Lasy „bliższe naturze” – Definicja praktyk leśnych według KE

Klub Przyrodników informuje, że 27 lipca br. Komisja Europejska opublikowała wytyczne w sprawie „bliższej naturze gospodarki leśnej” (closer to nature forest management). Opracowanie tych wytycznych było jednym z zadań strategii na rzecz różnorodności biologicznej. Zdaniem KP wytyczne nie stanowią jednolitego standardu i nie bardzo wiadomo, w jaki sposób można by o nie oprzeć system certyfikacji. Nie prezentują jednego modelu „bliskiej naturze” gospodarki leśnej, ale raczej sposoby, na jakie różnorodne formy gospodarki leśnej można uczynić nieco „bliższe naturze”. Przedstawiają paletę możliwych do zastosowania sposobów ekologizacji gospodarki leśnej, akcentując różnorodność lasów europejskich, konkretnych sytuacji i możliwych rozwiązań. Na czym więc są one oparte? Na wspólnych, dość generalnych zasadach, jak choćby: dopuszczeniu naturalnych procesów i uczeniu się na ich przykładzie; utrzymaniu złożoności strukturalnej lasów; integracji funkcji lasu w różnych skalach przestrzennych; naśladowaniu, przez systemy rębni, lokalnie typowych reżimów naturalnych zaburzeń; zmniejszaniu oddziaływania pozyskania drewna na bioróżnorodność, gleby i klimat: zwracaniu uwagi na elementy pozastawiane i ich znaczenie przyrodnicze.

Bliższa naturze gospodarka leśna ma zakładać zwiększanie strukturalnej złożoności lasów i szersze wykorzystanie ich naturalnej dynamiki, w tym nawet wykorzystywanie zjawisk katastroficznych do wzmacniania przyrodniczych walorów lasów.

Wytyczne omawiają różne systemy stosowanego w Europie prośrodowiskowego, leśnego użytkowania terenu: system ProSilva, zintegrowaną gospodarkę leśną (kombinacja przestrzenna lasów oddanych przyrodzie i lasów zagospodarowanych w sposób uwzględniających potrzeby przyrody), systemy „ciągłej pokrywy leśnej”, leśnictwo triady (lasy chronione, lasy intensywne, lasy integrujące ochronę przyrody z gospodarką), systemu rolno-leśne i leśno-pastwiskowe, ideę „leśnictwa retencyjnego” (pozostawiania niektórych drzew, grup drzew i całych drzewostanów we wszystkich skalach przestrzennych).

Jak ekologizować leśnictwo? Choćby poprzez stosowanie odnowienia naturalnego w przeważającej większości sytuacji (odnowienie sztuczne tylko jako uzupełniające w szczególnych sytuacjach), z wykluczeniem lub ograniczeniem silnej ingerencji w gleby i stosunki wodne (orka, rowy odwadniające, drogi); minimalizację oddziaływania cięć (cięcia pojedynczych drzew, grup lub gniazd, maks. do 0,2–0,5 ha; pozostawianie min. 30 m nieciętych stref buforowych od wód, także od małych strumieni; pozostawianie drzew biocenotycznych z siedliskami nadrzewnymi, oszczędzanie drzew mających potencjał do rozwoju w biocenotyczne podczas trzebieży; zaniechanie lub ograniczanie cięć w okresie lęgowym ptaków; ochronę i odtwarzanie gleb, mokradeł i wód w lasach, w tym ochronę mikroflory leśnej i unikanie niszczących ją zabiegów, ochronę lasów na brzegach cieków; odtwarzanie zasobów martwego drewna; ograniczanie cięć sanitarnych i cięć po zdarzeniach katastroficznych czy pozostawianie niektórych, co najmniej kilku- lub kilkunastohektarowych fragmentów lasu bez użytkowania.

Wytyczne sugerują, że tego typu leśnictwo może być ekonomicznie korzystniejsze niż tradycyjne, ponieważ mniejsze pozyskanie drewna jest kompensowane mniejszymi kosztami operacyjnymi i związanymi z ochroną lasu, możliwością indywidualnej produkcji cennych sortymentów, zwłaszcza gdy proces przekształcania rozpocznie się w ok. 55-letnich drzewostanach.

Red.

Fot. www.stock.adobe.com