O unijnej strategii bioróżnorodności i przewidywanych trudnościach w dotychczasowym funkcjonowaniu lasów pisaliśmy już kilkakrotnie. Swój głos w tej sprawie zabrał także KNLiTD PAN zrzeszający przedstawicieli nauk leśnych. Popierają oni potrzebę ochrony ekosystemów leśnych oraz podjęcie pilnych działań zmierzających do ograniczenia wszelkich czynników powodujących ich degradację oraz wpływających negatywnie na bioróżnorodność i klimat. Jednakże sposób, w jaki ma to być uczynione, wzbudza naukowe wątpliwości. Uważamy, że działania podejmowane w celu ochrony bioróżnorodności wymagają współpracy i konsensusu, zarówno naukowego, jak i społecznego – czytamy w stanowisku.

Naukowcy podkreślają, że obserwowane zmiany klimatyczne mogą mieć kaskadowy wpływ na usługi ekosystemowe, jak choćby retencję i ochronę wód, zachowanie siedlisk dzikich zwierząt czy produkcję drewna.

W ich opinii zmiany te zachodzą zbyt szybko i gwałtownie, by las mógł się do nich przystosować bez aktywnych działań ze strony zarządzających, przy jednoczesnym zachowaniu swoich funkcji ekosystemowych.

Niepokój w środowisku naukowym budzi szczególnie dynamika zamierania i rozpadu lasów europejskich, wynikająca głównie ze wzrostu częstości występowania okresów silnej suszy oraz obniżenia poziomu wód gruntowych. Na te czynniki szczególnie narażone są obszary leśne poddane silnej antropopresji oraz te, które powstały w wyniku zalesień gruntów porolnych, stanowiące blisko 30% powierzchni leśnej kraju. Zdaniem naukowców wyłączenie z użytkowania drzewostanów najstarszych klas wieku paradoksalnie może doprowadzić do utraty trwałości lasów, zamiast ich ochrony.

A to oznacza, że objęcie ich ochroną ścisłą jest niezmiernie groźne, bowiem może doprowadzić do ich szybkiego rozpadu, a to wywoła falę kolejnych następstw o znaczeniu ochroniarskim. Gremium naukowe nie zapomina także o aspekcie ekonomicznym takich działań. Zmniejszenie powierzchni lasów użytkowanych gospodarczo odbije się bowiem na przemyśle drzewnym i powiązanych z nim gałęziach gospodarki.

Oznacza to zwiększenie importu surowca z obszarów, które nie będą zobligowane do stosowania tych samych zasad ochrony bioróżnorodności.

W konkluzji stanowiska czytamy, że: Strategia unijna powinna uwzględniać specyfikę ekosystemów leśnych i gospodarki leśnej poszczególnych krajów UE, rodzaj i dotychczasową skuteczność stosowanych metod ochrony bioróżnorodności, a także specyficzne uwarunkowania społeczno-gospodarcze. We wdrażaniu strategii ochrony bioróżnorodności powinny być uwzględniane najnowsze wyniki badań naukowych. Obawiamy się, że zaproponowane rozwiązania, które nie są oparte na wynikach badań naukowych, w wielu aspektach mogą przynieść skutki odwrotne do zamierzonych.

BaszA