Unia Europejska Nowe kryteria zrównoważonej gospodarki leśnej Szwecja 8% certyfikowanych lasów Södry wyłączonych z użytkowania Bawaria, Niemcy Rada leśnictwa prywatnego i samorządowego Łotwa Walne zgromadzenie CEPF Unia Europejska UE głównym motorem globalnej deforestacji Badenia-Wirtembergia, Niemcy Reguła 2 m dla rowerów w lesie

Unia Europejska
Nowe kryteria zrównoważonej gospodarki leśnej

Nowa unijna strategia leśna zakłada, że do końca 2014 r. KE powinna opracować (ściśle współpracując z państwami członkowskimi UE i interesariuszami leśnictwa) obiektywne, ambitne i weryfikowalne kryteria zrównoważonej gospodarki leśnej, które będzie można stosować w różnych kontekstach polityki unijnej, niezależnie od końcowego użytkowania biomasy. Kryteria te będą stanowiły podstawę kontroli osiągania celów wyznaczonych w unijnej strategii leśnej.

Na posiedzeniu Komitetu Stałego ds. Leśnictwa w marcu 2014 r. KE przedstawiła harmonogram prac nad nowymi kryteriami. Prace
ma koordynować specjalny zespół roboczy, złożony z przedstawicieli dwóch unijnych leśnych gremiów konsultacyjnych – Komitetu Stałego ds. Leśnictwa i Grupy Doradczej ds. Leśnictwa i Korka Użytkowego. Propozycja KE wprawiła państwa członkowskie w zakłopotanie – istnieją już bowiem europejskie kryteria zrównoważonej gospodarki leśnej. Zostały wypracowane w ramach serii konferencji ministrów leśnictwa, zainicjowanych w pierwszej połowie lat 90. XX w. (proces Forest Europe).

Opracowanie nowych kryteriów do końca 2014 r. wydaje się niemożliwe, tym bardziej że chodzi tu nie tylko o aspekty ekologiczne, lecz również społeczne. Teemu Seppä, wyższy urzędnik w fińskim Ministerstwie Rolnictwa i Leśnictwa, uważa, że tak napięty termin zaproponowano z uwagi na konieczność nadrobienia opóźnień w opracowywaniu strategii leśnej, która pierwotnie miała być gotowa do końca 2012 roku. Karoliina Niemi, przedstawicielka Fińskiej Federacji Branży Leśno-Drzewnej, również ma wątpliwości: – Tak krótki termin pozwoliłby co najwyżej na przeanalizowanie obecnej sytuacji.

Pod względem stanowisk zajętych wobec propozycji KE państwa członkowskie można podzielić zasadniczo na trzy grupy. Niektóre kraje, np. Austria, są zdecydowanie przeciwne projektowi. – Takie stanowisko niesie ze sobą niebezpieczeństwo tego, że zamiast aktywnie forsować rozwiązania możliwe do zaakceptowania, znajdziemy się w defensywie, a to naszym zdaniem będzie najgorszym wyjściem – twierdzi Seppä. Druga grupa państw opowiada się za przyjęciem nowych, surowych kryteriów. Należą do niej kraje o wysokim poziomie zużycia drewna, ale o szczupłych własnych zasobach drzewnych (Belgia, Dania i Holandia). Najliczniejsza jest jednak grupa państw, które podobnie jak Finlandia reprezentują stanowisko pośrednie. Fińskie stanowisko w sprawie nowych kryteriów określił parlament Finlandii w ramach debaty nad unijną strategią leśną.

KE proponuje też, żeby spełnianie kryteriów było weryfikowane narzędziami zorientowanymi rynkowo, takimi jak certyfikacja leśna. Finowie oceniają tę propozycję negatywnie. – Poprzez certyfikację KE przeprowadzałaby audyt zrównoważonego rozwoju na poziomie poszczególnych gospodarstw, co jest nie do przyjęcia – mówi Karoliina Niemi. – To dałoby KE możliwość określania treści pul i tym samym sterowania czynnościami z zakresu gospodarki leśnej, wykonywanymi przez poszczególnych właścicieli lasów – dodaje Janne Näräkkä, specjalista z Fińskiego Centralnego Związku Producentów Rolnych i Właścicieli Lasów (MTK). Näräkkä uważa, że KE byłaby zainteresowana przede wszystkim aspektami klimatycznymi i ekologicznymi. Użytkowanie lasu zeszłoby na drugi plan.

Pomimo że „Traktat europejski” nie daje formalnych podstaw do realizowania przez UE wspólnej polityki leśnej, to jednak leśnictwo znajduje się w obszarze zainteresowania blisko 20 instytucji unijnych. W samej KE sprawami lasów i leśnictwa – aczkolwiek nie tylko nimi – zajmują się przede wszystkim referaty działające w ramach Dyrekcji Generalnej Ochrony Środowiska i Dyrekcji Generalnej Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich. Głównymi gremiami konsultacyjnymi są wspomniane już Komitet Stały ds. Leśnictwa i Grupa Doradcza ds. Leśnictwa i Korka Użytkowego.

Komitet Stały ds. Leśnictwa, utworzony na mocy decyzji Rady UE z dnia 29 maja 1989 r., składa się z przedstawicieli państw członkowskich, a jego przewodniczącym jest reprezentant KE. Podstawowym zadaniem komitetu jest zapewnienie wymiany informacji dotyczących rozwoju sektora leśnego między KE i państwami członkowskimi. Te ostatnie reprezentowane są na posiedzeniach komitetu zazwyczaj przez delegatów ministerstw właściwych do spraw leśnictwa lub delegatów administracji leśnej.

Grupa Doradcza ds. Leśnictwa i Korka Użytkowego działa na podstawie decyzji KE z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie funkcjonowania grup doradczych rozpatrujących zagadnienia z zakresu przedmiotowego Wspólnej Polityki Rolnej. W skład grupy wchodzą przedstawiciele interesariuszy leśnictwa. Przedstawicielami tymi są eksperci desygnowani przez organizacje społeczno-ekonomiczne działające na szczeblu Wspólnoty i figurujące w rejestrze grup interesów KE. Grupa liczy 49 członków dobranych według specjalnego klucza: producenci leśni mają w niej 28 reprezentantów, handlowcy – dwóch, przemysłowcy – 11, pracobiorcy – trzech, konsumenci – jednego, ekolodzy – czterech.

Źródło: www.cepf-eu.org

Szwecja
8% certyfikowanych lasów Södry wyłączonych z użytkowania

Członkowie Södry – gospodarczego zrzeszenia właścicieli lasów w południowej Szwecji – dobrowolnie wyłączyli z użytkowania przeciętnie 8% swojej certyfikowanej powierzchni leśnej, biorąc pod uwagę potrzeby ochrony przyrody. Łączna wartość wyłączonych obszarów leśnych może sięgać nawet 20 mld koron szwedzkich (ok. 9,1 mld zł). Dobrowolne wyłączanie lasów gospodarczych z użytkowania ma duże znaczenie dla osiągnięcia celów szwedzkiego narodowego programu ekologicznego „Żyjące Lasy”.

Wyłączone lasy obejmują głównie drzewostany przeszłorębne. Drzewostany stanowią co najmniej 85% obszarów, które zostały pozostawione do całkowicie naturalnego rozwoju, oraz blisko 70% obszarów, na których wykonywane są tylko zabiegi chroniące bioróżnorodność. Oba typy obszarów wyłączonych stanowią w sumie 19% wszystkich drzewostanów, które osiągnęły dojrzałość rębną. Ochrona przyrody w lasach Södry jest oczywiście także integralnym elementem użytkowania lasów gospodarczych (pozostawianie drewna martwego i przestojów, ochrona gleby, ochrona cennych ekosystemów itd.).

Członkami Södry jest 50,8 tys. prywatnych właścicieli lasów. Należy do nich w sumie 36 tys. posiadłości leśnych o łącznej powierzchni 2,36 mln ha. Członkowie Södry są także właścicielami koncernu leśno-drzewnego, w skład którego wchodzą cztery segmenty: Södra Skog (gospodarka leśna), Södra Cell (przemysł celulozowy), Södra Timber (przemysł tartaczny) i Södra Interiör (produkty drzewne o wyższym stopniu przetworzenia). Lasy członków Södry są certyfikowane wg standardów PEFC i FSC.

Źródło: www.sodra.com

Bawaria, Niemcy
Rada leśnictwa prywatnego i samorządowego

Helmut Brunner, minister leśnictwa w rządzie landu Bawaria, powołał bawarską Radę Leśnictwa na kolejną pięcioletnią kadencję. Dzięki pracy tego gremium praktyczne doświadczenia prywatnych i samorządowych właścicieli lasów wykorzystywane są w procesach decyzyjnych kształtujących politykę leśną Bawarii. 14 członków rady doradza społecznie ministrowi w sprawach subwencjonowania leśnictwa niepaństwowego. – Bezpośredni kontakt z praktykami i reprezentantami zrzeszeń jest dla nas ważny, ponieważ nie chcemy tworzyć przepisów ponad głowami ludzi – podkreśla minister Brunner.

Fot. www.forstpraxis.de

14 osób zasiadających w Radzie Leśnictwa społecznie doradza ministrowi w kwestiach subwencji dla leśnictwa niepaństwowego

W skład nowej rady, która ukonstytuowała się 19 maja 2014 r., wchodzą przedstawiciele Bawarskiego Związku Właścicieli Lasów, Bawarskiego Związku Rolników, zrzeszeń leśnych, większych prywatnych i samorządowych gospodarstw leśnych oraz różnych organizacji samopomocowych.

Źródło: www.forstpraxis.de

Łotwa
Walne zgromadzenie CEPF

Od 4 do 6 czerwca trwało w Rydze, stolicy Łotwy, walne zgromadzenie Konfederacji Europejskich Właścicieli Lasów (CEPF). W zgromadzeniu uczestniczyło blisko 40 delegatów, wyznaczonych przez 17 narodowych organizacji właścicieli lasów. Obrady otworzyła premier Łotwy, Laimdota Straujuma, która podkreśliła znaczenie współpracy między różnymi organizacjami z branży leśno-drzewnej dla dobra całego sektora, podając jako przykład swój kraj. Na Łotwie sektor leśno-drzewny wytwarza 7% produktu krajowego brutto. Od roku 1991 powierzchnia leśna Łowy podwoiła się i jej lesistość wynosi dziś 52%.

W części roboczej zgromadzenia Aljoscha Requardt, sekretarz generalny CEPF, przedstawił sprawozdanie za miniony rok, wskazując na postępy poczynione przez organizację. Ważnym elementem spotkania w Rydze były także obrady zespołu roboczego i zarządu CEPF. Przyszłoroczne walne zgromadzenie CEPF odbędzie się w Zagrzebiu, stolicy Chorwacji.

CEPF to zjednoczenie narodowych zrzeszeń właścicieli lasów w Europie, sięgające swoimi początkami 1961 roku. Reprezentuje ono interesy leśnictwa prywatnego. Wśród 23 oficjalnych członków CEPF nie ma jak dotąd Polskiego Związku Zrzeszeń Leśnych (PZZL).

Źródło: www.cepf-eu.org

Unia Europejska
UE głównym motorem globalnej deforestacji

Unijny raport pt. „Wpływ konsumpcji UE na deforestację”, opublikowany w 2013 r., świadczy o tym, że głównym motorem globalnej deforestacji jest właśnie UE. Tak przynajmniej uważa FERN, pozarządowa organizacja monitorująca unijną politykę pod kątem jej wpływu na lasy.

W latach 1990–2008 Unia była największym importerem netto tzw. deforestacji utowarowionej, zdecydowanie wyprzedzając Chiny i Amerykę Północną. Wprowadzona w raporcie kategoria „deforestacja utowarowiona” oznacza wylesienia związane z wytwarzaniem dóbr. Dobra te mogą być konsumowane w kraju lub sprzedawane za granicę. Deforestacja utowarowiona pozwala na powiązanie wylesień w krajach/regionach wytwarzających dobra ze stosowną konsumpcją w krajach/regionach importerów. W latach 1990–2008 do UE trafiło 36% oferowanych na rynku międzynarodowym dóbr, z których wytworzeniem były związane wylesienia w krajach eksporterów. Tym samym UE przyczyniła się – poprzez swoją konsumpcję dóbr z importu – do wylesienia obszaru lądowego o powierzchni 9 mln ha. Głównym czynnikiem wpływu UE na globalną deforestację jest konsumpcja takich dóbr z importu, jak rośliny oleiste (np. olej sojowy i palmowy), produkty pochodne od nich i mięso.

Źródło: www.fern.org

Badenia-Wirtembergia, Niemcy
Reguła 2 m dla rowerów w lesie

W ramach wysłuchania publicznego w sprawie jazdy rowerem w lesie, przeprowadzonego w parlamencie niemieckiego kraju związkowego Badenia-Wirtembergia, reprezentanci właścicieli lasów prywatnych jednoznacznie opowiedzieli się za utrzymaniem dotychczasowego uregulowania. Zgodnie z nim w Badenii-Wirtembergii dozwolona jest w lesie jazda rowerem, o ile odbywa się na drogach o szerokości co najmniej 2 m. Na mocy porozumień regionalnych możliwe jest obniżenie tego progu.

Fot. D. Klawczyński

W prywatnym lesie w Niemczech i Austrii społeczeństwo może bez przeszkód jeździć rowerem czy zbierać owoce runa. W Polsce właściciel możne tego zakazać

W Badeni-Wirtembergii, tak jak w całych Niemczech, społeczeństwo ma ustawowo zagwarantowane prawo wstępu do lasu w celach rekreacyjnych niezależnie od tego, czy jest on własnością państwową czy niepaństwową. Podobnie jest w Austrii. Powszechne prawo do obcowania z przyrodą niezależnie od formy własności gruntu obwiązuje także w Finlandii, Szkocji, Szwajcarii i Szwecji. Każdy ma tam prawo do zbierania jagód i grzybów we wszystkich lasach.

W Polsce jest inaczej: przepis art. 28 naszej ustawy o lasach (w jej dotychczasowym kształcie) określa, że właściciel lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa może zakazać wstępu do lasu, oznaczając ten las tablicą z odpowiednim napisem. Tym samym społeczeństwo nie ma zagwarantowanego dostępu do blisko 1/5 polskich lasów. Czy to jest przejaw wielofunkcyjności naszego leśnictwa, którą tak się chwalimy?

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.