Pracując, szybko dochodzimy do wniosku, że poza konieczną wiedzą fachową istnieją pewne kompetencje wynikające z naszej osobowości, które mogą znacząco pomóc nam w kontaktach ze współpracownikami.
Artykuł ukazał się w numerze 11/2021 „Lasu Polskiego”. Nabyć go można tutaj.
Większość z nas, kiedy rozpoczynała pracę w Lasach Państwowych, mogła pochwalić się znakomitym przygotowaniem do zawodu – rozległą wiedzą z zakresu leśnictwa, księgowości, administracji czy informatyki. Zazwyczaj mieliśmy też prawo jazdy i potrafiliśmy obsługiwać komputer. To czyniło z nas dobrych kandydatów, ponieważ nasze umiejętności były mierzalne i łatwe do zweryfikowania. Ale czy to wszystko, co jest potrzebne edukatorowi?
Empatia, pewność siebie, organizacja pracy własnej, rozwiązywanie sytuacji konfliktowych, umiejętność zarządzania stresem, konstruktywna krytyka i wiele podobnych haseł brzmi znajomo, ale czy one coś dla nas znaczą? Czy odgrywają w naszym życiu jakąś rolę?
Co tak naprawdę kryje się pod pojęciem kompetencji miękkich i czy można je rozwijać?
Popularne, ale czy znane?
Kompetencje miękkie to zwrot spopularyzowany przez specjalistów zarządzania kapitałem ludzkim. Są to cechy, umiejętności społeczne, które warunkują nasze zachowania, zdolność integracji z innymi osobami oraz organizację własnej pracy. Dotyczą zachowania i myślenia, cech osobistych i umiejętności po-znawczych. Są trudne do zmierzenia, ale mogą pomóc w rozwoju osobistym w różnych rolach i na różnych stanowiskach.
Umiejętności miękkie można podzielić na dwie grupy:
1. Umiejętności osobiste, do których należą m.in.:
• zarządzanie sobą w czasie – umiejętność podziału zadań według ich wagi i pilności, określenie czasu potrzebnego do ich realizacji i ewentualny podział na etapy, co pozwoli zakończyć je w terminie;
• inteligencja emocjonalna – zrozumienie własnych emocji oraz emocji innych, a także umiejętność adekwatnego reagowania na nie;
• kreatywność – zdolność wychodzenia poza schematy, generowania oryginalnych pomysłów i rozwiązań różnych problemów;
• asertywność – umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i poglądów z zachowaniem własnych granic i przy poszanowaniu granic innych ludzi;
• proaktywność – przejmowanie odpowiedzialności za swoje życie poprzez dokonywanie wyborów, ustalanie i realizowanie celów;
• radzenie sobie ze stresem.
2. Umiejętności interpersonalne wykorzystywane w relacjach z innymi osobami:
• komunikacja;
• współpraca w zespole – aktywność i zaangażowanie w pracę zespołu oraz poczucie współodpowiedzialności za zlecone zadania;
• autoprezentacja – świadome kierowanie wrażeniem, jakie wywieramy na innych osobach;
• delegowanie zadań – technika zarządzania polegająca na przekazaniu odpowiedzialności za wykonanie zadania z jednoczesnym pozostawieniem pewnej swobody i samodzielności w zakresie wyboru środków i metod;
• przywództwo – umiejętność budowania autorytetu, kierowania i zarządzania innymi przy jednoczesnej dbałości o motywowanie, wyzwalanie entuzjazmu i inspirowanie.
Posiadanie niektórych wrodzonych predyspozycji miękkich często czyni pracownika naturalnym liderem w dziale – osobą, która w imieniu kolegów np. negocjuje z przełożonym. Ich brak sprawia pewne problemy – trudno pracuje się np. z szefem, który nie potrafi delegować zadań, motywować pracowników i jest pozbawiony empatii.
Czy można to wyćwiczyć?
Jak najbardziej. Na początku warto się zastanowić, do czego dążymy w życiu zawodowym oraz jak widzimy swoją przyszłość – skupić się na tym, jakie przyświecają nam cele. Później musimy określić, jakie zasoby będą nam potrzebne, aby osiągnąć to, co wcześniej zaplanowaliśmy. Warto zamówić profesjonalny test kompetencji, dzięki któremu poznamy nasz sposób działania w grupie i to, co nas motywuje. Po wypełnieniu testu otrzymujemy odpowiedzi na pytania, jakie są nasze mocne strony i w jaki sposób możemy je rozwijać. Warto też porozmawiać z życzliwą osobą o naszych umiejętnościach osobistych i społecznych, aby dowiedzieć się, które z nich są na wysokim poziomie, a nad czym warto jeszcze popracować.
Małymi krokami do celu
Realizując się w roli edukatora leśnego, mamy cały wachlarz umiejętności miękkich, które w znacznym stopniu ułatwiają nam codzienną pracę, uczą dobrej komunikacji z grupami docelowymi i równocześnie pozwalają na negocjacje z przełożonymi. Kompetencje miękkie można zdobywać nie tylko podczas szkoleń, ale także zagłębiając się w odpowiednią lekturę. Podstawą jest regularny trening i dbałość o to, aby właściwe zachowania i reakcje stały się naszymi nawykami.
Na zachętę do pracy nad sobą dodam, że pracę otrzymuje się w 70% dzięki wiedzy fachowej, a w 30% dzięki umiejętnościom miękkim. Traci się ją zaś w 70% z braku umiejętności społecznych i w 30 % z braku kwalifikacji merytorycznych.
Barbara Rymaszewska
