8 października 2021 r. w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Przyszłość modelu ochrony środowiska leśnego w kontekście komunikatu Komisji Europejskiej na temat Strategii bioróżnorodności 2030” z inicjatywy Krajowego Sekretariatu Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa NSZZ „Solidarność”.
Wzięli w niej udział naukowcy, praktycy oraz społecznicy reprezentujący leśnictwo, ochronę przyrody i drzewnictwo. Z zagranicy przybyli przedstawiciele Estonii, Niemiec, Włoch, a także Europejskiego Stowarzyszenia Przemysłu Tartacznego (EOS), Europejskiego Stowarzyszenia Lasów Państwowych (EUSTAFOR), Europejskiego Komitetu Społeczno-Gospodarczego (EKES), Europejskiej Federacji na rzecz Łowiectwa i Zachowania Przyrody (FACE), Niemieckiego Towarzystwa Leśnego (DFV).
Pośród referentów znaleźli się m.in. dr Konrad Tomaszewski (ekspert NSZZ „Solidarność”) prognozujący skutki społeczno-gospodarcze ewentualnego urzeczywistnienia strategii na terenie Polski, podkreślał on szczególnie zagrożenia dotyczące ograniczenia produkcji rynkowej i nierynkowej, ograniczenia funduszu leśnego, a co za tym idzie zagrożenia dla egzystencji unikatowego modelu funkcjonowania oraz ponadstandardowego wspomagania administracji publicznej przez leśników; prof. Tomasz Zawiła-Niedźwiecki i prof. Jarosław Socha (Komitet Nauk Leśnych i Technologii Drewna PAN), którzy przedstawili przyrodnicze i ekonomiczne skutki wdrożenia unijnej strategii bioróżnorodności 2030, apelowali o respektowanie dorobku nauki w tworzeniu polityki europejskiej oraz o przywrócenie znaczenia współpracy i przekazu informacji na linii science-policy-practice; Rafał Gruszczyński (PIGPD), który omówił zagrożenia, jakie opublikowane strategie niosą dla polskiego sektora. Konferencję podsumował minister Paweł Sałek, łącząc wnioski konferencyjne z prawodawstwem obowiązującym w Polsce oraz Unii Europejskiej. Podkreślił równocześnie konieczność respektowania wyników badań naukowych.
Podczas obrad oraz ożywionej dyskusji uczestnicy konferencji sformułowali liczne wnioski ogólne i szczegółowe, jak choćby takie, że: Z wielu badań naukowych wynika, że ochrona ścisła (bierna) często zawodzi jako metoda utrzymania wysokiego poziomu różnorodności biologicznej ekosystemów leśnych strefy umiarkowanej. Ujemne efekty ochrony ścisłej w odniesieniu do lasów (tj. ustępowanie i zanik wielu elementów bioróżnorodności) zaznacza-ją się szczególnie mocno w przypadku tych obiektów, w których ta forma ochrony stosowana jest w odpowiednio długim okresie (minimum kilkudziesięciu lat). Występująca w Polsce pilna potrzeba przebudowy wielu drzewostanów wymaga czynnego udziału człowieka. Poddanie tychże drzewostanów ochronie ścisłej nieuchronnie doprowadzi do ich rozpadu spowodowanego gradacjami owadów i rozwojem grzybów patogenicznych. Wzrost powierzchni wyłączonych z użytkowania w skali proponowanej w unijnych strategiach 2030, bioróżnorodności i leśnej, jest zagrożeniem dla funkcji przyrodniczych (zmniejszenie bioróżnorodności) oraz ekonomicznych. Dodatkowo zwiększenie powierzchni chronionych w proponowanej skali zwiększy nadmierne użytkowanie lasów poza Europą, m.in. lasów tropikalnych. Wymóg ochrony ścisłej 10% powierzchni lądowej w wielu krajach, m.in. w Polsce, musiałby być zrealizowany głównie kosztem lasów.
Należałoby się liczyć z tym, że co najmniej 40% powierzchni leśnej musiałoby zostać wyłączone z użytkowania. Miałoby to ogromne, ujemne konsekwencje społeczne i gospodarcze. Wpływ ograniczenia pozyskiwania drewna zmniejszy przychody Lasów Państwowych o blisko 40%. Ograniczenie pozyskiwania surowca drzewnego zmniejszy zatrudnienie o ponad 200 tys. osób, szczególnie w przemyśle drzewnym, oraz doprowadzi do marginalizacji polskiego przemysłu drzewnego na arenie międzynarodowej.
Obecny na spotkaniu wiceminister klimatu i środowiska Edward Siarka zwrócił uwagę na stanowisko ministerstwa w zakresie ochrony środowiska leśnego. – Ministerstwo Klimatu i Środowiska i Lasy Państwowe prezentują silne i wyraźne stanowisko w konsultacjach dotyczących strategii bioróżnorodności leśnej UE. Strategia nie może pomijać kluczowych dla Polski kwestii.
Z kolei wiceminister Małgorzata Golińska podkreśliła, jak istotna jest praca na rzecz zachowania bioróżnorodności. – Globalnie i lokalnie stoimy przed ogromnymi wyzwaniami związanymi ze zmianami klimatu. Walka ta powinna być logiczna i merytoryczna. Nasze działania nie dają skutku tu i teraz, ale mają wpływ na pokolenia.
Red.
