Jodła – Ekologia. Zagrożenia. HodowlaE. Bernadzki PWRiL 2008 Tom poświęcony jodle to kolejna pozycja w serii „Drzewa naszych lasów”. Książka jest typowym podręcznikiem przeznaczonym dla leśników, poświęconym jednemu z najpiękniejszych drzew leśnych w Europie, należącemu do głównych gatunków tworzących nasze lasy, odgrywającemu szczególną rolę w lasach górskich i wyżynnych. Rola i znaczenie jodły w lasach Polski jest złożona, w ostatnich wiekach ulega cyklicznym zmianom. W ostatnich dekadach możemy mówić o zmniejszaniu się powierzchni i zbyt małym udziale jodły w polskich drzewostanach oraz niedocenianiu roli, jaką powinna pełnić na pewnych siedliskach. Już na początku ubiegłego wieku zaczęto zwracać uwagę na znikanie jodły, a w 1921 r. Stanisław Sokołowski pisał w swoim podręczniku o usilnej dążności, aby powrócić jodle utracone stanowisko. Zmniejszanie się jej udziału w lasach Polski i Europy jest notowane od ponad 200 lat. W XX w. udział jodły w drzewostanach spadł w Polsce o połowę, a w Niemczech o ok. 60-70%. Doprowadziło to do tego, że obecnie drzewostany jodłowe to niewiele ponad 2% powierzchni naszych lasów (135 716 ha), co wzbudza duży niepokój leśników o przyszłość gatunku.

Możliwości zwiększenia udziału jodły są słabo wykorzystywane, zarówno poza granicami jak i w granicach naturalnego występowania. Hodowla lasu może wpływać korzystnie na wzrost i przeżywalność drzew poprzez zabiegi dostosowane do wymagań ekologicznych gatunku. W przypadku jodły, „mimozy naszych lasów”, ma to szczególne znaczenie i należy jej poświęcić wyjątkowo dużo uwagi. Najlepsze warunki rozwoju znajduje jodła w drzewostanach mieszanych, przede wszystkim o strukturze zróżnicowanej – przerębowej lub zbliżonej do przerębowej – których w Polsce mamy bardzo niewiele. Nie mamy też praktycznego doświadczenia, jak postępować przy przebudowie struktury drzewostanów na przerębową, ale uznając potrzebę zwiększenia udziału jodły i stworzenia jej optymalnych warunków wzrostu, należy tym zagadnieniom poświęcić więcej uwagi, wykorzystując doświadczenia zebrane w innych krajach.
Publikacja zawiera wyczerpujące informacje, a jej autor należy do grona niekwestionowanych autorytetów hodowli lasu, zarówno jako naukowiec, jak i leśnik-praktyk. Zamieszczone w podręczniku przykłady będą bardzo użyteczne dla leśnika gospodarującego w drzewostanach z udziałem jodły lub takich, w których jodła powinna się znaleźć. Leśnik taki powinien posiadać odpowiednią, pogłębioną wiedzę o tym gatunku, jego ekologicznych wymaganiach i efektach zabiegów hodowlanych w różnych warunkach. Ta wiedza w odniesieniu do konkretnych sytuacji i drzewostanów pozwoli na podejmowanie właściwych decyzji hodowlanych. Można mieć nadzieję, że ten praktyczny podręcznik – wzbogacony o doświadczenia hodowli jodły z innych krajów Europy, zebrane i doskonale opisane przez autora – przyczyni się do znaczącego zwiększenia udziału jodły w naszych lasach.
Wojciech Fonder

Obie książki można zamawiać na www.pwril.com