W październiku 2022 roku kilkudziesięcioro edukatorów i koordynatorów edukacji przyrodniczo-leśnej wzięło udział w warsztatach liderów edukacji. Tym razem uczestników wydarzenia gościł Ośrodek Lasów Państwowych w Orzechowie Morskim, a organizatorem był Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy w Bedoniu.   Artykuł ukazał się w numerze 4/2023 „Lasu Polskiego”.  

Wielu edukatorów, szczególnie na początku swojej przygody z edukacją przyrodniczo-leśną, ma ogromne obawy przed zajęciami z osobami z niepełnosprawnościami. Obawy wynikają głównie z barier infrastrukturalnych obiektów edukacyjnych w nadleśnictwach i braku warsztatowego przygotowania do zajęć z osobami ze specjalnymi potrzebami.

Zrozumieć osoby z niepełnosprawnościami

Trudno się temu dziwić, szczególnie, jeśli komuś brakuje pedagogicznego wykształcenia lub nie ma w swoim najbliższym otoczeniu osób z niepełnosprawnościami. Moduł warsztatów, w którym nie tylko teoretycznie, lecz także praktycznie każdy mógł sprawdzić, jakie ograniczenia ma osoba na wózku czy słabowidząca, niewątpliwie wielu uczestnikom pozwolił dostrzec realne problemy, z którymi na co dzień mierzą się osoby z niepełnosprawnościami. Nie ma wątpliwości, że z większości ograniczeń przeciętny zdrowy człowiek nawet nie zdaje sobie sprawy. Świadomi edukatorzy, jako osoby realnie wpływające na powstającą infrastrukturę i metodykę zajęć, są kluczowym elementem edukacyjnej oferty Lasów Państwowych, również dla odbiorców z niepełnosprawnościami.

Mobilizuje i paraliżuje

Kolejnym ważnym zagadnieniem, szeroko omawianym na warsztatach, były neurodydaktyka oraz stres i mechanizm jego działania. Uczestnicy mieli możliwość poznania wpływu stresu na efektywność podejmowanych przedsięwzięć, w tym nauki czy odbierania zewnętrznych bodźców. Podczas warsztatów prezentowano techniki radzenia sobie ze stresem w pracy zawodowej i życiu codziennym oraz wykorzystania eustresu (stresu pozytywnego) do kreatywnego myślenia oraz skutecznego nauczania.

Nie zamykać się w leśnej bańce

Ciekawym zabiegiem organizatorów było również zaproszenie do podzielenia się swoją wiedzą i warsztatem osób komercyjnie zajmujących się edukacją przyrodniczą. W kontekście rosnącego zapotrzebowania na edukację przyrodniczą równie dynamicznie rozwija się alternatywna do oferty leśników propozycja różnych środowisk i podmiotów. Okazuje się jednak, że znacznie więcej łączy leśników spod logo Lasów Państwowych z osobami działającymi w obszarze edukacji przyrodniczej na zasadach komercyjnych, niż dzieli. I przy okazji warsztatów można nie tylko wzajemnie się inspirować, lecz również nawiązać współpracę.

To idzie młodość

Zauważalnym trendem jest znacząca zmiana warty w kadrze leśnych edukatorów. W wielu nadleśnictwach doszło do naturalnego zastąpienia wieloletnich edukatorów, odchodzących na emeryturę czy zmieniających stanowiska, przez młodych ludzi wchodzących dopiero do zawodu. Cieszy, że formuła realnych warsztatów wróciła po pandemicznej przerwie, dzięki czemu doświadczeni edukatorzy mają szansę dzielić się swoją wiedzą z tymi, którzy w obszarze edukacji stawiają pierwsze kroki. Trzydniowe warsztaty liderów edukacji to doskonała okazja również do kuluarowych spotkań, a te, jak powszechnie wiadomo, są czasem efektywniejsze niż nawet najlepsze wykłady.

Tekst i zdjęcie: Paweł Kosin