Begründung und Entwicklung stabiler Forstökosysteme auf ehemals ackerbaulich genutzten degradierten Sandböden Dieter Heinsdorf, Eberhard Uebel, Siegfried Chrzon Verlaggesellschaft für Ackerbau 2011, s. 314 Tłumaczenie tytułu brzmi: Tworzenie i rozwój stabilnych ekosystemów leśnych na porolnych zdegradowanych glebach piaszczystych. Podsumowuje ona 40-letnie badanie Leśnego Ośrodka Naukowego Hammelspring-Werderhof nad nawożeniem iglastych i liściastych gatunków drzew leśnych rosnących na zdegradowanych, piaszczystych gruntach porolnych.
Prowadzone z wielką dokładnością badania nad produkcyjnością i procesami odżywiania się drzew (sosny, świerka, daglezji, sosny wejmutki, dębu bezszypułkowego, dębu czerwonego, lipy drobnolistnej, graba i buka), opierające się na wielu powtórzeniach i niezliczonych analizach glebowych, dają zainteresowanemu Czytelnikowi wgląd w możliwości rozwojowe poddanych badaniom roślin drzewiastych. Wskazując przy tym na właściwą drogę wiodącą ku podnoszeniu żyzności zdegradowanych gleb i ich przekształcaniu w ekologicznie stabilne ekosystemy leśne. Wyniki pokazują jednoznacznie, jakie pierwiastki, w jakim czasie i w jakich ilościach muszą być aplikowane, aby na dotkniętych degradacją piaszczystych siedliskach móc osiągnąć optymalne warunki rozwojowe dla posadzonych drzew. Najważniejsze atuty prezentowanych badań, obok ich kompleksowości i długiego okresu ich trwania, to: jednoznaczne ustalenie wpływu nawożenia K Mg na procesy powstawania i przekształcania się substancji pokarmowych w glebie, uwzględnienie wpływu obciążeń imsjami i depozycjami lat 80. i 90. minionego wieku, rejestracja występowania i wpływu typowych dla gruntów porolnych chorób gatunków drzew iglastych. Wartość publikacji podnoszą także przeprowadzane przy tej okazji badania dotyczące stresu wynikającego z suszy, przymrozków czy też gradacji szkodliwych owadów. Interesujące jest też przedstawienie wyników dziesięcioletnich badań dotyczących rozwoju grzybów dla typowych wariantów nawożeniowych. Ważną informację stanowią liczne dane dotyczące inicjacji okresu wegetacyjnego przez poszczególne gatunki drzew, pomiarów poziomu wód gruntowych dla różnych pór roku wykonywanych wspólnie z pomiarami temperatury powietrza i ilością opadów atmosferycznych w okresie 1963–2003. Autorzy relacjonując wyniki nowych doświadczeń, nie zapomnieli również, nawiązać do wcześniejszych (Leckow-Hauptversuch, Leckow II, Werderhof7), założonych jeszcze w latach 30. ub. wieku doświadczeń, znanych także polskiemu czytelnikowi ze wcześniejszych (Brüning, Krauss) publikacji. Autorzy to uznane w Niemczech nazwiska. Prof. Dieter Heinsdorf od 1986 r. kierował Zakładem Gleboznawstwa w Eberswalde, a po połączeniu się Niemiec kierował całym Instytutem Badawczym Leśnictwa. Dr Eberhard Uebel pracował od 1965 r. w Instytucie Badawczym Kaliforschungsinstitut w Sondershausen, którym przez prawie 50 lat kierował inż Siegfried Chrzon.
Stefan Panka
