Z zagranicy

Litwa – Zmiany w Łowieckim Kolegium Doradczym Niemcy – Zażądali 10 tysięcy dodatkowych etatów Szwajcaria – Leśny środek kraju wędruje na południowy wschód Słowacja – Jubileusz 20-lecia pedagogiki leśnej Czechy – Raport o stanie lasów w 2020 roku Szwecja – Nadal dużo posuszu świerkowego  

Litwa

Zmiany w Łowieckim Kolegium Doradczym

Aby uczynić dyskusję nad kwestiami łowieckimi bardziej przejrzystą, litewskie Ministerstwo Środowiska rozszerzyło skład Łowieckiego Kolegium Doradczego. W gremium znalazło się więcej przedstawicieli różnych organizacji i instytucji. Jego członkowie mogą zapraszać na posiedzenia kolegium własnych ekspertów. – Określając skład kolegium, mieliśmy na uwadze zapewnienie równowagi reprezentacji myśliwych, przyrodników i naukowców. Mamy nadzieję, że gdy kolegium zacznie działać, łatwiej będzie rozpraszać obawy i myśliwych, i opinii publicznej – mówi Marius Čepulis, doradca ministra środowiska.

W nowym kolegium wyodrębniono następujące sekcje: ochrona bioróżnorodności i ekosystemów, biogospodarka oraz zachowanie tradycji łowieckich. W każdej sekcji jest reprezentowanych siedem instytucji i organizacji. W skład kolegium wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Środowiska i podległych mu jednostek, innych instytucji państwowych, placówek naukowych, pozarządowych organizacji ekologicznych, myśliwych, rolników, zrzeszeń leśnych i stowarzyszeń właścicielskich. Gremium podejmuje decyzje w drodze konsensusu, a w razie nieosiągnięcia porozumienia – w głosowaniu jawnym. Kadencja kolegium trwa pięć lat.

Źródło: https://am.lrv.lt/

Doradca litewskiego ministra środowiska Marius Čepulis, ornitolog i fotograf, podkreśla, że nowy skład łowieckiego kolegium uwzględnia reprezentację wszystkich zainteresowanych stron

Niemcy

Zażądali 10 tysięcy dodatkowych etatów

Pod koniec września 2021 r. odbyły się u naszych zachodnich sąsiadów wybory do Bundestagu – parlamentu federacji niemieckiej. Jak wszędzie w Europie kampania wyborcza była dla różnych grup społecznych okazją do głośnego i stanowczego wyartykułowania ich żądań wobec polityków. Wśród postulatów wyborczych nie zabrakło głosu branżowej korporacji leśników. I tak Związek Leśników Niemieckich (BDF) zażądał stworzenia w całych Niemczech 10 tys. dodatkowych miejsc pracy dla leśników. Ulrich Dohle, przewodniczący BDF, zaznaczył, że w ciągu ostatnich 30 lat niemiecki personel leśny został zredukowany o przeszło połowę. W związku z tym publiczne gospodarstwa leśne musiały skoncentrować się na wypracowywaniu zysków, co skutkuje zaniedbaniami w wypełnianiu świadczeń na rzecz społeczeństwa.

Źródło: www.forstpraxis.de

Szwajcaria

Leśny środek kraju wędruje na południowy wschód

Powierzchnia leśna Szwajcarii zwiększa się nierównomiernie w jej regionach, tak że leśne centrum tego kraju przesuwa się w kierunku południowo-wschodnim. W ciągu ostatnich ośmiu lat, które upłynęły między trzecią a czwartą krajową inwentaryzacją lasów, przesunięcie to wyniosło 460 m. Natomiast od czasu pierwszej inwentaryzacji krajowej (1983–85) leśny środek Szwajcarii przewędrował 3,2 km ku południowemu wschodowi. Teraz znajduje się blisko geograficznego środka tego kraju w kantonie Obwalden. Tempo wędrówki zmniejszyło się jednak ze 130 do 60 m rocznie. Wzrost lesistości Szwajcarii jest wynikiem zaniechania gospodarki rolnej w wielu regionach górskich. Od czasu trzeciej krajowej inwentaryzacji lasów (2004–2006) szwajcarska powierzchnia leśna zwiększyła się mniej więcej o 300 km2.

Źródło: www.forstpraxis.de

Słowacja

Jubileusz 20-lecia pedagogiki leśnej

W ciągu minionych 20 lat wyszkolono na Słowacji 385 pedagogów leśnych. Koordynatorem działalności w zakresie pedagogiki leśnej jest u naszych południowych sąsiadów Krajowe Centrum Leśnictwa. Z okazji jubileuszu wydano specjalną publikację – „Encyklopedię gier i zabaw w pedagogice leśnej”. Pedagogika leśna jest prowadzona na Słowacji od 2001 r. w ramach edukacji ekologicznej. Krajowe Centrum Leśnictwa realizuje program edukacyjny „Pedagogika leśna dla leśników”. W ciągu 20 lat wypracowano kompleksowy system pedagogiki leśnej. Stworzono profil identyfikacji wizualnej i portal internetowy (www.lesnapedagogika.sk). W 2007 r. Słowacja została członkiem Europejskiej Sieci Pedagogów Leśnych oraz Sekcji Pedagogiki Leśnej Sieci Edukatorów Leśnych.

Źródło: www.lesmedium.sk

Czechy

Raport o stanie lasów w 2020 roku

Czeski rząd przyjął 27 września 2021 r. raport o stanie lasów w 2020 roku. Był to kolejny niekorzystny rok dla gospodarki leśnej w Czechach. Masa użytków przygodnych wyniosła 33,91 mln m3 . To o 2,97 mln m3 więcej niż w roku 2019. Rozmiar odnowień na powierzchniach poklęskowych sięgnął 40,3 tys. ha.

– Stan lasu odbił się również na sytuacji ekonomicznej właścicieli lasów. Średni wynik ekonomiczny w rozpatrywanym okresie wyniósł zaledwie 1291 koron czeskich na hektar lasu. Co prawda wzrósł o 640 koron/ha rok do roku, ale było to głównie rezultatem dotacji wypłaconych z budżetu państwa. Bez wsparcia dotacyjnego łączny wynik ekonomiczny we wszystkich kategoriach własności leśnej spadłby do straty o średniej wartości -2407 koron/ha lasu – podkreślił Vojtěch Bílý, rzecznik prasowy Ministerstwa Rolnictwa, które w Czechach nadzoruje gospodarkę leśną. W 2020 r. czeskie Ministerstwo Rolnictwa wyasygnowało ze swojego budżetu prawie 1,2 mld koron na subsydia na gospodarkę leśną. Oprócz tego wypłaciło właścicielom lasów w sumie ok. 7 mld koron kompensaty skutków klęski kornika w lasach.

Źródło: www.lesmedium.sk

Szwecja

Nadal dużo posuszu świerkowego

W krainach Svealand i Götaland kornik drukarz wyrządził bardzo duże szkody także w 2021 roku. Niemniej w większości miejsc rozmiar strat był mniejszy niż w 2020 roku. Zgodnie z wynikami wstępnej inwentaryzacji łupem szkodnika padło blisko 5 mln m3 świerkowych zasobów drzewnych (co najmniej 3 mln m3 w krainie Svealand i ok. 1,7 mln m3 w krainie Götaland). g danych z przełomu sierpnia i września 2021 r. jedynie mniej niż połowa świerków zasiedlonych przez kornika została ścięta, wyrobiona i wywieziona z lasu. Reszta pozostała na pniu. Wstępną inwentaryzację szkód przeprowadziła Agencja Leśna (jednostka nadzorująca gospodarkę leśną w Szwecji) we współpracy z firmami leśno-drzewnymi i organizacją niezarobkową Skogssällskapet (fundacja na rzecz zrównoważonego rozwoju lasów i innych użytków). C

Źródło: www.skogsstyrelsen.se

Opr. A.S.

Dolna Saksonia, Niemcy – Przejście na subsydiowanie bezpośrednie Niemcy – Krajowa sieć teledetekcji leśnej Świat – Owady a uwalnianie CO2 z drewna martwego Litwa – Niezwiększanie rozmiaru pozyskania drewna

Dolna Saksonia, Niemcy

Przejście na subsydiowanie bezpośrednie

System opieki nad lasami niepaństwowymi w landzie Dolna Saksonia ma zostać przestawiony do 2024 r. na subsydiowanie bezpośrednie. W 2022 r. startują cztery projekty pilotażowe, w których wypróbowane zostaną modele wsparcia kierowanego bezpośrednio do wszystkich tych właścicieli lasów, którzy skupieni są w zrzeszeniach leśnych. Resort rolnictwa w rządzie Dolnej Saksonii powołał zespół roboczy, w którym reprezentowani są wszyscy interesariusze dolnosaksońskich lasów niepaństwowych. Oprócz przedstawicieli organizacji właścicieli lasów w skład zespołu weszli reprezentanci przedsiębiorców leśnych i podmiotów świadczących usługi opieki nad lasami.

Jak dotąd za fachowe doradztwo leśne i usługową opiekę nad lasami prywatnymi odpowiedzialne są w Dolnej Saksonii dwa podmioty: Izba Rolnicza Dolnej Saksonii (LWK), która troszczy się o 560 tys. ha lasów prywatnych, oraz Dolnosaksońskie Lasy Krajowe (NLF), zarządzające lasami państwowymi i mające w swojej pieczy 80 tys. lasów zrzeszeń leśnych o charakterze spółdzielczym. LWK i NLF otrzymują od landu odpowiednie dotacje celowe. Jednak w sytuacji obecnego kryzysu klimatycznego w lasach Ministerstwo Rolnictwa Dolnej Saksonii, któremu w tym landzie podlega gospodarka leśna, zapowiedziało drastyczną redukcję dotacji dla tych jednostek. Zaoszczędzone przez to środki finansowe zostaną przeznaczone właśnie na subsydia kierowane bezpośrednio do prywatnych właścicieli lasów.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Krajowa sieć teledetekcji leśnej

Od 1 sierpnia 2021 r. działa w niemieckim Państwowym Federalnym Instytucie Badawczym im. Johanna Heinricha von Thünen (TI), w oddziale w Eberswalde, Biuro Sieci Copernicus „Las”. Biuro pełni funkcję jednostki łącznikowej, zapewniającej kontakt między wszystkimi interesariuszami lasów i specjalistami w dziedzinie teledetekcji.

Rozwiązania dostępne w ramach satelitarnej sieci Copernicus pozwalają na pozyskiwanie charakteryzujących się dużą rozdzielczością
czasową i przestrzenną danych o szkodach w lasach, różnorodności struktur zbiorowisk leśnych i o ich składzie gatunkowym. W przypadku pożarów lasów umożliwiają szybkie skartowanie ich zasięgu i określenie intensywności ognia. Biuro Sieci Copernicus „Las” powstało z inicjatywy Niemieckiej Agencji Kosmicznej. Finansowane jest przez Federalne Ministerstwo Transportu i Infrastruktury Cyfrowej.

Źródło: www.forstpraxis.de

Świat

Owady a uwalnianie CO2 z drewna martwego

W ramach globalnego projektu badawczego, koordynowanego przez Uniwersytet Würzburski i Politechnikę Monachijską, określono stopień wpływu owadów na uwalnianie CO2 z drewna martwego.

Na 55 stanowiskach leśnych na sześciu kontynentach wyłożono sztuki drewna przeszło 140 gatunków drzew, aby zbadać zależność pomiędzy tempem rozkładu próbek a klimatem. Każdorazowo połowa próbek znajdowała się w klatkach z siatki o drobnych oczkach, zapobiegającej zasiedleniu drewna przez owady.

Wyniki badań (opisane przez Seibolda i in. w czasopiśmie „Nature” w artykule „The contribution of insects to global forest deadwood decomposition”) dowodzą, że wpływ owadów na uwalnianie CO2 zależy w bardzo dużym stopniu od klimatu. – Na podstawie wyników eksperymentu mogliśmy stworzyć model udziału drewna martwego w globalnym obiegu węgla – mówi Rupert Seidl, profesor dynamiki ekosystemów i zagospodarowania lasu na Politechnice Monachijskiej. Na świecie jest rocznie uwalnianych z drewna martwego 10,9 gigaton węgla. Część tego węgla trafia do gleby, część – do atmosfery. Ilość węgla uwalnianego z drewna martwego odpowiada 115% emisji pochodzących ze spalania paliw kopalnych. Aż 93% tej ilości przypada na lasy tropikalne. Natomiast w lasach umiarkowanych i północnych szerokości geograficznych węgiel pozostaje długo związany w drewnie martwym. Ustalono, że udział owadów w rozkładzie drewna wynosi blisko 1/3 i ogranicza się w zasadzie do strefy tropikalnej. W lasach umiarkowanych i północnych szerokości geograficznych wpływ owadów na rozkład drewna jest niewielki.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Niezwiększanie rozmiaru pozyskania drewna

Ograniczenie rozmiaru pozyskania drewna w przyszłości do dotychczasowego poziomu ma zapewnić zmniejszenie stopnia ingerencji w najbardziej wrażliwe drzewostany. Powierzchniowy etat cięć w litewskich lasach państwowych ustalony na 2022 r. będzie taki sam jak w ostatnich latach: użytkowaniem zostanie objęte niespełna 11,3 tys. ha spośród przeszło 1 mln ha państwowych drzewostanów.

– Całkowity etat pozostanie na dotychczasowym poziomie. Roczna powierzchnia cięć będzie o 479 ha mniejsza od założonej w 2018 r. przez poprzedni rząd – mówi Danas Augutis, wiceminister środowiska. W najwrażliwszych drzewostanach rozmiar cięć zostanie zmniejszony o połowę. Użytkowanie lasu ulegnie również znacznemu ograniczeniu w olsach, na terenach podmokłych ważnych dla bioróżnorodności i siedliskach o szczególnym znaczeniu dla Wspólnoty. Natomiast powierzchniowy etat cięć w lasach sosnowych, które mają największą powierzchnię na Litwie, wzrośnie o prawie 300 ha.

• Na Litwie użytkowaniu podlega średnio 1% lasów państwowych rocznie, a maszyny leśne wracają do tego samego lasu średnio po 100 latach –dopowiada wiceminister. W lasach gospodarczych pozyskanie drewna brutto nie przekracza 70% przyrostu rocznego. C

Źródło: www.am.lrv.lt

Opr. A.S.

Austria – Leśne 2021 piwem górskim jagodowo-limbowym Bawaria, Niemcy – Polowanie z użyciem tylko amunicji bezołowiowej Niemcy – Szczyt Leśny Wohllebena Niemcy – Raporty o lasach

Austria

Leśne 2021 piwem górskim jagodowo-limbowym

Austriackie Lasy Związkowe (ÖBf), zarządzające lasami państwowymi Republiki Austrii, już od 11 lat warzą we współpracy z mistrzem piwowarskim Axelem Kiesbye koneserskie piwo Leśne (Waldbier). Dotychczas każdy rocznik trunku był wzbogacany o inny dodatek pochodzący z lasów ÖBf. W 2021 r. są nim szyszki sosny limby i jagody borówki czarnej. Zostały one zebrane w lasach górskich Tyrolu na wys. 2 tys. m n.p.m., w leśnictwie Inntal. W pierwszych dniach sierpnia leśniczy Ephräm Unterberger i Axel Kiesbye wraz ze współpracownikami pozyskali ręcznie 10 kg niedojrzałych jeszcze szyszek limby i 50 kg jagód. Rocznik 2021 ma więc żywiczno-korzenny aromat szyszek z delikatną nutą jagodową. Ponadto jagody nadają trunkowi łagodny czerwonawy odcień. Piwo górskie jagodowo-limbowe jest pierwszym z nowego cyklu, które skupia się nie tyle na samych dodatkach, ile na środowiskach leśnych, które je dostarczają.

Leśne 2021 jest dostępne od końca września w butelkach o pojemności 0,75 i 0,33 l. Ze względu na stosunkowo dużą zawartość alkoholu może leżakować przez wiele lat. ÖBf zaczęły produkować limitowane partie piwa Leśnego w 2011 r. – Międzynarodowym Roku Lasów. Podstawowym dodatkiem do warzenia pierwszych roczników piwa Leśnego były młode pędy, szyszki, nasiona lub żywica iglastych drzew leśnych – jodły (2011), limby (2012), modrzewia (2013), sosny czarnej (2014) i świerka (2015). W 2016 r. dodatkiem były gałązki, igły i szyszkojagody alpejskiej odmiany jałowca, w 2017 r. – kwiaty czeremchy zwyczajnej, w 2018 r. – kwiaty, liście i pędy dzikiej gruszy, a w 2019 r. – owoce jarzębu brekinii. Z kolei w 2020 r. Leśne było piwem barrigue, czyli takim, które dojrzewało w dębowej beczce.

Źródło: www.bundesforste.at

Bawaria, Niemcy

Polowanie z użyciem tylko amunicji bezołowiowej

Generalnie od 1 kwietnia 2022 r. polowanie w granicach zasięgu terytorialnego Bawarskich Lasów Państwowych (BaySF) będzie mogło być wykonywane wyłącznie z zastosowaniem amunicji bezołowiowej. Przepis ten dotyczy zarówno pracowników BaySF zajmujących się łowiectwem w ramach obowiązków służbowych, jak i myśliwych zewnętrznych, którzy polują w obwodach BaySF. Decyzję o przestawieniu się na amunicję bezołowiową podjęto po pozytywnych wynikach projektów pilotażowych.

– Całkowite przejście na amunicję bezołowiową jest jednoznacznym i ważnym sygnałem działań na rzecz ochrony środowiska i zdrowia. Firma wypełnia tym samym swoje zobowiązania wynikające z pełnienia funkcji wzorcowej w zakresie polowania w państwowych lasach – wyjaśnia Michaela Kaniber, minister odpowiedzialna za gospodarkę leśną w rządzie Bawarii i przewodnicząca rady nadzorczej BaySF. W wyjątkowych przypadkach w określonych jednostkach BaySF ostateczny termin przestawienia się na amunicję bezołowiową został wyznaczony na 31 marca 2023 roku.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Szczyt Leśny Wohllebena

Akademia Leśna Wohllebena zorganizowała w dniach 5–6 sierpnia 2021 r. w formule online ogólnoniemiecki Szczyt Leśny
„(Nie)zamieranie Lasów 2.0”. Na platformie obsługującej spotkanie zarejestrowało się ok. 5 tys. osób. W pierwszym dniu zalogowanych było jednocześnie 2 tys., w drugim – prawie 1,9 tys. obserwatorów. W przededniu spotkania Peter Wohlleben odniósł się w wywiadzie radiowym do terminu „zamieranie lasów 2.0”. Znany niemiecki leśnik, ekolog i autor książek, uważa, że prawdziwy las ma się jeszcze dobrze. Zamieranie dotyczy tylko lasów stworzonych przez człowieka, które w rzeczywistości są plantacją. Obumarłe drzewa należy pozostawiać na pniu. Chronią one bowiem glebę przed przegrzaniem i umożliwiają przez to odnawianie się gatunków drzew liściastych. Nie powinno się prowadzić zalesień, ponieważ las rozwija się sam. Te przesłania stanowiły nić przewodnią spotkania.

Szczyt Leśny „(Nie)zamieranie Lasów 2.0” był bardzo dobrze zorganizowany i miał duży zasięg. Stworzył arenę krytyki dotychczasowych modeli kształcenia leśnego i zarządzania lasami oraz kierunków polityki leśnej. Wskazał na konieczność pójścia nowymi drogami proponowanymi przez Akademię Leśną Wohllebena. Słabą stroną spotkania były składy dyskutantów, które często nie reprezentowały zbyt szerokiego spektrum poglądów.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Raporty o lasach

Resort odpowiedzialny w niemieckim rządzie federalnym za gospodarkę leśną przedstawił w połowie lipca 2021 r. raport o stanie lasów w Niemczech. Skupia się on na omówieniu rozmiaru, przyczyn i skutków uszkodzeń drzewostanów oraz stosowanych środków likwidacji szkód. Powierzchnia leśna Niemiec wynosi 11,4 mln ha, a ich lesistość – 32%. Nawałnice, susza, upały i spotęgowana gradacja kornika w latach 2017–20 spowodowały w niemieckich lasach ogromne szkody. Niemal wszystkie główne gatunki drzew leśnych wykazują obniżony poziom zdrowotności. Wg stanu na koniec 2020 r. łączna powierzchnia poklęskowa sięgała 277 tys. ha. Znaczny stopień defoliacji koron wykazywało 37% wszystkich drzew. Pogorszył się głównie stan zdrowotny świerka (44% drzew o znacznym stopniu defoliacji) i buka (55%).

Leśny Zakład Badawczy Niemiec Północnozachodnich (NW-FVA) opublikował w lipcu aktualne dane o powierzchni niemieckich lasów pozostawionych do naturalnego rozwoju. Zgodnie z niemiecką Narodową Strategią na rzecz Różnorodności Biologicznej, do 2020 r. miało zostać w Niemczech pozostawione do naturalnego rozwoju 5% ich powierzchni leśnej i 10% lasów publicznych. Cel ten nie został jeszcze osiągnięty. Na koniec 2020 r. powierzchnia lasów trwale pozostawionych do naturalnego rozwoju wynosiła 355 tys. ha, co stanowiło 3,1% powierzchni leśnej Niemiec. Za takie lasy uznawane są powierzchnie leśne o wielkości co najmniej 0,3 ha, na których nigdy nie wykonuje się ani czynności z zakresu użytkowania lasu, ani zabiegów pielęgnacyjnych z zakresu ochrony przyrody i jest to zagwarantowane prawnie.

Federalny Urząd Statystyczny (Destatis) podał w sierpniu informację o ilości drewna uszkodzonego w Niemczech przez szkodniki owadzie. W 2020 r. całkowita ilość drewna poklęskowego wynosiła 60,1 mln m3, z czego blisko 43,3 mln m3 przypadło właśnie na drewno uszkodzone przez szkodniki owadzie. To 13 razy więcej niż w 2015 roku. Aż 99% drzew zasiedlonych przez szkodniki owadzie stanowiły gatunki iglaste, takie jak świerk, jodła czy sosna. Udział drewna poklęskowego w całości niemieckiego pozyskania w 2020 r. sięgnął 75% (w roku 2015 stosowny odsetek wynosił 23%). C

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Czechy – Lasy państwowe pomagają Morawianom Saksonia, Niemcy – Ruszyło 3. kartowanie biotopów leśnych Szwajcaria – Pozyskanie drewna w 2020 roku Niemcy – Znacznie mniejsza powierzchnia pożarów lasów

Czechy

Lasy państwowe pomagają Morawianom

Lasy Republiki Czeskiej (LČR), zarządzające czeskimi lasami państwowymi, przekazały do 26 lipca mieszkańcom Moraw, których domy zostały zniszczone 24 czerwca 2021 r. przez tornado, 25,2 mln koron (ok. 4,5 mln zł) i 900 m3 drewna na nowe więźby dachowe. Podpisanych zostało 280 umów o darowiznę. Termin składania wniosków o pomoc został wyznaczony na koniec 2021 roku.

Już w dzień po tornadzie LČR zaoferowały poszkodowanym drewno na nową więźbę lub pomoc finansową w wysokości 100 tys. koron (ok. 18 tys. zł). Do 26 lipca popisały z nimi 28 umów na dostawę drewna i 252 umowy o darowiznę pieniężną. Większość wniosków o pomoc została złożona w ciągu pierwszych dwóch tygodni po katastrofie. – Obecnie sześciu naszych pracowników jest zaangażowanych w pomoc oso-bom poszkodowanym przez tornado, w tym dwóch zajmuje się zawieraniem umów o darowiznę i sporządzaniem protokołów przekazania w terenie – mówi Miroslav Svoboda, dyrektor gospodarstwa leśnego LČR Židlochovice.

Tornado dotknęło również lasy i infrastrukturę LČR. Wiatr złamał lub powalił ok. 28 tys. drzew na powierzchni 120 ha. Straty w budynkach i sprzęcie oszacowano na 6,5 mln koron.

Źródło: www.lesycr.cz

Saksonia, Niemcy

Ruszyło 3. kartowanie biotopów leśnych

Latem 2021 r. rozpoczęło się w landzie Saksonia trzecie kartowanie biotopów leśnych. Przewiduje się, że pełna rewizja inwentaryzacji biotopów zajmie 12 lat. Prace są wykonywane na zlecenie Gospodarstwa Państwowego „Lasy Saksonii”, które zarządza lasami państwowymi oraz opiekuje się lasami prywatnymi i samorządowymi landu. Drużyny inwentaryzacyjne szczegółowo opisują stan i strukturę każdego biotopu i formułują zalecenia co do jego pielęgnacji. Wszystkie gromadzone dane będą sukcesywnie, w odstępach rocznych, udostępniane w postaci cyfrowej w internecie. Pierwsze kartowanie biotopów leśnych w Saksonii miało miejsce w latach 1994–2000, drugie – w latach 2006–16. Ponowna rewizja stała się konieczna, ponieważ ostatnio biotopy w lasach znacznie się zmieniły wskutek przyspieszonej zmiany klimatu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Szwajcaria

Pozyskanie drewna w 2020 roku

W szwajcarskich lasach pozyskano w ub. roku 4,8 mln m3 drewna. To o 4% więcej niż w roku 2019, ale o 8% mniej niż w roku 2018, który cechował się nasiloną gradacją korników, suszą letnią i niszczycielskimi wichurami w zimie. Pozyskanie drewna iglastego i liściastego sięgnęło odpowiednio 3,4 mln m3 (wzrost o 8% w stosunku do 2019 r.) i 1,4 mln m3 (-3%). Dominującą grupą sortymentową było drewno tartaczne: pozyskano go 2,3 mln m3 (+5%). Pozyskanie zrębków osiągnęło poziom 1,2 mln m3 (+5%). W przypadku tego ostatniego sortymentu tendencja wzrostowa utrzymuje się od 2016 roku.

W 2020 r. 660 szwajcarskich gospodarstw leśnych zanotowało łącznie przychody rzędu 525 mln franków szwajcarskich (-2%) i koszty w wysokości 569 mln franków (-1%). Nadwyżka kosztów nad przychodami wzrosła o 5% w stosunku do 2019 roku.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Znacznie mniejsza powierzchnia pożarów lasów

Zgodnie ze wstępnymi danymi niemieckiego Federalnego Centrum Informacyjnego Rolnictwa (BZL) powierzchnia pożarów lasów w Niemczech w 2020 r. zmniejszyła się przeszło siedmiokrotnie (z 2711 do 368 ha) w stosunku do roku wcześniejszego. Na jeden pożar przypadło średnio 0,27 ha pożarzyska. Średnia roczna powierzchnia pożarów lasów w okresie od 1991 r. wynosi u naszych zachodnich sąsiadów 797 ha, a średnia powierzchnia jednego pożarzyska – 0,59 ha. Znaczny spadek powierzchni pożarów lasów w Niemczech jest wynikiem stosowania kompleksowego pakietu technicznych środków zarządzania ryzykiem pożarowym, pozwalających na wcześniejsze wykrywanie i szybsze zwalczanie ognia.

2020 był drugim pod względem wysokości temperatury powietrza rokiem w Niemczech od czasu rozpoczęcia tam regularnych pomiarów w 1881 roku. Landem, w którym ogień strawił najwięcej lasów (119 ha), była Brandenburgia. Zagrożenie pożarowe lasów jest w tym landzie wyjątkowo duże, ponieważ dominują w nim piaszczyste gleby i bory sosnowe.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Stany Zjednoczone – Nowy szef lasów federalnych Francja – 475 etatów mniej w lasach publicznych? Litwa – Krajowe Porozumienie Leśne

Stany Zjednoczone

Nowy szef lasów federalnych

Dwudziestym szefem federalnej Służby Leśnej Stanów Zjednoczonych (USFS) został Randy Moore. Jego poprzedniczka na tym stanowisku, Vicki Christiansen, przeszła w sierpniu 2021 r. na emeryturę po 40 latach służby w instytucjach związanych z lasami i zasobami naturalnymi.

Randy Moore jest pierwszym Afroamerykaninem pełniącym funkcję szefa USFS. Wcześniej był naczelnym leśnikiem południowo-zachodniego regionu pacyficznego USFS w Kalifornii, gdzie odpowiadał za 18 kompleksów lasów federalnych. Ponadto nadzorował stanowe i prywatne programy leśne na Hawajach i wyspach na Pacyfiku stowarzyszonych z USA. Funkcje te sprawował od 2007 roku.

Moore rozpoczął swoją karierę zawodową w 1978 r. w Służbie Ochrony Zasobów Naturalnych w Północnej Dakocie. Po przejściu do USFS pracował w kompleksach lasów federalnych w Kolorado, Karolinie Północnej i Missouri. Nowy szef ma też doświadczenie w pracy na szczeblu federalnym: w Waszyngtonie sprawował funkcję zastępcy wiceszefa Systemu Lasów Federalnych i zastępcy kierownika programu ochrony gleb. Randy Moore ukończył studia licencjackie z zakresu nauk o roślinach i glebie na Uniwersytecie Południowym w Baton Rouge w stanie Luizjana.

USFS jest agencją Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA) – jednego z resortów amerykańskiego rządu federalnego. Oprócz zarządzania lasami federalnymi zadaniem agencji jest udzielanie fachowej pomocy stanowym służbom leśnym i właścicielom lasów prywatnych oraz prowadzenie badań leśnych. Amerykańskie lasy federalne, zajmujące powierzchnię ok. 77 mln ha, są obszarami chronionymi kategorii VI wg klasyfikacji Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), toteż nie są intensywnie użytkowane. Od 1908 r. USFS jest zobowiązana do przekazywania corocznie 25% przychodów ze sprzedaży drewna tym jednostkom samorządu terytorialnego, na których obszarze położone są kompleksy lasów federalnych.

Źródło: www.fs.usda.gov

Francja

475 etatów mniej w lasach publicznych?

Jak donosi gazeta regionalna „Le Journal de Saône et Loire”, francuski Krajowy Urząd ds. Lasów (ONF), który we Francji metropolitalnej sprawuje zarząd nad 1,7 mln ha lasów państwowych i zarazem ma pod swoją opieką 2,9 mln ha lasów samo-rządowych, planuje zmniejszenie zatrudnienia o 475 etatów do 2025 roku. Obecnie w jednostkach ONF we Francji metropolitalnej pracuje ok. 8,5 tys. osób. Redukcja ma zostać uskuteczniona nie przez zwolnienia, lecz przez likwidowanie stanowisk po pracownikach odchodzących na emeryturę lub z innych powodów kończących pracę w ONF.

Opieka ONF nad lasami samorządowymi odbywa się na podstawie karty lasów samorządowych – umowy zawieranej z francuską Krajową Federacją Gmin Leśnych (FNCOFOR). Francuski rząd chce, aby gminy leśne zwiększyły do 2025 r. dotacje dla ONF o 40%. To miałby być drugi główny element racjonalizacji systemu funkcjonowania ONF. Jednak FNCOFOR zapowiada opór wobec tego projektu.

W lasach państwowych Francji metropolitalnej etat cięć wynosi ok. 6 mln m3 drewna, w lasach samorządowych – ok. 8 mln m3. Sprzedaż drewna z lasów państwowych i dotacje na opiekę nad lasami samorządowymi stanowią obecnie odpowiednio ok. 30 i 25% przychodów ONF.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Krajowe Porozumienie Leśne

O przyszłości litewskich lasów będzie decydować Krajowe Porozumienie Leśne (NMS), które ma dążyć do godzenia oczekiwań różnych grup interesariuszy. Prace nad powołaniem do życia NMS rozpoczęły się oficjalnie pod koniec kwietnia 2021 roku. W wydarzeniu inauguracyjnym wzięło udział 135 profesjonalistów z dziedzin związanych z lasami i reprezentantów społeczeństwa. We wstępnym programie NMS wyróżniono cztery obszary tematyczne: przegląd ekosystemów, rozwój lasów, rozwój obszarów chronionych i zwiększenie korzyści ekonomicznych z pozyskiwania drewna.

Porozumienie jest kształtowane metodą współtworzenia (koncepcja Future Search). To nie litewskie Ministerstwo Środowiska, któremu podlegają lasy, jest odpowiedzialne za nadzorowanie i koordynowanie procesu porozumiewawczego, lecz zespół koordynacyjny, w skład którego wchodzą właściciele lasów, politycy, leśnicy, ekolodzy, naukowcy, przedsiębiorcy i inni przedstawiciele społeczeństwa. Reprezentują oni cztery różne grupy interesariuszy leśnictwa – polityczną, gospodarczą, społeczną i ekologiczną. Zespół koordynacyjny ma dbać o to, aby wszystkie zainteresowane strony były włączone w realny dialog o przyszłości lasów litewskich.

Zdaniem litewskiego ministra środowiska Simonasa Gentvilasa, w ramach NMS całe litewskie społeczeństwo powinno wspólnie decydować o tym, jak dbać o lasy kraju. Jedną z kwestii do rozważenia jest sposób objęcia ochroną 20% terytorium Litwy. Niezbędne będą również zmiany na rynku pracy i rynku produktów drzewnych. – Musimy też wstrzymać eksport drewna, który do dziś funkcjonuje bez wartości dodanej – zaznacza Simonas Gentvilas.

Źródło: www.am.lrv.lt

Opr. A.S.

Szwajcaria – Drzewa rosną, gdy jest ciemno Czechy – Sadzą więcej drzew liściastych niż iglastych Niemcy – Rynek nieruchomości leśnych Szwecja – Pozyskanie drewna w 2020 roku

Szwajcaria

Drzewa rosną, gdy jest ciemno

Międzynarodowy zespół naukowców skupionych wokół Romana Zweifela ze szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań nad Lasem, Śniegiem i Krajobrazem (WSL) opublikował niedawno w czasopiśmie „New Phytologist” opracowanie analityczne, które wykazuje, że przyrost drzew odbywa się głównie w ciemności. Czynnikiem hamującym przyrastanie drzew przy świetle słonecznym jest (wyjąwszy wczesną porę ranną) mniejsza wilgotność powietrza.

Drzewa rosną przez niewiele godzin w ciągu doby i przez stosunkowo niewiele dni w roku (w sumie jest to okres 15–30 dni w zależności od gatunku drzewa). Budują nowe komórki z węglowodanów wytwarzanych w liściach i igłach w procesie fotosyntezy. Jednak tym, co prymarnie ogranicza przyrost drzew, jest nie ilość wytwarzanych węglowodanów, lecz wartość siły ssania wody, czyli potencjał wodny. Gdy wilgotność powietrza spada, maleje potencjał wodny w pniu drzewa i jego przyrost może ustać niezależnie od stanu zaopatrzenia w węglowodany.

Ponieważ pozyskiwanie węgla (fotosynteza w ciągu dnia) i użytkowanie węgla (przyrost w nocy) odbywają się w innych porach doby, wyniki oddziaływania warunków atmosferycznych na te procesy są różne. To może oznaczać konieczność rewizji prognoz wpływu zmiany klimatu na lasy i leśną akumulację węgla. Stosowane dotychczas modele rozwoju klimatu lasu opierały się bowiem głównie na średniorocznych wartościach parametrów przyrostowych nieuwzględniających zróżnicowania dobowego.

Podstawą opracowania analitycznego były wartości przyrostu na grubość 170 buków, świerków i innych często występujących w Szwajcarii gatunków drzew rosnących na 50 siedliskach w różnych miejscach tego kraju. Dane przyrostowe były rejestrowane w odstępie godzinowym w ciągu ośmiu lat.

Źródło: www.forstpraxis.de

Czechy

Sadzą więcej drzew liściastych niż iglastych

2020 był drugim z rzędu rokiem, w którym Czesi posadzili więcej drzew liściastych niż iglastych. Powierzchnia sztucznie odnowiona drzewami liściastymi wzrosła z 14,7 tys. ha w 2019 r. do 17, 3 tys. ha w ub. roku. Łącznie odnowiono w Czechach w 2020 r. blisko 40 tys. ha lasu, w tym 34 tys. ha przez sadzenie, a resztę metodami odnowienia naturalnego. Na drzewa liściaste przypadło 51,3% powierzchni założonych upraw. Najliczniej sadzonymi gatunkami drzew były buk i dąb. Ministerstwo Rolnictwa, któremu u naszych południowych sąsiadów podlega gospodarka leśna, przeznaczyło na subsydia na odnowienie lasu ok. 9 mld koron czeskich. – Bardzo się cieszę, że przygotowany przez nas w ministerstwie pakiet środków przeciwdziałających skutkom suszy w lasach i klęsce kornika się sprawdza. Nasze lasy się odradzają, stają się coraz bardziej zróżnicowane gatunkowo, a przez to bardziej odporne na szkodniki i zmiany klimatyczne – mówi minister rolnictwa Miroslav Toman.

W Czechach w roku 2020 pozyskano 35,75 mln m3 drewna. Aż 73% całego pozyskania stanowiło drewno kornikowe (jego ilość była dwudziestokrotnie większa od średniej w latach sprzed klęski kornika). W ramach subsydiowania odtwarzania lasu na powierzchniach poklęskowych czeskie Ministerstwo Rolnictwa dofinansowuje odnawianie naturalne i sztuczne oraz grodzenie i pielęgnowanie odnowień. Do tego dochodzą dotacje przewidziane dla właścicieli lasów w programie rozwoju obszarów wiejskich. Ministerstwo liczy również na 8,8 mld koron, które zgodnie z projektem czeskiego krajowego planu odbudowy po pandemii mają zostać w ciągu najbliższych trzech lat przeznaczone na subwencje na hodowlę lasów odpornych klimatycznie i na retencję leśną.

Źródło: www.silvarium.cz

Niemcy

Rynek nieruchomości leśnych

Zgodnie z niedawno opublikowanym raportem firmy konsultingowej Colliers International Deutschland zyski z inwestowania kapitału w niemieckie lasy kształtują się na stosunkowo atrakcyjnym poziomie 1,5% rocznie, i to pomimo że dochody części prywatnych gospodarstw leśnych znacznie się zmniejszyły w wyniku kryzysu klimatycznego. Od 2018 r. średnia cena gruntu leśnego kształtuje się u naszych zachodnich sąsiadów na poziomie 12,7 tys. euro/ha. Rozpiętość cen jest jednak bardzo duża: od 5 tys. do 60 tys. euro/ha. Przy tym różnice cenowe nie zawsze są uzasadnione ekonomicznie. W 2018 r. przedmiotem sprzedaży było w Niemczech nieco ponad 34 tys. ha gruntów leśnych. Średnia powierzchnia lasu zmieniająca właściciela, przypadająca na jedną transakcję, wynosiła 1,8 tys. ha.

Źródło: www.forstpraxis.de

Szwecja

Pozyskanie drewna w 2020 roku

Zgodnie ze wstępnymi szacunkami Agencji Leśnej, organu nadzorującego wykonywanie szwedzkiej ustawy o lasach, pozyskanie drewna w Szwecji osiągnęło w 2020 r. poziom 93,3 mln m3 brutto (miąższość w korze całych strzał). To oznacza wzrost o 0,5% w stosunku do 2019 roku. Przyrost roczny szwedzkich zasobów drzewnych sięga 120 mln m3. Wg kalkulacji Agencji Leśnej i Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych (SLU) maksymalny roczny poziom zrównoważonego użytkowania lasów w Szwecji wynosi 95–100 mln m3.

W wymiarze netto (miąższość drewna okrągłego bez kory) pozyskanie drewna nieznacznie przekroczyło 74,4 mln m3. Podstawowa struktura sortymentowa kształtowała się następująco: drewno tartaczne iglaste – ok. 50%; papierówka iglasta i liściasta – 40%; drewno energetyczne – 7%. Cięcia użytkowania rębnego dostarczyły przeszło 60% pozyskanej masy, a trzebieże – 25%. Największy udział w pozyskaniu miały świerk (ponad 50%) i sosna (ok. jednej trzeciej).

W przypadku cięć użytkowania rębnego obejmujących powierzchnię większą niż 0,5 ha przeciętna powierzchnia zrębu wynosiła 3,6 ha (dane te dotyczą roku 2019). Na północy Szwecji zręby były średnio dwa razy większe niż na południu. W lasach należących do właścicieli indywidualnych średnia powierzchnia zrębu była dwa razy mniejsza niż w lasach pozostałych właścicieli.

Opr. A.S.

Czechy – Gospodarka bliska przyrody w lasach wojskowych Słowacja – Lasy państwowe za regulacją liczebności niedźwiedzi Litwa – Sprzedaż państwowego drewna

Czechy

Gospodarka bliska przyrody w lasach wojskowych

Lasy i Dobra Wojskowe (VLS) – przedsiębiorstwo państwowe zarządzające gruntami wojskowymi w Czechach – wdrażają model gospodarki leśnej bliskiej przyrody.

W czerwcu 2021 r. Petr Král, dyrektor VLS, i Róbert Marušák, dziekan Wydziału Leśnictwa i Technologii Drewna (FLD) Czeskiego Uniwersytetu Rolniczego w Pradze, podpisali memorandum ws. stosownej współpracy. VLS przy metodycznym wsparciu wydziału wprowadzą do praktyki gospodarki leśnej reguły użytkowania selektywnego w odpowiednich lokalizacjach.

Umowa przewiduje utworzenie co najmniej trzech pokazowych obiektów gospodarki leśnej bliskiej przyrody, ale wszystko wskazuje na to, że będzie ich więcej. Do tej pory VLS wybrały sześć potencjalnych lokalizacji. Każdy z obiektów pokazowych będzie miał powierzchnię w granicach od 30 do 50 ha. – Jest to specyficzny sposób gospodarowania, wspierający w maksymalnym stopniu procesy naturalne i prowadzący do powstawania drzewostanów zróżnicowanych przestrzennie, wysokościowo i wiekowo. Celem są wielopiętrowe drzewostany o zupełnie innym charakterze niż drzewostany znane z tradycyjnego gospodarstwa opartego na klasach wieku – wyjaśnia dyrektor. – W ramach projektu będziemy wspierać metodycznie VLS w zarządzaniu tymi ekosystemami leśnymi tak, aby w maksymalnym stopniu wykorzystać procesy naturalne przy jednoczesnym zachowaniu funkcji produkcyjnej lasów gospodarczych – dodaje dziekan FLD.

Gospodarka leśna bliska przyrody jest powszechnie stosowana w Austrii. Duże doświadczenie w jej praktykowaniu ma również Gospodarstwo Państwowe „Lasy Saksonii”, zarządzające lasami państwowymi tego niemieckiego kraju związkowego. I właśnie to gospodarstwo jest drugim po FLD partnerem wspierają-cym projekt metodycznie.

Źródło: www.silvarium.cz

Słowacja

Lasy państwowe za regulacją liczebności niedźwiedzi

Lasy Republiki Słowackiej (LSR), zarządzające słowackimi lasami państwowymi, od dawna zwracają uwagę na rosnącą liczebność populacji niedźwiedzia brunatnego na Słowacji. Na niektórych obszarach sytuacja jest już krytyczna: na 300 ha przypada tam jeden niedźwiedź. Aby zminimalizować niebezpieczeństwo tragicznych następstw spotkań człowieka z niedźwiedziem brunatnym, należy wg LSR objąć jego populację na Słowacji łowiecką regulacją liczebności.

O ile zgodnie z analizami Politechniki Zwoleńskiej z roku 2014 bytowało na Słowacji co najmniej 1256 niedźwiedzi brunatnych, o tyle wg statystyki Krajowego Centrum Leśnictwa w Zwoleniu na dzień 31 marca 2020 r. ich liczebność kształtowała się na poziomie 2760 osobników. To oznacza wzrost o 1504 osobniki w ciągu ostatnich 6 lat. Natomiast w stosunku do roku 2000, kiedy na Słowacji występowało 700–900 niedźwiedzi brunatnych, stan liczebny populacji się potroił.

14 czerwca 2021 r. w często odwiedzanej przez turystów dolinie Banskô w Niżnych Tatrach znaleziono zwłoki 57-letniego mężczyzny z miejscowości Liptovská Lúžna. Sekcja zwłok wykazała, że mężczyzna zmarł w wyniku ran zadanych przez niedźwiedzia. To pierwsza oficjalnie potwierdzona ofiara niedźwiedzia na Słowacji w czasach współczesnych.

W latach 2015–21 na terenach znajdujących się w zasięgu terytorialnym LSR odstrzelono łącznie 19 niedźwiedzi brunatnych. W okresie od 2010 r. złożono wnioski o odstrzał 48 osobników w samym tylko regionalnym gospodarstwie leśnym Liptovský Hrádok, w którym doszło do tragicznego wydarzenia. Jednak władze zatwierdziły odstrzał jedynie ośmiu niedźwiedzi. Poza tym ze względu na opóźnienia w procesie zatwierdzania ostatecznie możliwe było odstrzelenie tylko czterech osobników na obszarze wspomnianego gospodarstwa.

Źródło: www.lesy.sk; www.lesmedium.sk

Litwa

Sprzedaż państwowego drewna

W maju 2021 r. odbyły się w litewskim państwowym Elektronicznym Systemie Sprzedaży Drewna (EMPS) aukcje surowca drzewnego oferowanego przez litewskie Państwowe Gospodarstwo Leśne (VMU) do sprzedaży w ramach umów obejmujących drugie półrocze 2021 roku. Nabywców znalazło praktycznie 100% oferty sprzedaży, której łączny wolumen wynosił 691 tys. m3 drewna. Popyt na drewno okrągłe był bardzo duży: suma mas ofert zakupu złożonych przez licytujących sześciokrotnie przekroczyła masę oferty sprzedaży, co skutkowało znacznymi zwyżkami cen. W największym stopniu wzrosły ceny drewna opakowaniowego, surowca na płyty i drewna tartacznego.

Uzyskana przez gospodarstwo średnioważona cena drewna wszystkich grup sortymentów wyniosła 59,73 euro/m3 (ok. 268 zł).

To oznacza wzrost o 42% w stosunku do aukcji odnoszących się do pierwszego półrocza 2021 r. i o 84% w stosunku do aukcji na drugie półrocze 2020 roku. Średnioważona cena 1 m3 drewna wybranych głównych grup sortymentów kształtowała się następująco: krótkie drewno liściaste twarde – 211,34 euro (ok. 948 zł); drewno tartaczne – 109,91 euro (ok. 493 zł); drewno opakowaniowe – 76,11 euro (ok. 341 zł); papierówka – 32,89 euro (ok. 148 zł); drewno opałowe – 26,55 euro (ok. 119 zł); drewno na płyty – 24,99 euro (ok. 112 zł); pozostałości pozrębowe – 15,63 euro (ok. 70 zł).

VMU sprzedaje drewno głównie elektronicznie za pośrednictwem systemu EMPS w ramach półrocznych aukcji ograniczonych (zdecydowana większość wolumenu sprzedaży) i bieżących aukcji otwartych. Wszystkie aukcje przeprowadzane są na platformie internetowej Litewska Giełda Energetyczna, której administratorem jest spółka akcyjna Baltpool. Jej udziałowcami są duże firmy energetyczne, kontrolowane przez państwo litewskie. VMU pozyskuje rocznie ok. 3,6 mln m3 drewna.

Źródło: www.baltpool.eu; www.vivmu.lt

Opr. A.S.

Bawaria, Niemcy – Postulują przeorientowanie państwowych lasów Litwa – Tablice ze szczegółowymi informacjami o pracach leśnych Unia Europejska – Powstaje cyfrowy bliźniak lasów Ziemi Świat – Coraz mniej lasów mglistych

Bawaria, Niemcy

Postulują przeorientowanie państwowych lasów

Bawarscy przyrodnicy zrzeszeni w Sojuszu na rzecz Ochrony Przyrody w Bawarii (BN) wystąpili w maju 2021 r. z postulatem jednoznacznego ukierunkowania działalności Bawarskich Lasów Państwowych (BaySF) na dobro społeczeństwa. Wg BN ochrona klimatu, zachowanie różnorodności gatunkowej, zapewnienie warunków do rekreacji i inne funkcje ochronne są w dobie kryzysu klimatycznego w lasach o wiele ważniejsze od osiągania zysku i sprzedaży drewna. Przyrodnicy domagają się nowelizacji bawarskiej ustawy o lasach i wprowadzenia do niej zapisów nadających zdecydowany priorytet świadczeniom państwowych lasów na rzecz społeczeństwa. BN postuluje jednocześnie zmianę systemu finansowania BaySF, tak aby ich dodatkowe świadczenia ekosystemowe były odpowiednio wynagradzane finansowo przez land. Z drugiej strony BN żąda zmniejszenia rozmiaru pozyskania drewna, uwzględnienia w gospodarce leśnej okresów lęgów i miotów, ograniczenia stosowania większych maszyn leśnych i zwiększenia stanu liczebnego terenowego personelu leśnego.

Źródło: www.forstpraxis.de

Litwa

Tablice ze szczegółowymi informacjami o pracach leśnych

Litewskie Państwowe Gospodarstwo Leśne (VMU), zarządzające blisko połową lasów Litwy, zaczęło zaopatrywać swoje powierzchnie leśne w tablice informacyjne, które szczegółowo wyjaśniają, jakie prace leśne są wykonywane w danym miejscu i jaki jest ich cel. Tablice takie ustawiane są w szczególności w lasach o dużym znaczeniu rekreacyjnym i na obszarach leśnych cennych ekologicznie.

– My, leśnicy, rozumiemy troskę społeczeństwa o litewskie lasy i jego chęć uzyskania bliższych informacji o pracach w nich wykonywanych. Staramy się jak najwięcej opowiedzieć o naszych działaniach: o zbiorze szyszek, przysposabianiu nasion do siewu, hodowli sadzonek leśnych i o tym, jak przyczyniamy się do zwiększania lesistości kraju. Mamy świadomość tego, że musimy też więcej mówić o wrażliwej społecznie kwestii – użytkowaniu lasu – podkreśla Valdas Kaubrė, dyrektor VMU.

Tablice umieszczane przy powierzchniach zrębowych szczegółowo opisują stosowane metody cięć użytkowania rębnego lub przedrębnego oraz wyjaśniają, które drzewa i w jakim celu są usuwane. – Na tablicach są również podawane numery telefonów do miejscowego leśnika, który nadzoruje prace leśne i opiekuje się lasem. Okoliczni mieszkańcy, którzy widzą takie tablice, zawsze mogą więc do nas zadzwonić i dowiedzieć się więcej o wykonywanych pracach leśnych. Z kolei my, leśnicy, oczekujemy od mieszkańców zrozumienia dla naszych działań – dopowiada dyrektor Kaubrė. Wykazy drzewostanów planowanych do użytkowania rębnego lub przedrębnego są także publikowane na stronie internetowej VMU.

Źródło: www.am.lrv.lt; www.vivmu.lt

Unia Europejska

Powstaje cyfrowy bliźniak lasów Ziemi

W ramach realizacji unijnego planu stworzenia cyfrowego bliźniaka całej Ziemi (projekt pn. Digital Twin Earth) Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) zleciła Fińskiemu Centrum Badań Technicznych (VTT) budowę prototypowej wersji cyfrowego bliźniaka lasów. Współrealizatorami projektu są Uniwersytet Helsiński, Rumuński Instytut Badań Leśnych i Gospodarki Leśnej oraz firmy z Finlandii, Niemiec i Polski.

Cyfrowy bliźniak lasów będzie mógł być używany do modelowania i prognozowania np. leśnej sekwestracji węgla, rozwoju zasobów drzewnych i stanu zdrowotnego drzew w zależności od kierunków modyfikacji gospodarki leśnej lub scenariuszy zmian klimatu. Jako pierwsze powstaną cyfrowe modele trzech obszarów leśnych w Finlandii, Niemczech i Rumunii. W Finlandii powierzchnia odwzorowywanych lasów ma wymiary 100×200 km, a w Niemczech i w Rumunii – 100×100 km. Konsorcjum kierowane przez VTT ma ukończyć prace nad prototypem cyfrowego bliźniaka lasów do końca 2021 roku. Udostępnienie zawartych w nim narzędzi to kwestia późniejszych lat.

Oprócz cyfrowego odwzorowania lasów pierwsza faza realizacji projektu Digital Twin Earth obejmuje stworzenie cyfrowych bliźniaków systemów żywnościowych, klimatu, hydrologii, oceanów i Antarktydy. Cyfrowy bliźniak Ziemi ma służyć monitorowaniu, prognozowaniu i wizualizowaniu rozwoju sytuacji na naszej planecie w sferach zjawisk zarówno społeczno-gospodarczych, jak i przyrodniczych. Projekt zasadza się na unijnym Zielonym Ładzie i jego celach w zakresie zrównoważonej gospodarki.

Źródło: www.forest.fi

Świat

Coraz mniej lasów mglistych

Zespół szwajcarskich, niemieckich i amerykańskich badaczy, pracujący pod kierunkiem Dirka Kargera ze szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań nad Lasem, Śniegiem i Krajobrazem (WSL), wykazał na podstawie danych satelitarnych kurczenie się obszaru tropikalnych lasów mglistych na całym świecie. W latach 2001–18 ich powierzchnia zmniejszyła się globalnie o blisko 2,4%, a w niektórych regionach nawet o 8%. Głównymi przyczynami regresu są wylesienia i inne czynniki antropogeniczne. Nie powstrzymuje go obejmowanie lasów mglistych ochroną: aż 40% ubytków przypada na obszary chronione.

Do ubywania lasów mglistych przyczynia się też zmiana klimatu. W jej wyniku dolna granica chmur przesuwa się bowiem w jednych obszarach w górę, a w innych w dół. W obydwu przypadkach skutkiem może być deficyt wody w powietrzu w strefie, w której rośnie las. Do tego dochodzi nasilenie niszczycielskich zjawisk ekstremalnych – pożarów, wichur i suszy. Zmniejszaniu się powierzchni lasów mglistych towarzyszy ubożenie ich różnorodności gatunkowej.

Lasy mgliste to niskie wiecznie zielone lasy równikowe, występujące na obszarach górskich, na których nieustannie zachodzi kondensacja pary wodnej, wskutek czego stale utrzymują się tam chmury i mgły. Cechą charakterystyczną lasów mglistych jest obfitość atmofilnych epifitów, korzystających z wody za-wartej w powietrzu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Opr. A.S.

Niemcy – Pozyskanie drewna w 2020 roku Niemcy – Start czwartej wielkoobszarówki Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy – Ewaluacja świadczeń ekosystemowych lasu Austria – Tempo sekwestracji węgla przez lasy Anglia, Wielka Brytania – Nowy program zalesieniowy Federacja Rosyjska – Nowy szef Rosleschozu

Niemcy

Pozyskanie drewna w 2020 roku

W ub. roku u naszych zachodnich sąsiadów pozyskano 80,4 mln m3 drewna. To nowy rekord – od czasu zjednoczenia Niemiec nigdy nie pozyskano tam więcej surowca drzewnego. Jak informuje niemiecki Federalny Urząd Statystyczny, pozyskanie drewna wzrosło o 16,8% w stosunku do 2019 roku. Wzrost wynika ze zwiększonych szkód w lasach wskutek gradacji szkodników owadzich związanej z suszą i wysoką temperaturą. W 2020 r. udział użytków przygodnych, które zostały pozyskane z drzew uszkodzonych przez szkodniki owadzie, w pozyskaniu całkowitym sięgnął 53,8%.

Drewno iglaste z grupy świerkowej (62,2 mln m3), do której zalicza się drewno świerkowe i inne rodzaje drewna iglastego z wyjątkiem drewna sosnowego i modrzewiowego, stanowiło aż 77,3% całości niemieckiego pozyskania w 2020 roku. Dla porównania: w latach 2010–17 pozyskiwano w Niemczech od 25,2 do 30,4 mln m3 drewna z grupy świerkowej. Stanowiło ono w tym okresie od 48% do 56% całkowitego pozyskania, które średnio wynosiło 54 mln m3. Szczególnie wyraźny wzrost pozyskania drewna z grupy świerkowej notuje się od trzech lat. Pozyskanie drewna liściastego (10,2 mln m3) zmniejszyło się w 2020 r. o 12,9%, a pozyskanie drewna sosnowego i modrzewiowego (8 mln m3) – o 13,7% w stosunku do 2019 roku.

W 2020 r. rozmiar wszystkich użytków przygodnych (60,1 mln m3) wzrósł w stosunku do 2019 r. o 30%. Od 2017 r. ich pozyskanie zwiększyło się pięciokrotnie. Użytki przygodne stanowiły w 2020 r. 74,8% całości niemieckiego pozyskania.

Źródło: www.forstpraxis.de

Niemcy

Start czwartej wielkoobszarówki

Wiosną 2021 r. rozpoczęła się czwarta wielkoobszarowa inwentaryzacja lasów w Niemczech (BWI 2022). W teren wyruszyło 100 drużyn taksatorskich. Do końca 2022 r. mają one określić elementy taksacyjne na 80 tys. powierzchni próbnych. Koordynatorem prac jest Sekcja Ekosystemów Leśnych Federalnego Instytutu Badawczego im. Johanna Heinricha von Thünen (TI). Instytucja będzie również opracowywała wyniki inwentaryzacji. Poprzednie niemieckie wielkoobszarówki miały miejsce w latach 2011–12, 2001–02, 1986–88.

Przed przystąpieniem do prac terenowych taksatorzy odbyli specjalne jednotygodniowe kursy. Z uwagi na pandemię zastosowano szczególne środki ochrony zdrowia, łącznie z udostępnieniem szybkich testów na koronawirusa. Inwentaryzacja obejmuje również drewno martwe. Specjalne oprogramowanie do gromadzenia danych na bieżąco sprawdza wprowadzane informacje i zapewnia synchronizację urządzeń mobilnych z serwerem w TI. Na 5% powierzchni próbnych przeprowadzane są kontrole poprawności określenia elementów taksacyjnych. Pełne opracowanie wyników 4. wielkoobszarówki ma być gotowe w 2024 roku.

Źródło: www.forstpraxis.de

Meklemburgia-Pomorze Przednie, Niemcy

Ewaluacja świadczeń ekosystemowych lasu

Lasy Krajowe Meklemburgii-Pomorza Przedniego, zarządzające lasami państwowymi tego landu, opublikowały 19 kwietnia 2021 r. wyniki opracowania analitycznego nt. ewaluacji świadczeń ekosystemowych lasu. Ewaluacja dotyczyła zarówno samych lasów państwowych, jak i wszystkich lasów landu.

W opracowaniu skupiono się na świadczeniach lasów w zakresie ochrony klimatu poprzez akumulowanie CO2, a także w sferze rekreacji i wypoczynku. Po-nadto uwzględniono koszty ograniczeń w gospodarce leśnej związanych z zabezpieczaniem wody pitnej i ochroną przyrody. Oszacowano też koszty całkowitego zaniechania pozyskiwania drewna w rezerwatach ścisłych i rezygnacji z uprawy gatunków drzew szczególnie rentownych ekonomicznie, ale mało korzystnych dla ochrony przyrody. Określono również znaczenie lasu dla ochrony przed hałasem.

Autorzy opracowania wyliczyli, że roczny wolumen świadczeń ekosystemowych Lasów Krajowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego kształtuje się na poziomie ok. 90 mln euro, co daje 455 euro/ha. To dwukrotnie więcej od przychodów ze sprzedaży drewna. Suma przychodów ze sprzedaży drewna i produktów ubocznych oraz wartości świadczeń ekosystemowych wynosi 143 mln euro rocznie. Nieodpłatne świadczenia ekosystemowe stanowią więc blisko 63% tej kwoty.

Wartość świadczeń ekosystemowych wszystkich lasów Meklemburgii-Pomorza Przedniego oszacowano na prawie 250 mln euro rocznie, co odpowiada 444 euro/ha. W ujęciu wartościowym ochrona klimatu stanowi prawie 2/3 świadczeń ekosystemowych zarówno w lasach państwowych, jak i we wszystkich lasach landu.

Źródło: www.forstpraxis.de

Austria

Tempo sekwestracji węgla przez lasy

Specjaliści z austriackiego Związkowego Centrum Badawczego Leśnictwa (BFW) w Wiedniu obliczyli wydajność sekwestracyjną lasów w różnym wieku. – Stuletni świerk pochłaniał rocznie z atmosfery przeciętnie ok. 21 kg CO2. Młode drzewo absorbuje oczywiście mniej – zaznacza Peter Mayer, kierownik BFW.

Zgodnie z wyliczeniami BFW stuletni świerk o pierśnicy 40 cm i miąższości pnia ok. 1,9 m3 zawiera 570 kg węgla (kalkulacja odnosi się do całego drzewa wraz z korzeniami), co odpowiada 750 kg CO2. Tempo sekwestracji węgla przez drzewostan świerkowy zaczyna spadać po osiągnięciu przez niego wieku ok. 60 lat. W okresie 20 lat charakteryzujących się największym przyrostem wydajność sekwestracyjna świerka sięga 45 kg CO2/drzewo rocznie. Natomiast w pierwszej klasie wieku odpowiednia wartość wynosi jedynie 5,5 kg CO2. Nie jest to jednak wydajność bagatelna. Na 1 ha może bowiem przypadać 2 tys. drzewek. – Jeśli roczną wartość 5,5 kg CO2 odniesiemy do takiej powierzchni, to otrzymamy 11 t CO2 na 1 ha do wieku 20 lat – zaznacza Peter Mayer.

Źródło: www.forstpraxis.de

Anglia, Wielka Brytania

Nowy program zalesieniowy

Gospodarka Leśna Anglii, agencja zarządzająca angielską państwową własnością leśną, uruchomiła pod koniec marca 2021 r. nowy program zalesieniowy dla właścicieli gruntów. W ramach tego programu agencja proponuje właścicielom gruntów, w tym rolnikom, podmiotom publicznym i organizacjom pozarządowym zajmującym się ochroną środowiska, wzięcie ich ziemi w długoterminową dzierżawę. Dla właścicieli gruntów jest to szansa na dywersyfikację działalności związanej z posiadaniem ziemi i działalnością rolniczą. Udział w programie nie wymaga praktycznie inwestycji finansowych i specjalistycznej wiedzy w zakresie leśnictwa i gwarantuje regularne płatności. Program jest częścią planu „Przyroda dla Klimatu”, mającego na celu doprowadzenie do powstania nowych, różnorodnych biologicznie lasów wysokiej jakości na znacznych obszarach w całej Anglii. Angielski rząd zamierza zwiększyć do 2025 r. roczny rozmiar zalesień do 30 tys. ha.

Agencja oferuje właścicielom gruntów wydzierżawienie od nich ziemi o powierzchni co najmniej 50 ha na okres 60–120 lat. Po zawarciu umowy dzierżawnej agencja zasadzi las i będzie o niego dbała, a właściciele gruntów będą otrzymywać roczny czynsz. Każdy nowo powstały las będzie dostępny dla ludności (warunkiem dzierżawy jest gwarancja publicznego dostępu do terenów objętych programem zalesieniowym).

Gospodarka Leśna Anglii ma w swojej pieczy 214 tys. ha lasów państwowych. Jest agencją wykonawczą Komisji Leśnej Anglii, która pełni funkcję resortu leśnictwa w angielskiej administracji rządowej. Finanse Komisji Leśnej Anglii są preliminowane w budżecie rządu westminsterskiego, będącego zarazem rządem Anglii.

Źródło: www.forestryengland.uk

Federacja Rosyjska

Nowy szef Rosleschozu

Na mocy decyzji rosyjskiego rządu federalnego z 12 kwietnia 2021 r. szefem Federalnej Agencji Gospodarstwa Leśnego „Rosleschoz” został mianowany Iwan Sowietnikow. Zastąpił on na tym stanowisku Siergieja Anoprienkę, który objął funkcję wiceministra zasobów naturalnych i środowiska Federacji Rosyjskiej. Anoprienko szefował Rosleschozowi od września 2019 roku.

W gestii Rosleschozu leży przede wszystkim określanie głównych założeń polityki leśnej Federacji Rosyjskiej i ustalanie wytycznych inwentaryzacji zasobów leśnych. Od lutego 2021 r. Rosleschoz kieruje wdrażaniem w Rosji Systemu Identyfikowalności Drewna i Transakcji (LesEGAIS). Jest to państwowy system informacyjny, mający docelowo objąć wszystkie łańcuchy procesu przemieszczania drewna – od pozyskania, przez składowanie i transport, po przerób i eksport. Jeżeli na jakimkolwiek etapie legalność pochodzenia surowca nie zostanie potwierdzona i saldo nie będzie się zgadzać, sprzedaż drewna stanie się niemożliwa.

Lasy w Rosji są własnością państwa. Rosyjskie prawo leśne przewiduje jednak możliwość dzierżawy lasu i nabycie praw do jego użytkowania w drodze prze-targu. Według szacunków ekspertów, w Rosji nielegalnie wycinano dotychczas od 10 mln do 30 mln m3 drewna rocznie z powodu braku należytej kontroli pozyskania. Każdą ilość surowca drzewnego można było sprzedać bez potwierdzenia legalności jego pochodzenia.

Źródło: www.rosleshoz.gov.ru

Opr. A.S.

Europa – Największe susze letnie od 2 tys. lat Nadrenia-Palatynat, Niemcy – Lasy kuracyjne i lecznicze Słowacja – Nowa sieć leśnych rezerwatów przyrody Litwa – Sposób zarządzania lasami jest kwestionowany Słowacja – Gospodarka leśna bliska przyrody

Europa

Największe susze letnie od 2 tys. lat

Od 2015 r. Europę nękają największe od przeszło 2 tys. lat susze letnie. Dowodzą tego wyniki badań zespołu naukowców skupionych wokół Ulfa Büntgena, profesora Uniwersytetu w Cambridge i naczelnego pracownika naukowego Instytutu Badań nad Zmianą Klimatu CzechGlobe Czeskiej Akademii Nauk, opublikowane w czasopiśmie „Nature Geoscience” (DOI: 10.1038/s41561-021-00698-0). Naukowcy z Czech, Niemiec i Szwajcarii wykonali analizę izotopów stabilnych tlenu i węgla w słojach 147 europejskich dębów. Wykazuje ona tendencję do intensyfikacji suszy letniej w przeciągu ostatnich 2110 lat i szczególne zaostrzenie sytuacji w okresie od 2015 roku. Próbki drewna dębowego pobrano z historycznych studni i budowli, osadów fluwialnych i z drzew żywych w regionie obejmującym obecne obszary Czech i południowo-wschodniej Bawarii. Pozyskiwane metodą analizy izotopów stabilnych dane o warunkach hydroklimatycznych są o wiele bardziej szczegółowe od informacji uzyskiwanych w badaniach analizujących szerokość przyrostów rocznych i gęstość drewna słojów drzew.

Źródło: www.forstpraxis.de

Nadrenia-Palatynat, Niemcy

Lasy kuracyjne i lecznicze

Do ustawy o lasach niemieckiego kraju związkowego Nadrenia-Palatynat wprowadzono w 2020 r. zapis wyodrębniający nową kategorię lasów – lasy kuracyjne i lecznicze. Na początku 2021 r. rząd landu wydał rozporządzenie regulujące kwestię wyznaczania i zagospodarowania takich lasów.

– Należy przedstawić koncepcję terapeutyczną i udowodnić przydatność obszaru leśnego do niej – zaznacza Anne Spiegel, minister odpowiedzialna za lasy w rządzie Nadrenii-Palatynatu.

W zagospodarowaniu lasów kuracyjnych i leczniczych ma być priorytetowo traktowana funkcja zdrowotna. Przepisy określają wymagania dotyczące czynników o dużym znaczeniu z punktu widzenia medycznego, takich jak klimat wnętrza lasu, wilgotność powietrza, stopień jego zapylenia, koncentracja jonów, obecność typowych mikroorganizmów leśnych, poziom ciszy i spokoju. – Celowo stawiamy na jakość – dodaje minister Anne Spiegel. Regulacja przewiduje wsparcie dla właścicieli lasów kuracyjnych i leczniczych. W sposób szczególny mają być wspierani właściciele samorządowi.

Pierwszym niemieckim krajem związkowym, który wprowadził do swojego prawa leśnego kategorię lasów kuracyjnych i leczniczych, był land Meklemburgia–Pomorze Przednie. Od 2017 r. status lasów kuracyjnych mogą tam uzyskać obszary leśne w otoczeniu uzdrowisk i miejscowości wypoczynkowych, a status lasów leczniczych – powierzchnie leśne związane ze szpitalami, ośrodkami zdrowia i zakładami rehabilitacyjnymi, wykorzystywane do celów medyczno-terapeutycznych.

Źródło: www.forstpraxis.de

Słowacja

Nowa sieć leśnych rezerwatów przyrody

Słowackie Ministerstwo Środowiska przygotowuje projekt regulacji prawnej ustanawiającej sieć rezerwatów przyrody Lasy Pierwotne Słowacji. W okresie od września do listopada 2020 r. terenowe organy administracji państwowej miały za zadanie przygotować propozycje lokalizacji poszczególnych rezerwatów. Do stycznia 2021 r. wszystkie zainteresowane podmioty mogły zgłaszać uwagi do przedstawionych propozycji. Sieć rezerwatów przyrody Lasy Pierwotne Słowacji ma składać się z 76 obiektów w różnych zakątkach kraju. Łączna powierzchnia projektowanych rezerwatów przekracza 6456 ha.

Źródło: www.lesmedium.sk

Litwa

Sposób zarządzania lasami jest kwestionowany

Największym leśnym zmartwieniem mieszkańców Litwy nie jest wielkość powierzchni lasów, lecz sposób ich utrzymania. Tak wynika z ankiety na temat litewskiej polityki leśnej, przeprowadzonej w ramach zintegrowanego projektu LIFE „Naturalit”, koordynowanego przez litewską Agencję Zarządzania Projektami Środowiskowymi. Więcej niż połowa (57,4%) respondentów uważa, że lesistość kraju jest zasadniczo wystarczająca, ale już tylko 1/10 jest zdania, że obecnie obowiązujące ograniczenia w cięciach na obszarach chronionych zapewniają im odpowiednią ochronę.

– Litwa jest jednym z nielicznych krajów UE, w których powierzchnia lasów i ilość biomasy nieprzerwanie rosną. Troszcząc się o lasy, musimy godzić rosnące wymagania w zakresie ochrony ekosystemów ze zwiększającymi się potrzebami biogospodarki. Sondaż publiczny ujawnił jednak brak równowagi i porozumienia w tej sprawie – zauważa Simonas Gentvilas, litewski minister środowiska. Wg ministra wyniki ankiety dowodzą, że inicjatywa pn. Krajowe Porozumienie Leśne jest dużym wyzwaniem. – Jeśli w przyszłym Krajowym Porozumieniu Leśnym założy się wyłączenie obszarów cennych przyrodniczo z normalnych cięć, to konieczne będzie zapewnienie właścicielom prywatnym godziwej rekompensaty z budżetu państwa – podkreśla Nerijus Kupstaitis, szef Zespołu Polityki Leśnej w Ministerstwie Środowiska, i dodaje: – Pamiętajmy przy tym, że znaczną część budżetu państwa stanowią dochody leśne.

W połowie marca 2021 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Grupy Koordynacyjnej Krajowego Porozumienia Leśnego. W spotkaniu uczestniczyli leśnicy, ekolodzy, parlamentarzyści i urzędnicy zajmujący się lasami.

Źródło: www.am.lrv.lt

Słowacja

Gospodarka leśna bliska przyrody

Lasy Republiki Słowackiej (LSR) zaliczają obecnie 72,5 tys. ha swoich drzewostanów do kategorii Pro Silva. Obejmuje ona lasy, w których praktykowana jest gospodarka leśna bliska przyrody, zgodna z zaleceniami europejskiej federacji Pro Silva.

Powierzchnia takich lasów zwiększa się co roku o blisko 7 tys. ha. Gospodarka leśna bliska przyrody została zdefiniowana w znowelizowanej słowackiej ustawie o lasach. Jest również ujęta w rządowej deklaracji programowej. Przestawienie się na gospodarkę leśną bliską natury jest wg LSR przesłanką do zachowania zdrowych lasów, efektywnie pełniących wszystkie swoje funkcje dla przyszłych pokoleń.

LSR mają pod swoim zarządem blisko 900 tys. ha lasów, co stanowi ok. 44% wszystkich lasów Słowacji. Realizują one ok. 47% całości dostaw surowca drzewnego na słowacki rynek. Od roku 1999 działają w formie przedsiębiorstwa państwowego.

Federacja Pro Silva promuje gospodarkę leśną bliską procesom naturalnym jako alternatywę dla krótkich cykli produkcyjnych ze zrębami zupełnymi.

Źródło: www.lesy.sk