Działalność konkurencyjna?

7 września 2006 09:40 2006 Wersja do druku

Od dwóch lat jestem współwłaścicielem firmy przewozowej, będąc jednocześnie leśniczym w LP. Moja firma trudni się także przewozem drewna. Nie afiszowałem się ze swoją
dodatkową działalnością, ale ostatnio wyszło to na jaw. Szef z główną księgową zarzucili mi, że prowadzę w ten sposób działalność konkurencyjną wobec LP, co jest niezgodne z prawem. Zapowiedziano mi konsekwencje dyscyplinarne, a nawet kary pieniężne. Boję się o utratę pracy. Czy mogę się jakoś bronić?

Z prawa do obrony nie należy rezygnować nigdy. Tym bardziej, że interpretacja zarzutów, które wysunął przeciwko Panu pracodawca, nie jest tak jednoznaczna.
Prawo mówi wyraźnie, iż w zakresie określonym w odrębnej umowie pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy, jak również na innej podstawie na rzecz podmiotu, który taką działalność prowadzi (art. 101 §1 kp). Zakaz ten konkretyzuje w stosunku do leśników Układ Zbiorowy Pracy oraz Zarządzenie nr 10 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dn. 29 stycznia 2003 r. w sprawie zawierania z pracownikami w LP umów o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy.
 Opierając się na ww. aktach prawnych zakładam, iż w związku z zajmowanym przez Pana
stanowiskiem podpisał Pan umowę o zakazie konkurencji (zwaną potocznie ,lojalką"). Wspomniane Zarządzenie w §1 pkt. 3 wymienia bowiem stanowiska, na których zatrudnieni pracownicy powinni taką umowę podpisać. Na szczeblu nadleśnictwa są to: nadleśniczy, zastępca nadleśniczego, główny księgowy, inżynier nadzoru i leśniczy.
 Zdefiniujmy pojęcie ,działalność konkurencyjna" wobec pracodawcy. Rozumie się przez nią prowadzoną przez pracownika w imieniu własnym lub za pośrednictwem osób trzecich działalność mieszczącą się w przedmiocie działania pracodawcy. Jest to więc swoista rywalizacja co najmniej dwóch podmiotów w dążeniu do tego samego celu. Prostą wskazówką w odpowiedzi na pytanie, co jest działalnością konkurencyjną wobec pracodawcy, stanowią zapisy samej umowy o zakazie konkurencji. Umowa ta wymienia bowiem wszelkie rodzaje działalności, które dla pracownika zajmującego dane stanowisko są uważane za działalność konkurencyjną, a w związku z tym - zabronioną.
 W związku z powyższym działalność polegająca na świadczeniu usług przewozowych surowca drzewnego nie stanowi działalności konkurencyjnej wobec LP. Wywóz surowca drzewnego od kilku już lat został bowiem wyeliminowany z zakresu działalności LP. Rola leśników kończy się w momencie sprzedaży surowca, a więc z chwilą jego wywozu z lasu. A zatem zgodnie z przepisami prawa prowadzona przez Pana działalność nie nosi znamion działalności konkurencyjnej wobec LP.
 Tak mówi prawo, jednak w praktyce prowadzenie takiej działalności nie jest dobrze widziane ani przez pracodawców, ani tym bardziej przez podmioty kontrolujące. Dlaczego? Podstawą do takiej opinii jest §4 omawianego Zarządzenia DGLP, które również obliguje pracowników LP do kierowania się zasadami bezstronności, gospodarności i legalności w wykonywaniu zadań i obowiązków pracowniczych. W szczególności do:
* niedopuszczania do podejrzeń o powodowanie się interesem prywatnym;
* niepodejmowania działalności lub prac, kolidujących z obowiązkami służbowymi;
* niedopuszczania do zależności z osobami spokrewnionymi (podmiotami, które reprezentują lub są w nich zatrudnione), powodujących przepływ środków finansowych i powstawanie obrotu handlowego;
* nieuleganie naciskom i nieprzyjmowanie żadnych zobowiązań wynikających z pokrewieństwa.
 Realizowanie przez leśniczego wywozu drewna z lasu budzi w aspekcie powyższych zasad wątpliwości. Oczywiście sytuacją niedopuszczalną, łamiącą wymienione zasady, jest wywóz przez Pańską
firmę surowca z własnego leśnictwa czy z terenu nadleśnictwa. Nie może Pan bowiem sam najpierw odebrać surowca, a potem go wywieźć. Pracodawca podnosi bowiem następujące argumenty: każdy kieruje się przede wszystkim własnym interesem (a więc Pan - interesem firmy przewozowej), prowadzenie firmy koliduje z obowiązkami służbowymi (nie tylko od 7.00 do 15.00 jest Pan leśniczym, ale często także poza tymi godzinami - kiedy znajdzie więc Pan czas na dodatkową działalność?), a zatem teoretycznie nie ma Pan możliwości prowadzenia firmy bez uszczerbku na pracy leśniczego. Czy można bowiem prowadzić firmę przewozową wywożącą drewno po godz. 15? Czy inni leśniczowie będą chcieli wydawać surowiec popołudniową lub wieczorną porą? Czy nie będzie Pan próbował wykorzystywać znajomości?
 Posiadanie przez Pana tego rodzaju firmy jest zgodne z prawem, ale jest też źródłem wielu wątpliwości pracodawcy. Kiedy bowiem leśnictwo jest usługodawcą rodzi to możliwość - nazwijmy to dość oględnie - powstania nieprawidłowości. I na pewno będzie budzić zarówno emocje okolicznej ludności, jak i wątpliwości pracodawcy i osób kontrolujących. Jeżeli leśniczy chce mieć firmę przewozową i nawet jeśli działa zgodnie z prawem, jako przełożona określiłabym to jako coś nienaturalnego, budzącego wątpliwości.