Nadleśnictwo Jarocin, znane ze skutecznej realizacji nowatorskich działań proekologicznych, idzie za ciosem. Oferta dydaktyczna nowo otwartego Ośrodka Edukacji Leśnej „Centrum Zarządzania Łęgami” w Czeszewie wzbogaciła się o część skierowaną do najmłodszych, zaplanowaną jako główna atrakcja: 16 czerwca odbyło się uroczyste otwarcie instalacji edukacyjnej „Rzeka”. Odtąd dzieci odwiedzające Ośrodek będą mogły w formie zabawy poznać znaczenie wody dla środowiska, wędrując z biegiem sztucznej rzeki od jej źródła do ujścia.
„Rzeka” – zarazem ścieżka edukacyjna i wyjątkowy plac zabaw – powstała obok zabytkowej siedziby Ośrodka. Sztuczne koryto bierze początek w studzience, którą dzieci dostające się tu trzema wejściami (a ściślej – zjeżdżalniami) symbolizującymi wody powierzchniowe, opadowe i podziemne dopełniają wiaderkami. Dalej uczestnicy wycieczki mogą wejść do nory bobrów i pomóc im zbudować tamę, by tę rzekę spiętrzyć. Mogą podlać jej dwa brzegi – zalesiony i skalisty – i przekonać się, jak roślinność pomaga zatrzymać wodę opadową, chroniąc przed powodzią. Mogą też – zanim dojdą do miniaturowego „morza” – przekonać się, jakie przykre niespodzianki pływają w rzekach z winy ludzi i pomóc je posprzątać. „Rzeka” ma uczyć, nie tylko pokazując, ale też dając się usłyszeć (plusk, szum, kapanie) i poczuć (naturalne materiały). Dzięki temu może najlepiej przemówić do dzieci, zwykle lubiących zabawy z wodą – również do niepełnosprawnych.
Wybór lokalizacji „Rzeki” nie był przypadkowy. Z okien Ośrodka roztacza się piękny widok na Wartę, która niegdyś na tym odcinku silnie meandrowała. Dziś rzeka płynie tu sztucznym, przekopanym pod koniec XIX w. korytem, jednak odcięte meandry zachowały się w postaci malowniczych starorzeczy w Uroczysku Warta. Nad nimi rosną wyjątkowo dobrze zachowane łęgi, chronione w rezerwacie „Czeszewski Las”. Łęgi te, będące skarbem Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego, od lat są oczkiem w głowie wielkopolskich przyrodników, podejmujących pionierskie nieraz działania dla zapewnienia im dostępu odpowiedniej ilości wody z corocznych wylewów. Przekształcenia w środowisku – zwłaszcza budowa zbiornika Jeziorsko – grożące degradacją cennych siedlisk (w tym przypadku grądowieniem) wymusiły podjęcie czynnej ochrony. Nadleśnictwo Jarocin prowadzi ją od 2002 roku. Zgodnie wypracowaną wspólnie z Klubem Przyrodników (wówczas jeszcze Lubuskim) wybudowano system urządzeń hydrotechnicznych, zasilających starorzecza wodą z wiosennych wezbrań Warty i Lutyni oraz powstrzymujących jej odpływ. Dzięki tym działaniom stosunki wodne powróciły do łęgowej normy, a system piezometrów pozwala jarocińskim leśnikom stale ich pilnować. Teraz, dzięki nowej ekspozycji, opiekunowie Lasów Czeszewskich mają szansę przybliżyć szczególną w nim rolę wody również najmłodszym gościom uroczyska.
Otwarciu „Rzeki” towarzyszyła konferencja pt. „Retencja a ochrona lasów łęgowych na przykładzie Nadleśnictwa Jarocin”, podczas której nadleśniczy Krzysztof Schwartz przybliżył działania jego nadleśnictwa na rzecz ochrony czeszewskich łęgów, a przedstawiciel Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu Michał Misiewicz przedstawił wymogi wdrażania Ramowej Dyrektywy Wodnej w regionie. Po konferencji goście wzięli udział w pierwszym przejściu „Rzeki”, zaprezentowanej przez leśników-edukatorów. Nadleśniczy Schwartz ma nadzieję, że nowatorska instalacja im się spodoba. Opinie unijnych urzędników oceniających projekt dobrze rokują, ale ostateczna weryfikacja należy do najmłodszych.
Adam Snopek (tekst i zdjęcia)
