Z zagranicy 12/2023
Świat – Branża leśno-drzewna pod lupą dziennikarzy
Czechy – Handel drewnem z lasów niepaństwowych
Łotwa – Edukacja leśna w 2022 roku
Świat
Branża leśno-drzewna pod lupą dziennikarzy
W ramach bezprecedensowej skoordynowanej akcji ogólnoświatowej 140 dziennikarzy wzięło na warsztat temat gospodarki leśnej i użytkowania drewna. Niestety branża nie wypadła w dziennikarskim teście najlepiej.
Realizując projekt „Deforestation Inc.”, międzynarodowy zespół dziennikarzy z 40 mediów przygotował pod auspicjami Międzynarodowego Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych (ICIJ) zbiór raportów o jakości gospodarowania zasobami leśnymi. Nigdy wcześniej nie było takiego zainteresowania lasami i gospodarką leśną ze strony prasy światowej.
Dziennikarskie sprawozdania potwierdzają, że w wielu miejscach świata las pada ofiarą doraźnych interesów ekonomicznych i politycznych. Dziennikarze krytycznie przyjrzeli się m.in. praktykom certyfikacji gospodarstw leśnych i firm drzewnych na całym świecie. Certyfikaty oceniane z perspektywy globalnej, takie jak FSC czy PEFC, pełnią swoją funkcję w sposób bardzo niedoskonały. Dziennikarze podają liczne przykłady firm, które płacą kary za łamanie przepisów dotyczących dokumentowania legalności pozyskiwania drewna, a mimo to nadal posiadają certyfikaty. Naruszenia obejmują składowanie i transport surowca drzewnego bez niezbędnej dokumentacji, fałszowanie świadectw pochodzenia drewna i prowadzenie cięć w lasach społeczności autochtonicznych w sposób drastycznie zmieniający warunki ich egzystencji. Dziennikarska analiza obejmująca przeszło 50 krajów wykazała, że 48 firm audytorskich zaświadczało o gospodarowaniu w sposób zgodny z zasadą zrównoważonego rozwoju przez firmy, które były oskarżone o naruszanie prawa, w tym o wylesienia na terenach społeczności autochtonicznych i obszarach chronionych, używanie sfałszowanej dokumentacji i o import nielegalnie pozyskanego drewna.
Jeden z konsultantów branżowych wyraził nawet opinię, że system certyfikacji jest bezużyteczny, ponieważ w przeciwieństwie do tradycyjnego audytu finansowego, który jest ściśle regulowany, audyt ekologiczny nie jest wystarczająco unormowany. Firmy audytorskie w zbyt dużym stopniu polegają na informacjach dostarczonych przez przedsiębiorstwa i ich nie weryfikują. W rezultacie przedsiębiorstwa mogą niszczyć środowisko przyrodnicze pod płaszczykiem zrównoważonego rozwoju. Niemniej zdaniem wielu pozostałych ekspertów certyfikacja jest dobrym środkiem zmniejszenia ryzyka zniszczenia lasów w krajach o słabych strukturach władzy.
Smutnym przykładem niszczenia lasów w Europie jest Rumunia. Co roku jest tam nielegalnie pozyskiwanych 20 mln m3 drewna. Dzieje się to za sprawą korupcji systemowej, daleko wykraczającej poza zwykłą korupcję okazjonalną. Na leśników i decydentów politycznych wywierana jest silna presja, zastrasza się ich nawet groźbami śmierci. Istnieją podejrzenia, że pieniądze pochodzące z korupcji zasilają nielegalne kasy kampanii wyborczych. Dlatego bezprawne pozyskiwanie drewna w Rumunii może w krótkim czasie się zwiększyć, ponieważ w 2024 r. mają się tam odbyć cztery różne wybory. Firmy wymieniane w związku z nielegalnym pozyskiwaniem drewna w Rumuni, takie jak HS Timber czy Egger, twierdzą, że stosują kompleksowe systemy przeciwdziałania temu zjawisku. Jednak systemy te zaczynają funkcjonalnie działać zazwyczaj dopiero na centralnych składnicach drewna, gdzie nie jest już możliwe odróżnienie drewna pozyskanego legalnie od pozyskanego nielegalnego.
Inicjatywa Deforestation Inc. skupia 140 dziennikarzy śledczych z całego świata. Polskę reprezentuje dziennikarz „Gazety Wyborczej” Paweł Smoleński
Fot. Fot. www.icij.org
Źródło: www.forstpraxis.de
Czechy
Handel drewnem z lasów niepaństwowych
Stowarzyszenie Właścicieli Lasów Samo- rządowych, Prywatnych i Kościelnych w Republice Czeskiej (SVOL) założyło w styczniu 2023 r. firmę SVOL obchodni s.r.o. (SVOL Handlowy Sp. z o.o.). Funkcję walnego zgromadzenia spółki pełni zarząd SVOL. Przedmiotem działalności firmy jest skup i sprzedaż drewna. Przy tym drewno jest skupowane nie tylko od członków SVOL.
– Aktywnie poszukujemy nowych możliwości biznesowych. Nie chcemy wykluczać żadnego podmiotu zajmującego się przerobem drewna z naszego portfela klientów. Zawsze jednak będziemy dążyć do zapewnienia klientom jak najlepszych warunków – zaznacza Petr Král, dyrektor zarządzający spółki, i dodaje: – Z czasem chcielibyśmy świadczyć na rzecz właścicieli lasów również usługi związane z marketingiem drewna. Jednak teraz zamierzamy skupić się na handlu drewnem. Nasz dalszy rozwój będzie pochodną potrzeb właścicieli lasów niepaństwowych.
W przyszłości spółka ma się także zajmować doradztwem w zakresie gospodarki leśnej, przepisów prawnych i dotacji. Usługa ta będzie oferowana nie tylko członkom SVOL, lecz także innym niepaństwowym właścicielom lasów.
Do członków SVOL należy łącznie 550 tys. ha lasów. Stanowi to 44,5% powierzchni wszystkich czeskich lasów niepaństwowych.
Źródło: www.silvarium.cz
Łotwa
Edukacja leśna w 2022 roku
System programów edukacji leśnej zrealizowanych w 2022 r. przez Łotewskie Lasy Państwowe (LVM) objął blisko 24 tys. dzieci i młodzieży oraz 756 nauczycieli. Dzięki wieloletniej współpracy LVM z Państwowym Centrum Treści Edukacyjnych, Łotewskim Funduszem Ochrony Środowiska oraz Interdyscyplinarnym Centrum Innowacji Edukacyjnych Uniwersytetu Łotewskiego przedszkolaki, uczniowie szkół podstawowych i średnich, a także studenci i nauczyciele mogą aktywnie poznawać las.
Jak informuje Līga Abizāre, szefowa edukacji ekologicznej w LVM, tradycyjnie największą popularnością cieszyły się programy przygotowane dla najmłodszych grup wiekowych. W zajęciach edukacyjnych o profilu ekologicznym dla przedszkoli uczestniczyło 8,6 tys. dzieci, a w zajęciach dla młodszych klas szkoły podstawowej – 7,5 tys. uczniów. W wyprawach leśnych zorganizowanych we wrześniu 2022 r. wzięło udział 6 tys. uczniów ze starszych klas szkoły podstawowej. Wśród nich dużym zainteresowaniem cieszyły się również takie programy edukacyjne, jak Igrzyska Leśne LVM, Szkoła Bioekonomii i konkurs na naklejki pod hasłem „Tlen”. Uczniowie najstarszych klas szkoły podstawowej mogli rywalizować w cyfrowej grze ba- dawczej „Leśniczy”. W 2022 r. zagrało w nią 722 uczniów.
Przy szkole średniej im. Kārlisa Mīlenbahsa w mieście Kandava otwarto nowy las szkolny, w którym miesięcznie przeszło 100 uczestników programów edukacji leśnej LVM może poznawać różnorodność lasu. Łotewskie szkoły korzystały też z możliwości zdobycia wiedzy o lesie pod okiem przewodnika w obiektach turystycznych LVM, w tym w parku przyrody Tērvete, arboretum w miejscowości Kalsnava i wyłuszczarni szyszek we wsi Vijciems. W parku przyrody Tērvete odbyły się Warsztaty Kreatywne, Łotewskie Dni Lasu i Lekcje w Zielonej Klasie. Podobne imprezy miały miejsce w arboretum w Kalsnavie, gdzie ponadto powstały nowe szlaki i stanowiska poglądowe z leśnymi materiałami informacyjnymi.
LVM oferują kompleksowy system edukacji leśnej od 2005 roku. Przy tym adresują do poszczególnych grup wiekowych różne programy edukacyjne. Program dla dzieci w wieku 5–7 lat koncentruje się na budzeniu świadomości ekologicznej. Edukacja leśna uczniów młodszych klas szkoły podstawowej bazuje na zajęciach na łonie natury. Uczniowie klas starszych uczestniczą w olimpiadach wiedzy o lesie. Dla uczniów szkół średnich organizowane są konkursy stypendialne. O stypendium LVM mogą się ubiegać również studenci różnych uczelni. LVM działają w formie niegiełdowej spółki akcyjnej. Mają w swojej pieczy 1,39 mln ha lasów, co stanowi blisko połowę wszystkich lasów Łotwy. LVM zatrudniają przeciętnie ok. 1430 pracowników. Pozyskują w ciągu roku 6,8 mln m3 drewna przy przyroście rocznym 12 mln m3.
Opr. A.S.