Komisja Europejska opublikowała „Wytyczne ws. obszarów dzikiej przyrody w sieci Natura 2000. Zarządzanie lądowymi obszarami dzikiej przyrody w ramach sieci Natura 2000” (Guidelines on Wilderness in Natura 2000. Management of terrestrial wilderness and wild areas within the Natura 2000 Network). Nie ma on charakteru obowiązującego: prezentuje jedynie punkt widzenia służb Komisji Europejskiej.

Pisząc o obszarach dzikiej przyrody,autorzy dokumentu mają na myśli obszary wolnej przyrody, na których dominująnaturalne procesy przyrodnicze i które: (a) są odpowiednio duże i pozbawioneinfrastruktury lub (b) są tak zarządzane, aby nabrały takich cech. Obszarydzikiej przyrody nie są specjalnie wyszczególnione w unijnych dyrektywach ptasiej isiedliskowej, ale koncepcja ochrony i odtwarzania takich obszarów nie kolidujez założeniami programu Natura 2000. Co więcej, wyniki badań naukowych dowodzą,że obszary dzikiej przyrody cechują się dużą odpornością na czynniki oddziałującenegatywnie na bioróżnorodność, toteż powinny być traktowane jako ważnypomocniczy środek osiągania celów sieci Natura 2000.

Zasadniczo nie jest ona siecią obszarówściśle chronionych, na których nie może mieć miejsca żadna działalnośćgospodarcza. Dlatego w przypadku większości jej obszarów koncepcjapozostawiania dużych obszarów spontanicznym procesom przyrodniczym nie jestnajwłaściwszą metodą naturowego zarządzania. W związku z tym „Wytyczne…” niepowinny być interpretowane jako dążenie Komisji Europejskiej do przekształceniaobszarów sieci Natura 2000 w obszary dzikiej przyrody. Jednakże w przypadkachszczególnych nieingerowanie w procesy przyrodnicze może być wręcz niezbędne.

Dokument składa się z pięciu rozdziałów.Pierwszy zawiera przegląd definicji obszarów dzikiej przyrody, jak równieżinstrumentów ochrony walorów takich obszarów, stosowanych w państwach UniiEuropejskiej. W drugim przedstawiono zarys unijnych regulacji w zakresiebioróżnorodności. Kolejny traktuje o stabilności i odporności ekosystemów orazo świadczeniach ekosystemowych obszarów dzikiej przyrody. W rozdziale czwartymprzedstawiono przykłady praktycznego stosowania ochrony biernej w różnychregionach biogeograficznych UE (wspomina się tam m.in. o Gorczańskim Parku Narodowymi Puszczy Białowieskiej). Ostatni rozdział poświęcono potrzebie włączeniaróżnych grup interesów w zarządzanie obszarami dzikiej przyrody i efektywnymstrategiom komunikacyjnym.

Opr. A.S.