Kilka miesięcy dostaliśmy na zapoznanie się z tą częścią gatunków chronionych, które po raz pierwszy pojawiły się na liście w rozporządzeniu znowelizowanym 17 października ub. roku. Zapoznanie, bowiem część roślin została formalnie objęta ochroną od 1 marca.

W dotychczas obowiązującym rozporządzeniu(z 2012 r.) jako gatunki wymagające ochrony ścisłej wymieniano 429 taksonów.Dziś lista skurczyła się do 415 gatunków. Mimo to pojawiło się wiele nowych.Ochroną ścisłą objęto 59 dotychczas niechronionych gatunków (np. pięciornikdrobnokwiatowy), a 50 nowości znalazło się po raz pierwszy na liście częściowejochrony (m.in. czosnek kątowaty). To właśnie te rośliny chronimy od 1 marca.

Kruszyna nie jest już rośliną chronioną. Mamy za to 109 nowych taksonów…                                    Fot. www.pl.wikimedia.org

Ale i tak powtarza się zarzut o „sztukę dlasztuki” – lista gatunków jest bardzo obszerna, wiele na niej pozycji znanychtylko fachowcom. Współczuć należy więc np. studentom, którzy będą musielizakuwać wykaz przed kolokwium z botaniki. Albo urzędnikom z gmin, wystawiającymzezwolenia na wycięcie drzew poza lasem: Organ właściwy do wydania zezwolenia(…) przed jego wydaniem dokonuje oględzin w zakresie występowania w obrębiezadrzewień gatunków chronionych. Kto z nich słyszał kiedykolwiek o ściślechronionym wątrobowcu – zgiętoliście nadrzewnym?

Aż 174 pozycje z listy gatunków pod ochronąścisłą przewędrowało na listę ochrony częściowej (m.in. bagno zwyczajne) i jestich teraz 300. Warto jednak zwrócić uwagę na obecne rozumienie ochrony ścisłeji częściowej – dawniej była to regulacja dotycząca roślin leczniczych iprzemysłowych. Obecna różnica polega na przesłankach, jakimi winien siękierować organ wydający zgodę na odstępstwa od zakazów (identycznych). Wprzypadku ochrony częściowej ma dodatkową, trzecią, jaką jest słuszny interesstrony.

Skurczyła się lista chronionych gatunków,wobec których gospodarka leśna była zwolniona z zakazów (z 371 do 256). Spośródroślin chronionych częściowo błyszcze włosowate objęte jest zakazami także wprzypadku gospodarki leśnej. 100 spośród roślin chronionych jest ściśleobjętych zakazami mimo prowadzenia gospodarki leśnej (np. obrazki plamiste).

Dla 12 roślin wskazana jest koniecznośćustalenia stref ochronnych. Na tej krótkiej liście umieszczono gatunki skrajnierzadkie, znane np. z jednego czy dwóch stanowisk w kraju.

Wiele roślin przestało podlegać ochronie.Wywar z kory kruszyny można już bezkarnie przyrządzić z zebranych gałązek izakąsić go czarnymi porzeczkami – rośliny te nie są już bowiem objęte ochroną.Podobnie jak konwalia majowa czy przylaszczka pospolita. Ochronie nie podlegająjuż także: przylaszczka pospolita, kopytnik pospolity, paprotka zwyczajna,widliczki, bluszcz pospolity czy znany z oczek wodnych grążel żółty. Koszyk ześwięconką przyozdobiony barwinkiem pospolitym także nie zaprowadzi już przedoblicze wymiaru sprawiedliwości.

Nowy wykaz każe sądzić, że prowadzone przezleśników akcje restytucji cisa przynoszą oczekiwany skutek. Gatunek ten zostałprzeniesiony z ochrony ścisłej do częściowej (wraz z kosodrzewiną i sosnąlimbą).

Od 1 marca ostatecznie weszły w życie także regulacje dotyczące ochrony grzybów. Wtym przypadku nowych gatunków jest 44.

UZ