Międzynarodowa Unia Leśnych Organizacji Badawczych (IUFRO – The International Union of Forest Research Organisation), jako niezależna instytucja naukowa powstała w 1892 r. i od tego czasu pełni wiodącą rolę w tworzeniu sieci współpracy w naukach leśnych i pokrewnych leśnictwu. Jest organizacją pozarządową skupiającą ponad 15 000 uczonych o różnych specjalnościach, pracujących w ponad 700 instytutach badawczych w stu kilkudziesięciu krajach świata. Podstawowym celem IUFRO jest promocja współpracy międzynarodowej w badaniach w zakresie nauk leśnych i nauk pokrewnych oraz tworzenie platformy wymiany poglądów i doświadczeń nad rolą lasów w życiu społeczeństw. Wszystkie te cele IUFRO pełni z ogromnymi sukcesami, stając się z biegiem czasu jedyną o zasięgu globalnym organizacją promującą i rozwijającą badania leśne i pokrewne leśnictwu.W ciągu swojej ponad 110-letniej historii, IUFRO dokonało wielu przełomowych zmian w rozumieniu i postrzeganiu leśnictwa. W tym ogromnym, zbiorowym wkładzie IUFRO szczególne znaczenie dla rozwoju nauk leśnych i pokrewnych upatruje się w wynikach dorobku Kongresów Światowych IUFRO.

Kongres IUFRO, zwoływany, co 5 lat jest ogromnym forum specjalistów, na którym ścierają się różne poglądy i opinie, co do przyszłości lasów i leśnictwa widziane nie tylko przez uczonych, ale także przez polityków, wielki kapitał i organizacje międzynarodowe.

Wreszcie, Kongres IUFRO to miejsce, w którym najpełniej i najszybciej są weryfikowane nowe poglądy, propozycje teoretyczne, wyniki prac badawczych oraz rozwiązania polityczne z zakresu leśnictwa. To miejsce ostrych dyskusji naukowych i krytyka osiągnięć badawczych w bezpośredniej konfrontacji z wieloma uczonymi i instytucjami badawczymi.

Obecny XXII Kongres IUFRO odbył się w dniach 8-13 sierpnia 2005 roku w Brisbane w Australii, gromadząc około 2100 uczonych i praktyków z 90 państw. Tytuł przewodni Kongresu: ”Równowaga lasów – powiązanie tradycji i postępu technologicznego” oddaje w pełni, skomplikowane, często wieloznaczne związki pomiędzy różnymi sektorami nauk, praktyki leśnej i przemysłu, z odniesieniami do oczekiwań, nadziei i realiów otaczającego nas świata. Mozaika uwarunkowań globalnych, regionalnych i lokalnych pozostaje w głębokim związku przyczyn i skutków odniesień do zmieniających się społeczeństw naszego globu. Hierarchia potrzeb i konieczności zaspokajania potrzeb społecznych w różnych częściach świata jest zdecydowanie różna, różne są potrzeby badawcze z zakresu leśnictwa, różny system finansowania badań oraz różny poziom realności implementowania wyników naukowych do praktyki.

Wszystkie powyżej wymienione uwarunkowania sprawiają, że zarówno zakres tematyczny, jak i poziom szczegółowości rozpatrywanych zagadnień jest bardzo szeroki. Powoduje to znaczne zainteresowanie osób pragnących prezentować wyniki swoich prac na Kongresie.

Przedstawiane na Kongresie wyniki badań przeszły przez prowadzoną przez zespoły recenzentów bardzo długą, ostrą selekcję naukową i dopuszczono do prezentacji na sesjach plenarnych i subplenarnych mniej niż 1 na 20 nadesłanych prac, otrzymując bardzo wysoki poziom naukowy prezentacji. Przedstawiane wyniki badań na sesjach technicznych i posterowych były również wnikliwie recenzowane i ocenia się, że około 1 na 5 zgłoszonych prac była przyjmowana.

Naukową treść XXI Kongresu IUFRO wyznaczał porządek obrad plenarnych, subplenarnych i sesji technicznych oraz spotkań panelowych. Wszystkie sprawy organizacyjne IUFRO – administracja, podział struktury, polityka i strategia dalszego rozwoju badań oraz posiedzenia Rady Głównej, Międzynarodowego Komitetu oraz spotkania Dywizji IUFRO odbywały się oddzielnie, na specjalnie organizowanych sesjach.

Na poprzednim Kongresie IUFRO w 2000 roku w Kuala Lumpur w Malezji, zarysowano konieczność dokonania istotnej reorganizacji IUFRO, zarówno w odniesieniu do zmian struktury organizacyjnej jak i tematycznej. Obecny Kongres IUFRO przyjął zasadniczą strategię wprowadzania tych zmian, a nowo wybrane władze IUFRO są zobowiązane przedstawić efekty tych zmian na przyszłym Kongresie IUFRO, który odbędzie się w Korei Południowej w 2010 roku.

Dokonano także wyboru nowych władz – Prezydentem IUFRO został prof. dr Doon K. Lee z Korei Południowej, a zastępcami zostali: prof. John Innes z Kanady i prof. Niels Ellers Koch z Danii. Wybrano także nową 9 osobową Radę Główną IUFRO, w składzie, której z Europy znaleźli się prof. Heinrich Spiecker z Niemiec i prof. Piotr Paschalis-Jakubowicz z Polski.

Udział polskiej delegacji na XXII Kongresie IUFRO był znaczący, zarówno ze względu na osoby biorące w nim udział, jak też przez prezentowanie podczas Kongresu na sesji subplenerowej jednego referatu, jednego referatu na sesji technicznej oraz dwóch posterów. Z Polski w Kongresie IUFRO udział wzięli: dr inż. Janusz Dawidziuk -dyrektor generalny Lasów Państwowych, wraz ze swym zastepcą Januszem Zaleskim i dyrektorem RDLP w Radomiu Adamem Wasiakiem, prof. dr hab. Andrzej Grzywacz, prof. dr hab. Leon Mejnartowicz, doc. dr hab. Sławomir Zając i prof. dr hab. Piotr Paschalis-Jakubowicz.

Pomimo znaczącego postępu naukowego, XXII IUFRO Kongres odnotowuje, że zrozumienie złożoności działania i ewolucja leśnych ekosystemów oraz połączeń z ciągle zmieniającymi się żądaniami społeczeństw, pozostaje nadal niekompletne i dlatego kontynuacja wysiłków w poznawaniu mechanizmów tych zmian, powinna być wiodąca w naukach leśnych.

Udokumentowane trendy zmian globalnych, jak wzrost liczby ludności, migracje, urbanizacja i zmiany technologiczne oddziaływają stale na sytuacje, w której leśnictwo i las się znajdują, są zarządzane, chronione i użytkowane. Porównując z perspektywy historycznej sytuację lasów i leśnictwa, należy stwierdzić, że obecnie od leśnictwa się znacznie więcej wymaga i oczekuje niż w przeszłości.

Towarzyszą temu zjawiska jak malejąca powierzchnia lasów w wielu częściach świata, nasilający się proces deforestacji i degradacji lasów wraz z towarzyszącą mu utratą bioróżnorodności i z ujemnymi wpływem na poziom życia mieszkańców i ograniczaniu ich możliwości w dostępie do drewna i leśnych użytków drzewnych. Należy również przyznać, że obniża się status edukacji leśnej i możliwości wykorzystywania tradycyjnej wiedzy leśnej przez instytucje badawcze i uniwersytety. Zmniejsza się również ilość funduszy na badania w wielu krajach, przede wszystkim jako rezultat zmiany priorytetów w polityce i politycznych kołach decyzyjnych, pociągając za sobą także zmiany wśród fundatorów badań.

Jest, zatem istotnie ważne, aby alokację środków w rozwój przyszłych badań widzieć przede wszystkim jako inwestycję w rozwój leśnictwa i socjalno-ekonomiczny rozwój społeczeństw, umożliwiając zachowanie lasów jako naturalnie wspomagający naszą egzystencję żywy system.

Niewątpliwym osiągnięciem XXI Kongresu IUFRO było sformułowanie, a następnie przyjęcie przez aklamacje przez uczestników Kongresu dwóch Rezolucji kongresowych. Oddają one w pełni zarówno niepokój uczonych o przyszłości lasów i leśnictwa, jak również identyfikację problemów, które poddane badaniom, umożliwiłyby zrozumienie wyzwań, przed jakimi stoi leśnictwo, w tym:

• otrzymanie zrównoważonego, podstawowego, zrozumienia problemów leśnictwa, a wiec relacji pomiędzy ochroną a zrównoważonym użytkowaniem zasobów leśnych,
• adaptacją leśnictwa do zmian klimatycznych,
• użytkowaniem zasobów genetycznych i zastosowań biotechnologii w dalszym rozwoju leśnictwa,
• włączenie grup lokalnych do badań leśnych,
• wzrost zrozumienia wartości lasu i produktów leśnych przez wprowadzenie innowacyjnych technologii oraz roli edukacji leśnej w tym zakresie,
• rozwoju komunikacji społecznej i budowy szerokich porozumień w zapewnieniu przyszłości leśnictwu.

Uważa się, że główne elementu wyznaczające dalszą strategię działań IUFRO, zostały wyrażone w następujących rezolucjach:

Rezolucja 1. Promocja globalnej współpracy w naukach leśnych i pokrewnych

1. Wprowadzenie do IUFRO zmian w strukturze tematycznej i mechanizmy, które pozwolą na adresowanie najważniejszych problemów nauki leśnej do uczonych i odbiorców jej rezultatów i odpowiedzą na pytania badawcze, które narastają jako rezultat zachodzących zmian w społeczeństwach i globalnym środowisku,

2. Kontynuację utrzymywania poziomu prac naukowych na najwyższym poziomie,

3. Wzmocnienie partycypacji badaczy i instytucji naukowych z krajów rozwijających się i krajów zmieniających swój ustrój gospodarczy w pracach IUFRO, włączając w to wprowadzenie pomocy w budowaniu ich struktur i rozwoju nauki i instytucji badawczych,

4. Aktywną promocję udziału kobiet i różnorodności kulturowej IUFRO, wzmocnienie i zachęcanie do współpracy kobiet, młodych badaczy i studentów do aktywności w IUFRO,

5. Wzrost współpracy z badaczami i instytucjami badawczymi pracującymi w innych dziedzinach nauki, odnoszących się do leśnictwa i przekraczających tradycyjne bariery w naukach leśnych.

6. Bardziej aktywne komunikowanie o wynikach badań zarówno pomiędzy badaczami a edukującymi społeczeństwo.

7. Pełna implementacja strategii IUFRO na lata 2006-2010, pozycjonizująca IUFRO jako rzeczywistą, globalną sieć nauk leśnych i pokrewnych, zarówno w zakresie wiedzy jak i współpracy.

Rezolucja II. Promocja nauki w procesach decyzyjnych

1. Wzmocnienie wpływu problemów związanych z badaniami leśnymi na procesy decyzyjne polityków oraz innych zainteresowanych, w tym prywatny sektor, dla lepszego wykorzystania wyników naukowych.

2. Wzmocnienie wysiłków na przełożenie rezultatów badawczych i naukowych na zrozumiały język, zarówno przez polityków jak i innych zainteresowanych ich wykorzystaniem.

3. Wzmocnienie i wzbogacenie naszego wkładu w międzynarodowe procesy porozumień i konwencji, jak UNFF, Konwencja o Ochronie Bioróżnorodności, Konwencje Klimatyczna, Konwencje przeciw pustynnieniu, a przede wszystkim aktywne współdziałanie w Współpracy Partnerskiej na rzecz Lasów.

4. Działania umożliwiające utworzeniu ciała doradczego w międzynarodowych procesach i konwencjach ze specjalną propozycją oferty naukowego doradztwa w sprawach leśnych, podobnie jak w Międzynarodowym Panelu do Zmian Klimatycznych.

5. Dalszy rozwój współpracy z międzynarodowymi organizacjami i zainteresowanymi współpracą partnerami.

prof. Piotr Paschalis-Jakubowicz

Polskę na Kongresie reprezentowali m.in. prof. Andrzej Grzywacz (trzeci z prawej) i prof. Piotr Paschalis-Jakubowicz (pierwszy z prawej)

Uczestnicy Kongresu mieli także okazję zobaczenia skrawka suchych i wilgotnych lasów Australii