Z zagranicy

Pomimo że „Traktat europejski” nie daje formalnych podstaw do realizowania przez UE wspólnej polityki leśnej, to sprawami związanymi z leśnictwem zajmuje się blisko 20 instytucji unijnych. W tym kontekście powstaje kwestia koordynacji i spójności działań w dziedzinie leśnictwa. Komisja Europejska zainicjowała niedawno badania nad możliwością wprowadzenia w przyszłości wspólnych regulacji mających na celu ochronę lasów w UE. Jednym z rozważanych rozwiązań jest ustanowienie ramowej dyrektywy leśnej. Koncepcja ta budzi jednak wiele kontrowersji.

W samej Komisji Europejskiej sprawami lasów i leśnictwa zajmują się obecnie przede wszystkim dwie jednostki: referat B.1 w Dyrekcji Generalnej „Ochrona Środowiska” i referat H.4 w Dyrekcji Generalnej „Rolnictwo i Rozwój Obszarów Wiejskich”. Głównymi gremiami konsultacyjnymi są Komitet Stały ds. Leśnictwa i Grupa Doradcza ds. Leśnictwa i Korka Użytkowego.

Komitet Stały ds. Leśnictwa, utworzony na mocy decyzji Rady UE z dnia 29 maja 1989 r., składa się z przedstawicieli państw członkowskich, a jego przewodniczącym jest reprezentant Komisji Europejskiej. Podstawowym zadaniem Komitetu jest zapewnienie wymiany informacji dotyczących rozwoju sektora leśnego między Komisją Europejską i państwami członkowskimi. Te ostatnie reprezentowane są przez delegatów ministerstw właściwych do spraw leśnictwa lub administracji leśnej.

W 2006 r. niemiecki rząd postanowił włączyć gospodarkę leśną do systemu rozliczania zobowiązań do redukcji emisji gazów cieplarnianych, przyjętych w protokole z Kioto. W związku z tym w roku 2008, czyli na początku pierwszego kiotowskiego okresu rozliczeniowego, obejmującego lata 2008–12, przeprowadzono badania inwetaryzacyjne, którym celem było przede wszystkim zgromadzenie wyj-ściowych danych o zasobach węgla w niemieckich lasach. Dane końcowe zostaną pozyskane w roku 2012, w ramach trzeciej wielkoobszarowej inwentaryzacji lasów.

Zasoby węgla w lasach wynosiły w 2008 r. 1,23 mld t, z czego 80% przypadało na biomasę nadziemną. W okresie od 2002 r., tj. od czasu drugiej wielkoobszarówki, do 2008 r. zasoby te zwiększały się o 4,7 mln t węgla rocznie. Wiązało się to z korzystną strukturą klas wieku i znacznym wzrostem ilości drewna martwego, która w 2008 r. osiągnęła poziom 3,25 t/ha. Gdyby ta tendencja się utrzymała, to na koniec pierwszego kiotowskiego okresu rozliczeniowego niemieckie lasy wyszłyby na plus, okazując się pochłaniaczem CO2. Jednak już w następnym okresie rozliczeniowym byłyby źródłem emisji CO2 z uwagi na przewidywane zmiany w strukturze klas wieku i prognozowany spadek zapasu. W tym względzie bardzo wiele zależy od modeli kalkulacyjnych, przyjętych na grudniowym szczycie klimatycznym w Kopenhadze, oraz od tego, czy w przyszłych rozliczeniach emisyjnych będzie można uwzględniać również węgiel akumulowany w wyrobach drzewnych (obecnie nie jest to możliwe).

W okresie 2002–08 zasobność lasów wzrosła o 8 m3/ha i osiągnęła poziom 330,3 m3/ha. Wzrósł zapas wszystkich gatunków drzew z wyjątkiem świerka. Przeciętny roczny przyrost zapasu wynosi obecnie w Niemczech 11,1 m3/ha.

W sierpniu tego roku taksatorzy Komisji Leśnej Wielkiej Brytanii rozpoczęli wielkoobszarową inwentaryzację lasów Anglii, Szkocji i Walii. Ma to być najbardziej kompleksowa inwentaryzacja w brytyjskiej historii. W oparciu o zebrane informacje sporządzone zostaną plany urządzenia gospodarstw leśnych, mające na celu m.in. wykorzystanie brytyjskich lasów do łagodzenia zmian klimatycznych.Prace terenowe mają potrwać 5 lat. W Wielkiej Brytanii wielkoobszarowe inwentaryzacje lasów odbywają się co 10–15 lat, począwszy od lat 20. XX wieku. Obecnie brytyjskie lasy zajmują powierzchnię 2,75 mln ha. Dążąc do  dalszego zwiększenia lesistości kraju, władze Wielkiej Brytanii realizują program zalesienia 10 tys. ha gruntów rocznie.

W pierwszej połowie 2009 r. dostawy drewna z lasów prywatnych zmniejszyły się w Finlandii o 69% w stosunku do analogicznego okresu w 2008 r. i niemal o 80% w stosunku do średniej długookresowej. Dostawy papierówki zmalały w większym stopniu niż dostawy drewna tartacznego. Fiński rząd próbuje poprawić sytuację na fińskim rynku drewna, stosując w odniesieniu do właścicieli lasów 50-procentową obniżkę podatków od sprzedaży surowca drzewnego.

Rok 2009 będzie dla Austriackich Lasów Związkowych SA rekordowy pod względem liczby dni zdjęciowych zanotowanych przez różnych producentów medialnych na obszarach należących do tej spółki akcyjnej, mającej w swej pieczy austriackie lasy państwowe. Podczas gdy w latach poprzednich liczba dni zdjęciowych na tych terenach kształtowała się w granicach 23–35 dni, to w tym roku przekroczyła już 100 dni. Jest dowód na celowość utworzenia w ubiegłym roku w ramach Austriackich Lasów Związkowych SA zespołu zajmującego się obsługą mediów – WILD.MEDIA Location Services. Podstawowym zadaniem tego zespołu jest zapobieganie szkodom ekologicznym podczas realizacji przedsięwzięć medialnych na obszarach leśnych. Jednocześnie aktywnie oferowane są producentom filmowym, agencjom fotograficznym i innym podmiotom medialnym różne scenerie przyrodniczo-leśne. Ofertę dopełniają pomocnicze usługi techniczne (np. transport sprzętu) oraz konsultacja merytoryczna w zakresie przyrodniczo-leśnym.

Rząd Brazylii uważa, że proponowany obecnie system handlu węglem sekwestrowanym w lasach nie jest właściwą drogą do powstrzymania deforestacji. Głównym przedmiotem brazylijskich obiekcji jest nieuwzględnienie w systemie tych emisji CO2, które miały miejsce w przeszłości. – Sprzeciwiamy się rynkom „leśnego węgla” jako środkom zapobiegania deforestacji – mówi Jose Miguez, szef brazylijskiej międzyresortowej komisji ds. globalnych zmian klimatycznych. – Efekt cieplarniany jest konsekwencją nie tyle emisji, ile koncentracji tych emisji w atmosferze. Proponujemy, aby w drugim okresie rozliczeniowym, po wygaśnięciu protokołu z Kioto, odpowiedzialność poszczególnych krajów za efekt cieplarniany została określona w ujęciu historycznym.Brazylia zobowiązała się do zmniejszenia o połowę tempa deforestacji w Amazonii do roku 2020 i całkowitego jej zahamowania do 2050 roku. Zamiast handlu „leśnym węglem” brazylijski rząd preferuje instrumenty bezpośredniego finansowania ochrony lasów – np. takie, jakie oferuje Norwegia.

W Szwecji zaczynają znacząco rosnąć ceny drewna energetycznego. Niektórzy właściciele lasów przestali dostarczać drewno do zakładów celulozowych, koncentrując się na współpracy z elektrociepłowniami. Popyt na drewno dla celów energetycznych przyczynia się nie tylko do kilkuprocentowego wzrostu pozyskania surowca drzewnego, lecz również do modyfikacji metod jego wyrabiania. Przykładowo nie okrzesuje się strzał i nie odcina ich wierzchołków. Sortyment, który dotąd był zwany papierówką, stosowany jest do produkcji peletu.W Finlandii w pierwszej połowie br. podwoiła się produkcja zrębków w lasach prywatnych. Cięcia pielęgnacyjne w młodych drzewostanach są wykonywane w takich rozmiarach jak nigdy dotąd. Jest to m.in. wynikiem subsydiowania pozyskiwania drewna energetycznego na podstawie fińskiej ustawy o finansowaniu zrównoważonej gospodarki leśnej. Wysokość subsydiów na pozyskiwanie i zrębkowanie drewna przekroczyła już 6,5 mln euro. Całkowity wolumen państwowych subsydiów na cięcia pielęgnacyjne w młodych drzewostanach osiągnął w pierwszej połowie br. poziom 13,5 mln euro.

Södra – spółdzielcze zrzeszenie 50 tys. prywatnych właścicieli lasów w południowej Szwecji, o łącznej powierzchni 2,2 mln ha – oferuje podwójnie certyfikowany surowiec drzewny. Członkowie zrzeszenia mogą bowiem korzystaç  z certyfikacji zarówno w systemie PEFC (PanEuropean Forest Certification), jak i FSC (Forest Stewardship Council). Ci, którzy zdecydują się na podwójną certyfikację, mogą otrzymaç premię w wysokoŚci 20 koron szwedzkich za każdy kubik dostarczonej papierówki. – Podwójna certyfikacja przynosi korzyŚci zarówno naszym członkom, jak również naszym zakładom przerobu drewna. Ułatwia ona członkom Södry sprzedaż drewna, jednocześnie pomagając zaspokoiç popyt na rynku – mówi Urban Eriksson, szef działu gospodarki leśnej w koncernie Södra.

Powierzchnia (w tys. ha) lasów certyfikowanych w krajach europejskich, gdzie stosowane są dwa systemy certyfikacji, według GUS „Leśnictwo 2008” 

Opr. A.S.

Źródła: www.nordicforestry.org, www.sveaskog.se, www.bundesforste.at, www.holz-zentralblatt.com, www.sodra.com, www.asp.bayern.de .

Pod koniec lipca br. Sojusz na rzecz Środowiska i Ochrony Przyrody w Niemczech (BUND) przedstawił opracowanie pt. „Czarna księga. Las”, w którym wykazał niedostatki niemieckiej gospodarki leśnej. Organizacja opisała m.in. 15 przypadków naruszenia niemieckiego i unijnego prawa dotyczącego ochrony przyrody. Chodziło przede wszystkim o wykonywanie zrębów zupełnych, które w Niemczech są generalnie zabronione, użytkowanie starych drzewostanów cennych pod względem przyrodniczym, szkody glebowe i niszczenie lęgów gatunków chronionych.Zarzuty BUND zdecydowanie odpiera Georg Schirmbeck, przewodniczący Niemieckiej Rady Gospodarki Leśnej (DFWR). Jego zdaniem 15 opisanych przypadków ewentualnych uchybień bynajmniej nie odzwierciedla niemieckiej praktyki leśnej. Schirmbeck szczególnie ostro wystąpił przeciwko żądaniu objęcia całkowitą ochroną dodatkowych obszarów leśnych w Niemczech. Przewodniczący DFWR uważa, że z uwagi na zmiany klimatyczne rozmiar zużycia drewna pochodzącego z niemieckich lasów powinien zostaç jeszcze zwiększony, ponieważ wyroby drzewne mogą długookresowo wiązaç CO2.