Z zagranicy

Szwecja – Sveaskog obniżył etat cięć Brazylia – Najszybsze tempo deforestacji od sześciu lat Szwecja – Sztuczna inteligencja w optymalizacji użytkowania lasu Łotwa – Edukacja leśna w roku szkolnym 2021/22  

Szwecja

Sveaskog obniżył etat cięć

Szwedzkie państwowe gospodarstwo leśne Sveaskog, pod którego zarządem znajduje się 14% powierzchni leśnej Szwecji, postanowiło obniżyć w ciągu najbliższych pięciu lat etat cięć w swoich lasach. Do tej pory był on ustalony na poziomie 6,3 mln m3. Nowy etat zakłada pozyskiwanie rocznie 3,8 mln m3 drewna w cięciach rębnych i 1,3 mln m3 w cięciach przedrębnych. To oznacza obniżenie rozmiaru wszystkich cięć o 1,2 mln m3.

Na podjęcie decyzji o zmniejszeniu rozmiaru planowego rocznego pozyskania drewna wpłynęły takie czynniki, jak: zwiększenie powierzchni nieużytkowanych lasów górskich, przyjęcie przez szwedzki parlament nowego programu sprzedaży państwowych gruntów leśnych, podwyższenie wymagań ochrony przyrody w lasach gospodarczych, optymalizacja użytkowania lasu pod względem ekonomicznym (wydłużenie kolei rębu w określonych przypadkach) i uwzględnienie w większym stopniu w gospodarce leśnej potrzeb chowu reniferów w północnej Szwecji.

Obniżenie etatu będzie miało zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki dla Sveaskogu oraz jego klientów i partnerów. – Jesteśmy tego oczywiście świadomi i rozważamy różne możliwości ograniczenia negatywnych konsekwencji. Obserwujemy duży przyrost zasobów leśnych, toteż widzimy możliwość zwiększenia rozmiaru pozyskania w przyszłości – mówi Erik Brandsma (na zdjęciu), prezes i zarazem dyrektor generalny Sveaskogu.

Źródło: www.sveaskog.se

Fot. www.sveaskog.se

Brazylia

Najszybsze tempo deforestacji od sześciu lat

Jak informuje brazylijski Krajowy Instytut Badań Kosmicznych (INPE), wylesianie regionu amazońskich lasów deszczowych w Brazylii osiągnęło największy wskaźnik od sześciu lat. W okresie od stycznia do czerwca 2022 r. deforestacja dotknęła obszar leśny o pow. 3988 km2. W analogicznym okresie roku wcześniejszego utraconych zostało 3088 km2 lasów deszczowych. Zwiększone wylesianie pociąga za sobą wzrost liczby pożarów.

Ekolodzy obwiniają za rosnący poziom deforestacji prawicowego prezydenta Brazylii, Jaira Bolsonaro, który złagodził przepisy dotyczące ochrony środowiska. Amazońskie lasy deszczowe, największe na świecie zbiorowiska leśne tego typu, odgrywają niezwykle ważną rolę w obiegu tlenu i dwutlenku węgla na Ziemi, pochłaniając ogromne ilości gazów cieplarnianych z atmosfery. Niestety stan tych lasów się pogarsza. Naukowcy alarmują, że ponad 75% amazońskich lasów wykazuje już oznaki utraty rezyliencji. Ponadto drzewa potrzebują więcej czasu, aby regenerować się po suszach wywoływanych głównie zmianą klimatu, a także czynnikami antropogenicznymi, takim jak wylesianie i wypalanie.

Źródło: www.bbc.com

Fot. www.stock.adobe.com

Szwecja

Sztuczna inteligencja w optymalizacji użytkowania lasu

Szwedzkie państwowe gospodarstwo leśne Sveaskog, które zarządza przeszło 3 mln ha lasów produktywnych, uruchomiło wspólnie z firmą informatyczną ForestX, specjalizującą się w cyfryzacji branży leśnej, system KingPin – nowe narzędzie zaprzęgające technologię sztucznej inteligencji (AI) do długo-falowej optymalizacji użytkowania lasu. System KingPin pomaga Sveaskogowi wykorzystywać surowiec leśny w jak najbardziej zrównoważony i ekonomicznie efektywny sposób oraz dostarczać klientom optymalne produkty. Projekt był długo przygotowywany. Swój wkład – w postaci najnowszej wiedzy w zakresie sztucznej inteligencji – wniosła do rozwoju systemu KingPin także firma Tenfifty.

– Mózg ludzki ma swoje ograniczenia. Czasami trudno jest określić, czy nasze kalkulacje rzeczywiście prowadzą do jak najlepszych rozwiązań z punktu widzenia klienta,rentowności i zrównoważonego rozwoju. System KingPin szybko zapewnia bezpieczne rozwiązania. Technologia otwiera nowe, przyszłościowe możliwości kształtowania produkcji leśnej i planowania logistycznego. Do tej pory była to rzemieślnicza łamigłówka – mówi Mattias Forsberg, kierownik produkcji w południowym obszarze rynkowym Sveaskogu.

Źródło: www.sveaskog.se

Fot. www.sveaskog.se

Łotwa

Edukacja leśna w roku szkolnym 2021/22

Łotysze podsumowali rok szkolny 2021/22. W zajęciach edukacji leśnej, jakie zorganizowały Łotewskie Lasy Państwowe (LVM) we współpracy z Państwowym Centrum Treści Edukacyjnych oraz innymi instytucjami i organizacjami uczestniczyło ponad 20 tys. przedszkolaków, uczniów i osób dorosłych. LVM oferują kompleksowy system programów edukacji leśnej od 2005 roku.

Największą frekwencję miały programy edukacji o profilu ekologicznym dla przedszkoli i szkół podstawowych. 7104 przedszkolaków i ich 208 nauczycieli z całej Łotwy wzięło udział w zajęciach poświęconych przede wszystkim dbaniu o niezaśmiecanie środowiska. Program dla przedszkolaków jest realizowany przy wsparciu finansowym Łotewskiego Funduszu Ochrony Środowiska w ramach projektu „Nie zaśmiecaj lasu”.

W zajęciach dla uczniów młodszych klas szkoły podstawowej uczestniczyło 4075 uczniów i przeszło 200 nauczycieli (255 klas i kół zainteresowań). Edukacja leśna w tej grupie wiekowej koncentruje się na poznawaniu lasu i obcowaniu z przyrodą leśną.

5614 uczniów (304 grupy) i 436 nauczycieli starszych klas szkoły podstawowej wzięło udział w wyprawach leśnych. Tradycyjny konkurs edukacyjno-sportowy „Igrzyska Leśne” został w roku szkolnym 2021/22 zorganizowany wspólnie z Łotewskim Komitetem Olimpijskim. Nowością w programie edukacyjnym dla starszych klas szkoły podstawowej była cyfrowa gra badawcza „Leśniczy”. Zagrało w nią 3 tys. uczniów.

LVM organizują dla nauczycieli zaangażowanych w edukację leśną kursy pogłębiające ich wiedzę o lesie i gospodarce leśnej. W jesiennych i wiosennych kursach w roku szkolnym 2021/22 wzięło udział ponad 200 nauczycieli ze wszystkich zakątków Łotwy. Najaktywniejsi nauczyciele zostali zaproszeni na trzydniowy obóz doskonalenia zawodowego w zakresie edukacji ekologicznej. 

Źródło: www.lvm.lv

Opr. A.S.

Czechy – Właściciele lasów i ekolodzy deklarują współpracę Litwa – Zmiany zasad sprzedaży państwowego drewna  

Czechy

Właściciele lasów i ekolodzy deklarują współpracę

Czescy niepaństwowi właściciele lasów i ekolodzy podpisali 8 czerwca 2022 r. w Pradze deklarację współpracy. Pomyślna adaptacja lasów do zmiany klimatu, ochrona przyrody i regeneracja zniszczonych przez kornika drzewostanów w sposób zapewniający im zróżnicowany skład gatunkowy, zadbanie o sensowne brzmienie nowelizacji ustawy o lasach i prawa łowieckiego – to główne wspólne cele Stowarzyszenia Właścicieli Lasów Samorządowych, Prywatnych i Kościelnych w Republice Czeskiej (SVOL) oraz Czeskiego Związku Obrońców Przyrody (ČSOP).

– Właściciele lasów czują, że aspekt ochrony przyrody w gospodarce leśnej jest dla nich bardzo ważny, a współpraca z takimi organizacjami jak ČSOP daje możliwość wzajemnego informowania się, wymiany doświadczeń i poszukiwania nowych dróg do osiągnięcia wspólnego celu. ČSOP to stowarzyszenie ludzi pracowitych, którzy dążą do realizacji konkretnych celów, a nie tylko mówią o ochronie przyrody. Dlatego ČSOP jest dla właścicieli lasów naturalnym partnerem – wyjaśnia Jiří Svoboda (na zdjęciu w środku), przewodniczący SVOL, i dodaje, że wzajemna współpraca między właścicielami lasów i organizacjami ochrony przyrody jest niezbędnym warunkiem powodzenia większości projektów ochrony przyrody. – Dążenie do tego, by definiować się jedynie w opozycji do właścicieli, na dłuższą metę nie przynosi sukcesów i spowalnia cały proces. Cieszymy się, że mamy partnera, który konstruktywnie podchodzi do rozwiązywania problemów i pod wieloma względami ma podobne poglądy na niezbędną nowelizację ustawy o łowiectwie czy ustawy o lasach. Widzimy duże możliwości wzajemnego wsparcia i egzekwowania niezbędnych zmian legislacyjnych – dopowiada Jiří Svoboda.

SVOL i ČSOP zintensyfikowały współpracę trzy lata temu w ramach działań na rzecz nowelizacji prawa łowieckiego.

– Przy tej okazji stwierdziliśmy, że nasze poglądy na temat zagospodarowania krajobrazu są w wielu punktach zbieżne – przypomina Libor Ambrozek(na zdjęciu z prawej strony), prezes ČSOP, i zaznacza, że to właśnie od właścicieli najbardziej zależy to, jakie są i w przyszłości będą otaczająca nas przyroda i krajobraz. – Obie organizacje uważają, że nie tylko prawo łowieckie, lecz również ustawa o lasach już dawno stały się przestarzałe, a ich brzmienie nie odpowiada – a pod pewnymi względami wręcz przeczy – współczesnym wymaganiom w stosunku do zdrowych zróżnicowanych lasów, które pełnią nie tylko funkcje produkcyjne, lecz także pozaprodukcyjne – dodaje Libor Ambrozek.

Do członków SVOL należy łącznie 550 tys. ha lasów. Stanowi to 44,5% powierzchni wszystkich czeskich lasów niepaństwowych.

Źródło: www.silvarium.czhttp://www.silvarium.cz

Fot. www.silvarium.cz

Litwa

Zmiany zasad sprzedaży państwowego drewna

Litewski rząd wprowadził w połowie czerwca 2022 r. zmiany w zasadach sprzedaży drewna pozyskiwanego w litewskim Państwowym Gospodarstwie Leśnym (VMU), realizowanej za pośrednictwem aukcji odbywających się w państwowym Elektronicznym Systemie Sprzedaży Drewna (EMPS). Z propozycją zmian wystąpiło Ministerstwo Środowiska, które oceniło wpływ unijnych sankcji przeciwko Rosji i Białorusi na sektor drzewny, zastosowanych w związku z rosyjską agresją na Ukrainę, przeanalizowało tendencje rynkowe i wysłuchało obaw litewskich przetwórców drewna o podaż surowca drzewnego na krajowym rynku.

Uznawszy, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że ceny na aukcjach nadmiernie wzrosną i surowiec będzie masowo wywożony z Litwy, litewski rząd ograniczył masę drewna okrągłego dostępną do nabycia w pierwszej rundzie aukcji półrocznych przez tych licytujących, którzy składają oferty zakupu o łącznym wolumenie przekraczającym 1 tys. m3. Maksymalna ilość surowca, jaką mogą oni kupić, jest teraz ustalana na podstawie historii ich zakupów i zdolności produkcyjnych nowo nabytych przez nich zakładów przerobu drewna. Podstawowy limit jest obliczany jako średnia ilość surowca drzewnego faktycznie przekazana jego nabywcy w ostatnich czterech półroczach kalendarzowych na podstawie umów półrocznych, powiększona o 10%. W dogrywkach limit ten nie obowiązuje. Zmiany mają mieć charakter tymczasowy.

Po całkowitym zaprzestaniu importu drewna z Rosji i Białorusi litewscy eksperci spodziewają się znacznego wzrostu zapotrzebowania na drewno lokalne we wszystkich krajach bałtyckich. Na Litwie jest wprowadzane na rynek ok. 7 mln m3 drewna rocznie. Mniej więcej połowa tej masy pochodzi z lasów państwowych, które sprzedają swój surowiec elektronicznie w ramach aukcji półrocznych (na podstawie ich wyników zawierane są umowy półroczne i wieloletnie) i aukcji bieżących (umowy krótkoterminowe). Zmiany dotyczące aukcji półrocznych obejmują sprzedaż o wolumenie ok. 1,1 mln m3, co stanowi nie więcej niż 20% drewna produkowanego rocznie na Litwie. VMU pozyskuje rocznie 3,6–3,7 mln m3 drewna. Wszystkie aukcje przeprowadzane są na zewnętrznej platformie internetowej Litewska Giełda Energetyczna, której administratorem jest spółka akcyjna Baltpool. Jej udziałowcami są duże firmy energetyczne, kontrolowane przez państwo litewskie.

Według litewskiej Państwowej Służby Leśnej (VMT) w 2021 r. litewski import drewna okrągłego, tarcicy, zrębków, peletu i innych produktów drzewnych wyniósł prawie 5 mln m3, przy czym 2/3 tej ilości stanowiło drewno sprowadzane z Białorusi, Rosji i Ukrainy. Import drewna z samej Białorusi przekroczył 2 mln m3, z czego ponad 0,9 mln m3 przypadło na zrębki (głównie na zrębki energetyczne).

Zapotrzebowanie litewskiego przemysłu drzewnego na surowiec szacuje się obecnie na 5 mln m3. Do 2024 r. może ono wzrosnąć do 6,5 mln m3. Z kolei na potrzeby energetyczne (głównie do ogrzewania) zużywa się dziś na Litwie ponad 6 mln m3 drewna, a po uruchomieniu z pełną mocą wileńskiej elektrowni kogeneracyjnej zużycie to zbliży się do 7 mln m3.  

Źródło: www.baltpool.eu; www.am.lrv.lt

Fot. www.am.lrv.lt

Opr. A.S.

Słowacja – Postulują rejestr zawodowych myśliwych Szwecja – Pozyskanie drewna w 2021 roku Niemcy – Federacja przeznaczyła 900 mln euro na lasy Szwecja – Struktura indywidualnej własności leśnej Szwajcaria – Wzmożone zamieranie sosny Austria – Pozyskanie drewna w 2021 roku  

Słowacja

Postulują rejestr zawodowych myśliwych

Samorządowcy ze Związku Miast i Gmin Słowacji (ZMOS) zgłosili 15 zasadniczych uwag do projektu nowego słowackiego prawa łowieckiego. Zawierają one m.in. postulat wprowadzenia rejestru myśliwych zawodowych, na podstawie którego gminy i miasta mogłyby zamawiać usługi łowieckie na gruntach nierolnych (obszar zurbanizowany). Chodzi m.in. o takie usługi, jak usuwanie chorych i padłych sztuk zwierzyny, jej odstraszanie oraz ewentualnie odławianie i pozyskiwanie.

Przygotowanie przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Słowacji projektu nowego prawa łowieckiego, odpowiadającego wymaganiom współczesności, to jeden z punktów deklaracji programowej rządu Słowacji na lata 2021–24. Projekt trafił już do uzgodnień międzyresortowych.

Źródło: www.lesmedium.sk

Fot.: adobe.stock

Szwecja

Pozyskanie drewna w 2021 roku

Zgodnie ze wstępnymi szacunkami Agencji Leśnej, organu nadzorującego wykonywanie szwedzkiej ustawy o lasach, pozyskanie drewna w Szwecji osiągnęło w 2021 r. poziom 96,6 mln m3 brutto (miąższość w korze całych strzał). To oznacza wzrost o 3,8% w stosunku do 2020 r. i zarazem rekordowy rozmiar szwedzkiego użytkowania lasu, jeśli nie brać pod uwagę roku 2005, w którym pozyskanie sięgnęło 122 mln m3 w związku gigantyczną klęską huraganu (szkody w zasobach drzewnych rzędu 70 mln m3). Przyrost roczny szwedzkich zasobów drzewnych sięga 120 mln m3. Według kalkulacji Agencji Leśnej i Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych (SLU) maksymalny roczny poziom zrównoważonego użytkowania lasów w Szwecji wynosi 95–100 mln m3.

W wymiarze netto (miąższość drewna okrągłego bez kory) pozyskanie drewna sięgnęło 77 mln m3. Podstawowa struktura sortymentowa kształtowała się następująco: drewno tartaczne iglaste – ok. 50%; papierówka iglasta i liściasta – 41%; drewno energetyczne – 7%. Cięcia użytkowania rębnego dostarczyły przeszło 65% pozyskanej masy, a trzebieże – 24%. Największy udział w pozyskaniu miały świerk (ponad 50%) i sosna (ok. 1/3).

W przypadku cięć użytkowania rębnego obejmujących powierzchnię większą niż 0,5 ha przeciętna powierzchnia zrębu wynosiła 3,2 ha (dane te dotyczą roku 2020). Na północy Szwecji zręby były średnio dwa razy większe niż na południu. W lasach należących do właścicieli indywidualnych średnia powierzchnia zrębu była o blisko 40% mniejsza niż w lasach pozostałych właścicieli.

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Fot.: Urszula Zubert-Bereza

Niemcy

Federacja przeznaczyła 900 mln euro na lasy

Cem Özdemir, minister wyżywienia i rolnictwa w niemieckim rządzie federalnym, odpowiedzialny za gospodarkę leśną, poinformował na konferencji prasowej 16 maja 2022 r., że w ramach Funduszu Energetyczno-Klimatycznego na lata 2022–23 i preliminarza budżetowego na okres do 2026 r. federacja przeznaczyła łącznie 900 mln euro na wspieranie właścicieli lasów w odnawianiu i kształtowaniu lasu w sposób zapewniający mu niezbędną rezyliencję klimatyczną. Minister zapowiedział też nowelizację federalnej ustawy o lasach, dostosowującą ją do nowych, trudniejszych warunków gospodarowania. Jednocześnie nowe przepisy mają ustanowić ogólnoniemiecki standard gospodarki leśnej i stworzyć podstawę do wprowadzenia dodatkowych świadczeń na rzecz właścicieli lasów. Pierwsze moduły federalnego programu mają zostać uruchomione w 2022 roku. Na początek wystartuje pakiet subwencyjny o wartości 200 mln euro.

Znowelizowana zostanie również ustawa o odszkodowaniach za szkody w lasach. Klęski wywołane kryzysem klimatycznym wyraźnie pokazały bowiem, że przepisy, które weszły w życie w 1969 r., nie pozwalają już na skuteczne stawianie czoła współczesnym wyzwaniom.

Źródło: www.forstpraxis.de

Szwecja

Struktura indywidualnej własności leśnej

Statystyka struktury własności lasów w latach 1999–2021, przedstawiona przez Agencję Leśną (instytucję nadzorującą gospodarkę leśną w Szwecji), wykazuje w kategorii właścicieli indywidualnych powierzchniowy wzrost udziału gospodarstw leśnych o powierzchni powyżej 100 ha. W przypadku gospodarstw o powierzchni lasów produktywnych powyżej 1 tys. ha był to wzrost aż przeszło dwukrotny. W 1999 r. średnia powierzchnia gospodarstw leśnych, na terenie skandynawskiego państwa, w grupie osób fizycznych, które stanowią 99% szwedzkich indywidualnych właścicieli lasów, kształtowała się na poziomie 30 ha, a w 2021 r. sięgała 34 ha. Z kolei mediana powierzchni takich gospodarstw zmniejszyła się z 13 ha w 1999 r. do 12 ha w 2021 roku. W przypadku gospodarstw należących do kobiet średnia i mediana powierzchni wynosiły w 2021 r. odpowiednio 25 i 9 ha, a w przypadku gospodarstw należących do mężczyzn – odpowiednio 40 i 14 ha. W 2021 r. własność kobiet stanowiło 1,6 mln ha lasów, własność mężczyzn – 6,3 mln ha, a współwłasność obydwu płci – 3,1 mln ha lasów.

W 2021 r. było w Szwecji przeszło 232 tys. gospodarstw leśnych należących do właścicieli indywidualnych. Udział gospodarstw będących w posiadaniu właścicieli niemieszkających w sąsiedztwie swoich lasów w całkowitej liczbie gospodarstw posiadanych przez właścicieli indywidualnych wzrósł w latach 1999–2021 z 22% do 26%.

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Fot.: Urszula Zubert-Bereza

Szwajcaria

Wzmożone zamieranie sosny

Począwszy od lat 90. XX w. obserwuje się w Szwajcarii wzmożone zamieranie sosny. Jego przyczyna była dotąd nie do końca jasna, ponieważ zasadniczo nie stwierdzono w tym kraju wyraźnej tendencji do spadku ilości opadów w okresie letnim. Długoletnie badania, prowadzone na czterech powierzchniach doświadczalnych w kantonie Valais przez szwajcarski Federalny Instytut Badań nad Lasem, Śniegiem i Krajobrazem (WSL), potwierdziły jednak, że zamieranie sosny jest powodowane łańcuchem czynników związanych ze zmianą klimatu. Wzrost temperatury i czasu nasłonecznienia prowadzi do obniżenia minimalnych stopni wilgotności gleby latem i jesienią i w efekcie do wystąpienia stresu suszy. Do tego dochodzą takie czynniki, jak zwiększona aktywność szkodników i nasilona szkodliwość wiosennych przymrozków.

Szwajcarscy naukowcy przewidują, że w przyszłości masowe zamieranie może dotknąć drzewostany sosnowe w dużej części Europy. Dlatego w lasach gospodarczych trzeba nastawić się na długofalowe zmiany ich struktury i składu gatunkowego. Nie pozostanie to bez wpływu na dostępność drewna sosnowego na rynku.

Źródło: www.forstpraxis.de

Fot. www.forstpraxis.de/A. Rigling, WSL

Austria

Pozyskanie drewna w 2021 roku

W austriackich lasach pozyskano w ub. r. 18,42 mln m3 drewna. To oznacza wzrost o 9,71% w stosunku do roku 2020. Udział użytków przygodnychw całości ubiegłorocznego pozyskania wyniósł 32,81%. Miąższość pozyskanych użytków przygodnych (6,04 mln m3) zmalała w 2021 r. o 1/3 i była mniejsza o 30% od średniej pięcioletniej (8,62 mln m3) i o 10% od średniej dziesięcioletniej (6,72 mln m3). Struktura pozyskania wg głównych grup sortymentów kształtowała się następująco: drewno tartaczne 56,6%, drewno energetyczne (drewno opałowe i zrębki leśne) 26,6%, drewno stosowe przemysłowe 16,8%. Drewno iglaste stanowiło 85% całkowitego pozyskania.

Wzrost austriackiego pozyskania w 2021 r. był wynikiem intensyfikacji użytkowania lasu w małych gospodarstwach leśnych (powierzchnia leśna poniżej 200 ha) i w Austriackich Lasach Związkowych (ÖBf), które zarządzają lasami państwowymi Republiki Austrii. W małych gospodarstwach leśnych pozyskano10,85 mln m3 (+17% w stosunku do 2020 r.), w ÖBf – 1,84 mln m3 (+4,5%). Natomiast w przypadku większych gospodarstw (powierzchnia leśna ≥200 ha) innych niż ÖBf pozyskanie nieznacznie się zmniejszyło (-0,8%) i wyniosło 5,74 mln m3.

Za świerkowe drewno tartaczne klasy B tartaki płaciły w 2021 r. średnio 100,48 euro/m3. To o 38% więcej niż w 2020 roku. C

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Szwecja – Strategie UE i ONZ w opinii ekologów Niemcy – Użytkowanie lasu a przepływ CO2 w ekosystemie Litwa – Certyfikat świadczeń ekosystemowych FSC Słowacja – Kolejny nowy szef państwowych lasów  

Szwecja

Strategie UE i ONZ w opinii ekologów

Zgodnie z unijnymi i ONZ-owskimi strategiami dotyczącymi lasów i bioróżnorodności wszystkie kraje powinny chronić co najmniej 30% swojej powierzchni, utrzymując sieć dobrze połączonych, reprezentatywnych ekologicznie siedlisk, które mają kluczowe znaczenie dla różnorodności biologicznej. W Szwecji odsetek lasów o wysokich walorach ochronnych nie osiąga poziomu 30%. Jedynie ok. 10% szwedzkich lasów wykazuje jeszcze naturalną bioróżnorodność i tworzy sprawnie funkcjonujące ekosystemy związane z prastarymi naturalnymi siedliskami leśnymi, które kiedyś zajmowały duże obszary kraju. Szwecja powinna więc nie tylko chronić wszystkie pozostałości prastarych siedlisk leśnych, lecz także restytuować lasy o charakterze pierwotnym. Objęcie lasów ochroną pozwoli na powstrzymanie utraty bioróżnorodności, sekwestrację ogromnych ilości węgla, zapewnienie społeczności Saamów możliwości wypasu reniferów i na zabezpieczenie funkcji społecznych (rekreacja, turystyka, zbieranie grzybów i jagód itd.).

Osiągnięcie międzynarodowych celów związanych z obszarami leśnymi, bioróżnorodnością i klimatem, wymagających ochrony 30% lasów produktywnych (lasy o przeciętnej rocznej produktywności wynoszącej co najmniej 1 m3/ha), można w Szwecji najłatwiej uskutecznić poprzez objęcie długofalową ochroną lasów państwowych. Oprócz tego można promować taką wymianę gruntów leśnych między prywatnymi właścicielami lasów a zarządcą lasów państwowych, w ramach której ci pierwsi przekazywaliby mu swoje lasy o charakterze pierwotnym (z przeznaczeniem do objęcia ochroną) w zamian za określone młodsze lasy z zasobów państwowych – takie, które mogliby użytkować z korzyścią dla siebie, nie wywierając negatywnego wpływu na bioróżnorodność i sekwestrację węgla.

Szwedzka organizacja ochrony przyrody Chroń Las (Skydda Skogen) przyjęła na swoim walnym zgromadzeniu w 2021 r. program działań na rzecz objęcia ochroną wszystkich lasów należących do państwa. Realizacja tego programu ma służyć mitygacji zmiany klimatu, ochronie bioróżnorodności i dziedzictwa kulturowego Saamów oraz zabezpieczeniu funkcji społecznych. Szwedzcy przyrodnicy obawiają się, że nieprędko osiągną swój cel. Uważają bowiem, że w Szwecji politycy odpowiedzialni za lasy nie pracują na rzecz pozostawienia przyszłym pokoleniom bezpiecznej i dobrze funkcjonującej planety i przedkładają interesy przemysłu leśnego i organizacji właścicieli lasów nad postulaty naukowców, którzy troszczą się o przyszłość ludzkości.

W Szwecji państwo jest właścicielem ok. 20% wszystkich lasów produktywnych. Większość państwowych gruntów leśnych jest zarządzana przez niegiełdową spółkę akcyjną Sveaskog, której wyłącznym właścicielem jest państwo. Dużymi powierzchniami leśnymi rozporządzają ponadto dwie agencje rządowe: Krajowy Urząd ds. Nieruchomości (Fastighetsverket) i Szwedzka Agencja Fortyfikacji (Fortifikationsverket), które praktykują w swoich lasach szwedzki model leśnictwa ze zrębowym sposobem zagospodarowania lasu. Urzędowo chronione obiekty leśne (lasy w parkach narodowych i rezerwatach przyrody) podlegają Szwedzkiej Agencji Ochrony Środowiska (Naturvårdsverket). Wszystkie lasy urzędowo chronione stanowią ok. 5,8% całkowitej powierzchni lasów produktywnych w Szwecji.

Rok w rok Sveaskog użytkuje, stosując rębnię zupełną, lasy o szczególnych walorach przyrodniczych pomimo nakładania na niego przez jednostki certyfikujące obowiązku podjęcia stosownych działań naprawczych. To samo obserwuje się w lasach zarządzanych przez ww. agencje. Tymczasem kolejne szwedzkie rządy – zarówno prawicowe, jak i lewicowe – od 20 lat oficjalnie głoszą, że lasy o dużych walorach ochronnych powinny być w Szwecji wyłączone z użytkowania.

Źródło: Sebastian Kirppu (Skydda Skogen)

W Szwecji państwo jest właścicielem ok. 20% wszystkich lasów produktywnych

Fot. Urszula Zubert-Bereza

Niemcy

Użytkowanie lasu a przepływ CO2 w ekosystemie

W ramach projektu badawczego realizowanego w Instytucie Biogeochemii im. Maksa Plancka w Jenie monitorowany jest przepływ CO2 w różnych ekosystemach leśnych z zastosowaniem metody tzw. kowariancji wirów. Dane o koncentracji CO2 i intensywności fotosyntezy w poszczególnych ekosystemach pozyskiwane są w wieżowych stacjach pomiarowych, zlokalizowanych w lasach. W przypadku niektórych powierzchni monitoring trwa już od 30 lat. Wyniki dotychczasowych badań dowodzą, że zrównoważone użytkowanie lasu praktycznie nie zmniejsza intensywności wymiany gazów w ekosystemie leśnym poniżej poziomu typowego dla lasu nieużytkowanego. Badacze wyciągają stąd wniosek, że zwiększenie dopływu światła i dostępności wody daje impuls do takiego rozwoju drzewostanów sąsiadujących z powierzchnią cięć i pozostawionych na niej drzew, że może on w pełni kompensować ubytek biomasy.

Międzynarodowy zespół naukowców skupionych wokół Ernsta-Detlefa Schulzego z jeńskiego instytutu doszedł do przekonania, że wyłączanie lasów z użytkowania nie przynosi korzyści z punktu widzenia ochrony klimatu. W umiarkowanych szerokościach geograficznych lasy naturalne nie wytwarzają długookresowo znacząco więcej biomasy niż lasy, w których prowadzi się zrównoważoną gospodarkę leśną.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Certyfikat świadczeń ekosystemowych FSC

Litewskie Państwowe Gospodarstwo Leśne (VMU) uzyskało certyfikat świadczeń ekosystemowych FSC odnoszący się do kompleksu leśnego Žalgiriai (na zdj.) w nadleśnictwie Szyłokarczma, znajdującym się na zachodzie kraju. Na całym świecie wydano dotychczas nieco ponad 40 tego typu certyfikatów FSC. W Europie certyfikaty świadczeń ekosystemowych posiadają podmioty z zaledwie 5 krajów – Włoch, Hiszpanii, Portugali, Francji i teraz Litwy.

Zgromadzone w ciągu ostatnich dziesięciu lat dane, sprawozdania naukowe i zdjęcia satelitarne dowodzą, że zrównoważone zarządzanie kompleksem Žalgiriai pozwala zachowywać i rozwijać funkcje ekosystemów leśnych. – Jesteśmy bardzo dumni z tej oceny, której uzyskanie wymagało od nas niemało pracy (…). Dziś mamy już jej efekty – certyfikat świadczeń ekosystemowych FSC, który będą mogły wykorzystywać także społeczności lokalne, okoliczne miasta i osiedla oraz organizacje publiczne. Najwięcej korzyści przyniesie on jednak przyrodzie lasu Žalgiriai – mówi Valdas Kaubrė, dyrektor VMU.

W systemie certyfikacyjnym wyróżniono pięć sfer wypełniania świadczeń ekosystemowych. Są to bioróżnorodność, sekwestracja węgla, woda, gleba i rekreacja. W przypadku kompleksu leśnego Žalgiriai, zajmującego powierzchnię 1231 ha, nadleśnictwo Szyłokarczma koncentruje się na bioróżnorodności. Większość kompleksu tworzą lasy pochodzenia naturalnego. Znajduje się tam wiele siedlisk przyrodniczych o statusie obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (Litwa jest pierwszym krajem w regionie bałtyckim, który przeprowadził inwentaryzację siedlisk przyrodniczych o znaczeniu wspólnotowym).

VMU sprawuje pieczę nad blisko połową lasów Litwy, zarządzając lasami państwowymi o powierzchni ok. 1 mln ha. Zatrudnia blisko 2,7 tys. pracowników, w tym ok. 1 tys. osób na stanowiskach robotniczych. W 2022 r. planuje pozyskanie 3,7 mln m3 drewna.

Źródło: https://vmu.lt ; https://am.lrv.lt

Fot. www.vmu.lt

Słowacja

Kolejny nowy szef państwowych lasów

Samuel Vlčan (na zdjęciu: z lewej), minister rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, któremu na Słowacji podlega gospodarka leśna, powołał 26 maja 2022 r. nowego dyrektora generalnego Lasów Republiki Słowackiej (LSR) zarządzających słowackimi lasami państwowymi. Został nim Ján Marhefka (na zdjęciu: z prawej), który wygrał konkurs na to stanowisko.

– Nowemu dyrektorowi generalnemu życzę przede wszystkim dużo siły i zdrowia – podkreślił minister Vlčan w konkluzji briefingu w siedzibie LSR w Bańskiej Bystrzycy. – Dziękuję, przyjmuję powierzoną mi funkcję. Traktuję ją bardzo poważnie. Dla mnie jest to funkcja, która oznacza nie tyle status społeczny, ile przede wszystkim odpowiedzialność. I na pewno nie ma tu wątpliwości: jestem leśnikiem całym rozumem, całym sercem i całą duszą – zapewnił Ján Marhefka.

W konkursie na stanowisko dyrektora generalnego LSR wzięło udział trzech kandydatów. Oprócz Jána Marhefki byli to Jiri Holicky i Matej Vigoda. Procedura selekcji składała się z części pisemnej (testu) i ustnej (rozmowa kwalifikacyjna w formie jawnego wysłuchania). Zgodnie z oceną komisji konkursowej, Ján Marhefka zdobył łącznie 117, Matej Vigoda – 81, a Jiří Holický – 76 punktów na 150 możliwych. Zwycięzca konkursu był dyrektorem Lasów Państwowych Tatrzańskiego Parku Narodowego na Słowacji (TANAP).

Ostatnia zmiana na stanowisku dyrektora generalnego LSR jest już piątą w okresie od 2020 roku. W latach 2020–22 stanowisko dyrektora generalnego (wzgl. p.o. dyrektora generalnego) LSR zajmowali wcześniej kolejno: Marian Stanik, Matej Vigoda, Tomaš Čuka, Tibor Köszeghy i ponownie Matej Vigoda. C

Źródło: www.mpsr.sk; www.lesmedium.sk

Fot. www.mpsr.sk

Opr. A.S.

Niemcy – Rekordowe pozyskanie drewna w 2021 roku Litwa – Etat cięć bez zmian mimo groźby deficytu surowca Szwecja – Lasy państwowe stawiają na pomiar drzew telefonem Szwecja – W odnowieniach sosna wyprzedziła liczebnie świerk  

Niemcy

Rekordowe pozyskanie drewna w 2021 roku

Zgodnie ze statystyką niemieckiego Federalnego Urzędu Statystycznego (Destatis) w niemieckich lasach pozyskano w 2021 r. 83 mln m3 drewna. To największy rozmiar pozyskania od czasu zjednoczenia Niemiec – o 3,2% większy od wcześniejszego maksimum z roku 2020. Natomiast pozyskanie użytków przygodnych zmalało o 16%: z 60,1 mln m3 w 2020 r. do 50,5 mln m3 w ub. roku. Utrzymywało się więc nadal na wysokim poziomie. Udział drewna opanowanego przez szkodniki owadzie w całości użytków przygodnych wyniósł 81,4%.

Pozyskanie drewna grupy świerkowej (świerk, jodła, daglezja i pozostałe drewno iglaste) kształtowało się w 2021 r. na poziomie 62,1 mln m3 i tym samym stanowiło 74,8% pozyskania całkowitego. Dla porównania: jeszcze w latach 2011–17 pozyskanie drewna tej grupy rodzajowej nie przekraczało 30 mln m3 rocznie. Duży wzrost poziomu pozyskania drewna iglastego, w szczególności świerka, w późniejszym okresie wiąże się z klęską kornika, która dotknęła nie tylko niemieckie lasy. Pozyskanie drewna grupy sosnowej (sosna i modrzew) w 2021 r. sięgnęło 10,1 mln m3, a pozyskanie drewna grupy dębowej i bukowej (buk i pozostałe drewno liściaste) – odpowiednio 1,8 mln i 9,1 mln m3.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Etat cięć bez zmian mimo groźby deficytu surowca

Jak poinformowało w marcu 2022 r. litewskie Ministerstwo Środowiska, powierzchniowy etat cięć w litewskich lasach państwowych ustalony na 2023 r. będzie taki sam jak w ostatnich latach: użytkowaniem zostanie objętych niespełna 11,3 tys. ha spośród przeszło 1 mln ha państwowych drzewostanów. Niezmieniona pozostała również struktura gatunkowa planowanego pozyskania. Władze Litwy podjęły taką decyzję, mimo że nie wykluczają zakłóceń w zaopatrywaniu litewskiej gospodarki w zrębki energetyczne i drewno przemysłowe do wyrobu płyt w związku z sankcjami przeciwko Rosji i Białorusi. Surowiec ten Litwini importowali bowiem w znaczących ilościach głównie z Białorusi. Deficyt importowy ma być jednak rekompensowany racjonalniejszym wykorzystaniem pozostałości pozrębowych.

Na Litwie użytkowaniu podlega średnio rocznie 1% lasów państwowych. W lasach gospodarczych pozyskanie drewna brutto stanowi ok. 71% przyrostu rocznego.

Źródło: www.am.lrv.lt

Szwecja

Lasy państwowe stawiają na pomiar drzew telefonem

Szwedzkie państwowe gospodarstwo leśne Sveaskog, któremu podlega 14% powierzchni leśnej Szwecji, zastępuje innowacyjną aplikacją mobilną Arboreal Skog wiele tradycyjnych przyrządów do pomiaru drzew. Sveaskog zdecydował się zawrzeć umowę z twórcą tego programu użytkowego, startupem Arboreal, po przeprowadzeniu odpowiednich testów przez swoich pracowników. Dzięki temu państwowi leśnicy mogą wykorzystywać urządzenia mobilne jako cyfrowe narzędzia pomiarowe.

Aplikacja Arboreal Skog sprzęga system czujnikowy nowoczesnych telefonów z technologią rzeczywistości rozszerzonej (AR), tak że umożliwia pomiar liczby, średnicy i wysokości drzew oraz określenie ich gatunku. Prostota wykonywania pomiaru w połączeniu z jego precyzją sprawia, że aplikacja Arboreal Skog jest naturalną następczynią średnicomierza, miary zwijanej, wysokościomierza i relaskopu. – To, że Sveaskog powinien być w czołówce użytkowników nowoczesnych leśnych systemów pomiarowych, jest całkowicie oczywiste – uważa Marcus Abrahamsson Månsson, specjalista ds. technologii analizy zdalnej i leśnej bazy danych.

Analizy dowodzą, że pomiary wykonywane telefonem z zastosowaniem aplikacji Arboreal Skog zapewniają lepszą jakość niż pomiary ręczne. – Największą zaletą aplikacji jest to, że pomiary, które wykonuję w lesie, są o wiele płynniejsze i szybsze. Praca w terenie jest znacznie uproszczona. Na przykład zamiast latać z wysokościomierzami, taśmami i relaskopami w drzewostanach trzebieżowych i kłopotać się zakładaniem powierzchni próbnych, wykonuję pomiary w łatwy i szybki sposób, używając jedynie telefonu. Mam przy tym zapewnioną dobrą jakość danych. Aplikacja od razu przedstawia mi podsumowanie i kompilację danych do interpretacji, co jest świetnym rozwiązaniem! Ponadto aplikacja jest też bardzo przyjazna dla użytkownika – zaznacza Sara Branden, szefowa południowego regionu lasów państwowych w krainie Norrland.

Źródło: www.sveaskog.se

Fot. www.mb.cision.com

Szwecja

W odnowieniach sosna wyprzedziła liczebnie świerk

W 2020 r. na szwedzki rynek sadzonek leśnych zostało dostarczonych więcej sadzonek sosny niż świerka. Tak było też w 2021 roku. Liczba dostarczanych sadzonek sosny wzrasta nieprzerwanie od 2013 roku.

W Szwecji sadzonki sosny i świerka stanowią łącznie 96% wszystkich dostarczanych sadzonek leśnych. W 2021 r. na rynek trafiło w sumie 452 mln sadzonek leśnych. To oznaczało wzrost o 45 mln sadzonek w stosunku do roku wcześniejszego. Przy tym liczba sadzonek sosny i świerka zwiększyła się odpowiednio o 33 mln i 8 mln sztuk.

W przypadku drzew iglastych zdecydowanie dominują sadzonki kontenerowe. Praktycznie wszystkie sadzonki sosny są sadzonkami kontenerowymi. Odsetek kontenerowych sadzonek świerka sięgnął w 2021 r. 78%. W latach 2014–21 odsetek sadzonek mechanicznie zabezpieczonych przed szkodnikami owadzimi wzrósł z 17% do 52%, odsetek sadzonek zabezpieczonych chemicznie zmalał z 28% do 3%, a odsetek sadzonek niezabezpieczonych zmniejszył się z 55% do 45%. W 2021 r. 84% wszystkich sadzonek pochodziło z nasion pozyskanych na szwedzkich plantacjach nasiennych. W przypadku sosny i świerka było to odpowiednio 96% i 72%. C

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

W odnowieniach szwedzkich lasów przez lata dominował świerk. Teraz powoli zastępuje go sosna

Fot.: Urszula Zubert-Bereza

Opr. A.S.

Słowacja – Odsetek lasów wyłączonych z użytkowania Ukraina – 600 tys. ha lasów objętych walkami Niemcy – Leśne płatności ekosystemowe coraz bliżej  

Słowacja

Odsetek lasów wyłączonychz użytkowania

Zgodnie z informacją słowackiego Krajowego Centrum Leśnego, lasy wyłączone z gospodarki leśnej stanowią przeszło 10% wszystkich lasów na Słowacji. Powierzchnia lasów w tym kraju wynosi ok. 1,95 mln ha. Z tego ustawowo wyłączonych z użytkowania jest już 72 621 ha, czyli 3,7% całkowitej powierzchni słowackich lasów. Do tego dochodzi 124 542 halasów (6,4% powierzchni całkowitej), które zostały pozostawione do spontanicznego rozwoju na co najmniej 10 lat w ramach specjalnych programów leśnych. W sumie daje to 10,1% całości słowackich lasów. Jeśli dodatkowo uwzględnić prawie 300 tys. ha lasów powstałych z samosiewów na gruntach nieleśnych, to odsetek lasów wyłączonych z użytkowania sięgnie na Słowacji 23% wszystkich lasów, co odpowiada aż 9,9% całego obszaru tego kraju.
Źródło: www.lesmedium.sk

Fot.: adobe.stock

Ukraina

600 tys. ha lasów objętych walkami

W pierwszej połowie kwietnia 2022 r. działaniami wojennymi na Ukrainie objętych było blisko 600 tys. ha lasów (ok. 6% wszystkich ukraińskich lasów). W strefie frontowej znajdowało się sześć regionalnych i 136 rejonowych jednostek administracji leśnej oraz 17 państwowych gospodarstw leśnych. Według Państwowej Agencji Zasobów Leśnych Ukrainy, która ma w swojej pieczy 73% ukraińskich lasów, wycofujący się rosyjscy okupanci zniszczyli na tamtejszych terenach dosłownie wszystko, co tylko stało im na drodze.

W strefie aktywnych działań wojennych lub w granicach obszaru okupowanego znajdowały się niemal wszystkie lasy w obwodzie sumskim. Sytuacja jest tam nadal bardzo trudna. Organizacja logistyki pozostaje skomplikowana. Zniszczone są dwa mosty na rzekach Sejm i Worskla. Jeden z nich łączył południową część obwodu z północną, w której znajduje się wiele państwowych gospodarstw leśnych (Szostka, Konotop, Swesa i in.). Drugi zapewniał połączenie z rejonem Charkowa.

– Największe straty poniosło trościanieckie gospodarstwo leśne położone w pobliżu miasta Trościaniec. Zniszczone są wszystkie budowlane składniki infrastruktury leśnej. Straty szacuje się na dziesiątki milionów hrywien. Kompletnie zniszczone zostały: kancelaria gospodarstwa, budynek taboru transportowego i cały majątek. Doszczętnie spłonęły: zakład obróbki drewna i magazyn wyrobów gotowych – informował Jurij Bołochowiec, szef Państwowej Agencji Zasobów Leśnych. Tereny gospodarstwa trościanieckiego zostały rozminowane, ale poruszanie się po jego lasach pozostaje niebezpieczne.

W drugiej połowie kwietnia trwało jeszcze rozminowywanie dróg i budynków w obwodzie żytomierskim. Na terenie jednej z jednostek narodyckiego specjalnego gospodarstwa leśnego znaleziono ponad 130 min przeciwczołgowych, rozmieszczonych praktycznie na całym dziedzińcu, w budynkach gospodarczych i w okolicy obiektu. Pułapki minowe znajdowały się również w pobliżu sprzętu.

– Teraz szukamy nowych rozwiązań pozwalających na prowadzenie gospodarki leśnej tak, abyśmy mogli wypełniać priorytetowe zdania z zakresu ochrony i odnawiania lasu. Pracy jest dużo, ale najważniejszą sprawą jest zwycięstwo. Pracujemy nad tym, aby przywrócić wszystko jak najszybciej – zapewniał Jurij Bołochowiec.

Źródło: www.forest.gov.ua

Zniszczony las w okolicach ukraińskiego Czernichowa​

Fot.: Fot. www.forest.gov.ua (3)

Niemcy

Leśne płatności ekosystemowe coraz bliżej

Przedstawiciele władz federalnych podczas konferencji ministrów rolnictwa, urzędujących w niemieckich rządach krajowych i federalnym, która odbyła się na przełomie marca i kwietnia 2022 r., obiecali wprowadzenie w niedługim czasie w Niemczech wynagradzania właścicieli lasów za wypełnianie przez nie świadczeń klimatycznych i ekosystemowych. Stosowny wniosek złożył kraj związkowy Turyngia.

– Inne landy poparły nasz wniosek, a rząd federalny obiecał przystąpić do uruchamiania programu honorowania świadczeń ekosystemowych, obejmującego wszystkie rodzaje własności leśnej, jeszcze w 2022 roku. To wielki sukces, ponieważ przebudowa drzewostanów w kierunku lasów stabilnych klimatycznie jest pilna ze względu na duże szkody w lasach i postępujący kryzys klimatyczny. Właściciele lasów muszą być finansowo wspierani w tej pracy – mówi Susanna Karawanskij, minister rolnictwa Turyngii.

Podstawę do honorowania świadczeń w zakresie ochrony klimatu wypełnianych przez las może stanowić program doraźnej ochrony klimatu 2022, przyjęty w czerwcu 2021 roku. Proponowany model zakłada zachęcenie właścicieli lasów do stymulowania sekwestracji węgla w lesie i w produktach drzewnych o dużej żywotności. W projekcie budżetu federalnego na 2022 r. przewidziano na ten cel 200 mln euro z funduszu energetyczno-klimatycznego.

• Dobrze, że las znalazł się teraz w tak zdecydowany sposób w centrum polityki. Pilnie potrzebujemy przyspieszenia tempa przebudowy lasów. Zmiana klimatu nie będzie na nas i na las czekała. W całym kraju przebudowy wymaga prawie 3 mln ha drzewostanów. Właściciele lasów nie są w stanie dokonać jej sami. Pilnie potrzebne jest wsparcie ze strony społeczeństwa. Kluczem jest honorowanie świadczeń ekosystemowych. Pierwszym krokiem powinno być wynagradzanie świadczeń z zakresu ochrony klimatu, ponieważ las jest naszym najważniejszym obrońcą klimatycznym podkreśla Irene Seling, sekretarz Związku Niemieckich Stowarzyszeń Właścicieli Lasów (AGDW). C

Źródło: www.forstpraxis.de

Fot.: adobe.stock

Opr. A.S.

Niemcy – Wczesne wykrywanie stresu suszy z kosmosu Szwecja – Lasy państwowe zwycięzcą leśnego rankingu zrównoważonych marek Czechy – Skokowa poprawa wyników lasów państwowych Niemcy – Badania nad modelami płatności ekosystemowych  

Niemcy

Wczesne wykrywanie stresu suszy z kosmosu

Zmiana klimatu pociąga za sobą nasilenie występowania stresu suszy u drzew leśnych. Zespół naukowców leśników z Politechniki Monachijskiej zbadał możliwości wykorzystania obrazów satelitarnych do wczesnego wykrywania tego szkodliwego zjawiska.

Celem monachijskiego projektu – ForDroughtDet – było opracowanie metod analizy obrazów satelitarnych i zdjęć lotniczych, pozwalających na automatyczne wykrywanie stresu suszy u drzew na każdym obszarze leśnym. Dotychczasowe metody ograniczały się do analiz spektralnych, które pozwalają na określenie jedynie uszkodzeń nieodwracalnych i daleko zaawansowanych. Natomiast projekt monachijski był zorientowany na wczesne wykrywanie stresu suszy. Identyfikowanie zawczasu drzewostanów nim zagrożonych może bowiem ułatwić przebudowę lasów w kierunku zbiorowisk leśnych o niezbędnej rezyliencji klimatycznej.

Zespół badaczy z Monachium stworzył różne bazy danych, które mogą służyć jako podstawa do automatycznego wykrywania stanu gatunków drzew. Bazę danych spektralnych skalibrowano w oparciu o wyniki pomiarów w terenie. Stworzono bazę danych fenologicznych, która uwzględnia zmiany sezonowe u takich gatunków drzew, jak: świerk, buk, sosna, modrzew, dąb, jawor i osika. W bazie danych anizotropicznych zgromadzono modelowane rozkłady odbiciowe świerka i buka w czasie stresu suszy, występujące w przeciągu dnia i roku i odniesione do danych charakteryzujących drzewa kontrolne.

Realizacja techniczna projektu ForDrought-Det okazała się niezwykle skomplikowana. Pojawiły się trudności. Wysunięta na początku hipoteza dotycząca związku między stresem suszy a określonym ustawieniem liści nie została ani udowodniona, ani obalona. W związku z tym potrzebne są dalsze
badania w tym zakresie.

Źródło: www.forstpraxis.de

Obiecujący projekt wykrywania problemów drzew spowodowanych suszą wciąż wymaga badań, choćby w zakresie potwierdzenia tezy o określonym ustawieniu liści drzew spowodowanych stresem wodnym

Fot. adobe.stock

Szwecja

Lasy państwowe zwycięzcą leśnego rankingu zrównoważonych marek

Szwedzkie państwowe gospodarstwo leśne Sveaskog zwyciężyło w kategorii właściciele lasów w rankingu najbardziej zrównoważonych marek w 2022 roku.

– Cieszymy się, że osiągnęliśmy postęp w aspekcie zrównoważonego rozwoju naszej marki. To pokazuje, że nasza praca ukierunkowana na długofalowo zrównoważoną gospodarkę leśną, została zauważona i doceniona przez otoczenie. Jestem z tego powodu nie tylko szczęśliwy, lecz równy dumny – przyznaje Erik Brandsma, dyrektor generalny Sveaskogu.

Ranking zrównoważonych marek to wynik największych w Europie niezależnych badań marek pod kątem zrównoważonego rozwoju. Badania są wykonywane corocznie od 2011 roku. Ostatnio, w okresie od grudnia 2021 do lutego 2022 r., przeprowadzono wywiady w reprezentatywnej dla Szwecji grupie 24,3 tys. obywateli w wieku 16–75 lat. W sumie oceniono 409 marek w 35 różnych kategoriach. Podstawą oceny było postrzeganie marki pod względem osiągania przez nią 17 światowych celów zrównoważonego rozwoju.

Źródło: www.sveaskog.se

Na ogólnej liście rankingowej, obejmującej wszystkie kategorie, Sveaskog awansował o 33 pozycje – ze 120. miejsca w 2021 r. na pozycję 87. Niepodzielnie króluje IKEA

Fot.: www.sb-index.com (2)

Czechy

Skokowa poprawa wyników lasów państwowych

Według wstępnych, nieaudytowanych danych zysk brutto wygospodarowany przez Lasy Republiki Czeskiej (LČR), które zarządzają czeskimi lasami państwowymi, sięgnął w 2021 r. 3,3 mld koron czeskich (ok. 609 mln zł), podczas gdy w roku 2020 wyniósł 188 mln koron. Skokowe zwiększenie się zysku było przede wszystkim efektem wzrostu cen drewna. Poza tym LČR otrzymały od państwa znaczne subwencje na odnowienie lasu na powierzchniach zniszczonych wskutek klęski kornika.

Dzięki zwyżce cen drewna przychody LČR wzrosły o 2/3: z 8,77 mld koron w 2020 r. do 14,6 mld koron w 2021 r., i to mimo że pozyskanie drewna w lasach państwowych zmalało w ub. roku o 20% w następstwie wygasania klęski kornika. W 2020 r. LČR pozyskały 14,4 mln m3 drewna, a w 2021 r. – 11,4 mln m3.

W 2021 r. pozyskanie samego drewna kornikowego w LČR spadło o 42% i obniżyło się do poziomu 5,54 mln m3. Oprócz intensywnych cięć sanitarnych i innych środków ochronnych do zmniejszenia rozmiaru klęski kornika, największej w historii Czech, przyczyniła się również pogoda. W 2021 r. wiosna była chłodniejsza, pierwsza rójka kornika opóźniła się i szkodnikowi udało się wydać maksymalnie dwa pokolenia.

LČR sprawują zarząd nad blisko 1,2 mln halasów, czyli nad 1/6 powierzchni Czech i mniej więcej połową wszystkich czeskich lasów. Mają w swojej pieczy także prawie 39 tys. km wód płynących, czyli mniej więcej 1/3 długości takich wód w Czechach. Zatrudniają ok. 3,5 tys. osób, w tym 2,5 tys. pracowników na stanowiskach nierobotniczych.

Źródło: www.silvarium.cz

Niemcy

Badania nad modelami płatności ekosystemowych

Instytut Ekonomiki Leśnej i Urządzania Lasu Politechniki Drezdeńskiej we współpracy z reprezentacjami praktyki leśnej, nauki, ochrony przyrody, turystyki i gospodarki pracuje nad stworzeniem naukowych podstaw metodyki i modelów honorowania świadczeń ekosystemowych lasu. Finansowe i techniczne wsparcie projektu, który realizowany jest w odniesieniu do określonych powierzchni leśnych w landzie Meklemburgia-Pomorze Przednie, zapewnia Niemiecka Federalna Fundacja na rzecz Środowiska (DBU). Budżet przedsięwzięcia sięga 570 tys. euro.

Szczególną uwagę realizatorzy projektu zwracają na określenie zapotrzebowania na świadczenia ekosystemowe. – W tym celu bada się preferencje użytkowników lasu – mówi prof. Andreas Bitter z Politechniki Drezdeńskiej. Oprócz przeprowadzania rozszerzonej analizy danych inwentaryzacyjnych, która nie ogranicza się do sfery produkcji drewna, wyznacza się tzw. powierzchnie wskaźnikowe, specyficzne dla charakterystycznych typów rozwoju lasu. Te powierzchnie badawcze służą do testowania możliwości poprawy jakości poszczególnych świadczeń ekosystemowych. – Przy tym można określić również koszty stosowania niezbędnych do tego środków – dopowiada profesor. Koncepcja urynkowienia świadczeń ekosystemowych zostanie opracowana przy współudziale głównych grup beneficjentów tych świadczeń. W realizację projektu włączone są państwowe, samorządowe i prywatne gospodarstwa leśne położone w jednym z regionów Meklemburgii-Pomorza Przedniego. C

Źródło: www.forstpraxis.de

Prof. Andreas Bitter z Politechniki Drezdeńskiej wraz z zespołem pracuje nad stworzeniem naukowych podstaw metodyki i modelów honorowania świadczeń ekosystemowych lasu

Fot.: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Amazonia – Las deszczowy coraz bliżejpunktu krytycznego Czechy – W planach dwa nowe parki narodowe Szwecja – Wzrost wydatków na odszkodowania dla właścicieli lasów Niemcy – Stan zdrowotny lasów w 2021 roku  

Amazonia

Las deszczowy coraz bliżejpunktu krytycznego

Naukowcy ostrzegają, że las amazoński zbliża się coraz bardziej do punktu krytycznego, po którego przekroczeniu drzewa zaczną masowo zamierać. Największy na świecie las deszczowy traci zdolność regenerowania się po szkodach spowodowanych przez suszę, pożary i wylesianie. W rezultacie duże połacie lasu mogą stać się rzadko zadrzewioną sawanną, która jest znacznie mniej wydajna niż las tropikalny w pochłanianiu CO2 z atmosfery.

Analiza naukowców bazuje na danych satelitarnych obejmujących trzy dziesięciolecia. Ponad 75% lasów wykazuje już oznaki utraty rezyliencji. Ponadto drzewa potrzebują więcej czasu, aby regenerować się po suszach wywoływanych głównie zmianą klimatu, a także czynnikami antropogenicznymi, takimi jak wylesianie i wypalanie. Po przekroczeniu punktu krytycznego znaczna część lasu amazońskiego może się przekształcić w sawannę w ciągu kilkudziesięciu lat. Przy tym naukowcy zwracają uwagę na to, że została już utracona 1/5 lasów deszczowych w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej.

– Amazonia akumuluje wielkie ilości węgla.Cały ten zasób zostanie uwolniony do atmosfery, co w konsekwencji przyczyni się do dalszego ocieplenia i będzie miało w przyszłości wpływ na średnie wartości temperatury na świecie – mówi dr Chris Boulton z Uniwersytetu w Exeter w Wielkiej Brytanii i dodaje, że powstrzymanie wylesiania może w pewnym stopniu przyczynić się do rozwiązania tego problemu.

Analiza danych satelitarnych została przeprowadzona przez naukowców z Uniwersytetu w Exeter, Poczdamskiego Instytutu Badań nad Oddziaływaniami Klimatu (PIK) i Politechniki Monachijskiej. Opracowanie prezentujące wyniki badań ukazało się na łamach czasopisma „Nature Climate Change”.

Źródło: www.bbc.com

Fot.: adobe.stock

Czechy

W planach dwa nowe parki narodowe

Minister rolnictwa Zdeněk Nekula i minister środowiska Anna Hubáčková pogłębiają współpracę swoich resortów w sprawach ekologicznych. Ministerstwo Rolnictwa poparło przedstawioną przez Ministerstwo Środowiska propozycję utworzenia dwóch nowych parków narodowych, a mianowicie Parku Narodowego „Křivoklátsko” i Parku Narodowego „U Zbiegu” (chodzi o obszar u zbiegu rzek Morawa i Dyja). Przedsiębiorstwo państwowe Lasy Republiki Czeskiej (LČR), którego dotyczą te plany, wyraziło gotowość współpracy i udzielenia pomocy w tworzeniu parków.

Ministrowie środowiska i rolnictwa uzgodnili, że będą się regularnie spotykać. – Nasze resorty mają wiele wspólnych tematów. Z panią minister mamy też konkretne wizje, które chcemy zrealizować. Nie będzie to możliwe bez współpracy obu resortów – podkreśla minister Zdeněk Nekula.

Źródło: www.silvarium.cz

Szwecja

Wzrost wydatków na odszkodowania dla właścicieli lasów

Agencja Leśna, nadzorująca gospodarkę leśną w Szwecji, potrzebuje znacznie większego niż dotychczas budżetu na odszkodowania dla właścicieli lasów, którzy nie uzyskali zezwolenia na pozyskanie drewna na określonych powierzchniach leśnych ze względu na ochronę przyrody. Jak wynika z dokumentacji budżetowej, którą Agencja przekazała szwedzkiemu rządowi na początku marca 2022 r., do roku 2025 budżet na odszkodowania powinien wzrosnąć do 1,4 mld koron szwedzkich. Już w 2022 r. potrzeba na ten cel dodatkowo 190 mln koron.

Na mocy stosownych regulacji prawnych właściciele lasów w Szwecji, którym Agencja nie zezwoliła na wykonanie zaplanowanych cięć, mają prawo do odszkodowania. – Jeśli nie otrzymamy dodatkowych środków, istnieje ryzyko, że będziemy musieli sięgnąć po pieniądze przeznaczone na inne cele, takie jak wyznaczanie nowych lasów urzędowo chronionych czy zarządzanie już ustanowionymi lasami chronionymi. Byłby to prawdziwy krok wstecz na drodze ochrony przyrody w lesie – ostrzega Herman Sundqvist, dyrektor generalny Agencji Leśnej.

Wszyscy zarządcy szwedzkich lasów są zobowiązani do zgłaszania cięć użytkowania rębnego i trzebieży do konsultacji z Agencją Leśną. Zgłoszenie trzeba przedłożyć co najmniej na sześć tygodni przed rozpoczęciem cięć. Należy przy tym udzielić informacji o metodzie odnowienia lasu oraz planowanych środkach ochrony przyrody i bioróżnorodności.

Agencja Leśna, podlegająca Ministerstwu Przedsiębiorczości i Innowacji, monitoruje wykonywanie ustawy o lasach na całym obszarze Szwecji, administruje funduszami subsydiów dla prywatnych właścicieli lasów, zajmuje się doradztwem fachowym i pełni funkcję urzędu statystycznego, odpowiedzialnego za trzy działy statystyki leśnictwa (produkcja, zatrudnienie oraz aspekty ekologiczne i społeczne).

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Fot.: adobe.stock

Niemcy

Stan zdrowotny lasów w 2021 roku

Warunki atmosferyczne w Niemczech kształtowały się w 2021 r. stosunkowo korzystnie dla tamtejszych lasów. Po czterech wcześniejszych latach suszy i wysokiej temperatury pogoda przyniosła wreszcie więcej deszczu i ochłodzenia. Odzwierciedliło się to w wynikach oceny stanu zdrowotnego lasów w Niemczech w 2021 r., którą Ministerstwo Wyżywienia i Rolnictwa w niemieckim rządzie federalnym opublikowało pod koniec marca 2022 roku. Niemniej szkody w niemieckich lasach pozostają duże.

W grupie czterech gatunków głównych, obejmującej świerk, sosnę, buk i dąb, odsetek drzew o wyraźnej defoliacji (utrata co najmniej 26% aparatu asymilacyjnego) nieznacznie w sumie zmalał. Jej stopień jest jednak nadal bardzo wysoki. Wyraźną defoliację wykazuje u naszych zachodnich sąsiadów 46% świerków (wzrost o 2% w stosunku do 2020 r.), 25% sosen (-1%), 45% buków (-10%) i 42% dębów (+4%).

Średnią defoliację obserwuje się w Niemczech u 25,7% wszystkich drzew (-0,8%). Odsetek drzew bez oznak defoliacji utrzymuje się na poziomie 21%. Wskaźnik śmiertelności drzew wynosi 1,2 (-0,5). W stosunku do średniej wieloletniej pozostaje jednak wysoki.

Prognozy na rok 2022 nie są zbyt optymistyczne. Po łagodnej i w wielu regionach suchej zimie ochrona lasu może ponownie stanąć przed wielkimi wyzwaniami. Tym bardziej że lutowe wichury pozostawiły po sobie świeże drewno poklęskowe, tworząc warunki do rozwoju korników. C

Źródło: www.forstpraxis.de

Fot.: adobe.stock

Opr. A.S.

Litwa – Powrót do wdrażania pomiaru fotooptycznego Estonia – Wstrzymanie cięć na obszarach Natura 2000 Szwecja – Programy stażowe lasów państwowych Rumunia – Trwa dewastacja lasów na obszarach Natura 2000 Czechy – Subwencje na adaptację lasów do zmiany klimatu  

Litwa

Powrót do wdrażania pomiaru fotooptycznego

Litewskie Państwowe Gospodarstwo Leśne (VMU), które sprawuje pieczę nad blisko połową lasów Litwy, powróciło do wdrażania do praktycznego stosowania fotooptycznego pomiaru drewna. Pierwsze podejście wdrożeniowe miało miejsce w latach 2016–17. W trzecim kwartale 2017 r. VMU mierzyło fotooptycznie z zastosowaniem urządzeń mobilnych (system Timbeter) przeszło 20% drewna. Jednak z uwagi na brak perspektyw szybkiej legalizacji fotooptycznego pomiaru drewna na Litwie gospodarstwo wstrzymało wprowadzanie tej technologii. Niemniej w ostatnich latach udało się państwowym leśnikom osiągnąć niezbędny postęp w procesie legalizacyjnym. Stąd decyzja o wznowieniu wdrażania fotooptycznego pomiaru drewna.

Nowoczesna technologia pomiarowa jest jednym z elementów kompleksowej modernizacji gospodarki drewnem w VMU. W 2019 r. gospodarstwo scentralizowało organizację pozyskiwania drewna i przygotowywania ofert jego zbytu i wyłączyło ją z zakresu zadań podstawowej służby leśnej. Od tego czasu tymi sprawami zajmuje się nie 1000 pracowników obarczonych wielorakimi obowiązkami, a tylko 300 specjalistów, którzy są systematycznie szkoleni.

VMU zarządza lasami państwowymi o powierzchni ok. 1 mln ha. W 2022 r. planuje pozyskanie 3,7 mln m3 drewna.

Źródło: www.vmu.lt

Po problemach z legalizacją metod litewscy leśnicy wracają do fotooptycznego pomiaru drewna z wykorzystaniem m.in. aplikacji Timbeter

Fot.: Arch. red.

Estonia

Wstrzymanie cięć na obszarach Natura 2000

Po interwencji Komisji Europejskiej estoński Urząd Środowiska postanowił 4 lutego 2022 r. wstrzymać na 28 miesięcy pozyskiwanie drewna na obszarach Natura 2000. Estońska Rada Ekologicznych Organizacji Pozarządowych od lat obserwowała wzmożone pozyskiwanie drewna na terenach chronionych, w tym na obszarach Natura 2000. Ponieważ władze Estonii nie reagowały na monity ekologów, Rada wniosła skargę do KE. W czerwcu 2021 r. Komisja wezwała Estonię do usunięcia uchybienia polegającego na niewłaściwym wdrożeniu unijnych dyrektyw. Ostrzegła jednocześnie, że na Estonię mogą zostać nałożone kary finansowe w wysokości przekraczającej 100 mln euro.

Estońskie organizacje ekologiczne są świadome tego, że wstrzymanie cięć na obszarach Natura 2000 dotknie przedsiębiorców leśnych i właścicieli lasów. Dlatego uważają, że kluczowym elementem nowej polityki leśnej państwa muszą być mechanizmy sprawiedliwej transformacji miejsc pracy i źródeł utrzymania.

Źródło: www.fern.org

Szwecja

Programy stażowe lasów państwowych

Szwedzkie państwowe gospodarstwo leśne Sveaskog oferuje nową edycję programów stażowych dla młodych ludzi zainteresowanych pracą w leśnictwie. Oferta skierowana jest do tych, którzy mają wykształcenie leśne, oraz do adeptów profesji z innych dziedzin gospodarki.

– Poszukujemy młodych ludzi z wyższym wykształceniem w zakresie leśnictwa, ekonomiki przedsiębiorstw, logistyki i biologii. Kandydaci mogą być świeżo upieczonymi absolwentami lub mieć już pewne doświadczenie zawodowe. Oczekujemy licznych zgłoszeń: praca związana z lasem jest fantastyczna – mówi Caroline Wejstorp, odpowiedzialna za budowanie marki pracodawcy w Sveaskogu.

Każdy, kto zostaje stażystą w Sveaskogu, poznaje wszystkie obszary działalności firmy w ramach zajęć zarówno praktycznych, jak i teoretycznych. Szkolenie jest zróżnicowane. Jednym z jego celów jest wykorzystanie specyficznych umiejętności każdej osoby. Stażysta jest przydzielany do jednostki Sveaskogu odpowiednio do potrzeb gospodarstwa oraz umiejętności i życzeń danej osoby.

Źródło: www.sveaskog.se

Staż w Sveaskogu umożliwia poznanie działalności firmy „od podszewki”

Fot.: www.sveaskog.se

Rumunia

Trwa dewastacja lasów na obszarach Natura 2000

Jeszcze w lipcu 2020 r. Komisja Europejska wezwała Rumunię do rozpoczęcia rzeczywistego wdrażania unijnych przepisów w celu powstrzymania nielegalnego pozyskiwania drewna i dewastacji lasów na obszarach Natura 2000. Niestety, od tamtego czasu niewiele się zmieniło.

Jeśli nie liczyć krajów nordyckich, Rumunia wykazuje największy w UE odsetek lasów pierwotnych i prastarych. Ich powierzchnia przekracza w tym kraju 500 tys. ha (EuroNatur 2019). Przy tym ok. 63% rumuńskich lasów pierwotnych i prastarych znajduje się na obszarach Natura 2000. Teoretycznie lasy te są chronione. W rzeczywistości jest jednak inaczej. W niektórych przypadkach intensywność pozyskiwania drewna na obszarach Natura 2000 znacznie wzrosła. Rumuńskie organizacje ekologiczne wzywają Komisję Europejską do bezzwłocznego skierowania sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE. Jednocześnie zwracają się do rządu rumuńskiego o wprowadzenie moratorium na cięcia w lasach pierwotnych i prastarych.

Źródło: www.fern.org

Czechy

Subwencje na adaptację lasów do zmiany klimatu

Czeskie Ministerstwo Rolnictwa, któremu u naszych południowych sąsiadów podlega gospodarka leśna, uruchamia nowy program subwencji dla właścicieli lasów na adaptację lasu do zmian klimatu. Właściciele, którzy przystosowują swoje lasy do zmieniającego się klimatu, stosują gospodarkę leśną bliską przyrody, stymulują naturalne odnowienie lasu, zwiększają jego różnorodność gatunkową i dbają o glebę leśną, będą mogli uzyskać dotacje, których łączny roczny fundusz sięga 4,1 mld koron czeskich (ok. 770 mln zł).

Program składa się z dwóch części – jednej dla prywatnych, drugiej dla państwowych właścicieli lasów. Subwencje mają formę płatności obszarowej. Jej wysokość może sięgnąć 1540 koron (ok. 289 zł) na hektar rocznie. Właściciel otrzyma subwencję odnoszącą się do całej powierzchni swojej posiadłości leśnej. Będzie jednak musiał spełniać warunki dobrego gospodarowania wykraczające poza wymogi ustawy o lasach. Warunkami tymi jest np. stosowanie zrębów o powierzchni nieprzekraczającej 0,3 ha (czeska ustawa o lasach zasadniczo dopuszcza zręby o powierzchni do 1 ha) i zakładanie zróżnicowanych gatunkowo upraw. Na odnawianych powierzchniach poklęskowych większych niż 1 ha mają być sadzone co najmniej trzy różne gatunki drzew. Program subwencji promuje zwiększanie udziału gatunków drzew liściastych oraz jodły i modrzewia w strukturze gatunkowej odnowień. Przy cięciach rębnych w drzewostanie w wieku powyżej 60 lat trzeba będzie pozostawiać na każdym hektarze trzy drzewa do naturalnego obumarcia.

– W przypadku większych posiadłości leśnych, mających powierzchnię przekraczającą 50 ha, będzie obowiązywać jeszcze więcej warunków, a mianowicie preferowanie łagodnych technologii zrywki drewna, takich jak sprzężaje konne, leśne kolejki linowe czy lżejsze maszyny zrywkowe. Właściciele takich posiadłości będą też musieli w większym stopniu wykorzystywać odnowienia naturalne – mówi Zdeněk Nekula, minister rolnictwa.

Warunki programu będą stopniowo modyfikowane na podstawie doświadczeń wynoszonych z jego realizacji w praktyce. Założenia całego projektu zostaną przedstawione Komisji Europejskiej do akceptacji.

Źródło: www.silvarium.cz

Opr. A.S.

Badenia-Wirtembergia, Niemcy – Powiększenie Parku Narodowego „Szwarcwald” Anglia, Wielka Brytania – Luka płacowa w państwowym leśnictwie Szwecja – Mniej nowych obiektów ochrony przyrody leśnej Słowacja – Karuzela na stanowisku dyrektora generalnego  

Badenia-Wirtembergia, Niemcy

Powiększenie Parku Narodowego „Szwarcwald”

Park Narodowy „Szwarcwald”, mający postać dwóch niedużych enklaw, powstał w styczniu 2014 roku. Jest to pierwszy badeńsko-wirtemberski park narodowy. Zajmuje łącznie obszar 10 tys. ha, co stanowi 0,7% powierzchni leśnej Badenii-Wirtembergii.

Rozwój Parku Narodowego „Szwarcwald” przewidują zapisy umowy koalicyjnej partii tworzących rząd Badenii-Wirtembergii.

W listopadzie 2021 r. rada parku jednogłośnie poparła projekt jego rozszerzenia. Proces partycypacji w powiększaniu parku ma się rozpocząć od reprezentatywnej ankiety wśród obywateli. Planowane jest także zorganizowanie forum obywatelskiego. Losowo wybrani obywatele – którzy będą reprezentować w równych liczbach całą Badenię-Wirtembergię i rejony sąsiadujące z parkiem – otrzymają propozycję intensywniejszego współkształtowania dalszej części procesu.

Ok. 80% mieszkańców Badenii-Wirtembergii pozytywnie ocenia istnienie Parku Narodowego „Szwarcwald”. W okresie od lipca 2020 do czerwca 2021 r. park zanotował po raz pierwszy ponad milion odwiedzin.

Źródło: www.forstpraxis.de

Fot. www.wikimedia.org/ Leonhard Lenz

Anglia, Wielka Brytania

Luka płacowa w państwowym leśnictwie

W Anglii wszystkie podmioty, które zatrudniają większą liczbę pracowników, są zobowiązane do sporządzania i publikowania raportów rocznych o tzw. luce płacowej (ang. gender pay gap) – zróżnicowaniu wynagrodzenia ze względu na płeć. Wskaźnik ten określa różnicę między średnim/środkowym wynagrodzeniem brutto na godzinę mężczyzn i kobiet.

Zgodnie z najnowszym raportem Komisji Leśnej Anglii, odpowiedzialnej za angielskie leśnictwo, w organizacji tej luka w płacy średniej wynosi 4,6%: o tyle średnie wynagro-dzenie mężczyzn jest większe od takiegoż wynagrodzenia kobiet. Z kolei luka w medianie wynagrodzeń kształtuje się na poziomie 6,1%. Mediana to środkowa wartość wynagrodzeń, co oznacza, że połowa zatrudnionych zarabia mniej od tej wartości, a połowa więcej. W całym personelu Komisji Leśnej udział kobiet wynosi 42%. W obsadzie stanowisk najwyższych kobiety stanowią 38%, a w obsadzie stanowisk najniższych – 46% (w klasyfikacji stanowisk wyróżnione są cztery stopnie: najniższy, niższy, wyższy, najwyższy).

Komisja Leśna Anglii pełni funkcję resortu leśnictwa w angielskiej administracji rządowej i zarazem zarządza – za pośrednictwem agencji wykonawczej Gospodarka Leśna Anglii – angielską państwową własnością leśną (214 tys. ha lasów). Finanse Komisji Leśnej Anglii są preliminowane w budżecie centralnego rządu brytyjskiego, będącego zarazem rządem Anglii.

Źródło: www.gov.uk

Szwecja

Mniej nowych obiektów ochrony przyrody leśnej

W 2021 r. Agencja Leśna, nadzorująca gospodarkę leśną w Szwecji, wyznaczyła w lasach produktywnych (lasy o rocznej produktywności równej co najmniej 1 m3/ha) zaledwie 118 nowych obiektów ochrony siedlisk i 26 nowych obiektów kontraktowej ochrony przyrody. To najmniejsze liczby od czasu wprowadzenia w Szwecji w 1993 r. tych dwóch form ochrony przyrody leśnej. Przyczyną tego był niezadawalający poziom rekompensat państwowych za ograniczenie użytkowania lasu.

W latach 1993–2021 Agencja Leśna wyznaczyła w sumie 8,7 tys. obiektów ochrony siedlisk i 5,5 tys. obiektów kontraktowej ochrony przyrody, które łącznie obejmują odpowiednio 32,1 i 34,6 tys. ha lasów produktywnych. Przedmiotem ochrony siedlisk są głównie lasy o charakterze pierwotnym (68% powierzchni), a przedmiotem ochrony kontraktowej – płaty lasów iglastych zbliżonych do naturalnych (45%).

Przeciętna powierzchnia obiektów ochrony siedlisk i obiektów ochrony kontraktowej wynosiła w 2021 r. odpowiednio 6,3 i 8,9 ha. Za ochronę siedlisk państwo wypłaciło właścicielom lasów przeciętnie 159 tys. koron szwedzkich rekompensaty na 1 ha, za ochronę kontraktową – 27,5 tys. koron na 1 ha.

W szwedzkim programie ochrony przyrody leśnej ochroną siedlisk są obejmowane niewielkie obszary o dużym znaczeniu dla flory i fauny. W tym przypadku rekompensata za ograniczenie użytkowania lasu stanowi równowartość 125% spadku wartości rynkowej gruntu. Natomiast rekompensata za kontraktową ochronę przyrody zależy od okresu obowiązywania umowy, który może wynosić od jednego roku do pięćdziesięciu lat. W przypadku 50-letniej umowy właściciel gruntu otrzymuje rekompensatę w wysokości równej 60% wartości obszaru.

Obiekty ochrony siedlisk i obiekty kontraktowej ochrony przyrody mogą być wyznaczane także przez inne organy rządowe i samorządy, toteż powyższa statystyka nie daje pełnego obrazu stanu realizacji szwedzkiego programu ochrony przyrody leśnej. Oczywiście istnieją w Szwecji także inne rodzaje formalnie chronionych obszarów leśnych (rezerwaty przyrody itd.).

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Słowacja

Karuzela na stanowisku dyrektora generalnego

Samuel Vlčan, minister rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, któremu na Słowacji podlega gospodarka leśna, powierzył 18 lutego 2022 r. ponownie Matejowi Vigodzie (na zdjęciu) funkcję p.o. dyrektora generalnego Lasów Republiki Słowackiej (LSR), zarządzających słowackimi lasami państwowymi. Będzie on pełnił tę funkcję do czasu wyłonienia dyrektora generalnego LSR w drodze konkursu, który resort postanowił rozpisać w ciągu najbliższych tygodni.

Z pracownikami LSR pożegnał się tego samego dnia Tibor Kőszeghy, dotychczasowy dyrektor generalny LSR, który podał się do dymisji już 20 stycznia 2022 r., zaledwie po mniej więcej pół roku zajmowania tego stanowiska. Jest to kolejny dowód ogromnego oporu, na jaki modernizacyjna transformacja LSR natrafia w środowisku związanym z lasami państwowymi.

Ostatnia zmiana na stanowisku dyrektora generalnego LSR jest już czwartą w ciągu zaledwie dwóch lat. W 2020 r. stanowisko dyrektora generalnego, wzgl. p.o. dyrektora generalnego LSR zajmowały trzy osoby: Marian Stanik (do 24 marca), Matej Vigoda (od 25 marca do 27 listopada) i Tomaš Čuka (od 28 listopada). Tego ostatniego odwołano w lipcu 2021 roku. Od tego czasu funkcję p.o. dyrektora generalnego, a później dyrektora generalnego (od października 2021 r.) sprawował Tibor Köszeghy. C

Źródło: www.lesmedium.sk

Fot. Arch. LSR

Opr. A.S.