Pracownicy trzech wydziałów leśnych, zajmujący się zagadnieniami selekcji, nasiennictwa i szkółkarstwa leśnego, od 2000 r. spotykają się na corocznych seminariach. W tym roku odbyło się ono w dniach 15–16 maja, a organizował je ośrodek poznański.

 Naukowcy specjalizujący się w wymienionych zagadnieniach pracują w poszczególnych ośrodkach w ramach różnych struktur. W Warszawie jest to Katedra Hodowli Lasu z nieformalnymi zespołami tematycznymi, w Krakowie Katedra Nasiennictwa, Szkółkarstwa i Selekcji Drzew Leśnych, a w Poznaniu Zakład Selekcji, Nasiennictwa i Szkółkarstwa Leśnego w ramach Katedry Hodowli Lasu. Spotkania miały początkowo polegać na wymianie doświadczeń naukowych i dydaktycznych, z czasem przekształciły się w seminaria naukowo-szkoleniowe. Nie wyklucza to wymiany doświadczeń, a jest ona tym szersza, że oprócz pracowników uczelni biorą w nich udział przedstawiciele IBL, DGLP oraz dyrekcji regionalnych LP, na których obszarze odbywa się seminarium.
 W tym roku na miejsce obrad wybrano Leśny Bank Genów w Kostrzycy, a część terenową zaplanowano w Karkonoskim Parku Narodowym i nadleśnictwach Szklarska Poręba, Śnieżka i Świeradów, które bardzo aktywnie uczestniczyły w pracach organizacyjnych. O lokalizacji zdecydował temat przewodni seminarium: „Postępy selekcji jodły oraz jej odnowienie naturalne i sztuczne w Sudetach Zachodnich”, a także znakomita od lat współpraca z RDLP we Wrocławiu, zarówno na poziomie Dyrekcji, jak i nadleśnictw.
 W części terenowej, polegającej na pokazaniu wszystkich praktycznych aspektów restytucji jodły, wzięli udział przede wszystkim miejscowi leśnicy, m.in. dyrektor Kazimierz Pakulski, naczelnik Grzegorz Pietruńko, regionalny „genetyk” Przemysław Zwaduch oraz przedstawiciele nadleśnictw na czele z Zytą Bałazy, Wiesławem Krzewiną i Jerzym Majdanem. Przedstawicielom Karkonoskiego Parku Narodowego przewodził dyrektor Andrzej Raj. W każdym z punktów pokazowych odbyła się dyskusja, która potwierdziła słuszność działań mających przywrócić jodłę do lasów sudeckich.
 Sesję referatową, w której wzięli udział dodatkowo pracownicy wszystkich nadleśnictw objętych programem restytucji jodły, prowadził prof. Władysław Barzdajn, mianowany przez uczestników „opiekunem lasów sudeckich”. Wygłoszono 10 referatów, w większości dotyczących zagadnień związanych z jodłą rosnącą w granicach jej naturalnego zasięgu w Polsce. Wynikiem poreferatowej dyskusji były wnioski, opracowane przez komisję wnioskową.
 Ustalono, że organizacją kolejnego spotkania zajmie się Katedra Hodowli Lasu SGGW.

Wojciech Kowalkowski

WNIOSKI ze spotkania:

1. Dotychczasowe wyniki porównań cech hodowlanych jodły populacji sudeckich i innych populacji tego gatunku w Polsce, przeprowadzonych na powierzchniach założonych na terenie Sudetów, nie pozwalają na sformułowanie jednoznacznego wniosku o niższej wartości hodowlanej populacji sudeckich. Jednocześnie wyniki charakterystyki genetycznej wskazują, że mamy do czynienia z całkowicie odrębnymi genetycznie populacjami.
2. Powyższe stwierdzenia wskazują na zasadność podjęcia działań mających na celu zachowanie w skali lokalnej populacji jodły sudeckiej.
3. Ochrona lokalnych populacji realizowana jest przede wszystkim w ramach nadzorowanego przez Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu programu restytucji jodły sudeckiej.
4. Dotychczasowa realizacja tego programu została oceniona bardzo wysoko. W stosunkowo krótkim okresie udało się stworzyć dużą bazę wyjściową opartą na zachowawczych plantacjach nasiennych, która w najbliższym czasie pozwoli na pełną realizację restytucji jodły z wykorzystaniem lokalnych nasion. Obserwuje się coraz obfitsze kwitnienie szczepów w plantacjach zachowawczych, pierwsze nasiona uzyskano w 2007 roku.
5. Wnioski sformułowane w pkt. 1, 2 i 4 poddają w wątpliwość zasadność sprowadzania do Sudetów na szerszą skalę nasion jodły karpackiej.
6. W kolejnych etapach realizacji programu restytucji jodły w Sudetach należy:
a. rozważyć zasadność zwiększenia wyjściowej bazy (włączenie dodatkowych drzew zachowawczych przy obniżeniu kryteriów kwalifikacji),
b. przy wykorzystywaniu istniejących drzew do pozyskania nasion na bieżące cele określić zasady pozyskania LMR (przede wszystkim eliminacja zbioru z pojedynczych drzew oraz ustalenie minimalnej liczby drzew przy mieszaniu nasion dla celów gospodarczych),
c. prowadzić szczegółową inwentaryzację zakładanych upraw i odnotowywać informacje o pochodzeniu LMR w operatach urządzeniowych. Jest to bardzo istotne, szczególnie dla upraw zakładanych z materiału sprowadzanego spoza sudeckich regionów pochodzenia. Dla upraw z tego materiału, o ile w dalszym ciągu LMR będzie sprowadzany, wyznaczyć obszary (leśnictwa, obręby), gdzie materiał ten będzie sadzony,
d. wykonać szczegółową analizę genetyczną zinwentaryzowanych drzew oraz sztucznych populacji hodowlanych, tworzonych na bazie założonych plantacji nasiennych. Informacja ta posłuży do właściwego prowadzenia cięć w tych obiektach (zalecane cięcia selekcyjne, na podstawach genetycznych), określenia potrzeby ewentualnego uzupełniania zestawów drzew zachowawczych w przypadku zbyt małej reprezentatywności założonych plantacji oraz tworzenia kolejnych zestawów o podwyższonej zmienności genetycznej,
e. prowadzić stały monitoring zagrożenia jodły od owadów, grzybów, jemioły i czynników antropogenicznych.
7. Uczestnicy seminarium bardo wysoko ocenili merytoryczną i organizacyjną stronę seminarium i tą drogą wyrażają serdeczne podziękowania głównym organizatorom – Katedrze Hodowli Lasu Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, nadleśnictwom Lasów Państwowych (Szklarska Poręba, Świeradów Zdrój, Śnieżka), RDLP we Wrocławiu, Leśnemu Bankowi Genów i Karkonoskiemu Parkowi Narodowemu.