Co warto przeczytać
Monitoring ptaków lęgowych
Monitoring ptaków lęgowychPrzemysław Chylarecki, Arkadiusz Sikora, Zbigniew Cenian (red.)GIOŚ 2009, s. 615Dodajmy od razu, że podtytuł brzmi: „Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią”. Bez wątpienia jest to jedna z najważniejszych książek w dziejach polskiej ornitologii, a do tego jedna z najbardziej potrzebnych w obliczu zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym. Bez wiedzy o zmianach liczebności gatunków, a więc i ich reakcji na ludzką ingerencję w ekosystemy, trudno podejmować działania ochronne. Trudno również było wymagać skuteczności w ochronie przyrody, skoro śledzenie zmian nie było prawnie usankcjonowany. Przyjęcie zapisów Dyrektywy Ptasiej wymogło na naszym kraju zmianę tej sytuacji. Jej efektem jest rozpoczęcie monitoringu ptaków przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska oraz prezentowana książka.
Czytaj więcejNadleśnictwo Augustów
Nadleśnictwo AugustówRoman RogozińskiNadleśnictwo Augustów 2009, s. 128Fotografie Dariusza Karpa i Andrzeja Stachurskiego zdobią wydany niedawno album poświęcony południowej części Puszczy Augustowskiej. Tak jak współczesne leśnictwo, tak zdjęcia i towarzyszący im tekst prezentują nie tylko walory przyrodnicze i gospodarcze lasów, ale i ich rolę w życiu człowieka, edukacji oraz kulturze. Album nie jest więc fotograficzną „laurką” dla Nadleśnictwa, ale zdecydowanie pełni też rolę edukacyjną, opowiadając o lesie i powiązanych z nim elementach przyrody. W książce znajdziemy bowiem również rozdziały poświęcone łąkom, rzekom, kanałom i jeziorom, wśród których szczególne miejsce zajmują suchary, czyli bezodpływowe jeziora dystroficzne. Zauważalny jest również nacisk kładziony w tekście na rolę puszczy w ochronie przyrody. Nadleśnictwo leży w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego, a na jego terenie znajduje się również kilka rezerwatów, ze sławnym „Kuriańskim Bagnem”, będącym największą krajową ostoją głuszca.
Czytaj więcejOd siekiery, czyli wstęp do toporologii
Od siekiery, czyli wstęp do toporologiiEdward MarszałekRuthenus 2009, s. 144Prawdę pisze we wstępie Edward Balwierczak, dyrektor RDLP w Krośnie, że nie ma w dziejach leśnictwa narzędzia, które odegrałoby w nim większą rolę. Po lekturze książki można też odnieść wrażenie, że niewiele jest sprzętów codziennego użytku, które wpisałyby się tak mocno w liczne dziedziny naszego życia. Ba, od których tak wiele w naszym życiu zależało i wciąż zależy. Jak przekonuje autor „Od siekiery...”, cywilizacyjny rozwój Europy zawdzięczamy właśnie wynalezieniu siekiery. Wydawałoby się, że pisanie książki o przedmiocie tak prostym, może wręcz banalnym, to przesada. Wszystkich, którzy tak sądzą, odsyłam do lektury, bo okazuje się, że historia tego narzędzia jest nie tylko stara, ale i bardzo bogata. Również symbolika oraz nazewnictwo związane z siekierą i od niej się wywodzące jest obfite. Kto, prócz autora książki, wie dziś, czym jest bindas lub ćwiła? Może kilku starszej daty cieśli, ale nie podejrzewam, by mieli oni pojęcie, czym jest i jak dużą odległoÊć oznacza klikowisko, czyli odległość, z jakiej usłyszeć możemy odgłos siekiery na zrębie.
Czytaj więcejRazem na bieguny
Razem na biegunyMarek KamińskiFundacja Marka Kamińskiego 2008, s. 201Ich życiowe drogi zetknęły się w sierpniu 2002 roku. Ten młodszy nie miał już nogi ani ręki, ten straszy miał za sobą samotne wizyty na dwóch ziemskich biegunach. Pierwszy to Jan Mela, chłopak dla którego życie zwykłego chłopaka, grającego z kumplami w piłkę i łazikującego po drzewach właśnie się skończyło. Drugim był Marek Kamiński, który właśnie planował nowe przedsięwzięcie pod hasłem „Na Krańce Marzeń”. Jaśkowi niebawem miano zamontować refundowaną przez NFZ protezę, przypominającą kij używany niegdyś w miejsce utraconej przez pirata nogi. Bezrobotnego ojca nie stać na bardziej „ludzką” postać przyszłej nogi dla syna. Dalszy ciąg możemy sobie wyobrazić, tym bardziej że chyba wszyscy słyszeli o udanej wyprawie obu panów na Biegun Północy. Marek Kamiński lubi porównywać planowanie trudnych wypraw do góry lodowej. 1/7 góry wystaje ponad wodę, 6/7 zanurzone jest pod wodą – tak samo jest z wyprawami. Przeciętny śmiertelnik nie jest świadom zdecydowanej większości tego, co dzieje się przed, a nawet w trakcie wyprawy.
Czytaj więcejBotanika leśna
Botanika leśnaJakub Tomanek, Leokadia Witkowska-ŻukPWRiL 2008, s. 594Książka ta zwyczajowo traktowana jest jako podręcznik akademicki, na który od lat zapotrzebowanie nie maleje. Na wszystkich wydziałach leśnych wyższych uczelni botanika jest jednym z podstawowych przedmiotów. I słusznie. Obserwowane współcześnie zmiany w leśnictwie i ochronie przyrody sprawiają, że leśnicy powinni na tę książkę spojrzeć trochę inaczej. Powinna stać się pomocą w ich codziennej pracy, bo jak możemy przeczytać w najnowszym, siódmym jej wydaniu: wśród kadry pracującej w lasach zaistniała obecnie potrzeba podnoszenia kwalifikacji przyrodniczych (...). Szczególnej wagi nabrała znajomość fitosocjologii w związku z tym, że jednym z najważniejszych obiektów podlegających ochronie są siedliska przyrodnicze, i są one wyróżniane i opisywane jako zbiorowiska roślinne systemu fitosocjologicznego, a nie jako siedliskowe typy lasu, mające zastosowanie w gospodarce leśnej.
Czytaj więcejIkony i cerkwie
Ikony i cerkwieGrażyna i Zygmunt Malinowscy, Elżbieta i Piotr MarciniszynCarta Blanca 2009, s. 176Pomiędzy Nowym Sączem a Duklą, a nawet jeszcze dalej – w dolinie Sanu – rozciąga się kraina trochę tajemnicza, trochę zapomniana i trochę niedoceniona. Tamtejsze góry pełne są wspomnień po Łemkach. Ludziach, którzy sami nie do końca są pewni swej przynależności narodowej. Część z nich uważa, że Łemkowie to Ukraińcy. Inni, że Łemkowie to po prostu Łemkowie, a jeszcze inni, że są częścią odrębnego narodu Karpatorusinów. Książka tego nie rozstrzyga, bo nie to jest jej celem. Autorzy przybliżają tradycje religijne tej grupy etnicznej. Album, w którym zresztą bardzo dużo jest tekstu, jest fascynującą wędrówką po górach i górskich wioskach. Widać w nim pasję i znawstwo.
Czytaj więcej"Marcin" major Mieczysław Tarchalski 1903-1981
„Marcin” major Mieczysław Tarchalski 1903–1981Zbigniew ZielińskiRytm 2008, s. 122Dzięki autorowi prezentowanej książki batalion AK „LAS” i jego działania są jednymi z lepiej opisanych w historiografii podziemnej armii. Tym razem pochylił się on nad dowódcą batalionu i leśnikiem Mieczysławem Tarchalskim. Las i wojna przeplatają się w życiu bohatera książki jak dwa sploty tego samego warkocza. W 1919 r. został jednym z pierwszych polskich kadetów w szkole w Modlinie, a potem jako żołnierz generała Żeligowskiego walczył z bolszewikami. Wojna przerwała jego kształcenie, ale po powrocie zdał maturę i porzucając w 1924 r. wojsko został studentem WL SGGW. Pięć lat póśniej objął pierwszą posadę w N. Gidle, a trzy lata póśniej przeniósł się do Cieszyna, w którym pełnił funkcję nadleśniczego, a także wykładał w Szkole dla Leśniczych w Margoninie.
Czytaj więcejGłosy ptaków
Głosy ptakówAndrzej G. Kruszewicz Multico 2009, s. 103 (płyta CD)Podglądanie ptaków staje się bardzo popularną pasją. Nic dziwnego, że rynek wręcz zalewany jest kolejnymi książkami poświęconymi żyjącym wokół nas pierzastym sąsiadom. Umiejętność rozpoznawania gatunków staje się niezbędna również w pracy wielu przyrodników, a wśród nich także leśników. Ptaki można rozpoznawać po wyglądzie, głosie bądź śladach przez nie pozostawionych. Tytuł książki jednoznacznie wskazuje, że tym razem znany popularyzator wiedzy ornitologicznej postanowił nauczyć swoich czytelników wsłuchiwania się w ptasi śpiew.
Czytaj więcejPrawne aspekty rozwiązań ochrony przyrody
Prawne aspekty rozwiązań ochrony przyrody w lasach w Polsce w kontekście członkostwa w Unii EuropejskiejAdam Kaliszewski i Adam SikoraIBL 2009, 262 s.To nowe opracowanie (ukazało się w maju) ma istotne znaczenie w analizie relacji między ochroną przyrody w lasach i jej prawnymi aspektami. Stanowi kompendium wiedzy dotyczące zarówno ochrony przyrody i odniesienia jej uwarunkowań do prawa unijnego (dyrektywy i rozporządzenia Unii Europejskiej), międzynarodowych porozumień (konwencje), a także krajowych aktów prawnych (ustawy i rozporządzenia).Autorzy uwzględnili zarówno elementy aktualnej polityki leśnej i ekologicznej państwa, ze szczególnym uwzględnieniem programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym (wojewódzkim) oraz lokalnym (powiatowym i gminnym).
Czytaj więcejPtaki. Encyklopedia
Ptaki. EncyklopediaWydawnictwo Naukowe PWN 2009, 512 s.Ptakom poświęcono, nawet w Polsce, niezliczoną liczbę książek. Ale ostatnia oferta PWN jest w tym względzie wyjątkowa i niebanalna. Oto otrzymaliśmy potężny, liczący ponad pięćset stron, przedruk prawdziwego ornitologicznego dzieła. Większość z jedenastu autorów tekstów to specjaliści z organizacji BirdLife International, zaś doskonałych zdjęć użyczyło do publikacji kilkuset fotografów z całego świata, bowiem książka dotyczy ptaków globu. Prezentuje ponad 1000 ich gatunków (1/10 znanych na świecie), opisując wygląd, rozmieszczenie i przynależność systematyczną. Z książki dowiemy się o tym, jak ptaki ewoluowały, gdzie i jak żerują oraz co zjadają, jak się porozumiewają, na czym polegają ich gody oraz wychowanie młodych, a także jak pasjonujące mogą być ich wędrówki.
Czytaj więcejNa co gwiżdżą?
Na co gwiżdżą? Czyli prawie wszystko o świstakachTomasz Zwijacz KozicaTPN 2009, 140 s.Tatrzański Park Narodowy pod wieloma względami wybija się spośród polskich parków. Jedną z dziedzin, w której przoduje, są wydawnictwa, wśród których szczególną uwagę przykuwają książki przybliżające wyjątkowość kulturową i przyrodniczą Podhala i Tatr. Niedawno otrzymaliśmy kolejną, tym razem poświęconą świstakom.
Czytaj więcejKsięga lasu
Księga lasuA. Grzywacz, E. Kwiecień OW Forest 2009W natłoku wydawnictw albumowych coraz trudniej o książkę, po którą chce się sięgać wielokrotnie i która nie nudzi sztampowością od pierwszych stron. Tymczasem z okazji jubileuszu 85-lecia Lasów Państwowych trafia na rynek pozycja, którą polecić naprawdę warto i to z kilku powodów. Jest to album rocznicowy, objęty patronatem dyrektora generalnego LP. Szef polskich leśników opatrzył książkę przedmową, w której dziękuje podwładnym za trud wkładany w utrzymanie lasów i ochronę przyrody. To podziękowanie ma dwojakie znaczenie, bo odnosi się zarówno do pracy zawodowej tysięcy leśników, jak i pasji, z jaką część z nich uwiecznia na fotografiach piękno borów i lasów, w których gospodarują.
Czytaj więcejParki narodowe i krajobrazowe w Polsce
Parki narodowe i krajobrazowe w PolscePraca zbiorowaCarta Blanca 2008Nawigator turystyczny to dobre określenie dla prezentowanej publikacji. Nie jest to ani typowy przewodnik, ani atlas. Znajdziemy tu dość obszerne opisy wszystkich krajowych parków narodowych oraz znacznie mniej rozbudowane, a właściwie okrojone do not informacyjnych dane dotyczące parków krajobrazowych. To nie wada, bo głównym założeniem książki jest pomoc w wyborze miejsca wypoczynku. Do tego celu w zupełności wystarczy czytelna mapa oraz około półstronicowy opis walorów przyrodniczych i kulturowych kompletu parków krajobrazowych.
Czytaj więcejAtlas uszkodzeń drzew leśnych t. 1
Atlas uszkodzeń drzew leśnych t. 1G. Hartman, F. Nienhaus, H. Butin Multico 2009Rozpoznanie przyczyn złej kondycji drzewa po objawach występujących na liściach, korze, pąkach, kwiatostanach czy korzeniach wcale nie jest prostym zadaniem. Aby je ułatwić, niemieccy naukowcy przygotowali szczegółowy atlas uszkodzeń. W ciągu ostatnich kilkunastu lat miał on na zachodzie już kilka „mutacji”.
Czytaj więcejSzlaki turystyczne
Szlaki turystyczneI. i R. SzewczykCarta Blanca 2009Wbrew obiegowej opinii Polska obfituje w turystyczne atrakcje. Dowodzi tego ten dość nietypowy – ze względu na duży format – przewodnik. Odejście od schematu kieszonkowych książeczek opisujących szlaki wyszło książce na dobre. Duże, barwne ilustracje zdecydowanie zachęcają do odwiedzenia przedstawianych miejsc i obiektów, a ilość tekstu zaspakaja potrzeby przeciętnego turysty.
Czytaj więcejNiezapominajki z polskiej bajki
Niezapominajki z polskiej bajkiEdward Marszałek (red.)Ruthenus 2009Leśnicy od początku uczestniczą w Święcie Polskiej Niezapominajki, akcji zapoczątkowanej przez redaktora Andrzeja Zalewskiego (niegdyś znanego jako Jędrek Mędrek z Gór Świętokrzyskich) z EkoRadia. Nic więc dziwnego, że książkę otwierają słowa dyrektora LP Mariana Pigana, który pisze: zajrzyj do wnętrza tej książeczki, a zapewniam Cię, że oprócz poetyckich wzruszeń, znajdziesz w niej dużo ciepła, wiosny, pogody i polskiego lasu.
Czytaj więcejPoradnik leśnego wędrowca
Poradnik leśnego wędrowcaJanusz RautszkoOW Forest 2008RDLP w Szczecinku wraz z LKP „Lasy Warcińsko-Polanowskie” przygotowały bardzo pożyteczną i miłą w odbiorze książeczkę. Poświecono ją zasadom przebywania turysty w lesie, ale jednocześnie przedstawiono sporo wiadomości przyrodniczych, z których można skorzystać w czasie wycieczki.Pomysł przedstawienia obowiązujących w lesie zakazów i nakazów w formie dość humorystycznej (szczególnie w wydaniu rysunkowym), ale przy jednoczesnym wyjaśnieniu skąd, po co i dlaczego te zakazy się wzięły, wydaje się godny najwyższego uznania. Jak różnie brzmi zdanie: w lesie obowiązuje zakaz płoszenia zwierząt – którego w tej książeczce nie znajdziemy – od obecnego w niej: aby nie płoszyć zwierząt, powinniśmy zachowywać się na tyle cicho, by usłyszeć zarówno piękny śpiew ptaków, jak i … bicie własnego serca.
Czytaj więcejZ dziejów leśnictwa w Wielkopolsce. Wspomnienia z lasów Nadobrzańskich
„Z dziejów leśnictwa w Wielkopolsce. Wspomnienia z lasów Nadobrzańskich”Andrzej SkibińskiNadleśnictwo KościanKsiążka zrodziła się dzięki wiedzy i dociekliwości, ale przede wszystkim dzięki pasji autora leśnika i myśliwego. Andrzej Skibiński, pracujący w Leśnictwie Ziemin od 1964 r., po przejściu na emeryturę zagłębił się w przeszłoŚć: poznawał życiorysy pracowników Nadleśnictwa Żegrowo, odkurzył swoje myśliwskie przeżycia, postanowił podzielić się spostrzeżeniami z zakresu gospodarki leśnej.
Czytaj więcejPoradnik lokalnej ochrony przyrody
Poradnik lokalnej ochrony przyrody P. Pawlaczyk, A. Jermaczek Klub Przyrodników 2009 Najlepszą rekomendacją dla "Poradnika" powinien być fakt, że jest to dodruk czwartego już wydania. Poprzednie, które aktualizowano na bieżąco wraz ze zmieniającym się prawem, znikały błyskawicznie. Dostosowanie obecnej wersji do przepisów obowiązujących od jesieni 2008 r. wymagało poprawek ponad 30% z niemal czterystu stron. Początkowe rozdziały są wskazówką dla poszukiwaczy odpowiedzi na pytanie: co chronić? Omawiają sposoby poszukiwania wiedzy na temat wartościowych komponentów lokalnej przyrody, są też mini przewodnikiem pokazującym możliwości samodzielnego ich odkrywania. Wskazują instytucje i organizacje mogące wspomóc w ocenie wartości i wyborze metody ochrony.
Czytaj więcejNatura 2000 - Niezbędnik leśnika
Natura 2000 - Niezbędnik leśnikaKlub Przyrodników 2008 Sieć Natura 2000 wkroczyła do polskich lasów na dobre. Choć już dziś lasy stanowią blisko połowę powierzchni wszystkich ostoi naturowych, wciąż trwają kolejne przymiarki do jej poszerzenia i z pewnością nie będzie to koniec procesu wdrażania tego programu. Nie wątpliwie, że na części obszarów Natura 2000 konieczne będą zmiany w podejściu do niektórych zagadnień gospodarki leśnej. Wymuszą je zapewne wymagania oparte na prawie UE, odpowiednio dostosowane do warunków krajowych. Czego mogą spodziewać się leśnicy? O tym właśnie mówi prezentowana książka.
Czytaj więcej