Kozica tatrzańska Grzegorz Jamrozy Tatrzański Park Narodowy 2007Istnieją gatunki, które z racji swej przeszłości, rzadkości czy symbolicznego znaczenia dla ochrony przyrody zasługują na szczególne i wszechstronne zainteresowanie. Obok żubra, niedźwiedzia, wilka, łosia, bobra i bielika, z pewnością należy do nich również kozica. Przed laty Wojciech Gąsienica-Byrcyn nazwał ją w pierwszej współczesnej monografii „żywym symbolem Tatr”. Było to w 1987 r. i od tej pory badania tatrzańskich kozic posunęły się znacznie, przynosząc wiele nowej wiedzy. Dzięki Tatrzańskiemu PN stała się ona powszechnie dostępna i, co warto podkreślić, po raz pierwszy udało się zebrać tak wielki materiał dotyczący gatunku. Właściwie podgatunku, bo publikacja poświęcona jest przede wszystkim kozicy tatrzańskiej.

Książka jest monografią naukową, ale napisaną językiem przystępnym także dla osób niezwiązanych z nauką. Na 336 stronach zebrano wiedzę ogólną o kozicach, ich biologii, ekologii, historii gatunku i znaczeniu w tradycji i kulturze. Przedstawiono też dane dotyczące morfologii, etologii oraz zagrożeń. Szeroko omówione zostały współczesne uwarunkowania środowiskowe życia kozic oraz oddziaływanie zwierząt na otoczenie.
Wiele miejsca poświęcono sytuacji kozic, zmianom ich liczebności w latach 1957-2006 oraz przyczynom gwałtownych i niebezpiecznych dla istnienia podgatunku spadków pogłowia.
To monumentalne dzieło jest wynikiem pracy czterech autorów. Grzegorz Jamrozy z AR w Krakowie jest redaktorem naukowym i autorem większości książki, bazującej w znacznym stopniu na obserwacjach terenowych Łukasza Pęksy (pracownik TPN) oraz Zbigniewa Urbaniaka, który jest również autorem rysunków i większości zdjęć. Czwartym współautorem jest Wojciech Gąsienica-Byrcyn, który udostępnił wyniki swych obserwacji terenowych, a także napisał rozdział ,Kozica w świadomości człowieka”. Jest on również autorem części fotografii ilustrujących książkę. Warto dodać, że monografia zawiera też sporo tabel, wykresów i map poglądowych, a zakończona jest pokaźnym spisem literatury przedmiotu. Uwagę zwraca staranne przygotowanie edytorskie. Atutem jest również anglojęzyczne streszczenie zamieszczone na końcu każdego rozdziału.
Książkę z dużą satysfakcją można polecić wszystkim miłośnikom przyrody, zwłaszcza górskiej. Istnieje możliwości zamawiania publikacji przez stronę www.tpn.pl, jest ona również
dostępna w niektórych księgarniach w Zakopanem i Krakowie.
SoWa