Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu powstał z inicjatywy prezydenta.

Dotychczas brakowało przepisów dedykowanych wyłącznie ochronie krajobrazu, którego degradacja, głównie w wyniku rozwoju cywilizacji, postępuje. Jednym z ważniejszych problemów w kształtowaniu krajobrazu jest swego rodzaju samowola – projekt odnosi się m.in. do ustawiania, gdzie popadnie, reklam i tablic informacyjnych, obiektów małej architektury czy ogrodzeń. Ma umożliwić uregulowanie przepisami prawa miejscowego (uchwałami gmin) kto, gdzie, jakie reklamy, z jakich materiałów i za jaką opłatą będzie mógł stawiać. Wprowadzi także do kodeksu wykroczeń kary dla nieprzestrzegających tych wytycznych.

W ustawie nie zabraknie zdefiniowania pojęć dotyczących krajobrazu, w tym krajobrazu kulturowego, priorytetowego, dominanty krajobrazowej czy walorów krajobrazowych.

Obowiązkowe mają być tzw. audyty krajobrazowe województwa wykonywane nie rzadziej niż raz na 20 lat. Ochrona krajobrazu ma być uwzględniana w planach zagospodarowania przestrzennego i ocenach środowiskowych.

Ustawa ma także dotknąć parki krajobrazowe i obszary chronionego krajobrazu. Projekt zakłada, że utworzenie, likwidacja lub zmiana obu form ochrony, zarówno przez gminę, jak i przez RDOŚ, mogłyby odbywać się poprzez zgodę milczącą. Skończyłoby się także przeciąganie procedur z utworzeniem parków krajobrazowych i OChK – sejmiki zobowiązane zostałyby do rozpatrzenia wniosku rady gminy w ciągu trzech miesięcy. Także w przypadku obszarów pod ochroną uregulowane mają zostać kwestie reklam (zakazu ich umieszczania). Parki krajobrazowe w zakres zadań miałyby włączoną edukację krajobrazową, a do kompetencji dyrektorów dodane ma zostać reprezentowanie parków na zewnątrz. Nastąpią też zmiany w rozdziale kompetencji między dyrektorami a służbą parków krajobrazowych.

Zmiany dotkną także kolizji między planem ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody lub parku krajobrazowego, pokrywających się w całości lub w części z obszarem Natura 2000, dla którego ustanowiono plan zadań ochronnych. Istnienie PZO ma zwalniać z obowiązku uwzględnienia w planie ochrony szczegółowych regulacji dotyczących obszaru Natura 2000.

Zmiany dotkną form ochrony przyrody, tj. pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe. Dotychczas ich zniesienie bądź uchylenie zakazów z nimi związanych następowało w zasadzie przy każdej inwestycji celu publicznego. Dodany ma być zapis, że działanie takie będzie możliwe tylko w przypadku braku rozwiązań alternatywnych w zakresie realizacji tej inwestycji. Ma to zapobiegać rezygnacji z takich form ochrony przyrody, gdy nie jest to absolutnie konieczne.

Dodatkowe kompetencje w zakresie koordynacji funkcjonowania form ochrony przyrody zyska GDOŚ.

Wejście w życie ustawy zaplanowano na 1 stycznia 2014 roku.
         
UZ