČR), zarządzające czeskimi lasami państwowymi, przekazały do 26 lipca mieszkańcom Moraw, których domy zostały zniszczone 24 czerwca 2021 r. przez tornado, 25,2 mln koron (ok. 4,5 mln zł) i 900 m3 drewna na nowe więźby dachowe. Podpisanych zostało 280 umów o darowiznę. Termin składania wniosków o pomoc został wyznaczony na koniec 2021 roku.

Już w dzień po tornadzie LČR zaoferowały poszkodowanym drewno na nową więźbę lub pomoc finansową w wysokości 100 tys. koron (ok. 18 tys. zł). Do 26 lipca popisały z nimi 28 umów na dostawę drewna i 252 umowy o darowiznę pieniężną. Większość wniosków o pomoc została złożona w ciągu pierwszych dwóch tygodni po katastrofie. – Obecnie sześciu naszych pracowników jest zaangażowanych w pomoc oso-bom poszkodowanym przez tornado, w tym dwóch zajmuje się zawieraniem umów o darowiznę i sporządzaniem protokołów przekazania w terenie – mówi Miroslav Svoboda, dyrektor gospodarstwa leśnego LČR Židlochovice.

Tornado dotknęło również lasy i infrastrukturę LČR. Wiatr złamał lub powalił ok. 28 tys. drzew na powierzchni 120 ha. Straty w budynkach i sprzęcie oszacowano na 6,5 mln koron.

Źródło: www.lesycr.cz

Saksonia, Niemcy

Ruszyło 3. kartowanie biotopów leśnych

Latem 2021 r. rozpoczęło się w landzie Saksonia trzecie kartowanie biotopów leśnych. Przewiduje się, że pełna rewizja inwentaryzacji biotopów zajmie 12 lat. Prace są wykonywane na zlecenie Gospodarstwa Państwowego „Lasy Saksonii”, które zarządza lasami państwowymi oraz opiekuje się lasami prywatnymi i samorządowymi landu. Drużyny inwentaryzacyjne szczegółowo opisują stan i strukturę każdego biotopu i formułują zalecenia co do jego pielęgnacji. Wszystkie gromadzone dane będą sukcesywnie, w odstępach rocznych, udostępniane w postaci cyfrowej w internecie. Pierwsze kartowanie biotopów leśnych w Saksonii miało miejsce w latach 1994–2000, drugie – w latach 2006–16. Ponowna rewizja stała się konieczna, ponieważ ostatnio biotopy w lasach znacznie się zmieniły wskutek przyspieszonej zmiany klimatu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Szwajcaria

Pozyskanie drewna w 2020 roku

W szwajcarskich lasach pozyskano w ub. roku 4,8 mln m3 drewna. To o 4% więcej niż w roku 2019, ale o 8% mniej niż w roku 2018, który cechował się nasiloną gradacją korników, suszą letnią i niszczycielskimi wichurami w zimie. Pozyskanie drewna iglastego i liściastego sięgnęło odpowiednio 3,4 mln m3 (wzrost o 8% w stosunku do 2019 r.) i 1,4 mln m3 (-3%). Dominującą grupą sortymentową było drewno tartaczne: pozyskano go 2,3 mln m3 (+5%). Pozyskanie zrębków osiągnęło poziom 1,2 mln m3 (+5%). W przypadku tego ostatniego sortymentu tendencja wzrostowa utrzymuje się od 2016 roku.

W 2020 r. 660 szwajcarskich gospodarstw leśnych zanotowało łącznie przychody rzędu 525 mln franków szwajcarskich (-2%) i koszty w wysokości 569 mln franków (-1%). Nadwyżka kosztów nad przychodami wzrosła o 5% w stosunku do 2019 roku.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Znacznie mniejsza powierzchnia pożarów lasów

Zgodnie ze wstępnymi danymi niemieckiego Federalnego Centrum Informacyjnego Rolnictwa (BZL) powierzchnia pożarów lasów w Niemczech w 2020 r. zmniejszyła się przeszło siedmiokrotnie (z 2711 do 368 ha) w stosunku do roku wcześniejszego. Na jeden pożar przypadło średnio 0,27 ha pożarzyska. Średnia roczna powierzchnia pożarów lasów w okresie od 1991 r. wynosi u naszych zachodnich sąsiadów 797 ha, a średnia powierzchnia jednego pożarzyska – 0,59 ha. Znaczny spadek powierzchni pożarów lasów w Niemczech jest wynikiem stosowania kompleksowego pakietu technicznych środków zarządzania ryzykiem pożarowym, pozwalających na wcześniejsze wykrywanie i szybsze zwalczanie ognia.

2020 był drugim pod względem wysokości temperatury powietrza rokiem w Niemczech od czasu rozpoczęcia tam regularnych pomiarów w 1881 roku. Landem, w którym ogień strawił najwięcej lasów (119 ha), była Brandenburgia. Zagrożenie pożarowe lasów jest w tym landzie wyjątkowo duże, ponieważ dominują w nim piaszczyste gleby i bory sosnowe.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Stany Zjednoczone – Nowy szef lasów federalnych Francja – 475 etatów mniej w lasach publicznych? Litwa – Krajowe Porozumienie Leśne

Stany Zjednoczone

Nowy szef lasów federalnych

Dwudziestym szefem federalnej Służby Leśnej Stanów Zjednoczonych (USFS) został Randy Moore. Jego poprzedniczka na tym stanowisku, Vicki Christiansen, przeszła w sierpniu 2021 r. na emeryturę po 40 latach służby w instytucjach związanych z lasami i zasobami naturalnymi.

Randy Moore jest pierwszym Afroamerykaninem pełniącym funkcję szefa USFS. Wcześniej był naczelnym leśnikiem południowo-zachodniego regionu pacyficznego USFS w Kalifornii, gdzie odpowiadał za 18 kompleksów lasów federalnych. Ponadto nadzorował stanowe i prywatne programy leśne na Hawajach i wyspach na Pacyfiku stowarzyszonych z USA. Funkcje te sprawował od 2007 roku.

Moore rozpoczął swoją karierę zawodową w 1978 r. w Służbie Ochrony Zasobów Naturalnych w Północnej Dakocie. Po przejściu do USFS pracował w kompleksach lasów federalnych w Kolorado, Karolinie Północnej i Missouri. Nowy szef ma też doświadczenie w pracy na szczeblu federalnym: w Waszyngtonie sprawował funkcję zastępcy wiceszefa Systemu Lasów Federalnych i zastępcy kierownika programu ochrony gleb. Randy Moore ukończył studia licencjackie z zakresu nauk o roślinach i glebie na Uniwersytecie Południowym w Baton Rouge w stanie Luizjana.

USFS jest agencją Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) – jednego z resortów amerykańskiego rządu federalnego. Oprócz zarządzania lasami federalnymi zadaniem agencji jest udzielanie fachowej pomocy stanowym służbom leśnym i właścicielom lasów prywatnych oraz prowadzenie badań leśnych. Amerykańskie lasy federalne, zajmujące powierzchnię ok. 77 mln ha, są obszarami chronionymi kategorii VI wg klasyfikacji Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), toteż nie są intensywnie użytkowane. Od 1908 r. USFS jest zobowiązana do przekazywania corocznie 25% przychodów ze sprzedaży drewna tym jednostkom samorządu terytorialnego, na których obszarze położone są kompleksy lasów federalnych.

Źródło: www.fs.usda.gov

Francja

475 etatów mniej w lasach publicznych?

Jak donosi gazeta regionalna „Le Journal de Saône et Loire”, francuski Krajowy Urząd ds. Lasów (ONF), który we Francji metropolitalnej sprawuje zarząd nad 1,7 mln ha lasów państwowych i zarazem ma pod swoją opieką 2,9 mln ha lasów samo-rządowych, planuje zmniejszenie zatrudnienia o 475 etatów do 2025 roku. Obecnie w jednostkach ONF we Francji metropolitalnej pracuje ok. 8,5 tys. osób. Redukcja ma zostać uskuteczniona nie przez zwolnienia, lecz przez likwidowanie stanowisk po pracownikach odchodzących na emeryturę lub z innych powodów kończących pracę w ONF.

Opieka ONF nad lasami samorządowymi odbywa się na podstawie karty lasów samorządowych – umowy zawieranej z francuską Krajową Federacją Gmin Leśnych (FNCOFOR). Francuski rząd chce, aby gminy leśne zwiększyły do 2025 r. dotacje dla ONF o 40%. To miałby być drugi główny element racjonalizacji systemu funkcjonowania ONF. Jednak FNCOFOR zapowiada opór wobec tego projektu.

W lasach państwowych Francji metropolitalnej etat cięć wynosi ok. 6 mln m3 drewna, w lasach samorządowych – ok. 8 mln m3. Sprzedaż drewna z lasów państwowych i dotacje na opiekę nad lasami samorządowymi stanowią obecnie odpowiednio ok. 30 i 25% przychodów ONF.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Krajowe Porozumienie Leśne

O przyszłości litewskich lasów będzie decydować Krajowe Porozumienie Leśne (NMS), które ma dążyć do godzenia oczekiwań różnych grup interesariuszy. Prace nad powołaniem do życia NMS rozpoczęły się oficjalnie pod koniec kwietnia 2021 roku. W wydarzeniu inauguracyjnym wzięło udział 135 profesjonalistów z dziedzin związanych z lasami i reprezentantów społeczeństwa. We wstępnym programie NMS wyróżniono cztery obszary tematyczne: przegląd ekosystemów, rozwój lasów, rozwój obszarów chronionych i zwiększenie korzyści ekonomicznych z pozyskiwania drewna.

Porozumienie jest kształtowane metodą współtworzenia (koncepcja Future Search). To nie litewskie Ministerstwo Środowiska, któremu podlegają lasy, jest odpowiedzialne za nadzorowanie i koordynowanie procesu porozumiewawczego, lecz zespół koordynacyjny, w skład którego wchodzą właściciele lasów, politycy, leśnicy, ekolodzy, naukowcy, przedsiębiorcy i inni przedstawiciele społeczeństwa. Reprezentują oni cztery różne grupy interesariuszy leśnictwa – polityczną, gospodarczą, społeczną i ekologiczną. Zespół koordynacyjny ma dbać o to, aby wszystkie zainteresowane strony były włączone w realny dialog o przyszłości lasów litewskich.

Zdaniem litewskiego ministra środowiska Simonasa Gentvilasa, w ramach NMS całe litewskie społeczeństwo powinno wspólnie decydować o tym, jak dbać o lasy kraju. Jedną z kwestii do rozważenia jest sposób objęcia ochroną 20% terytorium Litwy. Niezbędne będą również zmiany na rynku pracy i rynku produktów drzewnych. – Musimy też wstrzymać eksport drewna, który do dziś funkcjonuje bez wartości dodanej – zaznacza Simonas Gentvilas.

Źródło: www.am.lrv.lt

Opr. A.S.

Szwajcaria – Drzewa rosną, gdy jest ciemno Czechy – Sadzą więcej drzew liściastych niż iglastych Niemcy – Rynek nieruchomości leśnych Szwecja – Pozyskanie drewna w 2020 roku

Szwajcaria

Drzewa rosną, gdy jest ciemno

Międzynarodowy zespół naukowców skupionych wokół Romana Zweifela ze szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań nad Lasem, Śniegiem i Krajobrazem (WSL) opublikował niedawno w czasopiśmie „New Phytologist” opracowanie analityczne, które wykazuje, że przyrost drzew odbywa się głównie w ciemności. Czynnikiem hamującym przyrastanie drzew przy świetle słonecznym jest (wyjąwszy wczesną porę ranną) mniejsza wilgotność powietrza.

Drzewa rosną przez niewiele godzin w ciągu doby i przez stosunkowo niewiele dni w roku (w sumie jest to okres 15–30 dni w zależności od gatunku drzewa). Budują nowe komórki z węglowodanów wytwarzanych w liściach i igłach w procesie fotosyntezy. Jednak tym, co prymarnie ogranicza przyrost drzew, jest nie ilość wytwarzanych węglowodanów, lecz wartość siły ssania wody, czyli potencjał wodny. Gdy wilgotność powietrza spada, maleje potencjał wodny w pniu drzewa i jego przyrost może ustać niezależnie od stanu zaopatrzenia w węglowodany.

Ponieważ pozyskiwanie węgla (fotosynteza w ciągu dnia) i użytkowanie węgla (przyrost w nocy) odbywają się w innych porach doby, wyniki oddziaływania warunków atmosferycznych na te procesy są różne. To może oznaczać konieczność rewizji prognoz wpływu zmiany klimatu na lasy i leśną akumulację węgla. Stosowane dotychczas modele rozwoju klimatu lasu opierały się bowiem głównie na średniorocznych wartościach parametrów przyrostowych nieuwzględniających zróżnicowania dobowego.

Podstawą opracowania analitycznego były wartości przyrostu na grubość 170 buków, świerków i innych często występujących w Szwajcarii gatunków drzew rosnących na 50 siedliskach w różnych miejscach tego kraju. Dane przyrostowe były rejestrowane w odstępie godzinowym w ciągu ośmiu lat.

Źródło: www.forstpraxis.de

Czechy

Sadzą więcej drzew liściastych niż iglastych

2020 był drugim z rzędu rokiem, w którym Czesi posadzili więcej drzew liściastych niż iglastych. Powierzchnia sztucznie odnowiona drzewami liściastymi wzrosła z 14,7 tys. ha w 2019 r. do 17, 3 tys. ha w ub. roku. Łącznie odnowiono w Czechach w 2020 r. blisko 40 tys. ha lasu, w tym 34 tys. ha przez sadzenie, a resztę metodami odnowienia naturalnego. Na drzewa liściaste przypadło 51,3% powierzchni założonych upraw. Najliczniej sadzonymi gatunkami drzew były buk i dąb. Ministerstwo Rolnictwa, któremu u naszych południowych sąsiadów podlega gospodarka leśna, przeznaczyło na subsydia na odnowienie lasu ok. 9 mld koron czeskich. – Bardzo się cieszę, że przygotowany przez nas w ministerstwie pakiet środków przeciwdziałających skutkom suszy w lasach i klęsce kornika się sprawdza. Nasze lasy się odradzają, stają się coraz bardziej zróżnicowane gatunkowo, a przez to bardziej odporne na szkodniki i zmiany klimatyczne – mówi minister rolnictwa Miroslav Toman.

W Czechach w roku 2020 pozyskano 35,75 mln m3 drewna. Aż 73% całego pozyskania stanowiło drewno kornikowe (jego ilość była dwudziestokrotnie większa od średniej w latach sprzed klęski kornika). W ramach subsydiowania odtwarzania lasu na powierzchniach poklęskowych czeskie Ministerstwo Rolnictwa dofinansowuje odnawianie naturalne i sztuczne oraz grodzenie i pielęgnowanie odnowień. Do tego dochodzą dotacje przewidziane dla właścicieli lasów w programie rozwoju obszarów wiejskich. Ministerstwo liczy również na 8,8 mld koron, które zgodnie z projektem czeskiego krajowego planu odbudowy po pandemii mają zostać w ciągu najbliższych trzech lat przeznaczone na subwencje na hodowlę lasów odpornych klimatycznie i na retencję leśną.

Źródło: www.silvarium.cz

Niemcy

Rynek nieruchomości leśnych

Zgodnie z niedawno opublikowanym raportem firmy konsultingowej Colliers International Deutschland zyski z inwestowania kapitału w niemieckie lasy kształtują się na stosunkowo atrakcyjnym poziomie 1,5% rocznie, i to pomimo że dochody części prywatnych gospodarstw leśnych znacznie się zmniejszyły w wyniku kryzysu klimatycznego. Od 2018 r. średnia cena gruntu leśnego kształtuje się u naszych zachodnich sąsiadów na poziomie 12,7 tys. euro/ha. Rozpiętość cen jest jednak bardzo duża: od 5 tys. do 60 tys. euro/ha. Przy tym różnice cenowe nie zawsze są uzasadnione ekonomicznie. W 2018 r. przedmiotem sprzedaży było w Niemczech nieco ponad 34 tys. ha gruntów leśnych. Średnia powierzchnia lasu zmieniająca właściciela, przypadająca na jedną transakcję, wynosiła 1,8 tys. ha.

Źródło: www.forstpraxis.de

Szwecja

Pozyskanie drewna w 2020 roku

Zgodnie ze wstępnymi szacunkami Agencji Leśnej, organu nadzorującego wykonywanie szwedzkiej ustawy o lasach, pozyskanie drewna w Szwecji osiągnęło w 2020 r. poziom 93,3 mln m3 brutto (miąższość w korze całych strzał). To oznacza wzrost o 0,5% w stosunku do 2019 roku. Przyrost roczny szwedzkich zasobów drzewnych sięga 120 mln m3. Wg kalkulacji Agencji Leśnej i Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych (SLU) maksymalny roczny poziom zrównoważonego użytkowania lasów w Szwecji wynosi 95–100 mln m3.

W wymiarze netto (miąższość drewna okrągłego bez kory) pozyskanie drewna nieznacznie przekroczyło 74,4 mln m3. Podstawowa struktura sortymentowa kształtowała się następująco: drewno tartaczne iglaste – ok. 50%; papierówka iglasta i liściasta – 40%; drewno energetyczne – 7%. Cięcia użytkowania rębnego dostarczyły przeszło 60% pozyskanej masy, a trzebieże – 25%. Największy udział w pozyskaniu miały świerk (ponad 50%) i sosna (ok. jednej trzeciej).

W przypadku cięć użytkowania rębnego obejmujących powierzchnię większą niż 0,5 ha przeciętna powierzchnia zrębu wynosiła 3,6 ha (dane te dotyczą roku 2019). Na północy Szwecji zręby były średnio dwa razy większe niż na południu. W lasach należących do właścicieli indywidualnych średnia powierzchnia zrębu była dwa razy mniejsza niż w lasach pozostałych właścicieli.

Opr. A.S.

Czechy – Gospodarka bliska przyrody w lasach wojskowych Słowacja – Lasy państwowe za regulacją liczebności niedźwiedzi Litwa – Sprzedaż państwowego drewna

Czechy

Gospodarka bliska przyrody w lasach wojskowych

Lasy i Dobra Wojskowe (VLS) – przedsiębiorstwo państwowe zarządzające gruntami wojskowymi w Czechach – wdrażają model gospodarki leśnej bliskiej przyrody.

W czerwcu 2021 r. Petr Král, dyrektor VLS, i Róbert Marušák, dziekan Wydziału Leśnictwa i Technologii Drewna (FLD) Czeskiego Uniwersytetu Rolniczego w Pradze, podpisali memorandum ws. stosownej współpracy. VLS przy metodycznym wsparciu wydziału wprowadzą do praktyki gospodarki leśnej reguły użytkowania selektywnego w odpowiednich lokalizacjach.

Umowa przewiduje utworzenie co najmniej trzech pokazowych obiektów gospodarki leśnej bliskiej przyrody, ale wszystko wskazuje na to, że będzie ich więcej. Do tej pory VLS wybrały sześć potencjalnych lokalizacji. Każdy z obiektów pokazowych będzie miał powierzchnię w granicach od 30 do 50 ha. – Jest to specyficzny sposób gospodarowania, wspierający w maksymalnym stopniu procesy naturalne i prowadzący do powstawania drzewostanów zróżnicowanych przestrzennie, wysokościowo i wiekowo. Celem są wielopiętrowe drzewostany o zupełnie innym charakterze niż drzewostany znane z tradycyjnego gospodarstwa opartego na klasach wieku – wyjaśnia dyrektor. – W ramach projektu będziemy wspierać metodycznie VLS w zarządzaniu tymi ekosystemami leśnymi tak, aby w maksymalnym stopniu wykorzystać procesy naturalne przy jednoczesnym zachowaniu funkcji produkcyjnej lasów gospodarczych – dodaje dziekan FLD.

Gospodarka leśna bliska przyrody jest powszechnie stosowana w Austrii. Duże doświadczenie w jej praktykowaniu ma również Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii”, zarządzające lasami państwowymi tego niemieckiego kraju związkowego. I właśnie to gospodarstwo jest drugim po FLD partnerem wspierają-cym projekt metodycznie.

Źródło: www.silvarium.cz

Słowacja

Lasy państwowe za regulacją liczebności niedźwiedzi

Lasy Republiki Słowackiej (LSR), zarządzające słowackimi lasami państwowymi, od dawna zwracają uwagę na rosnącą liczebność populacji niedźwiedzia brunatnego na Słowacji. Na niektórych obszarach sytuacja jest już krytyczna: na 300 ha przypada tam jeden niedźwiedź. Aby zminimalizować niebezpieczeństwo tragicznych następstw spotkań człowieka z niedźwiedziem brunatnym, należy wg LSR objąć jego populację na Słowacji łowiecką regulacją liczebności.

O ile zgodnie z analizami Politechniki Zwoleńskiej z roku 2014 bytowało na Słowacji co najmniej 1256 niedźwiedzi brunatnych, o tyle wg statystyki Krajowego Centrum Leśnictwa w Zwoleniu na dzień 31 marca 2020 r. ich liczebność kształtowała się na poziomie 2760 osobników. To oznacza wzrost o 1504 osobniki w ciągu ostatnich 6 lat. Natomiast w stosunku do roku 2000, kiedy na Słowacji występowało 700–900 niedźwiedzi brunatnych, stan liczebny populacji się potroił.

14 czerwca 2021 r. w często odwiedzanej przez turystów dolinie Banskô w Niżnych Tatrach znaleziono zwłoki 57-letniego mężczyzny z miejscowości Liptovská Lúžna. Sekcja zwłok wykazała, że mężczyzna zmarł w wyniku ran zadanych przez niedźwiedzia. To pierwsza oficjalnie potwierdzona ofiara niedźwiedzia na Słowacji w czasach współczesnych.

W latach 2015–21 na terenach znajdujących się w zasięgu terytorialnym LSR odstrzelono łącznie 19 niedźwiedzi brunatnych. W okresie od 2010 r. złożono wnioski o odstrzał 48 osobników w samym tylko regionalnym gospodarstwie leśnym Liptovský Hrádok, w którym doszło do tragicznego wydarzenia. Jednak władze zatwierdziły odstrzał jedynie ośmiu niedźwiedzi. Poza tym ze względu na opóźnienia w procesie zatwierdzania ostatecznie możliwe było odstrzelenie tylko czterech osobników na obszarze wspomnianego gospodarstwa.

Źródło: www.lesy.sk; www.lesmedium.sk

Litwa

Sprzedaż państwowego drewna

W maju 2021 r. odbyły się w litewskim państwowym Elektronicznym Systemie Sprzedaży Drewna (EMPS) aukcje surowca drzewnego oferowanego przez litewskie Państwowe Gospodarstwo Leśne (VMU) do sprzedaży w ramach umów obejmujących drugie półrocze 2021 roku. Nabywców znalazło praktycznie 100% oferty sprzedaży, której łączny wolumen wynosił 691 tys. m3 drewna. Popyt na drewno okrągłe był bardzo duży: suma mas ofert zakupu złożonych przez licytujących sześciokrotnie przekroczyła masę oferty sprzedaży, co skutkowało znacznymi zwyżkami cen. W największym stopniu wzrosły ceny drewna opakowaniowego, surowca na płyty i drewna tartacznego.

Uzyskana przez gospodarstwo średnioważona cena drewna wszystkich grup sortymentów wyniosła 59,73 euro/m3 (ok. 268 zł).

To oznacza wzrost o 42% w stosunku do aukcji odnoszących się do pierwszego półrocza 2021 r. i o 84% w stosunku do aukcji na drugie półrocze 2020 roku. Średnioważona cena 1 m3 drewna wybranych głównych grup sortymentów kształtowała się następująco: krótkie drewno liściaste twarde – 211,34 euro (ok. 948 zł); drewno tartaczne – 109,91 euro (ok. 493 zł); drewno opakowaniowe – 76,11 euro (ok. 341 zł); papierówka – 32,89 euro (ok. 148 zł); drewno opałowe – 26,55 euro (ok. 119 zł); drewno na płyty – 24,99 euro (ok. 112 zł); pozostałości pozrębowe – 15,63 euro (ok. 70 zł).

VMU sprzedaje drewno głównie elektronicznie za pośrednictwem systemu EMPS w ramach półrocznych aukcji ograniczonych (zdecydowana większość wolumenu sprzedaży) i bieżących aukcji otwartych. Wszystkie aukcje przeprowadzane są na platformie internetowej Litewska Giełda Energetyczna, której administratorem jest spółka akcyjna Baltpool. Jej udziałowcami są duże firmy energetyczne, kontrolowane przez państwo litewskie. VMU pozyskuje rocznie ok. 3,6 mln m3 drewna.

Źródło: www.baltpool.eu; www.vivmu.lt

Opr. A.S.

Bawaria, Niemcy – Postulują przeorientowanie państwowych lasów Litwa – Tablice ze szczegółowymi informacjami o pracach leśnych Unia Europejska – Powstaje cyfrowy bliźniak lasów Ziemi Świat – Coraz mniej lasów mglistych

Bawaria, Niemcy

Postulują przeorientowanie państwowych lasów

Bawarscy przyrodnicy zrzeszeni w Sojuszu na rzecz Ochrony Przyrody w Bawarii (BN) wystąpili w maju 2021 r. z postulatem jednoznacznego ukierunkowania działalności Bawarskich Lasów Państwowych (BaySF) na dobro społeczeństwa. Wg BN ochrona klimatu, zachowanie różnorodności gatunkowej, zapewnienie warunków do rekreacji i inne funkcje ochronne są w dobie kryzysu klimatycznego w lasach o wiele ważniejsze od osiągania zysku i sprzedaży drewna. Przyrodnicy domagają się nowelizacji bawarskiej ustawy o lasach i wprowadzenia do niej zapisów nadających zdecydowany priorytet świadczeniom państwowych lasów na rzecz społeczeństwa. BN postuluje jednocześnie zmianę systemu finansowania BaySF, tak aby ich dodatkowe świadczenia ekosystemowe były odpowiednio wynagradzane finansowo przez land. Z drugiej strony BN żąda zmniejszenia rozmiaru pozyskania drewna, uwzględnienia w gospodarce leśnej okresów lęgów i miotów, ograniczenia stosowania większych maszyn leśnych i zwiększenia stanu liczebnego terenowego personelu leśnego.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Tablice ze szczegółowymi informacjami o pracach leśnych

Litewskie Państwowe Gospodarstwo Leśne (VMU), zarządzające blisko połową lasów Litwy, zaczęło zaopatrywać swoje powierzchnie leśne w tablice informacyjne, które szczegółowo wyjaśniają, jakie prace leśne są wykonywane w danym miejscu i jaki jest ich cel. Tablice takie ustawiane są w szczególności w lasach o dużym znaczeniu rekreacyjnym i na obszarach leśnych cennych ekologicznie.

– My, leśnicy, rozumiemy troskę społeczeństwa o litewskie lasy i jego chęć uzyskania bliższych informacji o pracach w nich wykonywanych. Staramy się jak najwięcej opowiedzieć o naszych działaniach: o zbiorze szyszek, przysposabianiu nasion do siewu, hodowli sadzonek leśnych i o tym, jak przyczyniamy się do zwiększania lesistości kraju. Mamy świadomość tego, że musimy też więcej mówić o wrażliwej społecznie kwestii – użytkowaniu lasu – podkreśla Valdas Kaubrė, dyrektor VMU.

Tablice umieszczane przy powierzchniach zrębowych szczegółowo opisują stosowane metody cięć użytkowania rębnego lub przedrębnego oraz wyjaśniają, które drzewa i w jakim celu są usuwane. – Na tablicach są również podawane numery telefonów do miejscowego leśnika, który nadzoruje prace leśne i opiekuje się lasem. Okoliczni mieszkańcy, którzy widzą takie tablice, zawsze mogą więc do nas zadzwonić i dowiedzieć się więcej o wykonywanych pracach leśnych. Z kolei my, leśnicy, oczekujemy od mieszkańców zrozumienia dla naszych działań – dopowiada dyrektor Kaubrė. Wykazy drzewostanów planowanych do użytkowania rębnego lub przedrębnego są także publikowane na stronie internetowej VMU.

Źródło: www.am.lrv.lt; www.vivmu.lt

Unia Europejska

Powstaje cyfrowy bliźniak lasów Ziemi

W ramach realizacji unijnego planu stworzenia cyfrowego bliźniaka całej Ziemi (projekt pn. Digital Twin Earth) Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) zleciła Fińskiemu Centrum Badań Technicznych (VTT) budowę prototypowej wersji cyfrowego bliźniaka lasów. Współrealizatorami projektu są Uniwersytet Helsiński, Rumuński Instytut Badań Leśnych i Gospodarki Leśnej oraz firmy z Finlandii, Niemiec i Polski.

Cyfrowy bliźniak lasów będzie mógł być używany do modelowania i prognozowania np. leśnej sekwestracji węgla, rozwoju zasobów drzewnych i stanu zdrowotnego drzew w zależności od kierunków modyfikacji gospodarki leśnej lub scenariuszy zmian klimatu. Jako pierwsze powstaną cyfrowe modele trzech obszarów leśnych w Finlandii, Niemczech i Rumunii. W Finlandii powierzchnia odwzorowywanych lasów ma wymiary 100×200 km, a w Niemczech i w Rumunii – 100×100 km. Konsorcjum kierowane przez VTT ma ukończyć prace nad prototypem cyfrowego bliźniaka lasów do końca 2021 roku. Udostępnienie zawartych w nim narzędzi to kwestia późniejszych lat.

Oprócz cyfrowego odwzorowania lasów pierwsza faza realizacji projektu Digital Twin Earth obejmuje stworzenie cyfrowych bliźniaków systemów żywnościowych, klimatu, hydrologii, oceanów i Antarktydy. Cyfrowy bliźniak Ziemi ma służyć monitorowaniu, prognozowaniu i wizualizowaniu rozwoju sytuacji na naszej planecie w sferach zjawisk zarówno społeczno-gospodarczych, jak i przyrodniczych. Projekt zasadza się na unijnym Zielonym Ładzie i jego celach w zakresie zrównoważonej gospodarki.

Źródło: www.forest.fi

Świat

Coraz mniej lasów mglistych

Zespół szwajcarskich, niemieckich i amerykańskich badaczy, pracujący pod kierunkiem Dirka Kargera ze szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań nad Lasem, Śniegiem i Krajobrazem (WSL), wykazał na podstawie danych satelitarnych kurczenie się obszaru tropikalnych lasów mglistych na całym świecie. W latach 2001–18 ich powierzchnia zmniejszyła się globalnie o blisko 2,4%, a w niektórych regionach nawet o 8%. Głównymi przyczynami regresu są wylesienia i inne czynniki antropogeniczne. Nie powstrzymuje go obejmowanie lasów mglistych ochroną: aż 40% ubytków przypada na obszary chronione.

Do ubywania lasów mglistych przyczynia się też zmiana klimatu. W jej wyniku dolna granica chmur przesuwa się bowiem w jednych obszarach w górę, a w innych w dół. W obydwu przypadkach skutkiem może być deficyt wody w powietrzu w strefie, w której rośnie las. Do tego dochodzi nasilenie niszczycielskich zjawisk ekstremalnych – pożarów, wichur i suszy. Zmniejszaniu się powierzchni lasów mglistych towarzyszy ubożenie ich różnorodności gatunkowej.

Lasy mgliste to niskie wiecznie zielone lasy równikowe, występujące na obszarach górskich, na których nieustannie zachodzi kondensacja pary wodnej, wskutek czego stale utrzymują się tam chmury i mgły. Cechą charakterystyczną lasów mglistych jest obfitość atmofilnych epifitów, korzystających z wody za-wartej w powietrzu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.