Pomiar powierzchni i lokalizacji gniazd trudno dostępnych najwygodniej wykonywać przy pomocy urządzenia GPS sparowanego z dalmierzem laserowym. Zastosowanie obu tych urządzeń jest wygodniejsze i daje dokładniejsze wyniki niż w przypadku wykorzystania samego GPS-u.

Jak przy każdych pomiarach punktem wyjściajest sparowanie urządzenia GPS z dalmierzem oraz zaplanowanie misji pomiarowej.Oba te elementy zostały opisane w poprzednim artykule na ten temat („Jak mierzyćgniazda z GPS”, „Las Polski” nr 11/2012).

Pomiar powierzchni leżącej na stoku

W pomiarach powierzchni gniazd leżących nastokach kluczowa jest rola inklinometru będącego integralną częścią dalmierza.Inklinometr dostarcza informacji o kącie pochylenia stoku, co jest niezbędne dopoprawnego obliczenia powierzchni gniazda w rzucie poziomym. Jest ona mniejszaniż powierzchnia mierzona „po stoku”. Dalmierz dostarcza również informacji natemat odległości do mierzonych punktów oraz azymutu, jaki wyznacza liniałącząca punkt bazowy z danym punktem na granicy gniazda.
Żeby poprawnie wykonać pomiar, ustawiamysię w miejscu, z którego widoczny jest cały przebieg granicy. W przypadkuwykorzystania oprogramowania ArcPad najpierw celujemy dalmierzem w pierwszy punktzałamania granicy, a następnie za pomocą urządzenia GPS dokonujemy pomiarupunktu bazowego z uśrednianiem.
Pomiar powierzchni gniazda kontynuujemypoprzez celowanie dalmierzem w pozostałe punkty załamania granicy, pamiętając otym, żeby kierunek ich wykonywania był zgodny z kierunkiem ruchu wskazówekzegara. Po wykonaniu pomiaru wyświetla się nam odległość skośna, inklinacjaoraz azymut. Każdy prawidłowy pomiar akceptujemy w pojawiającym się oknieprogramu. Po obmierzeniu granicy na całym obwodzie, akceptujemy pomiary.

Pomiar z pośrednim wyznaczeniem punktubazowego

Metoda ta znajduje zastosowanie w przypadkumałych powierzchni pomiarowych, dodatkowo otoczonych gęstym drzewostanem, aleznajdujących się w sąsiedztwie powierzchni otwartych, na których pomiar GPSjest znacznie dokładniejszy. W tej metodzie można posłużyć się popularnymodbiornikiem GPS, ale dużą dokładność zapewni nam dopiero wykorzystanieodbiornika wyższej klasy. Wynika ona z możliwości wykorzystania satelitów nietylko systemu GPS, ale także GLONASS oraz satelity geostacjonarnego EGNOS, jakrównież z faktu wykorzystania poprawek DGPS z systemu ASG-EUPOS.
Pierwszą czynnością wykonywaną w tereniejest pomiar punktu bazowego dla ciągu pośredniego do mierzonego gniazda. Każdyspecjalistyczny odbiornik GPS ma swoje dedykowane oprogramowanie, jednak dane zpomiarów można eksportować do formatu shp, które umożliwia użycie ich woprogramowaniu ArcPad.
Dalej – już za pomocą dalmierza –prowadzimy pomiary kolejnych punktów po-średnich. Celujemy w łatwoidentyfikowalne elementy, jak drzewa czy pniaki. Na tym etapie pomiarów możemyposłużyć się również tyczką pomiarową bądź palikami. Po dojściu na wyznaczonypunkt pośredni, ustawiamy go jako punkt bazowy, po czym celujemy w kolejnypunkt pośredni. W ten sposób rejestrujemy kolejne punkty pośrednie aż dojdziemydo miejsca, z którego widoczny jest każdy punkt załamania granicy mierzonegogniazda. Ten ostatni punkt pośredni będzie punktem bazowym do pomiaru poligonu.
Stojąc w wybranym miejscu, celujemy dalmierzemw obiekty będące na granicy gniazda. Po obmierzeniu granicy na całym obwodzieakceptujemy pomiary. Pomiar właściwy gniazda odbywa się analogicznie jak wmetodzie opisanej powyżej.

Pomiary terenu niedostępnego

Rzeka, podmokły teren lub rów mogą znaczącoutrudniać wejście na powierzchnię pomiarową, niemniej metoda biegunowa pozwalana wykonanie pomiarów takiego obiektu także spoza jego granic. W celu dokonaniapomiaru powierzchni takiego obiektu należy wybrać miejsce, z którego dobrzewidoczne są jego granice. Może się jednak zdarzyć, że pomiar wszystkich punktówzałamania granicy gniazda będzie wymagał wyznaczenia dwóch punktów bazowych, zktórych zostaną wykonane pomiary dalmierzem.
W takim wypadku, stojąc w pierwszym punkciebazowym, celujemy dalmierzem w załamanie granicy obiektu, a następnie mierzymywspółrzędne pierwszego punktu bazowego z uśrednianiem. Następnie celujemydalmierzem w pozostałe punkty załamania granicy, które widoczne są z pierwszegopunktu bazowego. Każdorazowo zatwierdzamy pomiar. Żeby dokonać pomiaru punktówzałamań granicy niewidocznych z perspektywy naszego pierwszego punktu bazowego,przemieszczamy się do lokalizacji, która nam to umożliwia. Następnie celujemydalmierzem w punkt załamania granicy i dokonujemy pomiaru drugiego punktubazowego. Później wykonujemy pomiary fragmentów granicy niewidocznych zpierwszego punktu bazowego. Każdy pomiar zatwierdzamy w rejestratorze. Musimyprzy tym pamiętać, że pomiary wszystkich punktów załamania granicy wykonujemypo kolei, zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Po obmierzeniu granicyna całym obwodzie akceptujemy pomiary.

Wygoda najważniejsza

Zastosowanie omówionych metod pomiarupowierzchni gniazd dzięki użyciu dalmierza laserowego jest przede wszystkimwygodne. Nie jesteśmy zmuszeni do przemieszczania się wzdłuż granic mierzonejpowierzchni, która niejednokrotnie leży w terenie słabo dostępnym. Z tegosamego powodu skraca się również czas wykonywania samych pomiarów, a dokładnośćotrzymanych wyników jest większa niż w przypadku pomiarów bez użycia dalmierzalaserowego.

Tomasz Dębiec