Pakiet zmian dla parków narodowych – Zmiana struktury i lepsze finansowanie

Kompleksowe unormowanie działalności parków narodowych, w tym kwestie dotyczące ich finansowania, były głównym tematem, który przedstawili podczas konferencji 30 sierpnia 2021 r. w Warszawie minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka oraz wiceminister Małgorzata Golińska, Główny Konserwator Przyrody.

MKiŚ pracuje nad projektem ustawy o parkach narodowych, którego założeniem jest m.in. podkreślenie rangi parków narodowych w ochronie dziedzictwa przyrodniczego kraju. Jak zaznaczył minister Kurtyka, park narodowy pozostanie najwyższą formą ochrony przyrody w Polsce. – Projekt ustawy o parkach narodowych będzie również zawierał rozwiązania w zakresie tworzenia parków narodowych, kładąc duży nacisk na uzyskanie przychylności społeczności lokalnych i samorządów do tej idei – wyjaśnił. – W setną rocznicę utworzenia rezerwatów, które stały się zalążkiem pierwszych w Polsce parków narodowych, ogłaszamy największy od 30 lat pakiet zmian. To przełom, jeśli chodzi o ich finansowanie, w przyszłorocznym budżecie dotacja zostanie zwiększona o 45%.

W wyniku zmiany strategii dot. zarządzania parkami narodowymi w Polsce, planuje się utworzenie nowego podmiotu o roboczej nazwie „Polskie Parki Narodowe”, który będzie obejmował Dyrekcję Polskich Parków Narodowych oraz parki narodowe.

Polskie Parki Narodowe nadal będą otrzymywały dotacje z budżetu państwa, przeznaczone na realizację zadań związanych z ochroną przyrody. W porównaniu z obowiązującym stanem prawnym nowością w katalogu ich przychodów będą jednak wpłaty dokonywane przez DGLP z funduszu leśnego. – Dotąd dotacja zabezpieczała ok. 30% potrzeb parków narodowych, po jej zwiększeniu w 2022 r. będzie to już 45%. Zwiększone środki pozwolą m.in. na zwiększenie wynagrodzeń pracowników, realizację działań ochronnych oraz utrzymanie i unowocześnianie infrastruktury parków narodowych – podkreśliła wiceminister.

Małgorzata Golińska poinformowała, że projekt ustawy zawiera też normy prawne odnoszące się do poprawy nadzoru nad funkcjonowaniem parków narodowych. Celem jest usprawnienie decyzyjności w sprawach merytorycznych oraz administracyjnych. – Zdarzało się, że parki narodowe, będąc odrębnymi jednostkami, natrafiały na problemy z wykonaniem swoich budżetów, z powodów różnych sytuacji losowych. Połączenie ich w jedną jednostkę sprawi, że zaadresowanie szeregu zagadnień związanych z rozliczaniem dotacji lub zysków poszczególnych parków narodowych będzie łatwiejsze, co przyczyni się do poprawy realizacji głównego celu powoływania parków narodowych, czyli ochrony przyrody.

Dzięki planowanym zmianom będą możliwe przesunięcia środków finansowych między parkami narodowymi. Planowane jest utworzenie funduszu rezerwowego, który będzie przeznaczany m.in. na wspomaganie finansowe poszczególnych parków narodowych w sytuacjach kryzysowych (np. spowodowanych sytuacjami losowymi), a także wspólne przedsięwzięcia Polskich Parków Narodowych. W obowiązującym stanie prawnym jest to niemożliwe, ponieważ parki narodowe są odrębnymi podmiotami prawnymi.

W ustawie uregulowane zostaną także zagadnienia związane z funkcjonowaniem Straży Parku – formacją powołaną w szczególności do ochrony mienia oraz zwalczania przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody na obszarze parku narodowego. Straż Parku uzyska nowe kompetencje, dzięki czemu będzie mogła skutecznie i efektywnie realizować swoje zadania.

Red.