Wpis sokolnictwa na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości został rozszerzony o sześć państw: Polskę, Irlandię, Chorwację, Holandię, Kirgistan i Słowację. Decyzję o rozszerzeniu wpisu podjął Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas 16. sesji w Paryżu. Obecnie wpis obejmuje 24 państwa.

Sokolnictwo jako żywa tradycja zostało wpisane na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości w 2010 r. – wniosek złożyło 11 państw, inicjatorem były Zjednoczone Emiraty Arabskie. Dwa lata później nastąpiło pierwsze rozszerzenie wpisu o dwa państwa, a w 2016 r. drugie – o pięć następnych. Po dzisiejszym wpisie, rozszerzającym listę po raz trzeci, sokolnictwo obejmuje łącznie 24 państwa.

Nie ma dostatecznych źródeł, na podstawie których można jednoznacznie określić miejsce, z którego sokolnictwo się wywodzi. Najbardziej popularna teoria głosi, że powstało w Azji, a wiele źródeł wskazuje na centralną i południowo-wschodnią część tego kontynentu.

Informacje źródłowe świadczą o wysoko rozwiniętym sokolnictwie już w początkach polskiej państwowości. Od wczesnego średniowiecza ten rodzaj łowów należał do regaliów królewskich, cieszył się wielkim zainteresowaniem władców, o czym świadczy średniowieczne prawo falcatio, nakazujące pod surową karą chronić gniazda sokołów. Z czasem prawo polowania uzyskiwały szersze grupy społeczne: rycerstwo, kler i szlachta.

Największy rozwój sokolnictwa w Polsce przypada na czasy Jagiellonów i XVI wiek. Jego ponowny rozkwit to wynik działań
pasjonatów, którzy w latach 70. doprowadzili do odrodzenia sokolnictwa w Polsce.

Lista reprezentatywna jest wykazem praktyk i zjawisk z całego świata, które pomagają ukazać różnorodność dziedzictwa niematerialnego i podnieść świadomość społeczeństwa na temat jego znaczenia. Wpisu dokonuje Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas corocznych obrad. Wnioski oceniane są pod kątem zgodności z kryteriami wpisu opracowanymi przez UNESCO na mocy standardów Konwencji.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności oraz związane z nimi
instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową, które wspólnoty, grupy i (w niektórych przypadkach) jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego.

To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności.

Red.

Fot. adobe.stock