Z zagranicy

Austria – Leśne 2023 piwem jarzębinowo-jodłowym Bawaria, Niemcy – Turbiny wiatrowe w państwowych lasach Brandenburgia, Niemcy – Leśnicy testują służbowe rowery elektryczne Czechy – Budowa nowej centrali lasów państwowych Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy – Odnawianie lasu przez siew na mokro

Austria

Leśne 2023 piwem jarzębinowo-jodłowym

Austriackie Lasy Związkowe (ÖBf), zarządzające lasami państwowymi Republiki Austrii, od 13 lat warzą koneserskie piwo Leśne (Waldbier) we współpracy z mistrzem piwowarskim Axelem Kiesbye. Zasadniczo każdy rocznik trunku bywa wzbogacany o inny dodatek pochodzący z lasów ÖBf. W 2023 r. są nim młode pędy jodły i owoce jarzębiny. Pędy zostały pozyskane w maju br., a owoce – we wrześniu ub. r. w lasach mieszanych regionu Ausseerland w Styrii, w leśnictwie Altausee. Leśne 2023 to piwo o nucie karmelowo-miodowej z żywicznymi, lekko marcepanowymi niuansami, wzbogacone o cierpki aromat charakterystyczny dla jarzębiny. ÖBf zaczęły oferować limitowane partie piwa Leśnego w 2011 r. – Międzynarodowym Rok Lasów. Podstawowym dodatkiem do warzenia pierwszych roczników piwa Leśnego były młode pędy, szyszki, nasiona lub żywica iglastych drzew leśnych – jodły (2011), limby (2012), modrzewia (2013), sosny czarnej (2014) i świerka (2015). W 2016 r. dodatkiem były gałązki, igły i szyszkojagody alpejskiej odmiany jałowca, w 2017 r. – kwiaty czeremchy zwyczajnej, w 2018 r. – kwiaty, liście i pędy dzikiej gruszy, a w 2019 r. – owoce jarzębu brekinii. Z kolei w 2020 r. Leśne było piwem barrigue, czyli takim, które dojrzewało w dębowej beczce. W 2021 r. zapoczątkowany został nowy cykl roczników piwa Leśnego, który skupia się nie tyle na samych dodatkach, ile na zbiorowiskach leśnych ich dostarczających. Rocznikowi 2021 r. aromat nadały szyszki sosny limby i jagody borówki czarnej, rocznikowi 2022 – kwiaty wiązówki błotnej i młode pędy wierzby białej. Leśne 2023 będzie dostępne od października w butelkach o pojemności 0,75 l i 0,33 l w wybranych placówkach handlu specjalistycznego. Ze względu na stosunkowo dużą zawartość alkoholu może ono leżakować przez wiele lat.

Źródło: www.bundesforste.at

Bawaria, Niemcy

Turbiny wiatrowe w państwowych lasach

Bawarskie Lasy Państwowe (BaySF), które są największym niemieckim państwowym gospodarstwem leśnym, udostępniają swoje tereny pod wznoszenie turbin wiatrowych. W 18 lokalizacjach w BaySF jest obecnie eksploatowanych 101 turbin wiatrowych o łącznej mocy 550 mln kWh. Taki potencjał odpowiada średniemu rocznemu zużyciu energii elektrycznej przez blisko pół miliona osób. Projektowane jest wzniesienie następnych 84 turbin wiatrowych w ramach 23 zatwierdzonych już umów o ochronę siedlisk. BaySF oferują grunty pod budowę wiatrowych instalacji energetycznych, przeprowadzając regularnie publiczne konkursowe procesy selekcyjne. Zapotrzebowanie na lokalizacje pod wznoszenie turbin wiatrowych na terenach państwowych lasów jest bowiem w Bawarii bardzo duże. W marcu 2023 r. BaySF rozpoczęły dwa konkursowe procesy selekcyjne w odniesieniu do lokalizacji nowych turbin wiatrowych w powiecie Altötting. W przypadku każdej lokalizacji musi zostać najpierw zawarta umowa o ochronę siedliska. Taka umowa stanowi dla zainteresowanej firmy podstawę do zaprojektowania wiatrowej instalacji energetycznej na terenach BaySF i uruchomienia procesu zatwierdzania jej budowy. W lasach BaySF położonych w powiecie Altötting ma jeszcze zostać wzniesionych 30–40 turbin wiatrowych. BaySF zarządzają lasami o powierzchni 760 tys. ha. Działają w formie przedsiębiorstwa państwowego. Pozyskują blisko 4,9 mln m3 drewna przy przyroście rocznym wynoszącym 6,1 mln m3. Zatrudniają przeciętnie 1160 osób na stanowiskach nierobotniczych i 1206 pracowników na stanowiskach robotniczych.

Fot. www.baysf.de

Źródło: www.baysf.de

Brandenburgia, Niemcy

Leśnicy testują służbowe rowery elektryczne

Leśniczowie Gospodarstwa Krajowego „Lasy Brandenburgii”, które zarządza lasami państwowymi i opiekuje się lasami niepaństwowymi tego landu, testują w terenie rowery elektryczne. Testy są elementem dwuletniego projektu pilotażowego. Pierwsze służbowe rowery elektryczne otrzymali leśnicy z powiatu Dahme- -Spreewald. – Jak wiadomo, e-rowery są modne w miastach lub na dłuższych wycieczkach. Teraz przekonamy się, w jakim stopniu sprawdzą się również w służbie leśnej – mówi Axel Vogel, minister odpowiedzialny za lasy w rządzie krajowym Brandenburgii. Lasy Brandenburgii składają się z 14 nadleśnictw gospodarujących w brandenburskich lasach państwowych (270 tys. ha; 160 leśnictw) i aż z 30 nadleśnictw obsługujących lasy niepaństwowe (740 tys. ha; 208 leśnictw). Łącznie zatrudniają ok. 1450 osób, w tym 510 robotników leśnych. W lasach państwowych pozyskują rocznie ok. 1 mln m3 drewna przy przyroście 2 mln m3. Jednostkami gospodarstwa są też Krajowe Leśne Centrum Kompetencyjne w Eberswalde i Szkoła Prac Leśnych w Kunsterspring.

Fot. www.forst.brandenburg.de

Źródło: www.forst.brandenburg.de

Czechy

Budowa nowej centrali lasów państwowych

Lasy Republiki Czeskiej (LČR), zarządzające czeskimi lasami państwowymi, powracają do projektu wniesienia nowej siedziby centralnej w Hradcu Králové. Zamówiły już przygotowanie aktualizacji dokumentacji projektowej. Realizacja projektu „Lasy w lesie”, którego ideą przewodnią jest las jako środowisko pracy, ma się rozpocząć się w 2026 roku. Koszty budowy szacuje się na 1,5 miliarda koron czeskich (ok. 281 mln zł). W rozstrzygniętym w 2017 r. międzynarodowym publicznym konkursie architektonicznym na projekt nowej siedziby LČR zwyciężyło konsorcjum pracowni architektów z Brna – Chybík+Krištof, K4 i Ivo Stolek. Budynek nowej centrali LČR zostanie wzniesiony oczywiście z drewna. Będzie miał wiele skrzydeł rozchodzących się na boki niczym konary drzewa. Wokół budynku zostaną urządzone tereny edukacyjne, rekreacyjne i sportowe, które będą służyły szkołom i ludności. Powierzchnia dachów zostanie wykorzystana do prezentacji profilu działalności LČR. Nie zabraknie też atrakcji: z dachu będzie się można dostać na dół, korzystając ze zjeżdżalni. Pierwotnie budowa nowej siedziby centralnej LČR miała ruszyć w 2019 r. i zakończyć się rok później. W tamtym czasie koszty budowy szacowane były na 470 mln CZK (ok. 75 mln zł). Przedsięwzięcie zostało jednak wstrzymane w związku z uderzeniem klęski kornika w czeskie lasy, które zdestabilizowało sytuację finansową LČR. LČR mają w swojej pieczy blisko 1,2 mln ha lasów, czyli 1⁄6 powierzchni Czech i mniej więcej połowę wszystkich czeskich lasów. Zatrudniają ok. 3,6 tys. osób, w tym 2,6 tys. pracowników na stanowiskach nierobotniczych.

Fot. www.lesycr.cz

Źródło: www.lesycr.cz

Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy

Odnawianie lasu przez siew na mokro

Gospodarstwo Krajowe „Las i Drewno NRW”, zarządzające lasami państwowymi landu Nadrenia Północna-Westfalia, testuje nietypową dla gospodarki leśnej metodę odnawiania dużych powierzchni poklęskowych: siew hydrosuspensyjny. Projekt jest subsydiowany ze źródeł unijnych. Testy mają miejsce na dwóch powierzchniach doświadczalnych w kompleksie leśnym Arnsberg. Przeprowadzane są pod auspicjami Centrum Leśnictwa i Drzewnictwa (ZWH) i Uniwersytetu Getyńskiego przez firmę Bender Rekultivierung z Hesji. Już od dawna zazielenia ona nasypy drogowe, hałdy i inne trudne powierzchnie metodą siewu na mokro. Na ogół wysiewane są w ten sposób nasiona traw i mieszanek typu łąki kwietne. Teraz po raz pierwszy w grę wchodzą większe nasiona drzew. Firma używa ciężarówki przystosowanej do jazdy terenowej i wyposażonej w zbiornik o pojemności 10 tys. l. Miesza nasiona drzew z celulozą i wodą na miejscu w lesie, stosując odpowiednie mieszadło, i spryskuje odnawiane powierzchnie brązową cieczą roboczą na odległość do 50 m za pomocą węża strażackiego. Mieszanina stosowana wiosną 2023 r. w kompleksie Arnsberg zawierała jodłę pospolitą, jawor, daglezję i brzozę. Skład gatunkowy przyszłego drzewostanu wzbogacą istniejące odnowienia naturalne świerka oraz sztuczne odnowienia buka, leszczyny, modrzewia i olszy czarnej, wykonane na odpowiednich płatach siedliskowych. Do siewu na mokro gleba odnawianych powierzchni została miejscowo przygotowana za pomocą samobieżnej wciągarki gąsienicowej. Koszty wykonania siewu hydrosuspensyjnego wraz z przygotowaniem gleby wyniosły ok. 1600 euro/ha. Do tego doszła cena materiału siewnego.

Fot. www.forstpraxis.de (2)

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Świat – Branża leśno-drzewna pod lupą dziennikarzy Czechy – Handel drewnem z lasów niepaństwowych Łotwa – Edukacja leśna w 2022 roku

Świat

Branża leśno-drzewna pod lupą dziennikarzy

W ramach bezprecedensowej skoordynowanej akcji ogólnoświatowej 140 dziennikarzy wzięło na warsztat temat gospodarki leśnej i użytkowania drewna. Niestety branża nie wypadła w dziennikarskim teście najlepiej.

Realizując projekt „Deforestation Inc.”, międzynarodowy zespół dziennikarzy z 40 mediów przygotował pod auspicjami Międzynarodowego Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych (ICIJ) zbiór raportów o jakości gospodarowania zasobami leśnymi. Nigdy wcześniej nie było takiego zainteresowania lasami i gospodarką leśną ze strony prasy światowej.

Dziennikarskie sprawozdania potwierdzają, że w wielu miejscach świata las pada ofiarą doraźnych interesów ekonomicznych i politycznych. Dziennikarze krytycznie przyjrzeli się m.in. praktykom certyfikacji gospodarstw leśnych i firm drzewnych na całym świecie. Certyfikaty oceniane z perspektywy globalnej, takie jak FSC czy PEFC, pełnią swoją funkcję w sposób bardzo niedoskonały. Dziennikarze podają liczne przykłady firm, które płacą kary za łamanie przepisów dotyczących dokumentowania legalności pozyskiwania drewna, a mimo to nadal posiadają certyfikaty. Naruszenia obejmują składowanie i transport surowca drzewnego bez niezbędnej dokumentacji, fałszowanie świadectw pochodzenia drewna i prowadzenie cięć w lasach społeczności autochtonicznych w sposób drastycznie zmieniający warunki ich egzystencji. Dziennikarska analiza obejmująca przeszło 50 krajów wykazała, że 48 firm audytorskich zaświadczało o gospodarowaniu w sposób zgodny z zasadą zrównoważonego rozwoju przez firmy, które były oskarżone o naruszanie prawa, w tym o wylesienia na terenach społeczności autochtonicznych i obszarach chronionych, używanie sfałszowanej dokumentacji i o import nielegalnie pozyskanego drewna.

Jeden z konsultantów branżowych wyraził nawet opinię, że system certyfikacji jest bezużyteczny, ponieważ w przeciwieństwie do tradycyjnego audytu finansowego, który jest ściśle regulowany, audyt ekologiczny nie jest wystarczająco unormowany. Firmy audytorskie w zbyt dużym stopniu polegają na informacjach dostarczonych przez przedsiębiorstwa i ich nie weryfikują. W rezultacie przedsiębiorstwa mogą niszczyć środowisko przyrodnicze pod płaszczykiem zrównoważonego rozwoju. Niemniej zdaniem wielu pozostałych ekspertów certyfikacja jest dobrym środkiem zmniejszenia ryzyka zniszczenia lasów w krajach o słabych strukturach władzy.

Smutnym przykładem niszczenia lasów w Europie jest Rumunia. Co roku jest tam nielegalnie pozyskiwanych 20 mln m3 drewna. Dzieje się to za sprawą korupcji systemowej, daleko wykraczającej poza zwykłą korupcję okazjonalną. Na leśników i decydentów politycznych wywierana jest silna presja, zastrasza się ich nawet groźbami śmierci. Istnieją podejrzenia, że pieniądze pochodzące z korupcji zasilają nielegalne kasy kampanii wyborczych. Dlatego bezprawne pozyskiwanie drewna w Rumunii może w krótkim czasie się zwiększyć, ponieważ w 2024 r. mają się tam odbyć cztery różne wybory. Firmy wymieniane w związku z nielegalnym pozyskiwaniem drewna w Rumuni, takie jak HS Timber czy Egger, twierdzą, że stosują kompleksowe systemy przeciwdziałania temu zjawisku. Jednak systemy te zaczynają funkcjonalnie działać zazwyczaj dopiero na centralnych składnicach drewna, gdzie nie jest już możliwe odróżnienie drewna pozyskanego legalnie od pozyskanego nielegalnego.

Źródło: www.forstpraxis.de

Czechy

Handel drewnem z lasów niepaństwowych

Stowarzyszenie Właścicieli Lasów Samo- rządowych, Prywatnych i Kościelnych w Republice Czeskiej (SVOL) założyło w styczniu 2023 r. firmę SVOL obchodni s.r.o. (SVOL Handlowy Sp. z o.o.). Funkcję walnego zgromadzenia spółki pełni zarząd SVOL. Przedmiotem działalności firmy jest skup i sprzedaż drewna. Przy tym drewno jest skupowane nie tylko od członków SVOL.

– Aktywnie poszukujemy nowych możliwości biznesowych. Nie chcemy wykluczać żadnego podmiotu zajmującego się przerobem drewna z naszego portfela klientów. Zawsze jednak będziemy dążyć do zapewnienia klientom jak najlepszych warunków – zaznacza Petr Král, dyrektor zarządzający spółki, i dodaje: – Z czasem chcielibyśmy świadczyć na rzecz właścicieli lasów również usługi związane z marketingiem drewna. Jednak teraz zamierzamy skupić się na handlu drewnem. Nasz dalszy rozwój będzie pochodną potrzeb właścicieli lasów niepaństwowych.

W przyszłości spółka ma się także zajmować doradztwem w zakresie gospodarki leśnej, przepisów prawnych i dotacji. Usługa ta będzie oferowana nie tylko członkom SVOL, lecz także innym niepaństwowym właścicielom lasów.

Do członków SVOL należy łącznie 550 tys. ha lasów. Stanowi to 44,5% powierzchni wszystkich czeskich lasów niepaństwowych.

Źródło: www.silvarium.cz

Łotwa

Edukacja leśna w 2022 roku

System programów edukacji leśnej zrealizowanych w 2022 r. przez Łotewskie Lasy Państwowe (LVM) objął blisko 24 tys. dzieci i młodzieży oraz 756 nauczycieli. Dzięki wieloletniej współpracy LVM z Państwowym Centrum Treści Edukacyjnych, Łotewskim Funduszem Ochrony Środowiska oraz Interdyscyplinarnym Centrum Innowacji Edukacyjnych Uniwersytetu Łotewskiego przedszkolaki, uczniowie szkół podstawowych i średnich, a także studenci i nauczyciele mogą aktywnie poznawać las.

Jak informuje Līga Abizāre, szefowa edukacji ekologicznej w LVM, tradycyjnie największą popularnością cieszyły się programy przygotowane dla najmłodszych grup wiekowych. W zajęciach edukacyjnych o profilu ekologicznym dla przedszkoli uczestniczyło 8,6 tys. dzieci, a w zajęciach dla młodszych klas szkoły podstawowej – 7,5 tys. uczniów. W wyprawach leśnych zorganizowanych we wrześniu 2022 r. wzięło udział 6 tys. uczniów ze starszych klas szkoły podstawowej. Wśród nich dużym zainteresowaniem cieszyły się również takie programy edukacyjne, jak Igrzyska Leśne LVM, Szkoła Bioekonomii i konkurs na naklejki pod hasłem „Tlen”. Uczniowie najstarszych klas szkoły podstawowej mogli rywalizować w cyfrowej grze ba- dawczej „Leśniczy”. W 2022 r. zagrało w nią 722 uczniów.

Przy szkole średniej im. Kārlisa Mīlenbahsa w mieście Kandava otwarto nowy las szkolny, w którym miesięcznie przeszło 100 uczestników programów edukacji leśnej LVM może poznawać różnorodność lasu. Łotewskie szkoły korzystały też z możliwości zdobycia wiedzy o lesie pod okiem przewodnika w obiektach turystycznych LVM, w tym w parku przyrody Tērvete, arboretum w miejscowości Kalsnava i wyłuszczarni szyszek we wsi Vijciems. W parku przyrody Tērvete odbyły się Warsztaty Kreatywne, Łotewskie Dni Lasu i Lekcje w Zielonej Klasie. Podobne imprezy miały miejsce w arboretum w Kalsnavie, gdzie ponadto powstały nowe szlaki i stanowiska poglądowe z leśnymi materiałami informacyjnymi.

LVM oferują kompleksowy system edukacji leśnej od 2005 roku. Przy tym adresują do poszczególnych grup wiekowych różne programy edukacyjne. Program dla dzieci w wieku 5–7 lat koncentruje się na budzeniu świadomości ekologicznej. Edukacja leśna uczniów młodszych klas szkoły podstawowej bazuje na zajęciach na łonie natury. Uczniowie klas starszych uczestniczą w olimpiadach wiedzy o lesie. Dla uczniów szkół średnich organizowane są konkursy stypendialne. O stypendium LVM mogą się ubiegać również studenci różnych uczelni. LVM działają w formie niegiełdowej spółki akcyjnej. Mają w swojej pieczy 1,39 mln ha lasów, co stanowi blisko połowę wszystkich lasów Łotwy. LVM zatrudniają przeciętnie ok. 1430 pracowników. Pozyskują w ciągu roku 6,8 mln m3 drewna przy przyroście rocznym 12 mln m3.

Źródło: www.lvm.lv

Opr. A.S.

Francja – Równouprawnienie zawodowe kobiet w lasach publicznych Stany Zjednoczone – Wyniki inwentaryzacji lasów prastarych Szwecja – Orzeczenie sądu ws. odszkodowania za ograniczenie użytkowania lasu

Francja

Równouprawnienie zawodowe kobiet w lasach publicznych

Wskaźnik równouprawnienia płci we francuskim Krajowym Urzędzie ds. Lasów (ONF), który ma w swojej pieczy lasy publiczne we Francji metropolitalnej, systematycznie rośnie od 3 lat. W roku obrachunkowym 2022 barometr równouprawnienia, który jest indeksem syntetyzującym pięć ocen cząstkowych, wyniósł 88 pkt na 100 możliwych. Jest to stosunkowo dobry wynik. Analiza na potrzeby określenia barometru równouprawnienia objęła 3318 pracowników ONF.

ONF sprawuje zarząd nad 1,7 mln ha lasów państwowych i zarazem ma pod swoją opieką 2,9 mln ha lasów samorządowych we Francji metropolitalnej. Opieka ONF nad lasami samorządowymi odbywa się na podstawie karty lasów samorządowych – umowy zawieranej z francuską Krajową Federacją Gmin Leśnych (FNCOFOR). W lasach państwowych Francji metropolitalnej etat cięć wynosi ok. 6 mln m3 drewna, w lasach samorządowych – ok. 8 mln m3. Sprzedaż drewna z lasów państwowych i dotacje na opiekę nad lasami samorządowymi stanowią odpowiednio ok. 30% i 25% przychodów Krajowego Urzędu ds. Lasów.

Źródło: www.onf.fr

Stany Zjednoczone

Wyniki inwentaryzacji lasów prastarych

W kwietniu 2023 r. amerykańskie władze przedstawiły wyniki pierwszej w historii USA ogólnokrajowej inwentaryzacji lasów prastarych i starodrzewów na gruntach federalnych, zarządzanych przez dwie agencje – Służbę Leśną Stanów Zjednoczonych (USFS) i Biuro Gospodarowania Ziemią (BLM). Specjalistyczne służby rządowe zidentyfikowały w terenie łącznie przeszło 453 tys. km2 takich lasów. Inwentaryzację zarządziła administracja prezydenta Joego Bidena.

Większość amerykańskich lasów prastarych i starodrzewów znajduje się w stanach zachodnich, takich jak Idaho, Kalifornia, Montana i Oregon. Lasy te spotyka się także w Nowej Anglii, w regionie Wielkich Jezior oraz w stanach południowych, takich jak Arkansas, Kentucky i Wirginia Zachodnia. Lasy prastare zajmują powierzchnię 129 tys. km2, a starodrzewy (w amerykańskiej klasyfikacji: lasy dojrzałe, ale młodsze od prastarych) – 324 tys. km2. W sumie pokrywają przeszło połowę powierzchni leśnej znajdującej się pod zarządem obydwu agencji, obejmując obszar większy niż Kalifornia. Niestety poddawane są coraz większej presji destrukcyjnej: zmiana klimatu powoduje nasilenie pożarów, suszy, chorób i gradacji owadów. Zestawienie inwentaryzacyjne nie obejmuje parków narodowych i obszarów chronionych zwanych narodowymi ostojami dzikiej przyrody, jak również dużych połaci Alaski, gdzie prace inwentaryzacyjne jeszcze trwają.

W 48 stanach kontynentalnych większość lasów prastarych była użytkowana w ciągu ostatnich dwóch stuleci. Do tej pory ochrona tych lasów odbywała się głównie w sposób pośredni. Przykładem jest tutaj tzw. „regulacja ws. bezdroży” (pakiet zarządzeń ograniczających budowę nowych dróg na bezdrożnych dotąd obszarach leśnych) przyjęta przez byłego prezydenta Billa Clintona w 2001 r., która zablokowała użytkowanie ok. 1⁄4 lasów federalnych.

Publikacja wyników inwentaryzacji ma miejsce w czasie, gdy prezydent Biden boryka się z przeciwstawnymi naciskami politycznymi na federalną gospodarkę leśną. Wielu członków Kongresu, w tym niektórzy Demokraci, chce zwiększyć pozyskiwanie drewna w lasach federalnych, tłumacząc to potrzebą zmniejszenia ryzyka pożarów. Natomiast ekolodzy mają nadzieję, że wyniki inwentaryzacji zostaną wykorzystane do uzasadnienia konieczności wprowadzenia ograniczeń w użytkowaniu lasów federalnych.

Administracja prezydenta Bidena planuje opracowanie nowych zarządzeń, zwiększających stopień ochrony lasów prastarych i starodrzewów. Przedstawiciele przemysłu drzewnego i liczni kongresmani sceptycznie odnoszą się do tych planów. Postulują skoncentrowanie się na zmniejszaniu zagrożeń związanych z pożarami poprzez intensyfikację cięć użytkowania przedrębnego. Randy Moore, szef USFS, uczestniczył w posiedzeniu komisji Senatu USA, gdzie był naciskany zarówno przez Republikanów, jak i przez Demokratów, aby zintensyfikował trzebieże w lasach federalnych. Z kolei organizacje ekologiczne domagają się ograniczenia pozyskiwania drewna w lasach prastarych oraz promowania w nich funkcji ekologicznych i rekreacyjnych.

USFS jest agencją Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) – jednego z resortów amerykańskiego rządu federalnego. Oprócz zarządzania lasami federalnymi zadaniem agencji jest udzielanie fachowej pomocy stanowym służbom leśnym i właścicielom lasów prywatnych oraz prowadzenie badań leśnych. Amerykańskie lasy federalne, zajmujące powierzchnię ok. 762 tys. km2, są obszarami chronionymi kategorii VI według klasyfikacji Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN).

BLM to agencja Departamentu Zasobów Wewnętrznych Stanów Zjednoczonych – federalnego resortu odpowiedzialnego za gospodarowanie zasobami naturalnymi i ich ochronę. Pod zarządem tej agencji znajduje się 1 mln km2 gruntów federalnych.

Źródło: www.apnews.com

Szwecja

Orzeczenie sądu ws. odszkodowania za ograniczenie użytkowania lasu

Szwedzki Sąd Najwyższy orzekł 5 kwietnia 2023 r., że właścicielowi lasu przysługuje od państwa odszkodowanie za urzędowe ograniczenie użytkowania lasu ze względów ochrony gatunkowej. To orzeczenie precedensowe. Szwedzki Związek Rolników (LRF), w ramach którego działa Federacja Szwedzkich Właścicieli Lasów Rodzinnych, przewiduje, że w wyniku tego wyroku państwo będzie musiało w nadchodzących latach wypłacić właścicielom lasów nawet setki miliardów koron rekompensat, o ile nie zmieni przepisów dotyczących gatunkowej ochrony przyrody.

Postępowanie ws. odszkodowania toczyło się przez więcej niż pięć lat w różnych instancjach sądowych, zanim dotarło do Sądu Najwyższego. Z powodu tego impasu wśród szwedzkich właścicieli lasów panowała niepewność co do ich przyszłości ekonomicznej. Większości drobnych właścicieli lasów nie było bowiem stać na pozywanie państwa. Teraz, po orzeczeniu najwyższej instancji sądowej, rząd musi zadbać o to, aby wszyscy właściciele lasów, którym przysługuje odszkodowanie, otrzymywali je bez konieczności oddawania sprawy do sądu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Bawaria, Niemcy – Kontraktowa ochrona przyrody w lasach Niemcy – Myśliwi krytykują leśników Francja – Niezbyt optymistyczne prognozy na rok 2023 Słowacja – Współpraca lasów państwowych z Pro Silva Slovakia

Bawaria, Niemcy

Kontraktowa ochrona przyrody w lasach

Bawarscy prywatni i samorządowi właściciele lasów wykazują coraz większe zainteresowanie rządowym programem kontraktowej, dobrowolnej ochrony przyrody w lasach. Świadczy o tym liczba i wartościowy wolumen składanych przez nich wniosków o odpowiednie płatności subwencyjne. W samym 2022 r. bawarskie władze wyasygnowały na subwencje wypłacane w ramach ochrony kontraktowej 11,4 mln euro. To o 1 mln euro więcej niż w roku wcześniejszym. Bawarscy właściciele lasów mogli otrzymywać płatności za zachowanie drzew habitatowych i drewna martwego oraz za pozostawienie lasu do naturalnego rozwoju i wiele innych dobrowolnych świadczeń na rzecz ochrony przyrody leśnej. Od 2015 r. Bawaria wyasygnowała w sumie na ochronę kontraktową przeszło 50 mln euro.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Myśliwi krytykują leśników

Niemiecki Związek Łowiecki (DJV) ostro kry tykuje Niemiecką Radę Gospodarki Leśnej (DFWR) – polityczną reprezentację branży leśnej w Niemczech. Powodem jest stanowisko w sprawie gospodarki łowieckiej przedstawione ostatnio przez DFWR. Zdaniem DJV stanowisko to świadczy o braku aktualnej fachowej wiedzy z zakresu biologii dzikich zwierząt.

– DFWR trzyma się niesprawdzonych teorii sprzed dziesięcioleci, zamiast przedstawiać przyszłościowe rozwiązania – twierdzi dr Dirk-Henner Wellershoff, odpowiedzialny za lasy w zarządzie DJV. Myśliwi uważają, że problem konfliktu las – zwierzyna jest widziany przez DFWR w niewłaściwym świetle. Zdaniem DJV szkody wyrządzane w lesie przez zwierzynę wynikają bowiem nie tyle z jej zbyt dużej liczebności, ile z niekorzystnego rozmieszczenia populacji dzikich zwierząt w siedliskach. Dlatego myśliwi postulują wprowadzenie do praktyki gospodarki leśnej planowania przestrzennego opartego na biologii dzikich zwierząt. Zdaniem DJV należy dążyć do zintegrowanego zarządzania populacjami dzikich zwierząt i siedliskami na podstawie ekologicznej i społeczno-ekonomicznej. Nowelizacja niemieckiej federalnej ustawy o lasach daje taką możliwość. Myśliwi uważają również, że pozyskania zwierzyny płowej nie powinno się planować w oparciu o wyniki inwentaryzacji szkód od zgryzania, ponieważ nie są one wystarczająco miarodajne dla potrzeb szacowania stanu liczebnego dzikich zwierząt.

Myśliwi z DJV uważają, że szkody wyrządzane w lesie przez zwierzynę wynikają z niekorzystnego jej rozmieszczenia w siedliskach

Fot. www.adobe.stock.com

Źródło: www.pirsch.de

Francja

Niezbyt optymistyczne prognozy na rok 2023

O ile rok 2022, który cechował się wzrastającym popytem i zwyżkującymi cenami produktów francuskiej branży leśno-drzewnej, był dla niej wyjątkowo pomyślny, o tyle prognozy na rok 2023 są niezbyt obiecujące. Inflacja i spadek aktywności gospodarczej mogą spowodować spadek cen drewna, zwłaszcza iglastego.

Na przełomie lat 2022/23 wprawdzie rosły jeszcze we Francji ceny liściastego drewna budulcowego, zwłaszcza dębowego i bukowego, oraz drewna opakowaniowego, ale ceny iglastej tarcicy konstrukcyjnej już wyraźnie zniżkowały, i to pomimo utrzymywania się dużego popytu na nią w niektórych regionach. Wiele wskaźników ekonomicznych sygnalizuje wchodzenie gospodarki w recesję. Wzrost PKB gwałtownie spada w większości krajów, w tym w Stanach Zjednoczonych i Chinach, choć w zachodnich krajach strefy euro skala obniżek jest mniej drastyczna. Inflacja (8% w Stanach Zjednoczonych i 9,2% w strefie euro w 2022 r.) zmniejsza siłę nabywczą i zwiększa koszty produkcji.

We Francji inflacja jest niższa od średniej europejskiej, ale regres zaznaczający się na ryn kach międzynarodowych wpłynie bez wątpienia na rynek francuski, nawet jeśli tamtejszy system kontraktowania dostaw drewna działa stabilizująco na jego ceny. Konkurenci Francuzów, zwłaszcza Niemcy i Skandynawowie, którzy również stoją w obliczu zniżkujących cen drewna po drugiej stronie Atlantyku, będą zapewne starali się zwiększyć eksport na rynek francuski. W rezultacie francuska branża leśno-drzewna stanie przed dużymi wyzwaniami.

Źródło: www.onf.fr

Słowacja

Współpraca lasów państwowych z Pro Silva Slovakia

Lasy Republiki Słowackiej (LSR), które zarządzają słowackimi lasami państwowymi, podpisały ze stowarzyszeniem obywatelskim Pro Silva Slovakia memorandum o długofalowej współpracy przy rozwijaniu gospodarki leśnej bliskiej przyrody. Przestawienie się na taki model gospodarki leśnej jest według LSR przesłanką zachowania zdrowych, efektywnie pełniących wszystkie swoje funkcje lasów dla przyszłych pokoleń.

Słowacja była jednym z jedenastu europejskich krajów, które w 1989 r. założyły w Słowenii federację Pro Silva Europe, promującą gospodarkę leśną bliską procesów naturalnych jako alternatywę dla krótkich cykli produkcyjnych ze zrębami zupełnymi. Organizacja ta działa dziś w 32 państwach. Jej polskim członkiem jest sekcja Pro Silva Polonia działająca w ramach Polskiego Towarzystwa Leśnego. Przewodniczy jej Daniel Lemke, nadleśniczy Nadleśnictwa Czaplinek.

Lasy Republiki Słowackiej (LSR) zaliczają obecnie przeszło 70 tys. ha swoich drzewostanów do kategorii Pro Silva. Obejmuje ona lasy, w których praktykowana jest gospodarka leśna bliska przyrody, zgodna z zaleceniami europejskiej federacji. Gospodarka leśna bliska przyrody została zdefiniowana w znowelizowanej słowkiej ustawie o lasach. Jest również ujęta w deklaracji programowej rządu Słowacji.

LSR mają pod swoim zarządem blisko 900 tys. ha lasów, co stanowi ok. 43% wszystkich lasów Słowacji. Od 1999 r. działają w formie przedsiębiorstwa państwowego. Zatrudniają średnio ok. 3300 pracowników, w tym 1200 robotników. Pozyskują rocznie blisko 3,8 mln m3 drewna przy przyroście rocznym 5,5 mln m3 i realizują ok. 47% całości dostaw surowca drzewnego na słowacki rynek.

Moment podpisania memorandum pomiędzy LSR i Pro Silva Slovakia

Fot. www.facebook.com/ProSilvaSlovakia

Źródło: www.lesmedium.sk

Opr. A.S.

Litwa – W sezonie 2022/23 odstrzelono 282 wilki Niemcy – Nieco mniej drewna poklęskowego Czechy – Nowy program dotacji leśnośrodowiskowych Szwecja – Niewiele nowych obiektów ochrony przyrody leśnej

Litwa

W sezonie 2022/23 odstrzelono 282 wilki

Litewskie Ministerstwo Środowiska ustaliło limit odstrzału wilków w roku łowieckim 2022/23 na poziomie 282 osobników (w sezonie 2021/22 było to 190 osobników). Odstrzał zakończył się 1 marca, w dniu wyczerpania limitu. Najwięcej wilków (19 osobników) pozyskano w rejonie Wiłkomierza. Niemałe pozyskanie (11 osobników) zanotowano też w rejonie otaczającym Wilno.

Na Litwie okres polowań na wilki trwa od 15 października do 31 marca roku następnego. W razie wyczerpania limitu sezon kończy się odpowiednio wcześniej. Na podstawie wyników badań z lat 2020–21 naukowcy szacują, że na Litwie bytują co najmniej 63 watahy rodzinne tych drapieżników.

Źródło: www.am.lrv.lt

Niemcy

Nieco mniej drewna poklęskowego

Niemieckie Federalne Ministerstwo Wyżywienia i Rolnictwa przedstawiło 1 marca 2023 r. raport o szkodach w lasach w 2022 roku. Zgodnie z przekazanymi informacjami, ilość drewna poklęskowego w niemieckich lasach zmniejszyła się o blisko 8% w stosunku do roku wcześniejszego. W 2022 r. zanotowano w Niemczech łącznie 38,4 mln m3 drewna poklęskowego, w tym 35,3 mln m3 (92%) drewna iglastego. Tempo zmniejszania się ilości drewna poklęskowego wyraźnie spadło w stosunku do lat 2020–21, kiedy wynosiło 37%. Niemniej średnia roczna masa drewna poklęskowego w okresie ostatnich pięciu lat wynosiła 50,2 mln m3, czyli o 24% więcej od masy zanotowanej w 2022 roku.

Ministerstwo prognozuje, że w roku 2023 ilość drewna poklęskowego osiągnie poziom 25,8 mln m3. Eksperci przewidują, że tendencja spadkowa w uszkodzeniach zasobów drzewnych w Niemczech utrzyma się do 2025 roku. Szacują, że później masa drewna poklęskowego będzie się kształtowała na poziomie 16,5 mln m3.

Głównymi przyczynami uszkodzeń niemieckich zasobów drzewnych są gradacje korników w drzewostanach świerkowych, susza i wysokie temperatury w lecie, które stwarzają warunki do rozprzestrzeniania się szkodników wtórnych. Od roku 2018 trzeba było w Niemczech odnowić w sumie 500 tys. ha powierzchni poklęskowych. W 2022 r. łączny rozmiar takich powierzchni sięgnął 85 tys. ha. Ministerstwo szacuje, że w 2023 r. wyniesie on 58 tys. ha.

Źródło: www.forstpraxis.de

Czechy

Nowy program dotacji leśnośrodowiskowych

Czeskie Ministerstwo Rolnictwa, któremu u naszych południowych sąsiadów podlega gospodarka leśna, przygotowało program dotacji leśnośrodowiskowych do 2027 roku. Na poprawę stanu środowiska lasów, ich ochronę i adaptację do zmiany klimatu przeznaczyło łącznie 446 mln koron czeskich (ok. 88 mln zł). Dotacje te są finansowane ze źródeł unijnych oraz z budżetu państwa.

Właściciele i dzierżawcy lasów otrzymają m.in. subwencje na wzmaganie bioróżnorodności lasów, ochronę i odbudowę puli genowej drzew leśnych oraz na pozostawianie drzew habitatowych. Dzięki wsparciu będą mogły być zachowywane wysokowartościowe drzewostany w celu wzmagania bioróżnorodności. Subwencje na ochronę puli genowej pomogą sfinansować zbiór szyszek i nasion wytwarzanych na cennych siedliskach leśnych. Zebrany materiał genetyczny zostanie wykorzystany do sadzenia nowych lasów. W lasach gospodarczych subsydiowane będzie pozostawianie drzew habitatowych, zapewniających środowisko życia grzybom, porostom, owadom, ptakom i innym organizmom.

– Z funduszu dopłat leśnośrodowiskowych subsydiujemy co roku 28 tys. ha cennych drze- wostanów. Dotacje są kontynuacją podobnie ukierunkowanych działań z lat 2016–22. Rozporządzenie, które teraz przygotowaliśmy w Ministerstwie Rolnictwa, pomoże przywrócić nasze lasy do dobrego stanu – mówi minister rolnictwa Zdeněk Nekula.

Nowy program dotacji leśnośrodowiskowych jest elementem zmian legislacyjnych, które mają zostać przyjęte i wprowadzone w życie w 2023 r. wraz z „Planem strategicznym Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–27”.

Subwencje na ochronę puli genowej pomogą sfinansować zbiór szyszek i nasion wytwarzanych na cennych siedliskachleśnych

Fot. www.adobe.stock.com

Źródło: www.silvarium.cz

Szwecja

Niewiele nowych obiektów ochrony przyrody leśnej

W 2022 r. Agencja Leśna, nadzorująca gospodarkę leśną w Szwecji, wyznaczyła w lasach produktywnych (lasy o rocznej produktywności równej co najmniej 1 m3/ha) zaledwie 1187 ha nowych obiektów ochrony siedlisk i kontraktowej ochrony przyrody. To niewiele więcej niż w 2021 r., w którym zanotowano najmniejszą – wynoszącą jedynie 980 ha – powierzchnię nowo wyznaczonych obiektów ochrony przyrody leśnej od czasu uruchomienia w Szwecji w 1993 r. programów ochrony siedlisk i kontraktowej ochrony przyrody. Dla porównania: w rekordowych latach 2002–05 Agencja Leśna wyznaczała rocznie 5–6 tys. ha nowych obiektów ochrony przyrody leśnej.

Pod koniec 2022 r. było w Szwecji wyznaczonych w sumie 8,8 tys. obiektów ochrony siedlisk i 5,5 tys. obiektów kontraktowej ochrony przyrody, które łącznie obejmowały odpowiednio 32,9 tys. i 35,8 tys. ha lasów produktywnych. Przedmiotem ochrony siedlisk są głównie lasy prastare (68% powierzchni), a przedmiotem ochrony kontraktowej – płaty lasów iglastych zbliżonych do naturalnych (45%). Przecięta powierzchnia obiektów ochrony siedlisk i obiektów ochrony kontraktowej wy- nosiła w 2022 r. odpowiednio 7,3 i 8,2 ha. Za ochronę siedlisk państwo wypłaciło właścicielom lasów przeciętnie 179 tys. koron szwedzkich rekompensaty na 1 ha, a za kontraktową ochronę przyrody – 34 tys. koron na 1 ha.

W szwedzkim programie ochrony przyrody leśnej ochroną siedlisk są obejmowane niewielkie obszary o dużym znaczeniu dla flory i fauny. W tym przypadku rekompensata za ograniczenie użytkowania lasu stanowi równowartość 125% spadku wartości rynkowej gruntu. Natomiast rekompensata za ochronę kontraktową zależy od okresu obowiązywania umowy, który może wynosić od jednego do pięćdziesięciu lat. W przypadku 50-letniej umowy właściciel gruntu otrzymuje rekompensatę w wysokości równej 60% wartości obszaru.

Obiekty ochrony siedlisk i obiekty kontraktowej ochrony przyrody mogą być wyznaczane także przez inne organy rządowe i samorządy, toteż powyższa statystyka nie daje pełnego obrazu stanu realizacji szwedzkiego programu ochrony przyrody leśnej. Oczywiście istnieją w Szwecji także inne rodzaje formalnie chronionych obszarów leśnych (rezerwaty przyrody itd.).

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Opr. A.S.

Stany Zjednoczone  – Przywrócenie ochrony lasu deszczowego Tongass Saksonia, Niemcy  – Płoną auta państwowych leśników Szwajcaria  – Grzyb porażający męskie kwiaty świerkowe

Stany Zjednoczone

Przywrócenie ochrony lasu deszczowego Tongass

W 2020 r. były amerykański prezydent Donald Trump zniósł ochronę więcej niż połowy federalnego kompleksu leśnego Tongass – największego w Północnej Ameryce lasu deszczowego strefy umiarkowanej, mającego charakter pierwotny – udostępniając go na potrzeby pozyskania drewna i budowy dróg. Miejscowe plemiona indiańskie, dla których las Tongass stanowi podstawę egzystencji jako specyficznych społeczności zajmujących się połowami łososi i polowaniem na jeleniowate, wystąpiły przeciwko tej decyzji i wspólnie z organizacjami ekologicznymi walczyły o przywrócenie ochrony. Przełom stycznia i lutego 2023 r. przyniósł mieszkańcom lasu Tongass zwycięstwo: administracja obecnego prezydenta Joe Bidena ogłosiła, że ponownie zakaże tam pozyskiwania drewna i budowy dróg.

Decyzja władz zamyka rozdział wieloletniego konfliktu między alaskańskimi urzędnikami z nadania partii republikańskiej, którzy argumentowali, że ochrona spowolniała rozwój gospodarczy, a działaczami na rzecz ochrony przyrody, społecznościami tubylczymi i innymi grupami, które uważają, że las deszczowy Tongass ma kluczowe znaczenie dla ochrony środowiska, zachowania różnorodności biologicznej i łagodzenia zmiany klimatu.

Las Tongass zajmuje pow. 68 tys. km2. Obiektem tym, tak jak pozostałymi amerykańskimi lasami federalnymi, zarządza Służba Leśna Stanów Zjednoczonych (USFS), która jest agencją Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych. W lesie Tongass dominują takie gatunki drzew, jak żywotnik olbrzymi, świerk sitkajski i choina zachodnia. Współkształtują one siedliska życia przeszło 400 gatunków zwierząt. W obrębie kompleksu znajduje się 19 chronionych prawem obszarów dzikiej przyrody o łącznej powierzchni 23,3 tys. km2.

Ochrona lasu Tongass ma także newralgiczne znaczenie dla przetwórstwa ryb, które bazuje na połowach łososia (ok. 40% łososi pływających u Wybrzeża Zachodniego składa ikrę w rzekach właśnie tego obszaru leśnego), i dla turystki – dwóch gałęzi gospodarki przynoszących duże dochody całemu regionowi.

Źródło: www.bbc.com

Saksonia, Niemcy

Płoną auta państwowych leśników

W połowie lutego 2023 r. w Lipsku spłonęło kilka samochodów służbowych należących do Gospodarstwa Państwowego „Lasy Saksonii”, które zarządza lasami państwowymi oraz opiekuje się lasami niepaństwowymi tego graniczącego z Polską landu. Rozmiar strat oceniono na 100 tys. euro. W liście, który dotarł do opinii publicznej, do podpalenia aut przyznali się niemieccy autonomiści – reprezentanci jednego z nurtów radykalnej lewicy, ściśle współpracującego z ruchami ekologicznymi i obrońcami zwierząt.

Jak poinformowała stacja telewizyjna „mdr.de”, prokuratura w Lipsku i policja kryminalna landu badały autentyczność listu. Jego autorzy nawiązali do protestów przeciwko wykarczowaniu kompleksu leśnego Heidebogen pod Dreznem. Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii” zostało przedstawione przez autonomistów jako główny podmiot odpowiedzialny za karczunek. Na terenie dawnego lasu ma powstać kopalnia żwiru. Ekolodzy, nie chcąc do tego dopuścić, okupowali las Heidebogen przez półtora roku. Ostatecznie ich obóz został zlikwidowany siłą w połowie lutego. W odwecie autonomiści postanowili zaatakować Lasy Saksonii. „W ten sposób wnosimy swój wkład w światową walkę przeciwko dziełu niszczenia” – można przeczytać w ich liście.

Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii” sprawuje zarząd nad 205 tys. ha lasów państwowych oraz opiekuje się 295 tys. ha lasów prywatnych i samorządowych. Składa się z 12 regionalnych gospodarstw leśnych, w których skupionych jest 191 leśnictw (118 leśnictw lasów państwowych i 73 odrębne leśnictwa ds. lasów niepaństwowych). Zatrudnia ok. 1,4 tys. pracowników, w tym 460 wykwalifikowanych robotników leśnych. Pozyskuje rocznie w lasach państwowych 1,4 mln m3 drewna przy przyroście rocznym rzędu 2,8 mln m3.

Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii” zostało przedstawiane przez autonomistów jako

główny podmiot odpowiedzialny za karczunek lasu w kompleksie Heidebogen pod Dreznem

(na zdjęciu protest grupy ekologów stłumiony przez niemiecką policję)

Fot. www.flickr.com

Źródło: www.pirsch.de

Szwajcaria

Grzyb porażający męskie kwiaty świerkowe

W 2018 r. naukowcy szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań nad Lasem, Śniegiem i Krajobrazem (WSL) odkryli grzyba porażającego wyłącznie męskie kwiatostany świerka. Nazwali go Microstrobilinia castrans i opisali w piśmie „Mycological Progress”. Należący do workowców patogen rozkłada tkankę męskich kwiatów świerka i w ten sposób dostaje się do pyłku, którym się żywi.

Dotychczas stwierdzono występowanie grzyba Microstrobilinia castrans w 130 różnych miejscach zarówno na obszarach zurbanizowanych (na świerkach himalajskim i serbskim), jak i w lasach górskich w paśmie Jura i w Alpach (na świerku pospolitym). Szwajcarscy naukowcy mają różne zdania na temat pochodzenia patogena. Podczas gdy jedni zakładają, że do tej pory go po prostu przeoczono, drudzy podejrzewają, że został zawleczony ze sprowadzanymi gatunkami drzew parkowych. Ci ostatni argumentują, że w ciągu ostatnich 200 lat w Europie tak intensywnie poszukiwano grzybów, że całkiem spory workowiec raczej nie pozostałby niezauważony.

Szwajcarskie służby ochrony lasu monitorują drzewa leśne pod kątem występowania nowego patogena grzybowego. Nie wiadomo bowiem, czy nie spowoduje on nagle poważnych problemów, jeśli zacznie się intensywniej rozprzestrzeniać wskutek globalnego ocieplenia. Obecnie grzyb Microstrobilinia castrans nie zdaje się stanowić większego zagrożenia dla świerków, ponieważ poraża niewiele kwiatostanów na jednym drzewie.

Grzyb Microstrobilinia castrans na kwiatostanach

świerka serbskiego

Fot. www.de.wikipedia.org

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Słowacja – Zapowiedź utworzenia nowego parku narodowego Czechy – Lasy państwowe normalizują pozyskanie Austria – Tutaj leśny kryzys klimatyczny znów się nasila

Słowacja

Zapowiedź utworzenia nowego parku narodowego

Słowacki minister środowiska Ján Budaj ogłosił na konferencji prasowej 24 stycznia 2023 r. zamiar utworzenia w południowo-zachodniej części Słowacji Parku Naro­dowego „Podunajsko” o powierzchni 18 tys. ha z udziałem strefy pozostawionej do swobodnego rozwoju sięgającym 50%.

Minister Budaj wyraził przekonanie, że podział parku na strefy uda się uzgodnić w ciągu dwóch lat. Współpraca i porozu­mienie z niepaństwowymi właścicielami gruntów są, jak zapewnił, bardzo ważne dla resortu środowiska. W strefie ochrony ścisłej miałyby się jednak znaleźć przede wszystkim grunty państwowe, które stanowią przeszło połowę obszaru projektowanego parku naro­dowego. Ján Budaj zaznaczył, że samo Mini­sterstwo Środowiska nie ma wystarczających możliwości wykupu gruntów, ale wskazał na Słowacki Fundusz Nieruchomości Grunto­wych jako źródło środków, które można by przeznaczyć na wymianę działek.

Według słowackiego posła Jaromíra Šíbla istnieje również międzynarodowy powód ogłoszenia zamiaru utworzenia nowego par­ku narodowego. – Mamy rozbudowany systemNatura 2000, ale te obszary nie mają wystarcza­jącej ochrony na poziomie krajowym. Jeśli jej nie zapewnimy, grożą nam – tak jak w innych przy­padkach – sankcje ze strony Komisji Europejskiej – wyjaśnia Jaromír Šíbl i dodaje, że Austria, Węgry i Czechy już dawno odrobiły swoją „pracę domową” w tym zakresie.

Źródło: www.lesmedium.sk

Czechy

Lasy państwowe normalizują pozyskanie

W związku z ustępowaniem klęski kornika Lasy Republiki Czeskiej (LČR), zarządzają­ce czeskimi lasami państwowymi, zmniejszy­ły w latach 2021–22 pozyskanie drewna o 1⁄5: z 11,4 mln do 9,2 mln m3. W bieżącym, 2023 r., planują pozyskać 9,1 mln m3. Rekordowy roz­miar użytkowania, wynoszący 14,4 mln m3 drewna, LČR zanotowały w 2020 roku. – Pozytywna tendencja lat 2021–22 utrzymu­je się, stopniowo wracamy do normalnej gospo­darki. Regionem, w którym występują największe problemy, są północne Czechy, a konkretnie kraj ustecki. Jednak nawet tam zmniejszyła się miąż­szość drewna, które musiało zostać wyrobione z po­wodu zasiedlenia przez kornika – mówi Eva Jouklová, rzeczniczka prasowa LČR, komen­tując sytuację w zakresie klęski kornika, któ­ra z pełnym impetem uderzyła w czeskie lasy w 2018 roku.

Pozyskanie drewna kornikowego w LČR spadło w latach 2021–22 r. o 47% (z 5,6 mln do 2,95 mln m3). Najwyższy poziom osiąg-nęło ono w 2019 r. (9,7 mln m3). W latach po­przedzających wystąpienie klęski kornika cał­kowite pozyskanie drewna w LČR wynosiło ok. 8 mln m3.

LČR mają w swojej pieczy blisko 1,2 mln ha lasów, czyli 1⁄6 powierzchni Czech i mniej więcej połowę wszystkich czeskich lasów. Za­trudniają ok. 3,6 tys. osób, w tym 2,6 tys. pra­cowników na stanowiskach nierobotniczych. W pierwszych trzech kwartałach 2022 r. LČR zanotowały zysk brutto w wysokości 7,39 mld koron (ok. 1,48 mld zł).

Źródło: www.silvarium.cz

Fot. www.silvarium.cz

Austria

Tutaj leśny kryzys klimatyczny znów się nasila

O ile w 2021 r. kryzys klimatyczny w austriac­kich lasach nieco stracił na sile, o tyle w 2022 r. ponownie się spotęgował. Tak wynika z naj­nowszego raportu o stanie lasów państwo­wych, przedstawionego przez zarządzające nimi Austriackie Lasy Związkowe (ÖBf).

Poprzedni rok upłynął bowiem w ÖBf pod znakiem ekstremów pogodowych i kornika. Zarówno na nizinach, jak i w górach 2022 r. był jednym z najcieplejszych lat, a w niektó­rych okolicach nawet najcieplejszym rokiem w 256-letniej historii regularnych pomiarów. – Upały i przedłużająca się susza w okresie wegetacji wpływają na las, osłabiając zdolność drzew do obrony przed atakami szkodników leśnych, takich jak kor­nik – wyjaśnia Andreas Gruber, prezes zarzą­du ÖBf, odpowiedzialny za działy gospodarki leśnej i ochrony przyrody. W Austrii liczba dni z temperaturą powyżej 30 stopni w cią­gu roku podwoiła się lub potroiła w ostatnich dziesięcioleciach. – W 2022 r. wyrobiliśmy ok. 940 tys. m3 drewna poklęskowego, co stanowiło ok. 50% całkowitego rozmiaru pozyskania (w roku 2021 było to 59%) – informuje prezes Gruber.

Główną przyczyną bardzo dużego udziału drewna poklęskowego w pozyskaniu jest nie­wygasająca klęska kornika. Zmiana klimatu spowodowała rozprzestrzenienie się najwięk­szego w Austrii szkodnika leśnego aż do gór­nej granicy lasu – do wysokości 2 tys. m n.p.m. W 2022 r. ÖBf przeznaczyły ok. 4,6 mln euro na samą tylko ochronę lasu przed kornikiem. Całkowity wolumen szkód w lasach ÖBf w 2022 r. sięgnął 28 mln euro. Jednak rynek bez kłopotów wchłaniał drewno poklęskowe, tak że zapasy surowca drzewnego na skład­nicach ÖBf utrzymywały się na stabilnym, umiarkowanym poziomie przez cały rok.

ÖBf mają w swojej pieczy 0,51 mln ha lasów należących do Republiki Austrii, czyli 15% wszystkich lasów tego państwa. Zatrudniają ok. 960 pracowników, w tym 620 osób na stanowiskach nierobotniczych. Rocznie pozyskują ok. 1,8 mln m3 drewna przy przyro­ście rzędu 3,3 mln m3.

Źródło: www.bundesforste.at

Fot. www.bundesforste.at

Opr. A.S.

Nowa Szkocja, Kanada – Funkcyjny rozdział lasów publicznych Szwecja – Redukcja pozyskania drewna w lasach państwowych Niemcy – Orzeczenie sądu ws. mygieł jako źródła zagrożenia

Nowa Szkocja, Kanada

Funkcyjny rozdział lasów publicznych

Rząd kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocja, położonej na wybrzeżu atlantyckim, wdraża do praktyki zagospodarowania lasów publicznych tzw. „triadowy model ekologicznej gospodarki leśnej”. Jego istotą jest rozdział lasów pod względem funkcji wyznaczonych im jako priorytetowe. Władze prowincji wyodrębniły w lasach będących jej własnością trzy rozdzielne strefy funkcyjne: strefę chronioną (obecnie ok. 35% wszystkich lasów publicznych), strefę wysokoprodukcyjnej gospodarki leśnej (ok. 10%) i strefę mieszaną (ok. 55%).

Strefa chroniona obejmuje prastare lasy, istniejące i planowane parki prowincjonalne, istniejące i planowane obszary chronione na mocy prawa oraz obszary chronione na podstawie postanowień o charakterze umownym. Powierzchnia tej strefy może się w przyszłości zwiększyć, ale nie zmniejszyć.

Strefa wysokoprodukcyjnej gospodarki leśnej przeznaczona jest do plantacyjnej uprawy drzew leśnych, głównie świerka. Obejmuje powierzchnie znajdujące się stosunkowo blisko ośrodków przemysłu tartacznego z wykluczeniem terenów położonych w sąsiedztwie: parków prowincjonalnych i obszarów chronionych, prastarych lasów, siedlisk podatnych na destrukcję, szczególnie cennych lasów liściastych i sosnowych, stref specjalnego zarządzania populacjami dzikich zwierząt, stref buforowych wzdłuż cieków oraz obiektów o dużym znaczeniu kulturowym dla rdzennych mieszkańców. W tej strefie dopuszczalna jest rębnia zupełna.

W strefie mieszanej skupione są lasy, w których obowiązują formy gospodarki leśnej o niskim poziomie intensywności. Priorytetowe znaczenie ma przy tym ochrona bioróżnorodności.

O ile w całej Kanadzie udział lasów publicznych (będących własnością federacji, prowincji, terytoriów lub samorządów) przekracza 90%, o tyle w Nowej Szkocji wynosi on ok. 35%. Podstawą zagospodarowania lasów publicznych są koncesje udzielane przez odpowiednie władze. Zasadniczo koncesje obejmują nie tylko zezwolenie na użytkowanie zasobów drzewnych, lecz również zobowiązanie koncesjonariuszy do zapewnienia zrównoważonego rozwoju lasów (odnowienie i hodowla lasu). Stosowane są głównie dwa rodzaje koncesji: powierzchniowe i miąższościowe. Koncesje długoterminowe udzielane są na 20–25 lat, krótkoterminowe – na okres od 1 do 5 lat. Wśród największych koncesjonariuszy dominują koncerny drzewne. Zdecydowana większość prac w lasach publicznych jest wykonywana przez przedsiębiorców leśnych, którzy współpracują jako podwykonawcy z koncesjonariuszami.

Źródło: www.woodbusiness.ca

Szwecja

Redukcja pozyskania drewna w lasach państwowych

Szwedzkie państwowe gospodarstwo leśne Sveaskog, pod którego zarządem znajduje się 14% powierzchni leśnej Szwecji, zapowiedziało latem 2022 r. obniżenie etatu cięć w swoich lasach o blisko 20% w przeciągu najbliższych pięciu lat. Wypełnianie swojego zobowiązania Sveaskog rozpoczął od redukcji pozyskania drewna na terenach północnych. Zadecydowały o tym wymogi certyfikacji FSC, której podlega Sveaskog. Jej szwedzki standard przewiduje bowiem uwzględnianie w gospodarce leśnej potrzeb chowu reniferów, którym zajmują się Samowie, rdzenni mieszkańcy Północy.

Dwustronny proces planowania użytkowania lasu na obszarach objętych chowem reniferów nie doprowadził jednak do porozumienia między państwowymi leśnikami a Samami. W związku z tym Sveaskog samodzielnie zadecydował, że zmniejszy rozmiar cięć rębnych na tych obszarach o 45%.
Będzie to miało z pewnością poważne skutki dla lokalnej gospodarki, ponieważ Sveaskog jest największą w tym regionie firmą branży leśnej. Najwyższy poziom redukcji pozyskania ma przypaść na 2023 rok.

Źródło: www.sveaskog.se; www.forestry.com

Niemcy

Orzeczenie sądu ws. mygieł jako źródła zagrożenia

W dwóch orzeczeniach Wyższego Sądu Krajowego w mieście Zweibrücken w Nadrenii-Palatynacie, wydanych 29 sierpnia i 8 września 2022 r., niemieccy sędziowie uznali mygły za źródło zagrożenia niebędącego wprawdzie typowo leśnym (w przypadku tego typu zagrożeń roszczenia odszkodowawcze w Niemczech nie przysługują), ponieważ jako twory sztuczne nie należą one do naturalnych elementów lasu, ale jednocześnie stwierdzili, że wystarczy, żeby właściciel lasu zabezpieczył dłużyce i kłody przed stoczeniem się lub zsunięciem z przyczyn naturalnych (np. wskutek działania wiatru lub wody). Właściciel lasu w Niemczech nie jest zaś zobowiązany do zabezpieczenia mygły przed zagrożeniami związanymi z działaniem człowieka – np. z jego wspinaniem się na nią. Zdaniem sądu w Zweibrücken osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo spacerowiczów poruszających się po lesie może ufać, że będą oni zachowywać się rozważnie i unikać oczywistych zagrożeń. Nie można też wymagać od właściciela lasu, żeby zabezpieczał każdą sztukę drewna długiego z osobna.

Sąd zastrzegł wyjątek w sytuacji, gdy w miejscu składowania drewna występuje wyjątkowo duży potencjał zagrożeniowy, którego osoba odwiedzająca las nie jest w stanie jednoznacznie jako takiego zidentyfikować (co może mieć miejsce szczególnie w przypadku dzieci). W związku z tym specjalne środki bezpieczeństwa należy przedsięwziąć wtedy, gdy mygła znajduje się w pobliżu placów zabaw lub miejsc do grillowania i leśnych przedszkoli czy leśnych schronisk młodzieżowych. W powyższych przypadkach właściciel lasu powinien zadbać o odpowiednie zabezpieczenie mygły – np. poprzez zastosowanie wyraźnego środka zapobiegającego zbliżaniu się do niej.

Fot. www.adobe.stock.com

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.