
Zgodnie z zapowiedzią nasz cykl rozpoczynamy od wyjaśnieniaposzczególnych parametrów używanych w opisie samochodów terenowych.Według rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, który z braku lepszych zajęć (jak na przykładtroska o budowę autostrad) zabawiał się w definiowanie rodzajów pojazdów, samochód osobowy (kategoria M1)może być uznany za terenowy (kategoria G) jeżeli – po pierwsze – ma co najmniej jedną przednią i jedną tylną ośnapędzane jednocześnie, nawet jeżeli napęd jest odłączalny.
Większość współczesnych samochodów terenowych albo paraterenowych stosuje stały napęd na jedną oś zmożliwością dołączania napędu na drugą oś. Rozwiązanie to jest korzystne przede wszystkim ze względu naoszczędność paliwa i trwałość mechanizmów, choć w przypadku zaskoczenia kierującego przez nagłe pogorszeniesię warunków drogowych korzystniejszy jest napęd permanentny. Producenci oznaczają ten parametr jak chcą:symbolem 4×4 lub 4WD, choć teoretycznie 4 Wheel Drivie powinno oznaczać napęd stały, a 4X4 możliwość napęduna 4 koła.
Dalej minister każe, aby samochód miał przynajmniej jeden mechanizm różnicowy z możliwością blokady.(Najkorzystniejsze jest oczywiście, gdy istnieje możliwość zablokowania również międzyosiowego mechanizmuróżnicowego). Samochód terenowy musi też według ministra mieć możliwość podjechania pod wzniesienie conajmniej 30% (bez przyczepy) i, dodatkowo, spełniać przynajmniej 5 z 6 poniższych warunków:
* kąt natarcia co najmniej 25°;
* kąt zejścia co najmniej 20°;
* kąt rampowy co najmniej 20°;
* prześwit pod osią przednią co najmniej 180 mm;
* prześwit pod osią tylną co najmniej 180 mm;
* prześwit między osiami co najmniej 200 mm.
Uwaga – te parametry dla tej kategorii samochodów bada się w stanie gotowym do jazdy, tzn. z płynem chłodzącym,olejami, paliwem, narzędziami, kołem zapasowym i kierowcą o masie 75 kg (żeby było śmieszniej, szef resortu niewymaga, aby kierowca miał co najmniej 75 kg lecz dokładnie tyle…).
Przyjrzyjmy się poszczególnym elementom:Kąt natarcia (zwany też kątem najazdu, wejścia etc.). Wartość ta ma znaczenie podczas najazdu przednimi kołamina początek znacznego wzniesienia w czasie, kiedy koła tylne znajdują się jeszcze na płaskim odcinku nawierzchni.
Od wartości tego parametru zależy pośrednio pod jak strome zbocze można podjechać. Możemy go trochęzmodyfikować (podobnie jak kąt zejścia) stosując na przykładinne zderzaki.
Kąt zejścia (teoretycznie mierzy się go, nie biorąc pod uwagę urządzeń zabezpieczających przed wjechaniem z tyłu,co jest oczywiście bez sensu). Istotny jest wówczas, gdy przednie koła auta samochodu zjeżdżającego ze stromegowzniesienia lub przeszkody terenowej są już na płaskim odcinku.
Kąt rampowy (nazywany też najazdowym). Ważny przy pokonywaniu przeszkód poprzecznych. Określa największepochylenie rampy, na którą może wjechać pojazd. Jego wielkość zależy zarówno od prześwitu poprzecznego, jak iodległości między osiamisamochodu (im krótszy rozstaw osi, tym większa wartość kąta rampowego).
Prześwit (prześwit poprzeczny). W odróżnieniu od ministra nie zajmiemy się prześwitem przedniej i tylnej osi.
Pokazujemy tylko minimalną odległość pomiędzy powierzchnią podłoża, a najbardziej wysuniętym w dół elementempodwozia. Im większy prześwit, tym większe zdolności terenowe auta. Niekiedy można go nawet znaczniepowiększyć, ale nie pozostaje to wówczas bez wpływu na stabilność pojazdu.
Zdolność pokonywania wzniesień określa maksymalny kąt wzniesienia, pod które auto jest zdolne podjechać. Wielkośćta zależy od mocy silnika, przełożeń w układzie napędowym oraz masy pojazdu i przyczepności opon. Żeby byłośmieszniej jedni producenci podają tę wartość w stopniach, inni w procentach.
Jak to się przelicza? 100% = 45°; 90% = 42°; 80% = 39°; 70% = 35°; 60% = 31°; 50% = 27°.
Kąt przechyłu bocznego informuje o zdolności pojazdu do przejeżdżania wzdłuż zboczy (trawersowania). Zależy odrozstawu kół w stosunku do położenia środka ciężkości, poprzecznej sztywności kątowej zawieszenia orazprzyczepności opon. W niektórych autach terenowych instaluje się urządzenie zwane klinometrem, informujące oaktualnym kącie przechylenia samochodu, co przy braku wyczucia kierującego, pozwala uniknąć efektownej wywrotki.
Głębokość brodzenia informuje o zdolności do pokonywania przeszkód wodnych. Samochód terenowy powinien miećszczelnie osłonięty układ napędowy, wodoodporną i wodoszczelną instalację elektryczną i odpowiednio umieszczonywylot spalin, a zwłaszcza pobór powietrza do zasilania silnika. Zassanie wody przez silnik jest najgorszą rzeczą, jakamoże się przydarzyć, a kończy się remontem jednostki napędowej (jeżeli da się jeszcze wyremontować). Lepiej więcprzejeżdżać przez wodę o mniejszej głębokości niż podaje producent, zwłaszcza że nawet jazda z niedużąprędkością powoduje powstawanie z przodu fali zalewającej auto na większą wysokość niż wynikałoby to zezmierzonej głębokości wody!
Średnica zawracania (część producentów podaje promień skrętu) informuje o zwrotności pojazdu. Według Polskiej
Normy to średnica okręgu wyznaczonego przez środek powierzchni zewnętrznego przedniego koła pojazdu przyprędkości nie większej niż 5 km/h.
Istotnym parametrem samochodu jest też dopuszczalna masa całkowita (dmc) ciągniętej przyczepy. Podawanaprzez producentów w dwóch wariatach: dla przyczepy hamowanej (większa dmc) i bez hamulca (mniejsza).
MTR