Ikony i cerkwie

21 września 2009 15:25 2009 Wersja do druku

Ikony i cerkwie
Grażyna i Zygmunt Malinowscy, Elżbieta i Piotr Marciniszyn
Carta Blanca 2009, s. 176

Pomiędzy Nowym Sączem a Duklą, a nawet jeszcze dalej – w dolinie Sanu – rozciąga się kraina trochę tajemnicza, trochę zapomniana i trochę niedoceniona. Tamtejsze góry pełne są wspomnień po Łemkach. Ludziach, którzy sami nie do końca są pewni swej przynależności narodowej. Część z nich uważa, że Łemkowie to Ukraińcy. Inni, że Łemkowie to po prostu Łemkowie, a jeszcze inni, że są częścią odrębnego narodu Karpatorusinów. Książka tego nie rozstrzyga, bo nie to jest jej celem. Autorzy przybliżają tradycje religijne tej grupy etnicznej. Album, w którym zresztą bardzo dużo jest tekstu, jest fascynującą wędrówką po górach i górskich wioskach. Widać w nim pasję i znawstwo.


Książka składa się właściwie z dwóch części. W pierwszej znajdziemy ogólne informacje o historii Łemków, wiele szczegółów dotyczących architektury sakralnej tego regionu oraz ikon. Część druga to wędrówka od cerkwi do cerkwi. Każdej z nich poświęcono oddzielny rozdział, z którego poznamy historię wsi, w której stoi, historię Świątyni, jej budowę i to co w nich najwartościowsze. Na fotografiach obejrzymy przeważnie drewniane cerkwie uchwycone w różnych porach roku. Nie brakuje również zbliżeń ikon bądź całych ołtarzy. Wiele spośród zaprezentowanych obiektów to nienajgorzej utrzymane świątynie. Są jednak i takie, których stan budzi przygnębienie, a niektóre zdjęcia przedstawiają obiekty, które niestety już nie istnieją. Smutne są również niektóre z historii opisanych wsi i mie-szkających niegdyś w nich ludzi. Smutne, ale ciekawe. Autorzy przybliżają też sporo pozytywnych historii. Z pewnością należą do nich opisy starań o przywrócenie dawnego blasku świątyń, z których część jest obecnie katolickimi kościołami, a nie greckokatolickimi cerkwiami. Jednym z przykładów są prace w Męcinie Wielkiej, podczas których odkryto, że pod drewnianą podłogą kryje się niezwykle rzadka w tamtejszych budowlach sakralnych kamienna podłoga. Szczerze polecam tę barwną beskidzką opowieść. Album można zamówić na www.cartablanca.pl.