Z zagranicy

Elektrociepłownictwo, energetyka wiatrowa, a nawet produkcja płynnych biopaliw drugiej generacji – to niektóre z dziedzin, w jakie dziś inwestują europejskie państwowe gospodarstwa leśne.Obecny kryzys finansowy pokazał, jak ważna jest dywersyfikacja śródeł przychodów firm działających na rynku. Lasy państwowe w Unii Europejskiej również podejmują działalność gospodarczą w różnych dziedzinach, starając się zmniejszyć swoje uzależnienie od sprzedaży drewna. Na przykładzie pięciu wybranych europejskich państwowych gospodarstw leśnych widać, że duża szansa na rozwój upatrywana jest zwłaszcza w branży energetyki odnawialnej.

Metsśhallitus (Finlandia)

Fińskie Państwowe Gospodarstwo Leśne „Metsńhallitus” jest koncernem, który tworzą dwa główne piony: Gospodarka LeŚna (pion funkcji gospodarczych) i Służba Dziedzictwa Przyrodniczego (pion funkcji administracyjnych). Gospodarska LeŚna działa zasadniczo jako przedsiębiorstwo państwowe i osobno rozlicza się finansowo. Służba Dziedzictwa Przyrodniczego jest natomiast jednostką budżetową, mającą  swojej pieczy obszary ustawowo chronione (w tym fińskie parki narodowe).

Przedsiębiorstwo Gospodarka Leśna, jak sama nazwa wskazuje, prowadzi gospodarkę leśną w lasach gospodarczych Metsńhallitusa (3,5 mln ha). W roku 2008 uzyskało ono przychody rzędu 287 mln euro, dostarczając przemysłowi drzewnemu 5,2 mln m3 drewna. W tych segmentach, które leżą poza zakresem działalności Gospodarki Leśnej, Metsńhallitus jest obecny na rynku za pośrednictwem podmiotów skupionych w swoim portfelu koncernowym – zarówno wyodrębnionych jednostek organizacyjnych, jak i firm zależnych. W skład portfela Metsńhallitusa wchodzi również spółka akcyjna Metsńhallitus Holding inicjująca i kontrolująca działalność inwestycyjną koncernu.

Różnorodność komercjalnego wykorzystania gruntów państwowych ma stymulować zrównoważony rozwój regionalny i przyczyniać się do tworzenia miejsc pracy na obszarach wiejskich. Dla Metsńhallitusa szczególnie interesującym segmentem działalności gospodarczej jest obecnie energetyka odnawialna. Koncern postanowił wkroczyć do tej branży we wrześniu 2008 roku. Początkowo zamierza działać jako firma deweloperska, współpracująca przy budowie turbin wiatrowych z eksploatatorami przemysłowymi, a w niedalekiej przyszłości jako właściciel elektrowni wiatrowych. Pierwszą umowę o współpracy przy budowie parku wiatrowego Metsńhallitus zawarł z firmą wpd Finland Oy. Inny projekt – budowa morskiej farmy wiatrowej w Zatoce Botnickiej – znajduje się na etapie urzędowej weryfikacji pod kątem jego oddziaływania na Środowisko.

W roku 2008 oprócz wspomnianej spółki Metsńhallitus Holding w skład portfela koncernu wchodziły następujące podmioty gospodarcze:

Laatumaa – jednostka organizacyjna Metsńhallitusa, prowadząca działalność w zakresie nieruchomości i energetyki wiatrowej. Wydzierżawia i sprzedaje działki pod budowę domków letniskowych i ośrodków turystycznych oraz oferuje usługi deweloperskie. Na początku minionego roku utrzymywało się w Finlandii duże zapotrzebowanie na działki letniskowe, toteż Laatumaa osiągnęła stosunkowo dobre wyniki finansowe w 2008 roku. Energetyka wiatrowa to nowy obszar działalności firmy. Laatumaa nawiązała współpracę w tym zakresie niemal ze wszystkimi przedsiębiorstwami energetycznymi działającymi w Finlandii.

Erńsetti Wild North – jednostka organizacyjna Metsńhallitusa, prowadząca działalność w zakresie turystyki przyrodniczej. Jest to czołowy fiński operator turystyczny, który sprzedaje również licencje na odstrzał zwierzyny, połów ryb i jazdę skuterami śnieżnymi na terenach należących do koncernu Metsńhallitus.

Morenia – grupa spółek zależnych zajmujących się głównie przetwórstwem i sprzedażą kopalin, jak również świadczących usługi w dziedzinie budownictwa lądowego. W ubiegłym roku macierzysta spółka grupy – Morenia Oy – założyła w Estonii filialną spółkę Morenia Baltic, która prowadzi sprzedaż kopalin na rynkach krajów bałtyckich i Rosji. W roku 2008 przychody grupy Morenia wyniosły 30 mln euro.

Simen Forelia Oy – spółka zależna, oferująca leśny materiał siewny. Świadczy ponadto usługi związane z nasiennictwem. W roku ubiegłym firma oddała do użytku najnowocześniejsze laboratorium nasienne w Skandynawii.

Fin Forelia Oy – spółka zależna, produkująca leśny materiał sadzeniowy. W minionym roku zanotowała przychody rzędu 11 mln euro. Prowadzi szkółki we wszystkich regionach Finlandii.

W ub. roku firmy składające się na koncernowy portfel Metsńhallitusa uzyskały łącznie przychody na poziomie 60 mln euro i zapewniły miejsce pracy 300 osobom. Wartość usług zamówionych przez te firmy u podwykonawców przekroczyła 20 mln euro.

Austriackie Lasy Związkowe

W lasach państwowych Austrii gospodaruje spółka akcyjna Austriackie Lasy Związkowe – ÖBf AG, której wyłącznym właścicielem jest Republika Austrii, reprezentowana przez ministra rolnictwa, leśnictwa, środowiska i gospodarki wodnej w austriackim rządzie związkowym. Spółka ta, jako firma macierzysta koncernu ÖBf, kontroluje inne firmy wchodzące w jego skład za pośrednictwem spółki holdingowej ÖBf Beteiligungs GmbH.

ÖBf AG blisko 75% przychodów uzyskuje z gospodarki leśnej. Podstawową część pozostałych przychodów (15–20%) generuje działalność w branżach energetyki i nieruchomoŚci. W 2002 r. Austriackie Lasy Związkowe założyły z firmą energetyczną Kelag Wńrme spółkę Prąd i Ciepło z Drewna – SWH GmbH. Spółka ta eksploatuje obecnie 29 elektrociepłowni zasilanych biomasą leśną, a dwie kolejne instalacje mają zostać oddane do użytku jeszcze tej jesieni. Większość elektrociepłowni, których współwłaścicielem są Austriackie Lasy Związkowe, znajduje się w kraju związkowym Salzburg. W roku 2004 Öbf AG założyły z firmami energetycznymi Wien Energie i Fernwńrme Wien spółkę Elektrownia na Biomasę – Wien Energie Bundesforste Kraftwerk GmbH & Co KG. Firma ta jest eksploatatorem elektrociepłowni Simmering we Wiedniu – największej w Europie instalacji energetycznej zasilanej biomasą leśną.

Za pośrednictwem spółki Kraftwerk Tegesbach GmbH Austriackie Lasy Związkowe wkroczyły również do branży małej energetyki wodnej. Obecnie ÖBf AG eksploatuje wspólnie z firmami partnerskimi dwie elektrownie wodne. Powstaje następna, a dwie kolejne są na etapie uzyskiwania oficjalnych pozwoleń. Plany na najbliższe 5 lat obejmują realizację 7–10 przedsięwzięć w dziedzinie małej energetyki wodnej. ÖBf AG udostępnia również swoje grunty na potrzeby energetyki wiatrowej. W ostatnich dwóch latach spółka podpisała liczne umowy z eksploatatorami elektrowni wiatrowych.

Mając w swej pieczy 10% terytorium Austrii, ÖBf AG prowadzi intensywną działalność w branży nieruchomości, polegającą głównie na wynajmowaniu i wydzierżawianiu różnego typu obiektów. Ponadto kooperuje z blisko 70 partnerami przy eksploatacji złóż kopalin na swoich obszarach. Oferuje również usługi konsultingowe w zakresie organizacji i prowadzenia nowoczesnego gospodarstwa leśnego. Austriackim modelem leśnictwa państwowego interesują się szczególnie lasy państwowe Bułgarii, Węgier i Serbii.

Poza wymienionymi już podmiotami, koncern ÖBf obejmuje następujące spółki stowarzyszone: Dachstein & Eishöhlen GmbH & Co KG – prowadząca działalnoŚć w zakresie turystycznego zagospodarowania rozległych jaskiń na stokach grupy górskiej Dachstein i eksploatacji kolei linowych, Dachstein Tourismus AG – prowadząca letnie i zimowe ośrodki wypoczynkowe w regionie Salzkammergut, Mayr-Melnhof Holz Holding AG – zajmująca się przerobem drewna, posiadająca jedne z największych tartaków w Europie, Regio-Z Ausseerland – opracowująca i realizująca projekty rozwoju infrastruktury regionu Ausseerland.

Sveaskog (Szwecja)

Firmą macierzystą szwedzkiego państwowego koncernu leśnego Sveaskog jest spółka akcyjna Sveaskog AB. Jej wyłącznym właścicielem jest państwo szwedzkie, reprezentowane przez Ministerstwo Przedsiębiorczości, Energetyki i łączności. Sveaskog AB prowadzi działalność gospodarczą nie bezpośrednio, lecz za pośrednictwem spółek zależnych i stowarzyszonych. Główną firmą zależną, działającą w segmentach gospodarki leśnej i energetyki wiatrowej, jest spółka akcyjna Sveaskog Förvaltnings AB, która ma w swojej pieczy 4,3 mln gruntów leśnych, w tym 3,2 mln lasów gospodarczych.

Jako właściciel 15% szwedzkich obszarów leśnych Sveaskog oferuje miejsca na lokalizację farm wiatrowych. Obecnie na gruntach koncernu działa 40 elektrowni wiatrowych, a w fazie planowania znajduje się kilkaset takich obiektów. Sveaskog szacuje, że do roku 2020 elektrownie wiatrowe na jego terenach będą produkowały 20–25% szwedzkiej energii uzyskiwanej z wiatru w instalacjach naziemnych. W zakresie energetyki wiatrowej koncern współpracuje z dwoma wielkimi firmami energetycznymi i z przedsiębiorstwami lokalnymi.

W roku 2008 przeszło jedna trzecia funduszu inwestycyjnego Sveaskogu została przeznaczona na rozwój spółki stowarzyszonej SunPine AB. Firma ta, której współwłaścicielami są także koncern naftowy Preem i leŚne zrzeszenie spółdzielcze Södra, buduje wytwórnię biopaliwa drugiej generacji. Będzie to pierwszy szwedzki zakład produkujący na skalę przemysłową biodiesel z surowca drzewnego. Produkcja ma ruszyć w ostatnim kwartale 2009 roku.

Ponadto w skład koncernu Sveaskog wchodziły w 2008 r. następujące firmy:

Sveaskog Naturupplevelser AB – spółka zależna działająca w branżach nieruchomości i turystyki przyrodniczej. W roku 2008 podpisała umowy z 30 nowymi biurami turystycznymi, zainteresowanymi wykorzystaniem terenów należących do koncernu Sveaskog. Zajmuje się również gospodarką łowiecką i rybacką.

Svenska Skogsplantor AB – spółka zależna, czołowy szwedzki producent materiału sadzeniowego. Posiada 9 zakładów szkółkarskich i jeden zakład nasienniczy. Sprzedaje m.in. sadzonki potraktowane mechanicznym środkiem ochronnym Conniflex, opatentowanym przez Sveaskog.

SIA Sveaskog Baltfor – łotewska spółka zależna zajmująca się handlem drewnem. Dostarcza drewno okrągłe, zrębki i drewno energetyczne odbiorcom przemysłowym, głównie szwedzkim. Posiada liczne terminale w krajach bałtyckich.

Setra Group AB – spółka stowarzyszona, w której Sveaskog ma 50% udziałów. Największy szwedzki producent wyrobów z drewna – zarówno budulca, jak i materiałów wykończeniowych. W ub. roku firma przyniosła stratę w związku ze słabym popytem na wyroby z drewna.

Bawarskie Lasy Państwowe

Bawarskie Lasy Państwowe, mające formę zakładu prawa publicznego, działają na wzór podmiotów prawa prywatnego. Członkowie trzyosobowego zarządu Bawarskich LP powoływani są na maksymalnie 5-letnią kadencję przez 9-osobową radę nadzorczą, której członkami są: minister rolnictwa i leśnictwa w krajowym rządzie Bawarii, przedstawiciele bawarskich ministerstw Rolnictwa i Leśnictwa, Finansów, Środowiska, Gospodarki oraz dwóch reprezentantów pracowników Bawarskich LP i dwóch przedstawicieli bawarskich przedsiębiorców.

Przychody ze sprzedaży drewna stanowiły dotąd 90% wszystkich przychodów Bawarskich LP. W ostatnim czasie firma postanowiła rozszerzyć zakres swojej działalnoŚci o branżę energetyczną. W tym celu Bawarskie LP założyły z renomowanym przedsiębiorstwem MVV Energiedienstleistungen Industrial Solutions Bayern GmbH spółkę MVV Alpha neun GmbH, która zajęła się budową elektrociepłowni opalanej biomasą leśną w miejscowości Mertingen. Oprócz tego przedsięwzięcia Bawarskie LP planują realizację wielu dalszych projektów w dziedzinie produkcji energii z biomasy leśnej. Jako gospodarz 800 tys. ha gruntów udostępniają również tereny pod lokalizację elektrowni wiatrowych.

Coillte (Irlandia)

Macierzysta firma koncernu leśnego Coillte ma formę spółki z o.o., której jedynym właścicielem jest państwo irlandzkie. Udziały w spółce mają dwa ministerstwa: Rolnictwa, Rybołówstwa i żywności oraz Finansów. Struktura organizacyjna Coillte obejmuje trzy działy: Coillte Forest (Lasy) – dział gospodarki leŚnej, która jest podstawowym obszarem działalności koncernu, Coillte Panel Products (Wyroby Płytowe) – dział produkcji i sprzedaży płyt OSB i MDF, Coillte Enterprise (Przedsiębiorstwo) – dział energetyki wiatrowej, branży nieruchomoŚciowej i innych rodzajów działalnoŚci gospodarczej.

Na obecnej sytuacji ekonomicznej działów Coillte Forest i Coillte Panel Products w znacznej mierze odbija się regres w budownictwie mieszkaniowym w Irlandii. Jeszcze w 2006 r. w kraju tym oddano do użytku 93 tys. nowych domów, natomiast w 2008 r. – jedynie 50 tys. Prognoza na rok 2009 r. mówi o mniej niż 10 tys. nowych domów. Produkcją płyt OSB zajmuje się spółka zależna SmartPly Europe Limited, a produkcją płyt MDF – spółka zależna Medite Europe Limited. Główne rynki zbytu wyrobów płytowych koncernu to – poza Irlandią – Wielka Brytania i Holandia. Marketing wyrobów płytowych w Wielkiej Brytanii prowadzi spółka zależna Coillte Panel Products UK Limited.

W 2008 r. dział Coillte Enterprise rozpoczął budowę pierwszej farmy wiatrowej koncernu. Jest to inwestycja typu joint venture, realizowana przez firmę Garvagh Glebe Windpower Limited, której współwłaścicielami są koncern Coillte i firma energetyczna ESB Power Generation Holding Company Limited. Potencjał dalszych 11 projektów z zakresu energetyki wiatrowej, które Coillte zamierza zrealizować we współpracy z firmami energetycznymi, przekracza 400 MW (ok. 10% całkowitej produkcji energii odnawialnej, planowanego przez irlandzki rząd na 2020 r.). Za poŚrednictwem jednostek organizacyjnych pionu Coillte Enterprise koncern świadczy też usługi deweloperskie i inżynierskie w zakresie budownictwa lądowego, wytwarza różnorodne wyroby z drewna, produkuje materiał sadzeniowy i oferuje szkolenia.

Pozostałe spółki koncernu Coillte to Moylurg Rockingham Limited (spółka stowarzyszona, prowadząca działalność w zakresie rekreacji leŚnej) i Coillte Consult Limited (spółka zależna, zajmująca się doradztwem).

Opr. A.S.
Źródła: www.metsa.fi, www.sveaskog.se,
www.bundesforste.at, www.baysf.de, www.coillte.ie

AustriaSkładnice już puste  Zapasy zgromadzone w składnicach do przechowywania drewna na mokro, założonych przez Austriackie Lasy Związkowe (ALZ) po huraganach Cyryl, Emma i Paula, zostały spotrzebowane o osiem miesi cy wcześniej, niż oczekiwano. Stało si  to głównie za sprawą ostatniej surowej i śnieżnej zimy, która w wielu cz ściach Austrii utrudniała bieżące pozyskanie drewna. Duże znaczenie miała również solidność w realizacji zobowiązań w zakresie odbioru drewna ze składnic, wykazana przez liczne przedsiębiorstwa przemysłu drzewnego. – Składnice do przechowywania drewna na mokro okazały się prawdziwym kołem ratunkowym – wyjaśnia Georg Erlacher, członek zarządu spółki akcyjnej Austriackie Lasy Związkowe. – Zapewniają one zaopatrzenie przemysłu drzewnego podczas surowych zim, a po kl skach huraganowych pełnią rol  buforu mi dzy popytem a zwiększoną podażą drewna.

ALZ zamierzają zwi kszyć potencjalną pojemność składnic (obecnie 400 tys. m3 ). W związku z tym planują zorganizowanie latem spotkania z przedstawicielami przemysłu drzewnego w celu ustalenia zasad współpracy. Wiele przedsi biorstw już dziś wykazuje zainteresowanie przechowywaniem na mokro zapasów drewna na okres nast pnej zimy.

Tak wyglądały austriackie składnice po przejściu huraganów w latach 2007–2008

W pobliżu miasta portowego Piteå postępuje budowa wytwórni biodiesla SunPine, której współ-właścicielem jest szwedzki państwowy koncern leśny Sveaskog. Docelowo wytwórnia ma produkować 100 mln litrów biodiesla rocznie.

Unikalna na skalę światową instalacja produkcyjna ma być gotowa do marca 2010 roku. Biodiesel będzie wytwarzany z ubocznych produktów drzewnych pochodzących z zakładów celulozowo-papierniczych. Nową technologię opracował szwedzki inżynier i biznesmen Lars Stigsson. Oprócz Sveaskogu współwłaścicielami firmy SunPine są: koncern naftowy Preem, spółdzielcze zrzeszenie prywatnych właścicieli lasów Södra i należąca do Larsa Stigssona firma Kiram. Koszty budowy wytwórni szacowane są na 231 mln koron szwedzkich.